Communistisch Oost-Duitsland
is vandaag tien jaar staat
4
r
Oude Mahonie ronde tafels
Communistisch feest verloopt
volgens een streng ritueel
Goede kees
Eenzame Ulbricht zit hoog te paard
bij de gratie van het Kremlin
<:Praatótoel
r
Hoe is het ontstaan?^.
3
YV an dag tot dag
vJ
Kroesjtsjev is vertrokken
uit Vladivostok
Scherpe reacties uit de
Duitse Bondsrepubliek
A antal vluchtelingen
bedraagt 2,3 miljoen
ao STUKS 1 GULDEN
mg"
fl.ÖNfDSREFÜBLIE)
i
zWitserS
FRANKS
K 5£"W'
"SJECH0-
Lander
W& Industrie gebieden
Uraniumertsen
slowak'je
oostenrijk
km 200
icarto-49126
T wee staten-prak tijk
Economische stagnatie
Hamer en cirkel
Onverwoestbaar
bolwerk
Nieuw proces na cassatie
voor Podola?
Op de
Dit woord: KLUWEN
J
WOENSDAG 7 OKTOBER 1959
Amerika heeft, zoals men in ons blad
van heden kan lezeri, weer eens een tele
visiequiz-kwestie en de onthullingen daar
omtrent doen verwachten dat de popula
riteit van dit vreemde volksvermaak daar
opnieuw met grote sprongen zal dalen.
Een vreemd volksvermaak, die quizze-
rij. Radio en televisie hebben er nu al ja
renlang dankbaar gebruik van gemaakt en
er zijn zelfs mensen beroemd door ge
worden ook in Nederland. Er is in Ne
derland weinig gelegenheid om beroemd
te worden en daarbij heeft men de radio
en de televisie echt wel nodig. Doch wij
hebben nooit begrepen, welke enorme ver
diensten er kunnen schuilen in het voor
lezen van een willekeurige vraag, het na
kijken op een papiertje of het antwoord
goed is en het daarna uitroepen: „Uit
stekend beantwoord!" Evenmin hebben
wij ooit kunnen begrijpen wat er eigenlijk
het belang van is, alles te kunnen vertel
len over een bepaald onderwerp, dat men
zelf kan kiezen. Maar de menigte heeft
toch jarenlang met open mond gekeken
en geluisterd naar de super-hobby-isten,
die zich een fabelachtige kennis hadden
verworven van de voetbalhistorie,
scheepsmodellen, visgerei of houtsoorten.
En het spelletje van: wie haalt de mees
te punten? is tenslotte al van de uitvinding
van het knikkeren af een van de boeiendste
bezigheden voor jong en oud geweest.
Maar de vraag rijst, of de televisie met
het ontgroeien aan de kinderschoenen ook
niet van die kinderachtigheden af moet.
Wij blijven altijd nog hopen op de moge
lijkheid, dat de televisie een meduim zal
blijken te zijn dat voor betere dingen dan
gezelschapsspelletjes i's uitgevonden. En
zelfs voor betere dingen dan het na-apen
van buitenlandse succesnummers op dit
spelletjesgebied, want gelukkig zijn al die
quizvariaties geen van alle in Nederland
geboren.
Dat pleit voor onze serieuze inslag, al
verraadt het wel een zucht tot imitatie.
Die zucht zal echter zeker niet zover gaan,
dat we ook de schandalen op dit terrein
gaan introduceren.
Integendeel, wij menen te mogen aan
nemen dat onze programmasamenstellers
zich steeds sterker zullen realiseren, dat
zij langzamerhand geen quiz-kwibussen
meer nodig hebben om hun uitzendingen
in de algemene smaak te doen vallen.
Er is alle reden om de minister van Ver
keer en Waterstaat te feliciteren met zijn
keus van een staatssecretaris bij zijn de
partement. Vooral omdat de taak van de
ze nieuwe functionaris voornamelijk zal
liggen op het terrein van de internationa
le vervoersvraagstukken, had hij voor die
post moeilijk een betere figuur kunnen vin
den dan de heer E. G. Stijkel.
Immers, deze is in de ruim vijfjarige pe
riode waarin hij het Nederlandse lid van
de Hoge Autoriteit der Europese Gemeen
schap voor Kolen en Staal, de heer Spie
renburg, als kabinetchef bekwaam terzij
de stond, zeer nauw betrokken geweest
bij de pogingen van deze Europese exe
cutieve om meer orde te brengen in het
internationale vervoer te land en te water
in ons werelddeel. Hij heeft in die functie
aan den lijve ondervonden met welke
moeilijkheden men te kampen heeft als
men probeert de voornaamste problemen
van dit in sommige opzichten nog vrij
chaotische gebied op te lossen, al is het
alleen maar wat het vervoer van kolen en
staal betreft. De problemen van deze ver
voerssector zijn echter niet los te denken
van de algemene problematiek op dit ter
rein, zodat de heer Stijkel ook daarom
trent heel wat ervaring moet hebben opge
daan.
Het behandelen van aangelegenheden als
de Rijnvaart met alle netelige kwesties
die daaraan verbonden zijn en het niet
minder ingewikkelde wegvervoer zal hem
bij Verkeer en Waterstaat dan ook niet
vreemd vallen. En zijn ervaring op die
gebieden zal hem ook van pas komen bij
het aanpakken van de belangrijke kwes
ties inzake de luchtvaart waarbij de Ne
derlandse belangen de laatste tijd nog al
eens in het nauw zijn gekomen.
De benoeming van de heer Stijkel zal voor
het departement van Verkeer en Water
staat dus stellig een versterking beteke
nen. Wat dat departement daarnaast ech
ter ook nog altijd nodig heeft is een krach
tige figuur eveneens met uitgebreide
bevoegdheden die in staat is het vele
dode hout bij onze binnenlandse verkeers
regelingen weg te kappen en de snelle en
vaak ingrijpende beslissingen te nemen die
op verkeersgebied dikwijls dringend no
dig zijn. Wij hopen dat minister Korthals
ook in dat opzicht zijn departement zal
moderniseren en ook daarbij een goede
keus zal doen.
Premier Kroesjtsjev van de Sovjet-
'Jnie, die uit Peking naar Vladivostok
was gereisd, waar hij een inspectietocht
langs fabrieken heeft gemaakt en de ar
beiders een uiteenzetting heeft gegeven
van de Russische binnen- en buitenlandse
politiek, is vanmorgen met onbekende
bestemming uit deze stad vertrokken. De
inhoud van zijn redevoeringen is even
min bekendgemaakt.
(Van onze correspondent in Bonn)
Het Oostduitse regime viert heden op
uitdagende wijze met een kermis, staats
circus-voorstellingen en wat niet al, in
Oost-Berlijn het tienjarig bestaan van zijn
staat, de Deutsche Demokratische Rcpu-
blik. In West-Duitsland is dit aanleiding
geworden tot scherpe woorden vol rouw
over de onderdrukking in de D.D.R.
Namens alle fracties in de Bondsdag
verklaarde bondsdagpresident Gersten-
ma ier gisteren, dat de machthebbers in
Oost-Duitsland nu reeds tien jaar lang aan
zeventien miljoen Duitsers weigeren het
recht op zelfbestemming en vrijheid te ge
ven. Sedert tien jaar verdiepen zij de
Duitse gespletenheid door hun terreur en
verhinderen zij iedere stap in de richting
van de Duitse hereniging. „Thans honen
zij met gedwongen festiviteiten de mensen
die zij onderdrukken", aldus Gerstenmaier
die ten slotte verklaarde, dat vandaag op
het Rijksdaggebouw het oude Duitse
parlement te West-Berlijn de onver
valste Duitse vlag zal wapperen.
Balans vol ellende
Men heeft voor deze gelegenheid in de
Bondsrepubliek een balans vol ellende op
gemaakt; Het aantal vluchtelingen, dat se
dert 7 oktober 1949 naar West-Berlijn en
West-Duitsland is gegaan, bedraagt in to
taal iets meer dan 2,3 miljoen. In de af
gelopen vijf dagen vlak voor de jubileum
feesten, vluchtten nog meer dan 1600 men
sen uit Oost-Duisland. In de maand sep
tember alleen al 14.000. In totaal zijn se
dert oktober 1949 1700 mannen van de we
tenschap en rond 35.000 studenten naar de
bondsrepubliek gevlucht, waardoor thans
vijftien percent van het totaal aantal stu
denten in de Bondsrepubliek afkomstig is
uit en zijn lagere-school-onleiding ontvan
gen heeft in Oost-Duitsland.
De Westduitse organisatie van universi-
teitsrectores aan alle Westduitse universi
teiten en hogescholen heeft aanbevolen
geen vertegenwoordiger te zenden naar de
van 8 tot 15 oktober durende feester ter ge
legenheid van het 550-jarig bestaan van de
universiteit te Leipzig.
Advertentie
(Van onze correspondent in Bonn)
Het is vandaag tien jaar geleden, dat de Russen Oost-Duitsland tot staat verhieven.
Van de Russische bezettingszone naar de Deutsche Demokratische Republik was
maar een stap en veranderde in 1949 naar binnen weinig aan de verhoudingen. Naar
buiten toe werd dit communistischeDuitsland de tegenpool van de Westduitse
bondsrepubliek. In de loop der jaren wist de chef van de Oostduitse communistische
partij, Ulbricht, te Moskou zijn these er door te krijgen, dat er van een Duitse een
heid geen sprake kon zijn en dat de communistische wereld het meest gebaat zou
zijn bij het voortbestaan van twee Duitslanden
-NOORDZEE:
neder'-saksen
INOORDRUN-WESTF'
•r'i -:iI
hessen
run- m$s£:'-
PALt$*
..y a *v
djxS-WÜRJrEMB\
*£/i
\württem8
lzunS
ibaden*
I
De verdragen
tussen de ge
allieerden en de
Russen van Jalta
en Potsdam be
paalden onder
meer wat er van
Duitsland door de
Russen en wat er
door de westelijke
geallieerden bezet
zou worden. Daar
in lag de kern van
de huidige ver
deling van Duits
land. Van Rus
sische zijde ging
men bij het be
zetten van het
oostelijk deel van
Duitsland bijzon
der streng te
werk: men an
nexeerde Oost-
Pruisen, men gaf
bepaalde gebieden
aan Polen en de
communisten be
gonnen in het
Oostduitse restant
ijverig hun denk
beelden er door te
drukken. Nog vóél
de Oostduitse
staat op 7 oktober
1949 was geves
tigd, was Oost-
Duitsland reeds
geworden tot een
Russische provin
cie, waarin de
particuliere eigen
dom weinig kan
sen kreeg en
waarin weinig
scrupules getoond
werden met de
niet-communis-
tische partijen.
De tweede fase van de Russische politiek
in Oost-Duitsland was deze staat te ma
ken tot een uitgangshaven ter versprei
ding van de communistische leerstellingen
in West-Duitsland. Daartoe schoven de
Russen de in Rusland opgeleide Ulbricht
naar voren. Van wat Hitler had over
gelaten aan burgerlijke rechten en kerke
lijke vrijheid, liet Ulbricht weinig over.
Maar Ulbricht moet heel snel hebben door
gekregen, dat de komende sovjetisering
van West-Duitsland nog niet aan de beurt
was. Hij wist de* Russische raadsman in
Oost-Berlijn, Semjonov, tot de aftocht te
dwingen en Semjonov was juist bezield
met idealen om West-Duitsland commu
nistisch te maken.
Daarna kon Ulbricht, thans meer dan
ooit met de steun van de heersers'in het
Kremlin, er toe overgaan de „boeren- en
arbeidersstaat" te stabiliseren. Dat hield
in: korte metten maken met het particu
liere bedrijf, inkrimpen van kerkelijke en
burgerlijke rechten, uitroeien van alles
wat ook maar in de verte zweemde naar
vrijheid en naar westerse democratische
opvattingen. In eigen kringen moest Ul
bricht hiervoor in de loop der jaren menig
gevecht leveren: hij was genoodzaakt oude
'OOSTZEE-
slees
)mecklenb-voorp(
..^duitse/"'
branp£nb. &p0len
berlun
sak'sên-aniï \wi
'tür%
\and
e r en
aan een verenigd Duitsland in ere hielden,
„weg te zuiveren". Oude rode houwdegens
als Wollweber en Schirdewan schoof hij
ruwweg naar achteren. Oost-Duitsland
maakte de communistische chef tot een
typische Oosteuropese satelliet van Mos
kou, inclusief een opstand van de Oost
duitse arbeiders tegen hun „leiders", op
17 juni 1953, in de kiem gesmoord door
Russische tanks....
Zo is deze D.D.R. ontstaan. Thans is dit
land het bastion van de leer der twee
Duitslanden, een situatie waaraan noch
Ulbricht noch Moskou iets wenst te ver
anderen. De twee-staten-theorie is tot
praktijk verheven.... In West-Duitsland
waar men slechts spreekt van de „So-
genannte D.D.R.", heeft men nu enerzijds
de neiging het gewicht van Oost-Duits
land te onderschatten. Er zijn gelukkig
evenwel talrijke publicisten, die er steeds
weer op wijzen dat Oost-Duitsland zowel
in Azië als in Afrika bij de communistische
wroetarbeid een belangrijk aandeel heeft.
Overal bevinden zich in deze werelddelen
communistische cellen, soms in de vorm
van lokale partijgroepen. soms in de vorm
van Oostduitse, Russische of andere, am
bassades, consulaten en hulporganisaties,
communisten, die toch nog herinneringen Hier komt de zeer nauwe band tussen
Walter Ulbricht
Moskou en Oost-Berlijn, die strak ge
spannen is zonder dat de Oostduitsers ooit
in volle vrijheid naar hun mening is ge
vraagd, naar buiten. Aan de andere kant
heeft men in het Westen wel eens de
neiging Oost-Duitsland al te zeer als een
sterke Russische voorpost te beschouwen
en vergeet men dat die voorpost bestaat
bij de gratie van een Russisch bezettings-
j leger.
Economisch gaat het Oost-Duitsland niet
naar den vleze. Ulbricht verkondigde dezer
dagen wel. dat zijn staat met de produk-
tie van consumptiegoederen West-Duits-
j land in 1965 zal hebben ingehaald maar
I dat zou neerkomen op een economische
i groei van twaalf percent per jaar, en dat
J is zelfs in de Verenigde Staten en West-
j Duitsland, laat staan in het ten gevolge
van bureaucratie en onwil langzaam
draaiende Oost-Duitsland een onmogelijk
heid. Men vecht in Oost-Duitsland nog
ïltijd met tekorten: aardappelen, zijn op
■le bon, boter, room, melk, melkpoeder zijn
schaars.kortom, van welvaart, die ver
gelijkbaar is met die in de Bondsrepubliek.
!s geen sprake. In de zware industrie en
in de steenkolenmijnen is het ook geen
botertje tot de boom in een land, waar
van vrijheid geen sprake is, waar de parti
culiere eigendom teruggeschroefd is tot.
twintig percent en waar men zich al te
graag spiegelt aan de Russische weten
schappelijke successen.
De partijfeesten te Oost-Berlijn zijn
overigens in volle gang. Er worden reek
sen orden uitgereikt. Communistische lei
ders uit Rusland, China, Frankrijk en van
waar niet al zijn aanwezig bij de festivi
teiten. Ondertussen heeft men door diverse
maatregelen juist in deze weken de band
met het westelijke deel van Duitsland bij
na definitief doorgesneden: de vlag is niet
meer zwart-rood-geel, maar zwart-rood-
geel met hamer en cirkel (geen sikkel),
waarmee de kloof tussen Oost- en West-
Duitsland werd verbreed. Ulbricht heeft
het met dit alles zo ver gebracht dat zijn
staat niets meer gemeen heeft met de
bondsrepubliek dan het feit dat in beide
landen Duitsers wonen: 52 miljoen in de
democratisch geregeerde Bondsrepubliek,
17 miljoen in de onder de Russische knoet
staande D.D.R. En niets duidt er op, dat
deze twee binnen een redelijke tijd met
elkaar naar eenheid zullen streven
(Reuter/AFP) De Russische eerste
vice-premier Frol Koslov is maandag in
Oost-Berlijn aangekomen. Premier Kroesj
tsjev en president Vorosjilov hebben de
Oostduitse communistische leiders hun ge
lukwensen toen toekomen. Zij noemen
Oost-Duitsland „een onverwoestbaar bol
werk van de Duitse vooruitstrevende
volkskrachten in de strijd tegen de weder-
opkomst van het Westduitse militarisme
en revanchisme".
In Moskou is een tentoonstelling, ge
titeld ..Tien jaar Duitse Democratische Re
publiek", geopend. Een soortgelijke ex
positie wordt in Peking gehouden.
Günther Fritz Podola, veroordeeld tot
de doodstraf wegens moord op recher
cheur Purdy van Scotland Yard, heeft
kans dat hij de strop ontloopt. De Britse
minister vón Binnenlandse Zaken, Ri
chard Butler, heeft gebruik gemaakt van
een speciale bevoegdheid, die hem in staat
stelt de zaak naar het Hof van Cassatie
te verwijzen. Er zou twijfel zijn gerezen
of de speciale jury wel alle feiten kende
voor een juiste beslissing.
De verdediging, voor wie Butlers be
slissing als een volkomen verrassing
kwam, zal proberen staande te houden dat
de jury onvoldoende was ingelicht.
Advertentie
canapé's, stoelen, secretaires
TE KOOP GEVRAAGD
Beschadigd of wurmgaatjes geen bezwaar.
Brieven onder no. 911 aan het bur. v. d bl
Zwijgers
Die ouwe vrind van me, een veel be
luisterd man bij de radio-hoorspelen,
heeft het wel zeer bijzonder getroffen
met zijn levensgezellin. Dat zit zo: De man
doet de hele week niet anders dan praten,
praten, als maar palavers voor die alles-
verslindende, nooit verzadigde micro
foon. Al die duizenden en duizenden ivoor
den van hem worden door de ether naar
u toegezonden en u beluistert ze; ik ook
soms.
Maar nou komt de man thuis en het
gevolg is: hij is zwijgzaam. Het liefst gaat
hij dan maar in zijn gemakkelijke stoel
zitten zwijgen met een voortreffelijke kop
thee, die hem door zijn vrouw, zwijgend,
wordt voorgezet. Maar ja, wat wil je, die
vrouw is diezelfde werkdag alleen; die
éne keer in de week dat de werkster er
is, tellen we niet mee. Dus, wat wil je?
Die vrouw wil wel es een woordje ten
beste geven. Nou wéét ze dat pa liever
zijn mond houdt. Het gesprek gaat dan
als volgt:
„Wie was die meneer met die paraplu,
die vanmorgen met je meeliep
„Willem".
„Willem? Van Nel? Zei-die niet dat je
er goed uitzag? En wat zei jij toen? Dat
je je weer best voelt, maar dat je nog wel
een beetje op dieet leeft? En vroeg hij
toen of je dat moeilijk viel? En heb jij
toen gezegd, dat je je er niet zo strikt
meer aan hield, maar dat je daar toch
geen last van had? En heb je nog naar
Nel gevraagd? En wat zei hij toen? Dat
ze nog altijd zit te zaniken om aan het
toneel te mogen, maar dat hij daar geen
sikkepit voor voelt? En zei jij toen dat je
hem groot gelijk gaf, want dat er al ge
noeg idioten bij het toneel rondlopen? En
heeft ie toen gelachen?"
„Ja."
„Je drinkt nog wel een kop thee zeker?"
En dan, terwijl ze de tweede versnape
ring voor hem gaat verzorgen: „Ik ga van
avond naar Marie. Die zal dan wel zeg
gen: wat heb ik je in geen tijd gezien.
Nou, dan zeg ik gewoon, dat ik er geen
tijd voor heb. Ik kan me huishouden maar
niet zo makkelijk in de steek laten als jij
dat doet, zeg ik dan. Dan zal ze wel op
haar teentjes getrapt zijn en zeggen: Nou
zeg, dat poppenhuishouwentje van jou, dat
doe ik in een uur. En het kan me niks sche
len, maar dan zeg ik gewoon: Maar bij
mij kunnen de mensen ieder moment van
de dag binnenkomen. Wat dat betreft,
wat haar aangaat, neem ik geen blad
voor de mond".
Die ouwe vrind van me zit dan maar
en hoeft zelf niets te zeggen. Ik verdenk
hem er zelfs van dat ie een middeltje
heeft om zijn oren dicht te klappen, want
voor zo ver ik weet hebben die mensen
een ideaal huwelijk.
Bij dit geval moet ik denken aan ex-
president Coolidge, indertijd ook een
zwijgzaam man in zijn gezin.
Op een zondag betrad hij na een kerk
dienst zijn Witte Huis. Moeder Coolidge
was om de een of andere reden thuis ge
bleven.
„Een goeie preek?" informeerde zij
lief.
„Ja," antwoordde hij.
„Waar heeft hij het over gehad?"
„Zonde."
„En wat zei de dominee daarvan?"
„Hij was er tegen".
Jan van Ees
BERLIJN (UPI) Dit, zo zei Walter
Ulbricht, leider van de Oostduitse com
munisten, is een feestelijke gelegenheid.
Maar als er onder de communistische
functionarissen waren, die gisteravond in
een feeststemming verkeerden, hebben
zij dat niet getoond.
Misschien was het feit dat zij zes uur
op houten stoelen moesten zitten om naar
redevoeringen te luisteren, niet bevor
derlijk voor hun geestdrift. De gelegen
heid was een bijeenkomst van commu
nisten uit de gehele wereld, ter viering
van de tiende verjaardag van de oprich
ting van de „Duitse Democratische Re
publiek".
Er is een vast ritueel bij deze commu
nistische affaires. Zo stelt de voorzitter
alle buitenlandse gasten voor, met hun
volledige titulatuur. Bij voorbeeld: „De
delegatie van partij en regering van de
Unie van Socialistische Sovjet Republie
ken, met Frol Kozlov, lid van het presi
dium van het centrale comité van de
Unie van Socialistische Sovjet Republie
ken en de eerste plaatsvervangend voor
zitter van de raad van ministers van de
Unie van Socialistische Sovjet Republie
ken, aan het hoofd". Iedere gast ontvangt
een ovatie als hij wordt voorgesteld. De
usance is ongeveer vijftien seconden,
maar de Russische gast is altijd een dub
bele portie waard. Ongeveer de helft van
de 44 buitenlandse delegaties die gister
avond werden voorgesteld, kregen een
staande ovatie. Zo moesten de 3.500 com
munisten die het omgebouwde slachthuis
dat thans „Werner Seelenbinder Halle"
heet, een flinke poos als marionetten op
en neer springen.
Daar dit een officiële gelegenheid was,
droeegen zelfs de cameralieden hun me
dailles van „Held van de socialistische
arbeid".
Op en neer
Communisten die applaus ontvangen,
applaudiseren steeds terug. Dit gaat zo
uur na uur en het begint te lijken op een
kooi met apen die zichzelf in een spiegel
nadoen. De wijze van applaudiseren is
strikt vastgelegd. De juiste manier is de
linker handpalm omhoog te houden en die
dan stram met de rechterhand te bewer
ken. Fluiten, voetgestamp of zo maar
overmoedig gillen, worden beschouwd als
uitingen van westerse decadentie. En de
klappende communist moet niet verge
ten niet te glimlachen. Na de 44ste maal
voorstellen, ging het publiek recht zitten
voor de onvermijdelijke redevoeringen.
Otto Grotewohl, die zijn overlopen uit de
socialistische rijen beloond zag met het
premierschap, begon met een redevoe-
voering die net de twee uur niet haalde
Elk woord was luid. zonder stembuiging,
of wijziging van tempo. De man die de
tekst had verzorgd, had zijn werk vorige
week afgemaakt, want toen Grotewohl toe
was aan de gebruikelijke loftuigingen aan
het adres der Russen, wegens hun raket
ten, bewierookte Grotewohl langdurig
Spoetnik I en II, maar maakte hij geen
melding van Spoetnik III, die zondag in
actie is gekomen.
Vervolgens stond Frol Kozlov, premier
Kroesjtsjevs parmantige plaatsvervan
ger, op en hield hij ongeveer de zelfde
toespraak als Grotewohl. Hij las zelfs de
zelfde statistieken over de economische
situatie van Oost-Duitsland voor.
Daarna kwamen buitenlandse gasten
van kleiner kaliber, zoals de Poolse pre
mier Cyrankiewicz, de Franse communis
tenleider Thorez, en de Iraakse plaats-
vervanged stafchef brigade-generaal Ali
Ghalib Azir Stor.
En vervolgens kwam Ulbricht, de par
tijsecretaris, die de redevoering van Koz
lov deel voor deel aanhaalde, zo nu en
dan opgesierd met „Ik ben het eens met".
Slechts op een punt passeerde Ulbricht
de streep die grote broer had getrokken,
en dat betrof West-Berlijn. Maar Ulbricht
ging niet veel verder dan grote broer deed.
Toen het eind van het zesde uur in zicht
kwam, begon Ulbricht af te zakken en
werd een korte pauze gehouden.
Maar na een uur moest iedereen op die
harde stoelen terug zijn voor een avond
van cultuur. Er kwamen klassieke stuk
ken als „Die Meistersinger von Nürn-
berg" en Beethovens negende symfonie,
en meeslepende arbeidersliederen als
„Dank jullie, Sovjet soldaten".
Kort voor middex-nacht, ongeveer acht
uur nadat het begonnen was, was de fees
telijke gelegenheid van Ulbricht achter
de rug. Maar allen moeten het vandaag
nog eens doormaken, ditmaal in de bui
tenlucht op het Marx-Engels plein, ge
bouwd op de ruines van het keizerlijk pa
leis. En vandaag moeten allen, behalve
de eregasten, staan.
Er bestaat in het Nederlands een
achtervoegsel -en, dat oorspronkelijk
stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden
vormde: hout - houten, steen - stenen,
ijzer- ijzeren. Ook achter diernamen
vindt men het en dan duidt het het
jonge dier aan: veulen, kuiken en oor
spronkelijk ook: varken. Tenslotte is er
een enkele voorwerpsnaam op -en.
Daarvan is kluwen een voorbeeld. Het
woord is dus eigenlijk: kluw en dia
lectisch komt daarnaast kloen voor. In
Noordholland spreekt men van een
kloentje wol. De overgang is: kluwen
wordt klouwen (zoals duwen douwen
wordt) en klouwen wordt kloen. Het
zelfde vindt men bij schouder dat tot
schouwer wordt; schouwer wordt dan
schoer. De oorspronkelijke betekenis
van kluwen dat verwant is met kluit en
^klont, is: bal.
