Horen en zien
Dagboek
r°\
Agenda voor
Haarlem
Professor Doka en Robotto
Nederlandse Opera met een
meesterlijk geleide „Fidelio"
SLOT DEFECT?
ZATERDAG 10 OKTOBER 1959
4
radio •televisie
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN
In hart en nieren
De radio geeft zondag
De radio geeft maandag
Charmant debuut van
Elisabeth Moov
Expositie Nederlandse
schilderkunst in Oslo
T elevisiepro gramma
Televisie-producer Enright
erkent quiz-zwendel
Clinge Doorenbos krijgt
onderscheiding
Friese Boekenweek 1959
geopend
griep
h°oMpijn
viy
hoort in huis
Prix de Rome 1959 voor
twee jonge Amsterdamse
kunstenaars
DOOR
PIERRE
NORD
De AVRO heeft vrijdagavond in haar
televisieprogramma ongetwijfeld zeer ve
len geboeid met de „Praattafel-conferen
tie", die na het voortreffelijke commen
taar van G. B. J. Hiltermann op de Britse
verkiezingen, aan de orde kwam. Het was
een ontmoeting tussen de handel en het
publiek waarbij van gedachten werd ge
wisseld over de verkoopsvoorwaarden
voor grammofoonplaten onder de plezie
rige leiding van Willem Oudrey. Niet dat
we nu helemaal ingewijd zijn in de gehei
men van het vak, of dat de discussie ons
daar een beter begrip van heeft gegeven,
maar het was uitermate gezellig om vijf
onderling zeer uiteenlopende figuren, die
dagelijks worden geconfronteerd met de
grillige publieke smaak welke grillig
heid natuurlijk speciaal tot uiting komt in
het lichtere genre hun meningen te ho
ren ventileren.
De conferentie werd nog verlevendigd
door het optreden van de violist Sem Nij-
veen, de vroeger zo populaire „Venlose
zusjes", Jos Cleber en de twee Selvera's,
Rita Reys, Eddy Christiani en Rita Korita
(die hiermee haar televisie-debuut lever
de). Het was allemaal heel genoeglijk
vooral de aanvankelijke zwaarwichtigheid
van de gespreksleider die steeds meer o-
verging in de frivoliteit, waarmee men dit.
soort zaken behandelt en de overgave
waarmee de handelsmensen in het koffie
dik van de volkssmaak schouwden. Vak
mensen in hart en nieren
Minder beweeglijk maar zeer indruk
wekkend was dr. J. Katers aanschouwe
lijk onderwijs in diens medische rubriek
over de toepassing van de kunstmatige
nier.
Daartussendoor was er nog een adem
benemende vliegfilm van de Amerikanen
over de lotgevallen van een Boeing-47
straalbommenwerper.
In de boeinde journaalsamenvatting
van de NTS maakten we voor het eerst een
rectificatie mee, die sloeg op een enkele
weken geleden gemaakte reportage over
een amnestieactie voor Belgische politieke
gevangenen. Daarin was gezegd, dat de
organisatoren van deze actie in de oorlog
hadden gecollaboreerd met de nazi's, het
geen nu op eis van het overkoepelend co
mité voor deze actie werd teruggenomen
onder herhaling van een deel van dit jour
naal!
Beeldschermer
HILVERSUM I. 402 m. 8.00 NCRV. 9.30 KRO.
17.00 IKOR. 19.00 NCRV. 19.45-24.00 KRO.
NCRV: 8.00 Nieuws en weeroverz. 8.15 Kamer
koor. 8.30 Morgenwijding. 9.15 Orgelconc. KRO.
9 30 Nieuws. 9.45 Gram. 9.55 Hoogmis. 11.30 Gram.
11.35 Hedendaagse muziek. 12.15 Actuele geloofs-
problemen. 12.30 Lichte muziek. 12.55 Act. 13.00
Nieuws. 13.05 De hand aan de ploeg, caus. 13.10
De Wadders, hoorspel. 13.30 Gram. 14.00 Voor de
kinderen. 14.30 Pianorecital. 15.05 Offervrijdag-, de
missie en wij, gesprek. 15.15 Gram. 15.30 Muzi
kale caus. 16.00 Sport. 16.30 Gezongen rozenkrans.
IKOR: 17.00 Ned. Herv; kerkd. 18.00 Het geladen
schip, causerieën. 18.30 De kerk aan het werk.
18.40 Wie oren heeft, hore, causerie. NCRV: 19.00
Nieuws uit de kerken. 19.05 Samenzang. 19.30 Doe
aan mij een teken ten goede, caus. KRO: 19.45
Nieuws. 20.00 Katholiek en gemeenschap, caus.
20.15 Gevar. progr. 20.45 Bent u ook van de par
tij?, caus. 20.55 Gram. 21.25 Stad zonder ogen,
hoorsp. 22.25 Boek van de dag. 22.30 Nieuws. 22.40
Avondgebed. 22.55 Religieuze muziek. 23.55—24.00
Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 8.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.30 IKOR. 11.45 VPRO. 12.00 AVRO. 17.00
VPRO. 17.30 VARA. 20.00—24.00 AVRO.
VARA: 8.00 Nieuws en postduivenberichten. 8.18
Gevar. progr. 9.45 Geestelijk leven, toespr. VPRO.
10.00 Geef het door, caus. 10.05 Voor de jeugd.
IKOR: 10.30 Kerkdienst in de Herv. kerk te Gent.
11.30 Vragenbeantw. VPRO: 11.45 De Doopsgezin
de Broederschapsdag. AVRO: 12.00 Gram. 12.30
Sportspiegel. 12.35 Gram. 13.00 Nieuws en S.O.S.-
ber. 13.07 De toestand in de wereld, caus. 13.17
Meded of gram. 13.20 Gram. 14.00 Boekbespr.
14.20 Lichte muz. 14.45 Filmpraatje 15.00 Filharm.-
ork. 16.00 Lichte muz. 16.30 Sportrevue. VPRO:
17.00 Nederland bouwt kerken, caus. 17.15 Neder
land sinds 1945, caus. VARA: 17.30 Het huis met
de gekroonde karnton, hoorspel. 17.50 Nieuws en
sportuitsl. Daarna: Sportjourn. 18.30 Lichte muz.
19.00 Bij nader inzien, discussie. 19.30 Cabaret.
AVRO: 20.00 Nieuws. 20.05 Lichte muziek. 20.35
Paul Vlaanderen en het Conrad-mysterie, hoorsp.
21.20 Licht progr. 21.50 Comme ci, eomme ga,
caus. 22.05 Gram. 22.15 Journ. 22.30 Nieuws. 22.40
Gram. 23.10 Sportuitsl. 23.15 New York calling.
23.20 Nieuwe Franse gram. 23.55—24.00 Nieuws.
BLOEMENDAAL. 245 m.
9.30 ds. G. Toornvliet van Bloemendaal. 11.00
ds. G. Toornvliet (uitzending van de dienst voor
belangstellenden gehouden op 4 oktober om 7.30
uur). 3.30 ds. G. Toornvliet.
BRUSSEL. 324 m.
12.15 Amus.muz. 12.30 Weerber. 12.34 Amus.muz.
13.00 Nieuws en weerber. 13.15 Voor de soldaten.
14.00 Opera- en belcantoconcert. 15.30 Pianospel.
15.45 Sportreport. 17.00 Nieuws. 17.05 Gram. 17.45
Sportuitsl. 17.52 Vioolrecital. 18.30 Godsd. halfuur.
19.00 Nieuws. 19.30 Gram. 20.00 Operafragm. 21.00
Dansmuziek. 21.45 Franse chansons. 22.00 Nieuws.
22.15 Gram. 23.00 Nieuws. 23.05—24.00 Gram.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00—24.00 NCRV,
NCRV: 7.00 Nieuws en S.O.S.-ber. 7.10 Gram.
7.30 Een woord voor de dag. 7.40 Gewijde muziek.
800 Nieuws. 8.15 Radiokrant. 8.35 Gram. 9.00 Voor
de zieken. 9.30 Gram. 9.35 Waterst. 9.40 Voor de
vrouw. 10.15 Rondom het Woord, theologische
etherleergang. 11.00 Gram. 11.25 Quiz. 11.55 Sopr.
en piano. 12.25 Voor boer en tuinder. 12.30 Land
en tuinb.meded. 12.33 Gram. 12.53 Gram. of act.
13.00 Nieuws. 13.15 Lichte muz. 13.35 Gram. 14.05
Schoolradio. 14.35 Gevar. progr. 15.35 Gram. 16.00
Bijbeloverdenking. 16.30 Clavecimbelrecital. 17.00
Voor de kleuters. 17.15 Voor de jeugd. 17.30 Gram.
17,40 Beursber. 17.45 Regeringsuitzend.: Uitwisse-
lingsprogr. over Engeland, in samenwerking met
Radio Nederland Wereldomroep. 18.00 Orgelconc.
18.30 Gram. 18.55 Morgen is het weer zo ver, toe
spraak. 19.00 Nieuws en weerber. 19.10 Op de man
ai, caus. 19.15 Kamerork. 19.30 Radiokrant. 19.50
Lichte muziek. 20.15 Alarm!., mijn aangespoeld,
hoorsp. 21.15 Gram. 21.30 Orgelconc. 22.00 Parle
mentair comm. 22.15 Gram. 22.30 Nieuws. 22.40
Gram. 22.45 Avondoverdenking. 23.00 Holland Fes
tival 1959: Kamermuziek. 23.40 Gram. 23.55—24.00
Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00—24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.15 Metropole-ork. 8.45 Gram. 9.00 Gymn.
9.10 De groenteman. 9.15 Gram. 9.40 Morgenwij
ding. 10.00 Gram. 11.00 Gram. 11.45 Voordr. 12.00
Lichte muz. 12.30 Land- en tuinbouwmeded. 12.33
Voor het platteland. 12.43 Debuterende artisten.
13.00 Nieuws. 13.15 Meded. of gram. 13.20 Prome-
nade-ork. 13.55 Beursber. 14.00 Pianorecital. 14.30
Gram. 14.50 Van de hak op de tak in en om de
tuin, caus. 15.05 Gram. 16.20 Gram. 17.00 Voor de
padvinders. 17.15 Gram. 17.50 Mil. comment. 18.00
Nieuws. 18.15 Pol. caus. 18.25 Milit. muziek. 18.50
Openbaar kunstbezit, caus. 19.00 Kamermuz. 19.25
Muz.caus. 19.45 Voor de jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05
Gevar. progr. 22.30 Nieuws. 22.40 Journaal. 22.50
Knipperlicht, progr. voor alle weggebruikers
23.20 Gram. 23.53 Beursber. van New York. 23.55
—24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Lichte muz. 12.30 Weerber. 12.34 Voor de
landbouwers. 12.42 Operettemuz. 12.55 Koersen
13.00 Nieuws. 13.11 Gram. 14.00 Schoolradio 15.45
Joegoslavische muziek. 16.00 Koersen. 16.02 Voor
de zieken. 17.00 Nieuws. 17.10 Gram. 17.45 Franse
les. 18.00 Pianospel. 18.20 Godsd. uitz. 18.30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.30 Volksliederen uit
Amerika. 20.00 Kamermuziek. 20.45 Kunstkalei-
doscoop. 21.00 Kamermuz. (verv.). 21.30 Amus.-
muziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Vocale polyfonie. 22.55
Nieuws. 23.00 Voor de zeelieden.
Vrijdagavond debuteerde bij de AVRO
de negentienjarige Elisabeth Mooy uit de
Anna van Burenlaan in Haarlem als twee
de vaste t.v.-omroepster. Het was een
charmant debuut.
Elisabeth Mooy behaalde na haar eind
diploma van het Kennemerlyceum, haar
typediploma. Daarna werkte ze een half
jaar bij de dierenarts dr. J. D. Bevers en
vervolgens vertrok ze voor een half jaar
naar Zwitserland, waar ze op een talen
school „La Couline" in La Tour de Peils,
de drie moderne talen Frans, Duits en
Engels nagenoeg vloeiend leerde spreken,
zoals ze ons zelf vertelde. Van 1 juni tot 1
oktober werkte Elisabeth als receptioniste
in Haarlem, hetgeen haar niet weerhield
in september te solliciteren naar de functie
van AVRO-t.v.-omroepster. Ze werd op
geroepen voor een eerste test, tezamen met
achtendertig andere kandidaten. Daarna
volgde nog een test, waarop Elisabeth lang
niets meer hoorde, totdat ze onlangs werd
opgebeld, dat ze vrijdag moest omroepen.
En dat heeft ze dus gedaan, en nogmaals:
het was een charmant debuut.
OSLO (NTB) In tegenwoordigheid
van koning Olav V en prinses Astrid, ver
tegenwoordigers uit kringen van de Noor
se kunst en cultuur en de Nederlandse
ambassadeur in Noorwegen, de heer D. M.
E. Smit, is vrijdag in het Nationale Mu
seum in Oslo de tentoonstelling „Van Rem
brandt tot Vermeer" geopend.
De expositie, die wordt beschouwd als
het grootste evenement op het gebied van
de schilderkunst van het seizoen in Os
lo, blijft tot 6 december geopend.
De eenennegentig kunstwerken zijn ge
leend van museums in Nederland, Zwe-»
den, Denemarken en Noorwegen en van
eigenaars van particuliere yerzajnelingen.
Advertentie
DE SLEUTEISPECIAMST"
LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11493
HAARLEM
VOOR ZONDAG
NTS: Eurovisie Rome: 15.30—17.00 Internat,
athletiekwedstr. Eurovisie Stuttgart: 17.0018.30
Figuurrijden op de fiets. VARA: 20.00 Filmfragm.
20.30 Mensen, dingen, nu. 20.40 Documentaire.
21.00 Cabaretprogr. NTS: AVRO, KRO, VARA en
VPRO: 22.00 Sportactualiteiten.
WASHINGTON (UPI) Voor het eerst
heeft nu ook een televisie-producer in
Amerika toegegeven dat met de t.v.-quiz-
programma's werd geknoeid en dat hij
daaraan meegeholpen heeft. Het is Daniel
Enright, auctor en eens de enige eige
naar van een aantal t.v.-program-
ma's die doorgestoken kaart zouden zijn
geweest. Hij legde zijn verklaring af te
genover de parlementaire subcommis
sie die een onderzoek naar de quiz-affaire
instelt. Enright gaf toe dat zijn t.v.-car-
rière „kapot" is. De commissie vroeg hem
of hij, als de man die het meest verant
woordelijk voor de knoeierijen is ge
weest, een suggestie kon doen hoe men
zulk geknoei kon verhinderen. Enright ge
loofde niet dat het congres dit probleem
kan oplossen door middel van wetgeving.
De beste oplossing is naar zijn mening
dat een commissie wordt opgericht wel
ker integriteit aan geen twijfel onderhe
vig is, om alle vragen te behandelen. „Zo
lang de vragen gemaakt worden in het
zelfde kantoor waar de show wordt gepro
duceerd, zit de kans op knoeien er dik
in", aldus Enright.
Inmiddels heeft de parlementaire com
missie nog altijd geen antwoord ontvan
gen op haar uitnodiging aan Charles van
Doren, de man die indertijd een half mil
joen gulden heeft gewonnen in een quiz,
voor haar te getuigen. Mogelijk zal zij be
sluiten om de uitnodiging om te zetten
in een bevel. Hangende het onderzoek dei-
parlementaire commissie, is Van Doren
door zijn werkgever, de National Broad
casting Company geschorst uit zijn func
tie, die hem een salaris van 190.000 gulden
per jaar opleverde.
Het bestuur van de stichting „Het le
ven begint bij 40" dat jaarlijks aan een
verdienstelijk Nederlander de gouden
speld van verdiensten uitreikt, heeft be
sloten ter gelegenheid van het eerste
lustrum de heer Clinge Doorenbos uit
Naarden deze onderscheiding te verlenen.
De gouden spel van de stichting zal hem
worden uitgereikt op de herdenkingsavond
op 16 oktober in het Minervapaviljoen in
Amsterdam.
Vrijdagmiddag is in het stadhuis te
Bolsward de „Friese Boekenweek 1959"
geopend door mr. D. Okma, lid van Ge
deputeerde Staten van Friesland. De be
langstelling was niet zo groot als men
voorgaande jaren gewend was. Dit vond
zijn oorzaak in het feit, dat andere jaren
bij de opening van de Friese Boekenweek
ook de Gijsbert Japicxprijs werd uitge
reikt. Zoals is gemeld hadden Gedeputeer
de Staten dit jaar het voornemen, deze
prijs toe te kennen aan de heer E. B.
Folkertsma. Deze heeft deze prijs even
wel geweigerd. In zijn toespraak noemde
mr. Okma als reden voor deze weigering
de bescheidenheid van de prijswinnaar,
die meende dat zijn werk niet op dat peil
stond, waarvoor hij een prijs kon aan
vaarden.
De stichting „Het Friese boek", die de
Friese boekenweken organiseert, is thans
25 jaar oud. Verschillende sprekers
brachten dan ook gelukwensen over aan
het bestuur van deze stichting. In ver
scheidene redevoeringen werd gezegd dat
de vraag naar Friese lectuur de laatste
jaren groter wordt.
En daar, onder aan de trap, lag RobottoVerschrikt boog professor Doka zich over
hem heen. Robotto lag stil en bewegingloos in elkaar gezakt.
„Robottowat is er gebeurd?", riep de prof.
Hij trok de robot overeind en bekeek hem aandachtig. En hij begreep, dat Robotto op
de een of andere manier van het trapje gevallen was. Nu was er waarschijnlijk iets
binnen in hem kapot!
Professor Doka zuchtte. Hij hoopte, dat het niet iets ergs zou zijn; het zou akelig voor
hem zijn, als zijn mooie werkstuk voorgoed buiten werking zou zijn 5657
Gré Brouwenstijn en Walter Geisler.
Beethoven schreef zijn opera „Fidelio"
op een vertaalde tekst (die later nog eens
grondig omgewerkt werd) van de Franse
toneelschrijver J. N. Bouilly, wiens libretto
getiteld „Léonore ou l'Amour conjugal"
reeds op muziek gezet was door Gaveaux
en later ook nog in een Italiaanse overzet
ting door Paër (Napoleon's lievelingscom
ponist). Ik heb in de gedenkschriften
(„Mes Récapitulations") van Bouilly tever
geefs gespeurd naar gegevens omtrent
deze aanpassingen, waarvoor de praat
grage auteur voorzeker melding zou heb
ben gemaakt indien hij ervan geweten
had. Hij gewaagt alleen van Gaveaux. Dat
ging zo in die tijd; men greep maar waar
men het krijgen kon. De opera's van
Gaveaux en Paër op het gegeven van
Bouilly zijn vergeten, terwijl de „Fidelio"
van Beethoven het eeuwige leven schijnt
te hebben. En toch kan men vermoeden
dat de werken van de gehoonde theater
mensen Gaveaux en Paër, technisch van
opera-standpunt gezien superieur waren
aan dat van Beethoven, hetwelk aan de
grote componist heel wat getob gekost
heeft, waarvan de sporen nog na herhaal
de omwerkingen aanwezig zijn. Zelfs moet
hij gezegd hebben: „Door deze opera heb
ik de martelaarskroon verdiend".
Maar dat blijvende succes dan? Men kan
veilig aannemen dat dit niet zozeer het
genre opera betreft, als wel de uitzonder
lijke wijze waarop Beethoven het werk
tot een hymne aan de vrijheid en de ech
telijke liefde gemaakt heeft, zoals hij na
dien met zijn Negende Symfonie de
vreugde en het ideaal van de verbroede
ring der mensen bezong; op zijn wijze, dat
is dan: bezeten van de idee. Daar moesten
dan de eisen van het theater maar voor
wijken. Zij mochten er zich, zo goed en zo
kwaad als het ging, bij aanpassen. Met dat
al is de „Fidelio" een buitenbeentje, een
opera, dje in geen enkele categorie te
rangschikken is, doch in haar beste episo
des, al zitten die dan, theatraal gezien, in
de knellende vormen van hun muzikale
conceptie, boven de opera uitrijzen. Iedere
montering van deze „eenling" onder de
opera's heeft mij steeds een opeenstape
ling van problemen voor de regie toege
schenen; doch ook: een prachtopgave voor
een dirigent. Het is dan ook niet verwon
derlijk, dat de nieuwe muzikale leider van
de Nederlandse Opera, de Zwitser Peter
Maag, met „Fidelio" officieel zijn entree
heeft willen maken. Het werk gaf hem de
vrije hand om iets op te bouwen, waarin
het muzikale element domineert en waar
in de regisseur de vlag moet strijken voor
de dirigent. Peter Maag heeft zich vrijdag
avond bij de première van de nieuwe
montering in de Amsterdamse Stads
schouwburg van die overheersende taak
meesterlijk gekweten. Zijn zorg voor een
strak afgelijnde en goed afgewogen orkest
klank was opmerkelijk, maar parallel
Advertentip
bayer)
daarmee waren de vocale ensembles, onder
welke het canonisch kwartet, het trio en
de finale met koor van I, alsmede het trio,
het kwartet en de finale van II uitmunt
ten in soms geraffineerde verhoudingen.
Gré van SwolBrouwenstijn was weer
een superieure vertolkster van de Leonore-
partij; haar grote aria „Abscheulicher"
was buiten kijf het hoogtepunt van de
avond. Walter Geisler, die de Florestan
zong, bleek een typisch Duitse heldentenor
te zijn en als zodanig opgewassen tegen
de onbarmhartige eisen van de grote aria
„Gott! welch' Dunhel hier!" Guus Hoek
man pastte, als de cipier Rocco, zijn wel
overwogen spel waardig aan bij het in
klank beleven van de goedmoedige psyche
van deze figuur. Verrassend fris was de
vertolking die Anette de la Bye van de
Marzelline te horen en te zien gaf. Ook
de Jaquino van Wim Koopman had in het
ensemble veel verdienste. De Pizarro van
Rudolf Knoll muntte meer uit door vocale
kwaliteiten dan door overtuigende actie
en van de Don Fernando van de bas Piet
van den Berg zou men hetzelfde kunnen
zeggen, hoewel deze partij weinig actie
vergt, daarentegen wel de temperament
volle houding van een gebieder vraagt.
Het koor van Henk van Wielink zong
prachtig en accuraat. Maar de grote koor
scène finale van I leek mij door de
regisseur Wolf Dieter Ludwig niet zo gun
stig opgelost als bij de vorige enscenering
van drie jaar geleden, die toen door Georg
Hartman losser gemaakt was van het sta
tische karakter, die de handeling finaal
sti liegt.
De décors van Wim Vesseur getuigden
van werkelijkheidszin maak ook van fan
tasie en zin voor symboliek.
Al met al kunnen wij zeggen dat Beet
hoven's „Fidelio" naar zijn kenmerkende
eigenschappen door de Nederlandse Opera
.waardig, geboden wordt.
Jos. de Klerk
De Prix de Rome 1959 voor de monu
mentale en versierende beeldhouwkunst
is toegekend aan de 27-jarige Gooitzen de
Jong uit Amsterdam, die in 1957 reeds de
zilveren erepenning van de Prix de Rome
voor de vrije beeldhouwkunst verwierf.
Hij zal bij de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen worden voor
gedragen voor toekenning van de gouden
erepenning en de daaraan verbonden sti
pendia. De jury heeft de 29-jarige. Ruth
Brouwer te Amsterdam voorgedragen
voor de zilveren erepenning.
De Prix de Rome 1959 voor de monu
mentale en versierende schilderkunst is
gewonnen door de twintigjarige Nicolaas
Rolle uit Amsterdam. Ook hij zal worden
voorgedragen voor de gouden erepenning
met stipendia. De 20-jarige Jac. A. C.
Franken uit Vught is voorgedragen voor
de zilveren erepenning met stipendia. De
15. Bij de oosterlingen niet, omdat ik mij ver boven
hen verheven voel. Zij merken dit uitstekend en
werken mij weg. Bij de blanken niet omdat zij zich
boven mij verheven voelen, wat bij mij de nodige haat
heeft opgeleverd.
Onvermijdelijk komt telkens weer de bittere gedach
te bij mij op dat ik in deze tijd waarin het oosten tot
ontwaken komt, met mijn intelligentie en doorzettings
vermogen tot grote hoogte had kunnen klimmen, al
ben ik dan uit de goten van Seoel omhooggekropen.
Ik had een man van macht en aanzien kunnen wor
den, wanneer ik maar over de idealen van de gelen
had beschikt. Welke idealen zou van geen enkel belang
geweest zijn: het hadden die van Noord-Korea zowel
als die van Zuid-Korea kunnen zijn, maar evengoed die
van Viet Nam of Viet Minh, van nationalistisch of van
communistisch China. Ik presteer weinig minder dan
de vooraanstaande Aziatische leiders. Ik beschik over
meer geestkracht. Ik zou heel wat meer hebben be
reikt dan zij, wanneer ik warm had kunnen lopen voor
hun aangelegenheden en wanneer ik van mijn oosterse
afkomst niet twee kwalijke ondeugden had geërfd, de
zucht tot twijfelen en de ironie. De laatste is nog nood-
lottiger dan de eerste, want veel moeilijker te over
winnen. Meer dan eens heeft een enkele wrange op
merking, gemaakt eer ik het zelf wilde, mij de aan
vankelijke welwillendheid van een grote figuur uit het
verre oosten gekost.
En wat de blanken betreft, de nannen keuren mij
hun vertrouwen niet waard, de vrouwen zelfs geen blik.
Het enige, dat ik dan ook met succes heb onderno
men, was het dienen van blanken tegen oosterlingen
en omgekeerd of, bij ontbreken van andere mogelijk
heden van blanken tegen blanken of van oosterlingen
tegen oosterlingen. Dergelijk soort werk ging mij altijd
voortreffelijk af. Ik kende namelijk beide partijen door
en door en ik speelde hen tegen elkaar uit, tot mijn
eigen niet gering voordeel. Mogelijk zal men mijn hou
ding verwerpelijk achten, maar in dit verband zou ik
er op willen wijzen dat niemand mij ooit gebruikelijke
en aanvaardbare normen heeft bijgebracht.
Hiermee wil niet gezegd zijn, dat ik begrip trachtte
te wekken voor een bepaalde situatie, waarin ik on
herroepelijk terecht ben gekomen. Allerminst, het gaat
er mij slechts om de politie en andere autoriteiten,
die ik belast met de berechting van mijn moordenaar
(bij voorbaat mijn dank, heren!) volledig inzicht te ge
ven in de aard en zienswijze, die mij tot mijn daden
hebben gebracht.
De verschillende nederlagen, die ik in mijn jonge ja
ren heb geleden, zijn van weinig belang, ik zal ze kort
bespreken. Mijn vader, die ten slotte oud werd en zie
kelijk, bood mij een betrekking in zijn firma aan. Dat
wil zeggen, ik moest een kwijnend bedrijf van de on
dergang redden en dat tegen vergoeding van een kler
kensalaris. Zijn drie wettige kinderen, blonde meisjes
met licht-Mongoolse trekken, maar echt blonde haren
en een verwaande houding, verbleven zes maanden per
jaar in Europa of Amerika, waar zij jacht maakten op
echtgenoten van hun eigen huidskleur. Ik liet het zin
kende schip rustig naar de kelder gaan en zorgde er
voor op tijd van boord te zijn met een klein sommetje
achter de hand, waarmee ik mij als zelfstandig scheeps-
bevi-achter vestigde. Maar de Jappen zetten mij in de
gevangenis voor een onbeduidende smokkelaffaire.
Ik ben ontvlucht en heb dienst genomen bij de Noord-
chinese troepen. Het waren geen troepen in actieve
dienst, ik heb een afkeer van geweld. Ik was bij de ra
vitaillering. Ik was hier tegen de vijandelijke autori
teiten beschermd, maar naar bleek, allerminst tegen
mijn eigen makkers. Op een dag brak er muiterij onder
de troepen uit en ik raakte alles kwijt wat ik met twee
jaar moeizaam werken bijeengekregen had.
Ik was straatarm en had geen andere keus dan in de
eindeloze Chinese burgeroorlogen spionagediensten tus
sen beide kampen te verrichten. Omdat de ene Chinees
voor mijn gevoel volmaakt gelijk was aan de andere,
spioneerde ik voor beide partijen, wat dubbel voorde
lig is. Ik had aanleg voor dit soort verfijnde bezighe
den, het is het enige werk dat ik ooit heb gedaan zonder
in de eerste plaats aan het geld te denken. Ik had een
zeer bruikbare techniek voor het verkrijgen van inlich
tingen ontwikkeld en beschikte al gauw over een ver
bluffende kennis van het Chinese schaakspel, wat er
oorzaak van was, dat ik door de Japanners met open
armen werd ontvangen en dat zij mij tegen een behoor
lijk salaris in dienst namen, toen zij het uitgestrekte
Chinese rijk ten slotte aanvielen.
Nadat zij de teleurstellende strijd van haai tegen
walvis hadden gestaakt gaven ze mij een funktie op
hun afdeling Zuidelijk Azië, gevestigd te Hirosjima. Ik
heb de invasie in Indo-China voorbereid en ik ben met
de legers meegetrokken in de tweede wereldoorlog. Dat
waren de beste jaren van mijn leven, moreel gespro
ken. Ik was plaatsvervangend chef van de Geheime
Dienst en van de Contraspionage te Saigon en als oos
terling zag ik mij voor het eerst in mijn leven tegenover
blanken in een hogere funktie geplaatst. Het speet mij
hoogstens dat deze blanken Fransen waren, die altijd
veel minder de nadruk op rassenverschillen hebben
gelegd. Maar bij gebrek aan Engelsen en Amerikanen
heb ik mij met Fransen tevredengesteld. Ik had er al
spoedig genoeg van. Ik walgde van de razernij van de
Japanse troepen en ik zwichtte voor de machtige aan
trekkingskracht die de Franse geest al sedert lang op
mij had uitgeoefend. (Heb ik al geschreven dat ik een
volgzame leerling van de Jezuïeten ben geweest?) Door
mijn machtspositie was ik mijn minderwaardigheids
gevoel tot op zekere hoogte kwijtgeraakt en ik ontdekte
de roes van de edelmoedigheid. Zo dikwijls het mij
mogelijk was (zonder mijzelf te benadelen) heb ik
Fransen ontzien.
Dit leven duurde niet lang. De atoombom vernietigde
niet alleen mijn carrière maar tevens de huurhuizen
in Hirosjima, waarin ik mijn kapitaal had belegd. Voor
de derde maal was ik alles kwijt.
Onder auspiciën van de Verenigde Staten werd er in
deze tijd een onafhankelijk Zuid-Korea gecreëerd. Ik
herinnerde mij dat ik Koreaan was. Ik stelde mij ter
beschikking van de regering te Seoel, maar werd heel
anders ontvangen dan ik meende te mogen verwachten
als voormalig slachtoffer van de Japanse bezetting en
banneling. Men vroeg mij zelfs rekenschap en dwong
mij in een zo pijnlijke situatie, clat slechts de bescher
ming van de Amerikanen in staat was mij te redden.
Zij begrepen heel wat beter dan mijn landgenoten wat
een man als ik waard was. Ik kende de voornaamste
Aziatische leiders en was met sommigen persoonlijk
bevriend. Ik was door dit werk bezeten, ik beschouw
de het als een roeping en zou er straatarm bij gebleven
zijn, wanneer mijn werkgevers mij op de duur niet op
het terrein hadden gezet, waar mijn wezenlijke belang
stelling lag, de grote Aziatische politiek.
beide laatstgenoemde jongelui zijn dit
jaar afgestudeerd aan de Rijksacademie
van beeldende kunsten te Amsterdam. De
juryrapporten over deze dubbele Prix de
Rome-wedstrijd zijn vrijdagmiddag be
kend gemaakt op een bijeenkomst in de
aula van de rijksacademie.
De opgave voor de eindkamp van de
beeldhouwkunst was het ontwerpen van
een plastiek „Noach die de duif uitzendt"
dat zou komen te staan in een waterbassin
van een in Genève geprojecteerd admini
stratiegebouw voor de „Organisation Mé-
téréologique Mondiale". Voor de schilder
kunst was de opgave het ontwerpen van
een wandschildering (in alfresco-techniek)
in een meisjesindustrieschool. Tot onder
werp was een figurale compositie gekozen,
het moederschap in beeld brengend.
Advertentie
Stadsschouwburg: Vandaag 20 uur: De
Haagse Comedie met. „De dag van Tala-
veraZondag 20 uur: Haagse Comedie
met „Wie geeft de bruid weg". Maandag
20 uur: Nederlandse comedie met „Geleer
de dames".
Grote Kerk: Maandag 15.30 uur: Beiaard
concert door Arie Peters.
BIOSCOPEN
Cinema Palace: Vandaag tot en met
woensdag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur en don
derdag 14 en 16.15 uur: „Een getuige moet
verdwijnen", 18 jaar. Donderdag 19 en
21.15 uur: „08/15", 18 jaar. Iedere och
tend, ook zondag, 9.30, 10.30 en 11.30 uur:
„Bezoek van Prinses Beatrix aan de Ver
enigde Staten".
Frans Halstheater: Vandaag 20 uur, zon
dag 14, 17 en 20 uur, maandag tot en met
donderdag 14 en 20 uur: „Zolang er men
sen zijn", 14 jaar.
Lido Theater: Vandaag tot en met don
derdag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur: „Hoe ver
tel ik het mijn dochter", 18 jaar. Vandaag
23.30 uur: „Het liefdeleven van Lucretia
Borgia", 18 jaar. Zondag 11 uur: „Vrij
heren van het woud", alle leeftijden.
Luxor Theater: Vandaag 19 en 21.15 uur
en zondag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur, „Vrou
wenkamp Borneo", 18 jaar. Maandag tot
en met woensdag 14 en 20 uur: „Geen me
dailles voor spionnen", 18 jaar. Donderdag
14 en 20 uur: „De barbaar en de geisha",
14 jaar.
Minerva Theater: Vandaag tot en met
dinsdag 20.15 uur: „De gebroeders Kara-
mazow", 18 jaar. Zondag 14 en 16.15 uur:
„Filmfestival II", alle leeftijden. Donder
dag 20.15 uur: „De 41ste", 14 jaar.
Rembrandt Theater: Vandaag tot en
met donderdag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur:
„Freddy, die Gitarre und das Meer", alle
leeftijden. Zondagochtend 11 uur: „Gehei
men van Oost-Afrika", alle leeftijden.
Roxy Theater: Vandaag 19 en 21.15 uur
en zondag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur: „Vier
desperado's", 14 jaar. Maandag tot en met
donderdag 14.30, 19 en 21.15 uur: „Deser
teur van het legioen", 14 jaar.
Studio Theater: Vandaag 19 en 21.15 uur,
zondag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur en maan
dag tot en met donderdag 14.15, 19 en 21.15
uur: „The captai'ns table", 18 j. Zondag
11 uur: „De levensroman van Johann
Strauss", alle leeftijden.
Theater Monopole (Zandvoort): Van
daag en zondag 20 uur: „The naked and
the death", 18 j. Zondag 14.30 uur: „Rusty
en het blinde meisje", alle leeftijden.
Maandag tot en met woensdag 20 uur:
„Irnmensee", alle leeftijden. Donderdag 20
uur: „Een gróte liefde, een grote harts
tocht", 18 jaar.
TENTOONSTELLINGEN
Blocmenheuvel (Bloemendaal): Tot 25
oktober dagelijks van 10 tot 17 uur, zon
dags 14 tot 17 uur: Expositie van schilde
rijen, aquarellen en tekeningen van G. van
Duffelen.
„In 't Goede Uur" (Korte Houtstraat 1):
Tot 1 november dagelijks (ook zondags)
van 10 tot 22 uur: Expositie tekeningen van
Frans Verpoorten.
Museum Het Huis van Looy (Kamper
laan): Tot 12 oktober op werkdagen var)
10 tot 12.30 en 13.30 tot 17 uur, zondags 14
tot 17 uur: Expositie van werken van Erika
Visser.
(Verder raadplege men de rubriek „Uit-
(Wordt vervolgd) gaan m Haarlem" van vrijdag 9 oktober).
