Horen en zien
Ir. Felix Ortt gecremeerd
op Driehuis-Westerveld
Dagboek van een
Agenda voor
Haarlem
Bedrijven met geringe produktiviteits-
stijging komen in het gedrang
Professor Doka en Robotto
nabeschouwing fa
9
radio [iJt^fepis'jje- f
vS2l.*' ^1P "'•*'-
aankondigingen en
A rthur Meulernans
Vijfenzeventig jaar
N.V.V. OVER LOONSPELREGELS
De radio geeft woensdag
Televisieprogramma
De negen muzen
Ideeënbus bezorgde rijk
besparing van 10 miljoen
Dichtstbevolkte stad van
ons land is Den Haag
waar warmte helpt,
helpt PHILIPS Intraphil beter
DOOR
PIERRE
NORD
Provinciale prijs voor
Kunst 1958 uitgereikt
DINSDAG 2 0 OKTOBER 1959
De Belgische nationale omroep heeft
maandagavond de Vlaamse componist
Arthur Meulernans ter gelegenheid van
zijn vijfenzeventigste verjaardag gehuldigd
met een uilvoering van enkele van zijn
buitengewoon talrijke composities. In 1904
trad Meulernans voor het eerst als com
ponist in de openbaarheid met een liede
renbundel, „Zonnesluimer". En na deze
eerste proeven van scheppende activiteit
volgde vrijwel onafgebroken tot op heden
een indrukwekkend aantal werken van zijn
hand. In een periode van nog geen vijfen
twintig jaar schreef Meulernans veertien
symfonieën. Op zijn naam staan vijfen
twintig concerten voor allerlei instrumen
ten, kamermuziek, opera's, muziek bij to
neelstukken, vele kerkelijke werken, zeer
veel liederen en nog verschillende andere
composities. Zij werden gecomponeerd met
een meesterlijk vakmanschap, dat zich
in dienst kon stellen van een nimmer af
latende inspiratie. Meulernans kon zich
daarbij ondergeschikt maken aan de ver
langens van zijn opdrachtgevers. Maar hij
kon ook zich zelf zijn en in vrijheid zijn
fantasie laten gaan en opschrijven wat een
zelf gekoesterd muzikaal ideaal hem ingaf.
Het was daarom geen probleem om voor
het radio-concert, dat Meulernans werd
aangeboden door het N.I.R. en het Meule-
mans-fonds, werken te kiezen, waarin het
wezen van de componist als mens en als
kunstenaar tot uitdrukking was gekomen.
Men kwam tot de keuze van twee werken
van betrekkelijk recente voltooiings-datum,
te weten de Symfonische dansen uit 1956
en het tweede concert voor klavier en or
kest, dat in hetzelfde jaar ontstond. Beide
composities toonden in de levendige, ge
laden uitvoering een virtuoos bewogen,
vaak ook caprieus karakter en een sterke
motorische ontwikkelingsdrang. Er werd
ook ruimte gelaten aan een beheerste ly-r
rische expressie, het meest wel in het ada
gio van het pianoconcert, dat ook opviel
door beknoptheid en abruptheid. Meule
rnans instrumentatie beoogde niet een
uiterlijk klankengewaad aan de muziek te
geven, maar wel het scheppen van een
hechte synthese tussen muzikale gedachte
en klankkleur. Dit verschijnsel kon men
eveneens opmerken bij de uitvoering van
zijn tiende symfonie uit 1943, de Psalmen
symfonie, waarvoor naast de orchestrate
timbres ook de klank van de menselijke
stem in gesproken en gezongen voordracht
werd toegepast. Uit deze symfonie sprak
een eigen krachtige religieuze overtuiging,
waarvoor Latijnse teksten van gebeden en
psalmen en meditatieve of hymnische mu
ziek als uitdrukkingsmedium dienden. De
dirigent Daniël Sternefeld besteedde met
het N.I.R.-symfonieorkest, solisten en het
gemengde koor „Singhet ende weset vro"
uit Kortrijk grote zorg aan de uitvoerin
gen, waarvoor men terecht respect kon heb-
ben" Golfbreker
Advertentie
Van Nelle bestellen
HILVERSUM I. 402 m. 7.00—24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws en S.O.S.ber. 7.10 Gram.
7.30 Een woord voor de dag. 7.40 Gewijde muziek.
8.00 Nieuws. 8.15 Radiokrant. 8.35 Gram. 9.00 Voor
de zieken. 9.30 Gram. 9.35 Waterst. 9.40 Gevar.
progr. voor de vrouw. 10.15 Gram. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Gram. 11.15 Dekblad eerste soort,
hoorsp. 12.00 Pianoduo. 12.30 Land- en tuinbouw-
meded. 12.33 Meisjeskoor. 12.53 Gram. of act. 13.00
Nieuws. 13.15 Met PIT op pad. 13.20 Politiekapel.
13.50 Jeugdconc. 14.35 Voor de jeugd. 15.55 Voet
balwedstrijd Duitsland—Nederland. In de pauze
tplm. 16.45) Gram. Plm. 17.50 Beursber. 17.55
Gram. 18.00 Regeringsuitz.: Gesproken brief uit
de Nederlandse Antillen. Spreker: Henk Dennert.
18.10 Gram. 18.15 Boekbespr. 18.30 R.V.U.: Plet
kind in de letterkunde, door dr. A. Saalborn.
19.00 Nieuws en weerberich.t 19.10 Op de man af,
caus. 19.15 Leger des Pleilskwartier. 19.30 Radio
krant. 19.50 Lichte muziek. 20.15 Concertgebouw
orkest en soliste. 21.05 Naar groter veiligheid,
kïankb. 21.45 Koorzang. 22.15 Gram. 22.30 Nieuws.
22.40 Zaalsportuitslagen. 22.45 Avondoverdenking.
23.00 Platennieuws 23.55—24.00 Nieuws.
HILVERSUM II 298 m. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA: 19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.23 Lichte muz
en rep. 8.00 Nieuws. 8.18 Gram. en act. 8.55 Caus.
voor de vrouw. 9.00 Gymn. voor de vrouw. 9.10
Gram. VPRO: 10.00 Schoolradio. VARA: 10.20
Voor de vrouw. 11.00 Amus.progr. 12.00 Lichte
nuiz. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33 Voor het
platteland. 12.38 Orgelspel en zang. 13.00 Nieuws
en tentoonstellingsagenda. 13.20 Lichte muz. 13.45
Gesproken portret. 14.00 Kamerork. 14.45 Gram.
15.00 Voor de jeugd. 17.00 Clavecimbelrecital.
17.15 Gram. 17.30 Hammond-trio. 17.50 Regerings
uitz.: Emigratierubr.: Het emigratiepraatje van
H A. van Luyk. 18.00 Nieuws en comm. Daarna:
act. 18.30 Dansmuz. 19.00 Voor de kleuters. 19.10
Blauwdruk of schetsplan, toespraak. 19.25 VARA-
Varia. VPRO: 19.30 Voor de jeugd. VARA: 20.00
Nieuws. 20.05 Klankbeeld gewijd aan Multatuh.
20.35 Omr.ork. en sol. 21.40 Voordr. 22.20 Keuren
en kiezen, caus. 22.30 Nieuws. 22.40 Koor en piano.
23.00 Tussen mens en nevelvlek, caus. 23.15 Lichte
muziek. 23.40 Gram. 23.55—24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Gevar. muziek. 12.30 Weerber. 12.34 Gevar
muziek. 12.55 Koersen. 13.00 Nieuws. 13.15 Amus.-
muz. 14.00 Schoolradio. 14.45 Gaudemusconc. 16.00
Koersen. 16.02 Engelse les. 16.17 Gram. 16.30 Ork.-
conc. 17.00 Nieuws. 17.10 Kamermuz. 17.50 Boek
bespr. 18.00 Gram. 18.10 Lekenmoraal en -filoso
fie. 18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.30
Vlaamse liederen. 20.00 Hoorsp. 21.30 Gram. 22.00
Nieuws. 22.15 Pedagogische caus. 22.25 Ital. volks
lied. 22.45 Pianospel. 22.55 Nieuws. 23.00 Voor de
zeelieden.
VOOR WOENSDAG
NTS: 15.55 Voetbalwedstrijd Duitsland—Neder
land. 17.30—plm. 17.40 Intern, jeugdjournaal. 20.00
Journ. en weeroverz. AVRO: 20.20 Sportpanorama.
20.50 „Tegenvoeters". 21.05 Gevar. progr. 21.45—
21.55 Filmprogr. NTS: 22.00 Telerecording voet
balwedstrijd Duitsland—Nederland.
Het verbondsbestuur van het N.V.V.
heeft naar aanleiding van de „nadere ver
duidelijking" van de loonspelrcgels door
de regering op 5 oktober en de brief van
16 oktober daarover van het bestuur der
Stichting van den Arbeid aan de regering
met de inhoud heeft het N.V.V. zich
niet kunnen verenigen in een brief aan
de staatssecretaris van Sociale Zaken het
standpunt van het N.V.V. bekend gemaakt.
De tekst van deze brief luidt als volgt:
„het voorbehouden aanzien van de gedif
ferentieerde loonpolitiek betekende voor
het N.V.V., dat het zijn bezwaren tegen
de uitgangspunten van deze politiek hand
haafde en de voorkeur bleef geven aan een
algemene loonsverhoging voor alle werk
nemers. Het voorbehoud met betrekking
tot het complex van regeringsmaatrege
len inzake huur- en melkprijssubsidies
hield voor het N.V.V. in, dat het zich bleef
stellen op het standpunt, neergelegd in het
gezamenlijk adres van de drie vakcentra
les, gedateerd 11 juli en gericht aan de
leden van de Tweede Kamer. Dit stand
punt was, dat welvaartsverbetering voor
de werknemers voorrang diende te heb
ben boven huur- en melkprijsverhoging en
dat de keuze van de datum van invoering
van deze verhogingen op genoemde voor
rang moest worden afgestemd.
Het verbondsbestuur van het N.V.V. ver
heugt zich over het uitgangspunt van het
bestuur van de Stichting van den Arbeid,
dat het resultaat van de beoordeling van
ingediende loonvoorstellen in het kader van
de gedifferentieerde loonpolitiek niet slechts
een cijfermatige uitkomst kan zijn, doch
dat beleidsoverwegingen mede in de be
schouwingen dienen te worden betrokken.
Hoe zeer ook het verbondsbestuur met de
ze opvatting van het bestuur van de Stich
ting van den Arbeid instemt, kan het zich
toch moeilijk voorstellen, dat het voor de
regering aanvaardbaar zou zijn, dat de
toepassing van de „nadere verduidelij
king" uitzondering zou worden, zoals
klaarblijkelijk de meerderheid van het
bestuur van de Stichting van den Arbeid
zich voor ogen stelt.
Hiervan uitgaande en rekening houdende
met uw verklaring, dat de „nadere ver
duidelijking" geen wijziging heeft ge
bracht in de algemene aanwijzing van 31
juli 1959, is het verbondsbestuur van het
N.V.V. tot de navolgende conclusies ge
komen:
1. Het uitgangspunt 1 oktober 1958 als
begindatum voor de berekening van de pro-
duktiviteit. (punt 1 van de „nadepe ver
duidelijking". Dit uitgangspunt kan het
verbondsbestuur niet aanvaarden. Inge
volge punt 3 van de algemene aanwijzing
van 31 juli 1959 moet de productiviteitsont
wikkeling in 1959 naar onze mening wor
den vergeleken met de produktiviteitsont-
wikkeling in 1958. Dit betekent, dat de be
gindatum voor de berekening van de pro-
duktiviteit 1 juli 1958 dient te zijn.
De meerderheid van het bestuur van de
Stichting van den Arbeid wil in voorko
mende gevallen wel terug gaan tot 1 juli
1958, doch zich daarbij laten leiden dooi
de criteria welke de minister van Econo
mische Zaken op 24 .augustus heeft, .ge
noemd.. Het verbondsbestuur meent in de
eerste plaats daartegen te moeten opmer
ken, dat deze criteria in de praktijk on
hanteerbaar zijn gebleken en daardoor tot
discriminaties kunnen leiden. Bovendien
zou dit ruimere standpunt alleen maar tot
gevolg kunnen hebben, dat de bedrijfstak
ken of de ondernemingen met een sterke
produktiviteitsstijging aan deze criteria
zullen kunnen voldoen, waardoor de dif
ferentiatie, welke uit het verschil in
produktiviteitsontwikkeling ontstaat, nog
eens extra wordt geaccentueerd. Immers,
de sterke bedrijfstakken of ondernemin
gen kunnen dan bovendien uitgaan van een
relatief hogere produktiviteitslijn. De be
drijfstakken met een geringere produkti-
viteitsverhoging op welke gevallen naar
de mening van het verbondsbestuur het
beleid allereerst moet worden gericht
zullen daardoor meer achter geraken dan
toch al uit het verschil in produktiviteits
ontwikkeling voortvloeit.
2. Loonlijn en produktiviteitslijn (punt 2
Advertentie
Van Nelle bestellen I
's Avonds geopend. Wegens grote be
langstelling voor de tentoonstelling Zweed
se Vormgeving in het Stedelijk Museum
in Amsterdam heeft de directie der Ge
meentemuseums besloten om in de laatste
week van deze expositie haar op drie
avonden open te stellen en wel op woens
dag 21 oktober, donderdag 22 oktober en
vrijdag 23 oktober tussen 19.30 en 22 uur.
Advertentie
Van Nelle bestellen
van de „nadere verduidelijking". Het in
dit punt vervatte voorschrift, dat de af
stand tussen loonlijn en produktiviteitslijn
op geen enkel tijdstip tijdens de contracts-
duur groter mag zijn dan de helft van de
gemiddelde jaarlijkse produktiviteitsstij
ging welk voorschrift geen onderdeel
vormt van de algemene aanwijzing van 31
juli 1959 zal in alle gevallen tot een nog
verdergaande beperking leiden dan reeds
uit het hierboven vermelde eerste punt
voortvloeit.
De bedrijfstakken, welke geen hogere
produktiviteitsstijging hebben dan circa
3 percent, zien zich praktisch elke moge
lijkheid van een loonsverbetering ontno
men. Immers, het loonniveau zal op 1
april 1960 door de in uitzicht gestelde al
gemene loonmaatregelen als gevolg van
huur- en melkprijsverhoging met gemid
deld 4 percent stijgen.
De klaarblijkelijke behoefte van de rege
ring aan de door haar gestelde grens leidt
er toe, dat voor de grote meerderheid van
het bedrijfsleven geen enkele loonsverbe
tering mogelijk is In feite betekent dit,
dat voorrang wordt gegeven aan de in uit
zicht gestelde huur- en melkprijsverho
ging, hetgeen voor het N.V.V. onaan
vaardbaar is. Het beleid zal er in tegen
deel op moeten zijn gericht, dat zoals
de minister-president in de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal heeft gesteld
loonsverhogingen niet worden verdrongen
door het complex van algemene maatre
gelen.
De ruimere omschrijving van de meer
derheid van het bestuur van de Stichting
van den Arbeid biedt naar het oordeel van
het verbondsbestuur geen oplossing. Inte
gendeel, de vrees lijkt gerechtvaardigd
dat deze alleen maar tot willekeur en
discriminatie kan leiden.
3. Uitkering in eens en dergelijke (slot
van de punten 3 en 4 van de „nadere ver
duidelijking"). Het verbondsbestuur kan
zich op dit punt verenigen met hetgeen ter
zake door het bestuur van de Stichting van
den Arbeid in zijn brief van 16 oktober is
gesteld.
In het algemeen wenst het verbondsbe
stuur nog op te merken, dat het uit recht
vaardigheidsoverwegingen een ernstig
bezwaar oplevert, bij de beoordeling van
loonvoorstellen thans andere maatstaven
aan te leggen dan die, welke bij de toet
sing van de voorstellen van de groot-me-
taalnijverheid en het grafisch bedrijf zijn
gehanteerd.
Het verbondsbestuur van het N.V.V. moet
u ter kennis brengen, dat zijn vertegen
woordigers in de looncommissie van de
Stichting van den Arbeid hun adviezen
over ingediende loonvoorstellen aan het
College van Rijksbemiddelaars op het
vorenstaande zullen moeten baseren daar
zij anders de verantwoordelijkheid voor
deze adviezen niet zouden kunnen dragen",
zo besluit de brief.
Advertentie
Van Nelle bestellen 1
JN.Z.H,-kantoor Stationsplein voor
zestig mille gegund
Naar wij vernemen heeft de directie
van de Noord-Zuid-Hollandsche Vervoer
maatschappij n.v. te Haarlem de bouw
van het door de Haarlemse architect W.
Bollebakker ontworpen haltekantoor op
het Stationsplein te Haarlem opgedragen
aan het Haarlemse aannemingsbedrijf
J. P. Nelissen n.v. voor een bedrag van
ƒ60.500.-. Met de werkzaamheden wordt
binnenkort een begin gemaakt.
Minister E. H. Toxopeus heeft in de Rol
zaal van het Binnenhof te Den Haag de
tentoonstelling „Ideeënrijk" geopend, een
overzicht van vijf jaar rijksideeënbus-or-
ganisatie. De tentoonstelling duurt tot en
met 24 oktober. Dit jaar viel de grootste
prijs, ooit door een ideeënbus in Neder
land uitgeloofd. De heer J. Borking, die
bij de marine werkt, vond een apparaat
uit, waardoor het mijnenvegen kon wor
den vereenvoudigd. Dit leverde hem
7000,- op. De inzender van een idee, om
kostbare gyrotollen (gebruikt in radartoe
stellen op straaljagers) zelf te repareren,
kreeg 1600,-. Zo'n gyrotol kost 5000,- en
werd vroeger, wanneer hij defect was,
weggegooid.
Dat de premies ieder jaar omhoog gaan,
is te danken aan het steeds meer bekend
heid krijgen van de ideeënbus. Het aantal
bruikbare ideeën wordt ook ieder jaar gro
ter. In '54-55 werden 727 ideeën ontvangen,
in '55-'56 815, in '56-'57 1078, in '57-'58 1172
en in '58-'59 1550. Hiervan werden beloond:
in het eerste jaar 61, in het tweede 170, in
het derde 393, in het vierde 411 en in het
vijfde jaar 650. Al deze ideeën hebben het
rijk in die vijf jaar een besparing van
10 miljoen gulden opgeleverd.
„Goed", zei professor Doka. „TJ zult uw zin hebben!"
Toen keek hij naar Robotto en wees op het opgewonden mannetje in de zaal.
„Haal die meneer maar even hier, Robotto!"
De heren in de zaal keken toch wel verwonderd, toen Robotto vlug en handig het
trapje afliep, opzij van het toneel, en de zaal in stapte. Het was ook wel een wonder
lijk gezicht, die metalen pop daar zo gemakkelijk, alsof het een levend mens was, te
zien lopen.
Robotto stapte regelrecht op de man af, die gesproken had7273
Onder grote belangstelling is maan
dag op Driehuis-Westerveld het stoffe
lijk overschot gecremeerd van ir. F. L.
Ortt, die donderdag op 93-jarige leeftijd
in Soest is overleden. In talrijke toe
spraken werd de nadruk gelegd op zijn
grote persoonlijkheid en zijn humani
taire denkbeelden.
Professor Hofstra herdacht de over
ledene als voorvechter van de dierenbe
scherming. Hij is van 1920 tot 1924 lid van
Uit een uitgave van het Centraal Bureau
voor de statistiek over de bevolking der
gemeenten van Nederland per 1 januari
1959 blijkt, dat Den Haag de dichtst be
volkte stad van ons land is. De bevolkings
dichtheid bedraagt hier per vierkante kilo
meter 9332,9. De totale oppervlakte van
Den Haag bedraagt 65,02 km 2. Per 1 ja
nuari bedroeg het totale aantal inwoners
606.852, waarvan 287.185 mannen en 319.640
vrouwen.
Direct op Den Haag volgt, wat bevol
kingsdichtheid betreft, Leiden met 7732,4
personen op 1 km 2. Leiden is momenteel
12,40 km 2 groot, met een totale bevolking
van 95.882. En daarna komt Haarlem met
6954,8 per km 2 (bevolking 168.863 en op
pervlakte 24,28 km 2).
Tot andere dichtbevolkte steden kunnen
gerekend worden: Amsterdam met 6004,3
per km 2 en een totale bevolking van
872.428 (oppervlakte 145.30 km 2); Dor
drecht met 5980,9 per km 2 (totale bevol
king 80.503 en oppei-vlakte13.46 kim 2);
Rotterdam met 4898.8 per km 2 (bevolking
731.047 en oppervlakte 149,23 km 2); Schie
dam met 4523,6 per km 2 (bevolking 79.028,
oppervlakte 17,47 km 2); Utrecht met
4922,0 per km 2 (bevolking 252.104 en op
pervlakte 51,22 km 2). Een dichtbevolkte
gemeente is ook Voorburg met 6971,1 per
km 2 en Rijswijk (Z.H.) met 1997,3 per km 2.
De bevolking van Nederland bedroeg op
1 januari jongstleden 11.278.024. Sinds
1 januari 1958 nam de bevolking van ons
land in totaal met ruim 182.000 personen
toe.
het hoofdbestuur van de Nederlandse Ver
eniging tot Bescherming van Dieren ge
weest, maar heeft ook daarna steeds met
hart en ziel meegeleefd met het werk van
de dierenbescherming. „Hij had grote
liefde voor het dier, hetgeen ook in zijn
streven naar vegetarisme en zijn strijd
tegen de vivisectie tot uiting is gekomen.
Hij hield zijn beginselen hoog, en toonde
daarbij toch een grote mate van toleran
tie". Professor Hofstra noemde Felix Ortt
een van de grootste humanitaire denkers,
die Nederland heeft gehad.
De heer Bouwman, redacteur van Spiri
tistische Bladen", prees de grandioze ken
nis en scherpe blik van de overledene, die
een vertolker was van het licht van een
eeuwige wereld. Hij dankte de overledene
ook namens de heer W. Groen, een der
voorvechters van de anti-vivisectiestich
ting.
Namens de Nederlandse Vereniging voor
Natuurgeneeswijze sprak de heer Lokken,
namens de Nederlandse Vereniging van
Spiritisten „Harmonia" de heer De Vries.
De heer Vinkenborg voerde het woord
namens de Nederlandse Vegetariërsbond,
de Bond tot Bestrijding van de Vivisectie,
het Wereldverbond tegen de Vivisectie en
de Vegetarische Unie. „Felix Ortt was
ingenieur, denker, geleerde en pedagoog,
hij was door zijn grote verdiensten tot ver
over de grenzen bekend", zei hij. „Hij was
erelid en nestor van veel verenigingen, die
hun exponent vinden in het streven naar
een nieuwe moraal en een nieuwe op
voeding. Wij zullen zijn markante kop, zijn
grote baard, zijn onbeschrijflijk twinke
lende ogen en zijn heldere betoogtrant
moeilijk kunnen missen. Zijn absolute eis
was niet: vegetarisme, maar: liefde. In zijn
kosmisch besef bestond er geen princi
pieel onderscheid tussen mens ea- dier.
Met Ortt sluiten we een stuk geschiedenis
van de humanitaire beweging in Neder
land af".
Nadat dr. De Jong ook de verdiensten
van ir. Ortt als waterbouwkundige had
belicht, en na prof. Zijlemaker en dr.
Oosterhuis ds. Van Wilgen-van der Veen
namens de Nederlandse werkgroep voor
paranormale geneeswijze had gesproken,
dankte mevrouw Ortt de aanwezigen voor
hun belangstelling. Terwijl Egbert Vos
„Ruh in Frieden" speelde, zonk de kist
met het stoffelijk overschot langzaam weg.
Advertentie
denk daaraan ook bij rheumatiek en verkoudheid
Prijzen: 29.75 en 37.5°
23.
Nu ik dit alles heb gehoord zou ik verschrikkelijk
trots op mezelf zijn wanneer ik Vindon werkelijk
had vermoord
Het ogenblik lijkt zeer geëigend, merkte de rech
ter op.-
Ik ben niet trots op mezelf, zei Delforge kil.
...Pas vijf dagen later vertelde de jonge Paul Rivière
mij bij een van de gesprekken die ik met hem had, alles
wat ik wilde weten. De naam van zijn chef, een gees
telijke van een van de orden, die te Tsjolon verbleef, de
meest Chinese stad van Indo-China. Hij droeg het ge
waad van een Boeddhistisch priester en hij spioneerde.
Er was een bepaalde strook strand, waar de jongen de
agenten in Cochinchina afzette. De uitgezonden berich
ten werden op zee opgevangen. Ik kwam te weten hoe
de namen en schuilnamen van de leden van de ploeg
luidden en wat hun postadressen en schuilplaatsen wa
ren.
Kortom, ik werd volledig op de hoogte gesteld om
trent een gewichtige organisatie, tegen ons gericht en
te omvangrijk om over het hoofd te zien. Maar ik kwam
te laat op de hoogte om de groep te beletten zich uit de
voeten te maken. Ik was zelf in deze materie doorkneed
en twijfelde er niet aan of in die vijf dagen waren de
chef en al zijn leden gevlucht terwijl zij van hun post
en onderduikadressen geen gebruik meer zouden ma
ken. Intussen moest ik de Japanners in het geloof houden
dat mijn werkwijze een uiterst doeltreffende was ge
weest en dat ik voor hen een onmisbare kracht was. Ik
stuurde de militaire politie er op uit, maar zag de man
nen met lege handen terugkeren. Daarna schreef ik een
uitvoerige en gedetailleerd verslag over de kwestie en
trachtte daarbij een schijnbaar verloren zaak wat nieuw
leven in te blazen.
Verder bracht ik mijn Japanse superieuren het vol
gende onder het oog:
Als wij de jonge Rivière terechtstellen heeft hij
voor ons vanzelfsnrekond geen enkele waarde meer
Laten wij hem in leven en geven wij hem de illusie dat
hij kan gaan waar hij wil dan krijgt hij vermoedelijk
waarde. Ik verzeker u, dat hij alles in het werk zal stel
len om weer contact met de leider van zijn groep op te
nemen. Hij zou ons op het goede spoor kunnen brengen.
Maar daarvoor is het nodig, dat wij hem in de overtui
ging brengen, dat hij niet gevolgd wordt. Hij is intelli
gent. Wij zullen hem in schijn vertrouwen moeten
schenken. En verder moeten wij afwachten.
Dergelijke kleine kunstgrepen vormen het abc van de
contra-spionage. Ik meen in dit vak een mate van be
kwaamheid te hebben bereikt, die mijn werkzaamheden
boven het beroep uitheft en op het vlak van kunst
plaatst. Ik vertelde de Japanners nog:
Wij kunnen er dus niet mee volstaan hem voor te
stellen in onze dienst te treden. Hij zou dit misschien
aanvaarden, maar dat toch alleen noodgedwongen doen
met de vooropgezette bedoeling ons te verraden. De fout
die wij tot elke prijs moeten vermijden is er op te ver
trouwen, dat de veiligheid van de gijzelaars die wij in
onze macht hebben (zijn ouders) voor hem een voldoend
sterke drijfveer zal zijn om ons te gehoorzamen. De
jongeman is bezeten door een kinderlijke zucht tot op
offeren, hij zal niet alleen zijn eigen leven niet ontzien,
maar dat van zijn familieleden evenmin. De enige in
vloed welke de gevangenschap van zijn ouders en zus
ters op zijn gedrag zouden kunnen hebben, is dat hij.
tenzij hij zich voor Frankrijk uitzonderlijk verdienste
lijk zou kunnen maken, iets bezadigder zou optreden,
dat wil zeggen: zolang zij zich in onze handen bevinden
zal hij weinig doen en stellig geen contact zoeken mei
le leden van zijn groep, alleen al om ons niet op hun
spoor te brengen. Waaruit merkwaardigerwijs dus
volgt, dat de gevangenschap van zijn familieleden in om-
nadeel is, daar hij er door wordt geremd in het begaan
van onvoorzichtigheden. Nu is het enige profijt dat wij
ooit van hem kunnen trekken, juist het begaan van be
paalde onvoorzichtigheden. Zodra hij voor zijn familie
niets meer heeft te vrezen zal hij zijn vaderlandslieven
de bezigheden weer opnemen en ons de weg wijzen naai
zijn chef en zijn medewerkers. Wij hebben daarna niets
anders te doen dan hem zorgvuldig in het oog te houden
en hem op het geëigende ogenblik opnieuw gevangen te
nemen. Mijn conclusie is dus, dat wij hem, gezien hei
feit dat de man moed heeft, maar over zeer weinig er
varing beschikt zijn vrijheid moeten geven, wanneer hij
belooft voor ons te gaan werken. Hij zal zich aan deze
belofte niet gebonden achten. In zijn kringen schermt
men met het argument dat wij het land verradelijk heb-
ben overvallen. Laten wij zijn illusie van vrijheid nog
versterken door zijn ouders en zijn zuster naar een neu
traal, zo mogelijk naar een vijandig land te laten over
brengen.
De Japanners riepen: Dat is krankzinnigheid!
Maar ik stelde alleen de vraag: Wat kunnen wij er
bij verliezen? En ten slotte stemden zij in mijn voor
stel toe.
En zo werden de heer en mevrouw Rivière met hun
dochter, die toen omstreeks twaalf was, op zekere mor
gen bij Lang-son aan de Chinese grensposten overge
dragen, die hen overigens onder protest in ontvangst
namen. De familie Rivière begreep al heel weinig van
de gang van zaken. Er was hun niet meer gezegd dan
dat hun zoon ervoor gezorgd had dat zij in vrijheid wer
den gesteld. Zij hadden toestemming hem nog eens te
zien, ofschoon op een afstand, om te voorkomen dat
er werd gesproken. Ik had Paul Rivière bij me, en wil
de hem hiermee de grondige overtuiging geven dat hij
geheel vrij was en dat slechts zijn eigen hoofd nog ge
vaar zou lopen wanneer hij zich weer met ondergrond
se activiteiten zou bezighouden. Het was een ontroe
rend tafereel. Ik dacht op een gegeven ogenblik dat
ik Rivière senior bewusteloos zou moeten laten slaan
om hem over de grens te kunnen werpen. Hij leek zich
angstig af te vragen wat zijn zoon voor de invrijheids-
stelling betaald had en wilde zich ïauwelijks laten red-
ien. Mevrouw Rivière moest eerst flauwvallen eer hij
de vrijheid koos en de eerste stappen over de grens
'.ette, met haar in zijn armen, terwijl het meisje hen
snikkend naliep.
Paul tekende zijn contract voor dienstneming bij de
Japanse spionageafdelingen met heel wat meer vast
heid dan hij bij de ondertekening van de door hem af
gelegde verklaringen had getoond, op het moment dat
zijn familie de grens naar het niet bezet gebied over
stak. Hij gaf me mijn vulpen terug en floot schel om
zijn emotie te verbergen. Ik hoor het nog. Ik begreep
heel goed wat er in hem omging: lij dacht ons te pak
ken te hebben. Ik bleef glimlachen: mijn zekerheid dat
ik het laatste woord zou hebben was niet voor hem
bestemd.
Ik stelde hem te Saigon in vrijheid en hij deed pre
cies wat ik verwacht had. Hij voelde zich weer mees
ter over zijn eigen daden.
(Wordt vervolgd)
Zaterdag heeft de commissaris der Ko
ningin in Noord Brabant mr. dr. C. N. M.
Kortmann, de provinciale prijs voor de
kunst 1958 uitgereikt, die voor dat jaar be
schikbaar was gesteld voor de muziek en
was toegekend aan de beroepsmusicus
Frans van Amelsvoort in 's-IIertogen-
bosch en voorts aan diegenen die de mu
ziek als liefhebberij beoefenen aan de ko
ninklijke erkende harmonie Concordia uit
Loon op Zand.
De plechtigheid, die in de Casino
schouwburg in 's-Hertogenbosch plaats
had, werd ingeleid met het zingen van en
kele motetten en madrigalen door het Bra
bants Kamerkoor onder leiding van Frans
van Amelsvoort. Hierna las de voorzitter
van de commissie van advies, prof. dr. J.
Smits van Waesberghe, het aanbevelings
rapport van deze commissie voor. In het
rapport werd de veelzijdige muzikale ac
tiviteit gedurende meer dan dertig jaar
zowel in 's-Hertogenbosch als met het ly
ceumkoor in Eindhoven en de Zuidneder-
landsche Bachstichting in Zaltbommel,
van Frans van Amelsvoort vermeld. Hij
werd in het rapport geschetst als een groot
en geestdriftig stimulator van het muziek
leven en de muziekbeoefening in Noord
Brabant waarbij het een van zijn op de
voorgrond tredende verdiensten is dat hij
steeds op de bres staat voor de hedendaag
se voortbrengselen der scheppende toon
kunst met name uit eigen land. Hierdoor
is met name in 's Hertogenbosch op mu
ziekgebied een situatie ontstaan die voor
beeldig genoemd kan worden, aldus het
rapport. Ten aanzien van de harmonie
Concordia was de jury na een minutieuze
vooraanstaande Brabantse korpsen tot de
eenparige conclusie gekomen dat de prijs
aan dit korps dat in de afgelopen jaren
reeds vier keer het landskampioenschap
reikte de commissaris der Koningin met
behaalde moest toekomen. Vervolgens
een kort woord van gelukwens de prijzen
uit, die voor de harmonie Concordia aan
de voorzitter, de heer E. van Hoorn werd
overhandigd. De harmonie Concordia gaf
tot besluit op de parade een concert.
Advertentie
Van Nelle bestellen 1
Stadsschouwburg: Vandaag en woens
dag 20 uur: Ensemble Wim Sonneveld
met „Rim-Ram".
Minerva Theater: Vandaag 20.15 uur:
Lezing Jah P. Strijbos over „Zwerven
door Fins en Noors Lapland". (Wereld
reizigersserie).
BIOSCOPEN
Cinema Palace: Vandaag en woensdag
14, 16.15, 19 en 21.15 uur en donderdag
14 en 16.15 uur: „Man of the West", 18
jaar. Donderdag 19 en 21.15 uur: „08/15",
deel II, 18 jaar. Iedere ochtend 9.30, 10.30
en 11.30 uur: „Prinses bezoekt de Ver
enigde Staten".
Frans Halstheater: Vandaag 20 uur:
woensdag en donderdag 14, 19 en 21.15
uur: „Die Sünderin", 18 jaar.
Lido Theater: Vandaag tot en met don
derdag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur: „Hoe ver
tel ik het mijn dochter", 18 jaar.
Luxor Theater: Vandaag en woensdag
14 en 20 uur: „Draaikolk der driften",
18 jaar. Donderdag 14 en 20 uur: „Een
terdoodveroordeelde ontsnapt", 14 jaar.
Minerva Theater: Woensdag besloten
voorstelling.
Rembrandt Theater: Vandaag tot en
met donderdag 14, 16.15, 19 en 21.15 uur:
„Anna Lucasta", 14 jaar.
Roxy Theater: Vandaag tot en met don
derdag 14.30, 19 en 21.15 uur: „De wet der
onderwereld", 18 jaar.
Studio Theater: Vandaag tot en met
donderdag 14.15, 19 en 21.15 uur: „Les
cousins", 18 jaar.
Theater Monopole (Zandvoort): Van
daag en woensdag 20 uur: „Godin dei-
liefde", 14 jaar. Donderdag 22 oktober 20
uur: „Dreiging", 18 jaar.
TENTOONSTELLINGEN
Bloemenheuvel (Bloemendaal): Tot 25
oktober dagelijks van 10 tot 17 uur, zon
dags 14 tot 17 uur: Expositie van schilde
rijen, aquarellen en tekeningen van G. van
Duffelen.
Galerie Espace (Klein Heiligland 36):
Tot 8 november op werkdagen van 1117
uur: Expositie van grafieken van Appel,
Bazaine, Corneille, Dubuffet, Hartung,
Heyboer, Lucebert en Miro.
„In 't Goede Uur" (Korte Houtstraat 1):
Tot 1 november dagelijks (ook zondags)
van 10 tot 22 uur: Expositie van tekenin
gen van Frans Verpoorten.
Museum „Het Huis Van Looy" (Kam
perlaan): Tot 16 november dagelijks van
10 tot 12.30 en van 13.30 tot 17 uur, zon
dags van 14 tot 17 uur: Jubileumexpositie
leven en werk van Jacobus van Looy.
DIVERSEN
Brinkmann: Lezing van dr. C. L. Patijn
over „Het vluchtelingeniaar 1959-196Ó",
vandaag 20 uur. (Centrum voor Internatio
nale lezingen).
Advertentie
Van Nelle bestellen I
