HAARLEMSE PIONIERSTER
VAN DE STEDEBOUWKUNDE
GRIEKSE KUNSTVOORWERPEN, WEGENS DIEFSTALLEN
DOOR TOERISTEN, THANS IN MUSEA GEPLAATST
Erbij
DE ISRAËLISCHE BADPA KKENMODE
Prisma-juniores en
Kernpockets
Siciliaanse indrukken (slot)
Mej. ir. E. F. van den Ban
verlaat na 35 jaar
de overheidsdienst
ZATERDAG 31 OKTOBER 1959
PAGINA TWEL
ALS GRIEKSE EN ARABISCHE KOLONIE heeft Sicilië de hoogste bloeitijd
van beschaving en welvaart gekend. Zevenhonderdvijfendertig jaar voor het
begin van onze jaartelling bouwden de Grieken Panormusdat later de hoofdstad
Palermo werd, Zankle dat nu Messina wordt genoemd en Akragas dat thans[
Agrigento heet. Ook Syracuse, Catania en Gela kunnen op een zo groots en
machtig verleden terugblikken. Sicilië was de uitvalspoort der Grieken tegen
Carthago maar dat werd het eiland noodlottig, want een paar eeuwen latei
kwam het door de Punische oorlogen onder Rome en de oorlogen, roverijen en
de vernielingen van de oude Griekse beschaving namen pas een eind toen de
Mohammedanen het achthonderd jaren na Christus veroverden. In de kathedraal
van Messina en ook elders kan men zien hoe de antieke beschaving zich heeft
vermengd met de Byzantijnse en zich heeft verrijkt door de Moorse invloeden,
net zoals in Zuid-Spanje. De Arabieren konden er zich slechts een eeuw hand
haven en zo is het te verklaren, dat er zo weinig monumenten zijn die van de
Moorse invloed getuigen, maar het was een eeuw van vrede. Sedertdien werd
Sicilië, net zoals de Nederlanden, een speelbal van de grote mogendheden, een
erfdeel van de Europese vorstenhuizen, met een uitzonderlijke periode toen het
samen met Napels één koninkrijk vormde onder de Normandiër Roger II, de
bondgenoot van keizer Fredcrik Barbarossa. De vorstenhuizen van Aragon,
Anjou en de Bourbons hebben er geregeerd, maar geen goede indruk nagelaten.
Vooral de Spanjaarden, die het land door onderkoningen regeerden, fnuikten de
onafhankelijkheid der Sicilianen. Door hun gebrek aan diplomatie en ontwikke
ling zagen de Sicilianen tegenover zich steeds een coalitie van de grote machten
tot stand komen. Zo kreeg Spanje zelfs de steun van admiraal De Ruyter toen
de Fransen er een opstand steunden en Messina moest het wéér verduren. Door
de vrede van Utrecht kwam Sicilië, gescheiden van Napels, onder Savoye.
MAAR BIJ DE VREDE van Don Haag
kregen de Oostenrijkers Sicilië en Savoye
moest zich met het veel minder welva
rende Sardinië tevreden stellen. Daarna
kwamen de Sicilianen nog een laatste maal
onder Spanje en men beleefde toen het
merkwaardige feit dat de katholieke Ka-
rel III een heftig anti-clericaal, een zeke
re Tanucci, aan het bewind bracht. Ook
vandaag nog voelt men dat de gewone Si-
ciliaan, ofschoon vurig gelovig, niet goed
de coalitie tussen grootgrondbezitters en
een deel van de clerus verdraagt. Dank
zij admiraal Nelson kwam Sicilië nooit on
der Napoleon, maar het Wener Congres
van 1815 beging één van zijn vele grote
fouten toen het de Bourbons opnieuw op
de troon bracht. De Bourbons werden de
finitief verdreven door de Italiaanse vrij
heidsstrijder Garibaldi die op 14 mei 1860
de dictatuur over het eiland vestigde in
naam van Victor Emmanuel, koning van
het verenigd Italië. Sedert 1947 heeft Sici
lië, in de Italiaanse staat een speciaal
autonoom statuut maar de meeste Sicilia
nen die wij ontmoetten willen niets weten
van een verder doorgedreven onafhanke
lijkheid. Alleen de communisten specule
ren op die kaart, maar gebruiken nooit
de term onafhankelijkheid.
AGRIGENTO HEEFT het meest Griek
se monumenten. Het stadje ligt idyllisch
op de zuidkust, tussen Syracuse en Mar
sala (beroemd om zijn wijn). De tempels
van Juno, van de Dioscuren en de tempel
van Hercues liggen in het centrum van
een door de toeristische dienst der pro
vincie georganiseerde archeologische zone
waarin uit de omgeving bij elkaar ge
brachte Griekse en Romeinse grafstenen,
muren, banken en waterputten bewonderd
kunnen worden. Maar de werkelijk waar
devolle voorwerpen vullen drie etages van
het gemeentelijk museum en een zaal in
de kathedraal. Een ijverige koster toont u
in de sacristie der kathedraal de verba
zingwekkende rijkdom van priestergewa
den, zeker wel een honderdtal, daterend
uit de zestiende eeuw, soms geheel met
goud doorstikt. De Fedra sarcofaag, ge
heel uit wit marmer, is wel een van de
mooiste kunststukken uit de Romeinse tijd
van Sicilië. De ruïnes van de drie tem
pels zijn zeer indrukwekkend, maar zij
werden gebouwd in de roze granietsteen
van de streek en niet zoals de gebouwen
van de Akropolis of het theater van Del
phi in het onvergelijkbaar mooie witte
marmer van Griekenland. Men zou dus
als toerist eerst Sicilië moeten zien en
daarna Griekenland. Maar ook in Grie
kenland vindt men zelden zo'n mooi be
waarde tempel als die van de Concordia.
In het museum vindt men een ongelooflijk
groot aantal Griekse vazen in rode en
zwarte ceramiek, beelden, munten, ge
bruiksvoorwerpen en grote beeldhouwwer
ken, die de tempels versierden. Het is om
de toeristen dat men in Sicilië de meeste
kunstschatten in musea onderbrengt. In
de kathedralen van Messina en Agrigen
to en overal elders zijn namelijk beeldjes,
munten of kleinere historische voorwerpen
gestolen. Men constateerde, dat groepen
toeristen rond een beeldje gingen staan,
terwijl een van de toeristen het kunstvoor
werp met een zaag bewerkte, het soms
ruw afbrak. De Apollo van het museum,
in wit marmer, is het mooiste bezit van
Agrigento. Het gebroken beeld werd een
eeuw geleden gevonden, zoals vele beeld
houwwerken en resten van tempels. Wie
zich ermee zou willen bezig houden, zou uit
de enorme stapels stenen en zuilen die op
het terrein van de archeologische zone lig
gen, waarschijnlijk nog twee of drie tem
pels kunnen bouwen. De archeologische
dienst is overigens begonnen met de aan
leg van een Grieks dorp waaruit men zou
kunnen leren dat de Grieken van ons niets
zouden kunnen leren op het gebied van de
waterdistributie en de riolering.
MET EEN BEETJE verbeelding kan
men zich thans ook nog de Grieken voor
stellen, offers neerleggend in de tempels
of luisterend naar een redenaar. Gezeten
op een van de banken hadden zij een
prachtig gezicht op de bruine valleien en
de blauwe zee. Het was volgens de oude
verhalen een gesloten Griekse aristocra-
Van een onzer redacteuren
WANNEER mejuffrouw ir. E. F. van
den Ban op 31 oktober de planologische
afdeling van de Dienst der Zuiderzee
werken wegens het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd verlaat, zal
zij nog steeds even overtuigd zijn van
het nut van de stedebouw als vieren
dertig jaar geleden toen zij haar ambte
lijke carriere begon. De tientallen
kaarten en lichtdrukken in haar woon
kamer aan de Middenlaan in Haarlem
bewijzen ook, dat haar werkkracht al
evenmin heeft geleden onder de tijd. Ir.
Van den Ban zet haar stedebouwkun-
dige arbeid trouwens als onafhankelijk
adviseur voort in opdracht van enige
gemeentebesturen.
Met nauwelijks getemperde geestdrift
zegt ze: „Het is ondankbaar, maar altijd
weer fascinerend werk. Nooit krijgt men
iets cadeau, want alle betrokkenen en
belanghebbenden zien allereerst het
eigen belang en dan pas de belangen
van de streek- en het gewest waarvan zij
deel uitmaken. Maar 't is de moeite
waard ervoor te vechten!"
Mejuffrouw Van den Ban stond vooral
in de bijna vijfentwintig jaren dat zij het
stedebouwkundige bureau van de Provin
ciale Waterstaat van Noordholland leidde
op de papieren barricaden van de planolo
gie. Maar het is toch al lang geleden dat
sommige gemeentebesturen in haar al
leen maar een „lastige tante" zagen, die
met rode en blauwe potloodstrepen en pit
tige rapporten bitter weinig overliet van
hun zo groots opgezette uitbreidingsplan
nen. In de twintiger jaren was het nog mo
ren immers gemeentebesturen genoeg, die
de wettelijke termijnen voor het vaststel
len van uitbreidingsplannen lieten verstrij
ken, waarop de provincie zelf zo'n jjlan
moest ontwerpen. Dat vond men bijhet
provinciaal bestuur niet altijd een ramp,
want vooral in de begintijd kon het
in kleinere plaatsen nog wel eens voorko
men, dat men de dorpstimmerman met
dat karwei belastte. Toch was het het pro
vinciaal stedebouwkundig bureau niet te
doen om dat werk blijvend aan zich te
trekken. Veel meer hoopte men door zelf
het goede voorbeeld te stellen door het
metterdaad maken van aantrekkelijke uit
breidingsplannen de gemeentebesturen te
kunnen overtuigen van 't nut van het in
schakelen van deskundige ontwerpers. De
provinciale planologen konden zich dan
met een gerust hart terugtrekken.
Mejuffrouw Van den Ban heeft het bij
zondere voorrecht gehad eens een geheel
nieuw dorp te kunnen ontwerpen. Dat was
het geval met het in de oorlog door de
Duitsers afgebroken Petten, dat op een
iets andere plek werd herbouwd. Het is
een beschut gelegen, intiem plaatsje ge
worden, waarvan de erkentelijke bewo
ners hun voornaamste straat naar de
Haarlemse ontwerpster hebben genoemd.
Spanningen
De oorlogstijd bracht ook voor het ste
debouwkundig bureau heel wat spannende
momenten. Het werk leed uiteraard onder
de gevolgen van de Duitse terreur. Zo kon
men in het laatst van de oorlog mejuf
frouw Van den Ban geregeld op de fiets te
genkomen op de wegen tussen het Gooi en
Noordhollands Noorderkwartier, steeds
maar op weg naar haar ondergedoken te
kenaars. Ook de illegaliteit heeft van het
doorzettingsvermogen én van de voorlief
de voor de fiets van mejuffrouw Van den
Ban geprofiteerd, want zij maakte van
haar Auswèise voor de duinstrook en de
eilanden Vlieland en Terschelling bepaald
niet alleen gebruik om de stedebouwkun
dige stand van zaken in die kontreien waar
te nemen.
„Eén-manswagen"
IN 1950 heeft ir. Van den Ban een nieuwe
werkkring aanvaard na bijna vijfentwin
tig jaar het provinciaal bestuur van
Noordholland te hebben gediend. Natuur
lijk moest haar nieuwe taak bij de Dienst
der Zuiderzeewerken haar wel aantrek
ken: het gestalte geven aan het nog in te
polderen gedeelte van het IJselmeer:
Oost- en Zuid-Flevoland en de Marker
waard. Aan de andere kant was de over
gang toch niet gemakkelijk. Mejuffrouw
Van den Ban verliet immers een met veel
moeite opgebouwd en bemand apparaat
om in den Haag opnieuw als „één-mans
wagen" te beginnen.
De eerste dag zat zij daar achter een
wit vel papier waarop alleen de omtrek
ken van het oude land waren aangegeven.
Het zou tot 1952 duren voor zij haar eerste
tekenaar kreeg. En ook hier deed zij de er
varing op, dat de elementen waarmee zij
moest werken voortdurend wisselden. De
voortschrijdende mechanisatie in de land
bouw bijvoorbeeld maakte, dat er in
Oostelijk-Flevoland geen vijftigduizend in
woners zullen kunnen leven, maar slechts
negentienduizend. Het aantal dorpen werd
dan ook drastisch verminderd, ook al met
het oog op de in de Noord-oostpolder opge
dane ervaringen. Daartegenover stond,
dat het probleem van de overbevolkte
Randstad Holland leidde tot grotere ver
wachtingen voor Lelystad waarvoor een
bijzonder aantrekkelijke situering werd
verkregen en dat het dichter bij het
westen gelegen zuidelijk-Flevoland tevens
tot taak krijgt een deel van de bevolking,
die zich anders in het westen zou vesti
gen, woonruimte te verschaffen.
Nieuw land, oude problemen
Maar ook bij dit nieuwe land bleven de
vraagstukken in wezen dezelfde. De ste
debouwkundige sectie van de Dienst der
Zuiderzeewerken ziet zich immers even
zeer voor belangentegenstellingen ge
plaatst als een provinciale planologische
dienst. Nu zijn het landbouworganisaties,
die vechten voor elke vierkante meter
agrarische grond. Mejuffrouw Van den
Ban komt echter ook voor andere belan
gen op, bij voorbeeld dat van de toekom
stige polderbevolking bij een behoorlijk
groot natuur- en recreatiegebied. Die
noodzaak werd in de oude polders kijk
maar naar de Haarlemmermeer altijd
verwaarloosd. En wat bij de Haarlemmer-
Van de uitgeverij Spectrum in Utrecht
ontvingen we de volgende prisma-juniores:
„DE STEM VAN HAAR HART", van
Mildred Lawrence, een vlot geschreven
verhaal over Cory, het meisje dat zich
aanvankelijk met veel ijver op de Engelse
studie werpt, maar later toch tot de con
clusie komt, dat niet het studeren, maar
het naaien van kostuums, haar uiteinde
lijke bestemming is. Het is een boek voor
oudere meisjes, dat vertaald werd door
A. W. Wolsak-Van Dorp.
„ZEEROVER TEGEN WIL EN DANK"
van Frank Knight is bestemd voor jongens
van 12—16 jaar, en terecht, want het gaat
hier alleen maar om smokkelaars en zee
rovers. Hoe de hoofdpersoon van dit boek,
Toby Dawes, tenslotte toch, „tegen wil en
dank" zeerover wordt, zal vele jongens
boeien, vooral omdat dit verhaal in een
passende, zakelijke stijl geschreven werd.
Ton Stam verzorgde de vertaling.
Eveneens voor jongens van 1216 is
„BIGGLES' GEHEIME OPDRACHT" van
W. E. Johns, een spannend verhaal over
al de wilde avonturen die majoor Biggies
en zijn kornuiten beleven. C. Verlinden-
Bakx zorgde voor een makkelijk leesbare
vertaling.
„DE SPRONG IN DE AFGROND", het
derde boek van de prisma-juniores, dat
geschikt wordt geacht voor jongens van
bovengenoemde leeftijd, werd geschreven
door Bruce Carter. Dit keer zijn het twee
piloten, die de hoofdrollen vervullen in
ingewikkelde en spannende gebeurtenis
sen. De Nederlandse tekst van dit boekje
is van Fie Zegerius, de illustraties zijn
van Janet Duchesse.
Een interessant boek voor jongens en
meisjes van 1218 is „SPEURTOCHT
DOOR 100.000 JAAR", een speurtocht naar
het leven van de mensen die duizenden
jaren geleden bestonden van Heinz Spon-
see. Tien foto's, drie tekeningen en vier
kaarten illustreren de Nederlandse tekst,
die verzorgd werd door J. F. Kliphuis.
Van de Kernpockets, die we ontvingen
noemen we „VUURVRIEND" van Erica
Lilleg, een boeiend verhaal over de vonde
ling „Vuurvriend" en zijn kameraadjes,
Sali, de salamander en Rasibus, de kater.
Het vlot geschreven verhaal zal zeker
vele jongens en meisjes van om en nabij
de tien jaar weten bezig te houden, mede
door de grappige tekeningen van F. J.
Tripp.
„GASTVROUW IN HET GROOT"
(Kernpocket) werd geschreven door Dola
de Jong. Als hoofdpersoon van haar ver
haal koos de schrijfster An, een dochter
van een hotelhouder, die naar een groot
hotel in Dalmatië gaat om het vak te leren.
Welke moeilijkheden zij daar ondervindt
voordat zij het vak volledig onder de knie
heeft, staan keihard in dit boek neerge
schreven, en is zodoende uitermate ge
schikt voor meisjes die een eigen carrière
op willen bouwen. Voor dit goed geschre
ven verhaal maakte Otto Dicke de illu
straties.
meer nog te overkomen is, zou in het tien
keer grotere gebied der Zuiderzeepolders
een onvergeeflijke fout zijn.
Mede dank zij de inzichten van mejuf
frouw Van den Ban en haar medewerkers
zal dat voor de toekomstige Lelystedena-
ren anders zijn en ook voor de bewoners
van de Markerwaard en het omringende
oude land. Nu reeds is er sprake van,
dat ten zuiden van Enkhuizen de licht gol
vende zeebodem straks bijzondere moge
lijkheden voor een groot recreatiegebied
laat.
Wanneer mejuffrouw Van den Ban
een lang leven beschoren is en haar
gezondheid en vitaliteit maken die wens
tot een menselijkerwijs redelijke ver
onderstelling en 's lands beleid ten
aanzien van de voltooiing van de
Zuiderzeewerken voortvarend, zou het
kunnen zijn, dat zij op hoge leeftijd nog
eens de eerste vruchten aanschouwt van
wat zij in de nuchtere kantoorlokalen
aan het Haagse Sweeliuckplein aan toe
komstverwachting op papier zette.
Met zestien jaar op T.H.
Mejuffrouw Van den Ban behoorde toen
tot de op de technologen na nog
maar heel schaarse vrouwen met een
Delftse opleiding. Als zestienjarige bezocht
Er waren echter niet alleen streekplan
nen! Het stedebouwkundig bureau van de
Provinciale Waterstaat later gereor
ganiseerd tot Provinciale Planologische
dienst had tevens de handen vol aan de
supervisie op of het ontwerpen van ge
meentelijke uitbreidingsplannen. Er wa-
Nog is de winter niet begonnen of de badpakkenfabrikanten beginnen alweer
aan hun collecties voor het volgende zomerseizoen. Dit zijn twee modellen uit
Israel. Opgewerkte banden met geborduurde motieven zorgen voor een
vrolijke noot.
tische gemeenschap, die eeuwenlang stand
heeft gehouden daar nationale eendracht
hier op deze vooruitgeschoven basis tegen
Carthago onverbiddelijke noodzaak was;
die eenheidsgedachte leidde overigens tot
tirannie van kleine groepen. In Agrigento
waren de Griekse kolonisten en soldaten
beter dan hun broeders in Palermo of
Taormina beschermd tegen de Afrikaanse
sirocco, de droge hete wind die in de lente
en de herfst waait en die regen en storm
brengt. In de eerste septemberweek kre
gen wij aldus in Taormina bijkans elke
dag zwaar bewolkte hemels en regen. Een
systematische kolonisering van het eiland
schijnen de Grieken niet te hebben nage-
Dat het eiland, waar thans enkele pe-
troleumbronnen zijn gevonden en waar
langzamerhand ook meer industrie komt,
een grote toekomst tegemoet gaat, is vrij
wel zeker voor ieder die dit intelligente
en vlijtige volk aan het werk ziet.
A. G. Samois
zij reeds de Technische Hogeschool. Ze
volgde daar de colleges aan de weg- en
waterbouwkundige afdeling, hetgeen voor
'n vrouw 'n opmerkelijke voorkeur is, zeker
.in die dagen. Eigenlijk was het geen voor
keur. „Ik wist toen nog niet goed wat ik
eigenlijk wilde", zegt ze, hetgeen vele
wethouders van openbare werken en di
recteuren van gemeentewerken misschien
wat vreemd in de oren zal klinken. „Wel
licht had ik toch liever voor bouwkundig
ingenieur gestudeerd, maar ik vreesde dan
teveel in de schaduw van mijn vitale vader
op te groeien en geen zelfstandig mens te
worden". De heer J. van den Ban was een
bekend Haarlems architect met een grote
en gevarieerde plaatselijke praktijk. Dat
neemt niet weg, dat mejuffrouw Van den
Ban, nadat zij de ingenieurstitel had be
haald, toch op het bureau van haar vader
heeft gewerkt en daaraan tijdelijk leiding
heeft gegeven. Ook was zij enige jaren
lerares in wiskunde aan de h.b.s van Van
Mourik Broekman, waar ze ook in de
schoolbanken had gezeten.
Vertragingen
Het eerste streekplan dat officieus op
stapel werd gezet was het Gooi. Het moet
nog steeds voltooid worden als gevolg van
de vele onvoorziene en toevallige factoren
welke het tempo van de totstandkoming
van een streekplan beïnvloeden.
Een streekplan is immers de synthese
en niet het compromis! van de tech
nische, esthetische en sociaal-economi
sche gegevenheden van het gewest. In die
elementen komen echter voortdurend wij
zigingen, hetgeen de ontwerpers noopt
tot een steeds hernieuwde oriëntatie, wel
ke dikwijls een opnieuw beginnen of een
uitstel tot meer zekerheid zal zijn verkre
gen tot gevolg heeft. De vertraging in het
streekplan voor het Gooi hing samen met
het uitblijven van de belangrijke beslis
sing omtrent het toekomstige tracé van
rijksweg nr. 1. Sinds kort laat het zich
aanzien dat deze autosnelweg op de dijk
van zuidelijk Flevoland zal worden aan
gelegd, zodat in het Gooi geen drastische
verkeersmaatregelen nodig zijn. Het streek
plan IJmond werd vertraagd door de
steeds wisselende inzichten omtrent de
personeelsbezetting van de Hoogovens,
welke uiteraard van het grootste gewicht
is voor de omvang van de woonkernen in
dat gebied.
Het streekplan, dat het meest het stem
pel van de ontwerpster draagt, is dat voor
Zuid-Kennemerland, dat de genegenheid
van mejuffrouw Van den Ban vertolkt
voor de streek waarin zij altijd heeft ge
woond en gewerkt. Kenmerkend voor dit
streekplan is het streven naar aanpassing
aan de door de natuur bepaalde karakter
trekken van dit zo veelzijdige, maar door
de stormachtige ontwikkeling in econo
misch opzicht ook zo gecompliceerde en
op sommige punten reeds zo zwaar ge
schonden district.
streefd. Daarvoor hadden zij de tijd niet,
bekommerd als zij waren door de voort
durende bedreiging van de erfvijand Car
thago. De Romeinen, die de Griekse tem
pels hier en daar verbouwden, zoals te
Taormina, irrigeerden de bodem en ont
wikkelden er de graancultuur zo enorm,
dat Sicilië in de geschiedenis bekend staat
als de graanschuur van Rome.
Griekse mines in Taormina.
OVER IEDER DER Siciliaanse steden is
een boek te schrijven, zo groot en talrijk
zijn hier de getuigen van de oudheid. Wan
neer men uit de bergen naar de vallei af
daalt, komend uit het stadje dat rijke
Byzantijnse fresco's bewaart, Piazza Ar-
merina, ziet men Gela op een heuvel lig
gen. Gela was de hoofdstad van de staat die
Carthago bestreed. Het waren Grieken uit
Creta, de oudste bakermat der Hellenen,
die Gela bouwden en Agrigento stichtten.
Aeschylos verheerlijkte de macht en de
heerlijkheid van die Griekse kolonies.
Maar zij moesten machteloos toezien hoe
de Carthagenen Syracuse waarvan zij hun
hoofdstad hadden gemaakt in 406 voor
Christus totaal vernielden. Nu is Syracuse
een stad van 70.000 inwoners waar men in
de oude stad het Grieks theater gaat be
wonderen. Pindaros en Virgilius bezongen
de fontein van Arethusa, die ook thans nog
het eindpunt is van de prachtige wande
ling langs de kust.
gelijk, dat een gemeente Sloten een uit
breidingsplan ontwierp, dat in het geheel
geen rekening hield met de aangrenzende
bebouwing en verkeersstromen van Am
sterdam, dat Velsen een plan maakte voor
maar liefst 250.000 inwoners, waarbij al
les tussen Haarlem en het Noordzeekanaal
recht-toe, recht-aan werd volgebreid. Een
in Amsterdam gehouden stedebouwkundig
congres, met als hoofdthema „gewestelijke
plannen", een onderwerp dat in tal van
landen actueel werd, gaf de stoot
tot de vorming van een provinciale
commissie ter beoordeling van de ge
meentelijke uitbreidingsplannen in Noord
holland. Het was het bekende socialisti
sche lid van Provinciale Staten ir. Van
der Waerden die de totstandkoming van
deze commissie, waarin de belangrijk
ste pioniers op stedebouwkundig gebied,
zoals Hudig, Dudok en Granpré Molière,
zitting hadden, bevorderde. Noordholland
was daarmee de andere provincies ver
vooruit. Een wet op het nationale plan en
de streekplannen bestond toen nog
niet, maar de commissie waakte ervoor,
dat de ingediende gemeentelijke uitbrei
dingsplannen een gewestelijke samenhang
gingen vertonen.
Mejuffrouw ir. Van den Ban debuteer
de bij deze commissie als assistente van
de hoofdingenieur van de Provinciale Wa
terstaat, die als secretaris optrad. Dat was
in 1926. Vijf jaar later, toen de wet op de
streekplannen tot de vorming van een
stedebouwkundig bureau van de provin
cie leidde, nam zij het secretariaat geheel
voor haar rekening.
