VERANDERINGEN OP HET STATE DEPARTMENT Fel Westduits debat over de oliebelasting Westduits parlement vertoont zich niet meer voor televisie Hartjesdag zet vanavond gans Groot-Brittannië in gloed Murphy gaande, Bohlen komende man Arrestatiebevel gevraagd tegen Pesquet en Dahuron DONDERDAG 5 NOVEMBER 1959 11 Volkswoede in Kanpoer nog niet geluwd Freddie Gilroy Europees kampioen bantam Demonstraties in Parijs Bestelauto in Velser tunnel gekanteld Geen toenadering tussen regering en oppositie Afgevaardigden gingen zich tot het volk richten Gasapparatenverkoop via de toonzaal De melkexport naar Frankrijk Verdere liberalisatie van Franse invoer Belgische baronesse in Polen persona non grata „Relaties tassen staat en kerk in Polen geschaad" Mendès-France daagt premier Debré uit Wapen van pseudo-aanslag Britse jeugd bedelde 240 miljoen pennies bijeen (Van onze correspondent in Washington) Robert Murphy, de man die president Eisenhower met vertrouwen naar iedere plaats op aarde kon sturen waar zich een diplomatieke of zelfs militaire crisis had ontwikkeld, heeft op vijfenzestigjarige leeftijd het State Departement vaarwel gezegd. Dat is een aanzienlijk verlies voor de Verenigde Staten. Charles Bohlen, de deskundige onder de Amerikaanse di plomaten inzake de Sovjet-Unie, heeft zijn ambassadeurspost in Manilla (Phi- lippijnen) verlaten en zal Hertcrs speciale assistent worden voor Russische proble men. Dat is een grote winst voor Washing ton. President Eisenhower heeft Murphy kortgeleden de ambassadeurspost in Bonn aangeboden, maar Murphy gaf er de voor keur aan zich uit de diplomatieke dienst terug te trekken en wat extra geld te gaan verdienen. Niemand neemt hem die be slissing kwalijk, maar zijn vertrek uit Washington wordt algemeen betreurd. Ne genendertig jaar lang heeft deze lange, geestige diplomaat van Ierse afkomst zijn land voortreffelijk gediend en mocht zich ergens ter wereld een nieuwe crisis voordoen, dan zal men hem missen. Een van Murphy's grote prestatie is de voorbereiding geweest van de geallieerde landing in Noord-Afrika op het eind van Robert Murphy 1942. Tevoren had Murphy de stemming gepeild onder de leidende Franse figuren aldaar en sommigen van hen wist hij voor medewerking te winnen. Toen de geallieer de troepen aan land gingen, ondervonden zij weinig weerstand. Eisenhower heeft veel van dat succes toegeschreven aan Murphy's degelijke voorbereiding. Na de oorlog is hij ambassadeur geweest in België en Japan. Bovendien was het voor een groot deel aan hem te danken dat KANPOER, Noord-India (Reuter) De politie te Kanpoer heeft woensdag op nieuw het vuur geopend op een woedende menigte. Twaalf mensen werden ge wond. Dinsdag kwamen 11 mensen om en ten minste 150, onder wie 90 politieman nen, werden gewond, toen de politie vuur de op betogers, die een hoofdagent wilden lynchen, die een jong meisje aangerand zou hebben. Toen het dinsdag afgekondigde uitgaans verbod woensdagmorgen was afgelopen, verzamelde zich opnieuw een menigte voor het politiebureau. Er werden straat versperringen opgeworpen en surveille rende agenten werden met stenen beko geld. De politie gebruikte eerst traangas- bommen en knuppels om de menigte te verspreiden, maar moest later de vuur wapens ter hand nemen. Er is onmiddel lijk een uitgaansverbod uitgevaardigd, dat tot woensdagavond duurde. Van officiële zijde is bekendgemaakt, dat de hoofdagent geschorst en in hech tenis genomen is onmiddellijk nadat het bericht was ontvangen, dat een vrouw die voor een verhoor naar het politiebureau gebracht was, aangerand was. De ge welddadigheden begonnen toen de politie weigerde de hoofdagent aan de menigte uit te leveren. De menigte bestormde toen het politiebureau, stak een bus in brand, stichtte brand in het postkantoor en vernielde telefoon- en elektrische stroom draden. het conflict over Triëst tot een gelukkig einde kwam en bijzonder waardevol was hij voor de Verenigde Staten toen men, na de landing van Amerikaanse troepen in Libanon (1958) een diplomatieke verte genwoordiger aldaar nodig had, die de ne telige situatie in dat land tot een goede op lossing kon brengen. Waarlijk, Murphy is een van Amerika's grote diplomaten, iet wat aan de conservatieve kant, goeds moeds onder voor- en tegenspoed en ook nog op zijn 65ste een energiek, beweeg lijk man met grote charme. Murphy heeft ontkend dat zijn heengaan het gevolg is van meningsverschil over de politiek. „Als er meningsverschil geweest was" zo zei hij „was ik gebleven om het uit te vechten." Terug uit ballingschap In het voorjaar van 1957 werd Charles Bohlen, die toen ambassadeur was in Moskou, overgeplaatst naar Manilla, de hoofdstad van de Philippijnen. Een promo tie was dat zeker niet en sedertdien heeft menig commentator de opmerking ge maakt, dat het zonde en jammer was, dat 'n man met zoveel kennis omtrent de Sov jet-Unie, geen invloed meer had op het Amerikaanse beleid in de betrekkingen met Rusland en de andere communisti sche landen. Tussen hem en Dulles boterde het niet best en algemeen neemt men aan dat de wrijving tussen deze twee mannen ten slotte geleid heeft tot Bohlens verbanning naar de Philippijnen (waar hij overigens nog goed werk heeft gedaan ter verbete ring van de Amerikaanse betrekkingen tot dat land). Het verschil tussen Dulles en Bohlen was groot en men kan zich voor stellen dat zij niet gemakkelijk met elkaar overweg konden. Dulles was door en door Republikein en bezag het communisme vooral als een ideologisch gevaar. Bohlen stond de Democraten veel nader en had vooral aandacht voor de economische ont wikkeling van de Sovjet-Unie. Bohlen die voortreffelijk Russisch kent en een debat met de Russische leiders in hun eigen taal niet schuwt, had een veel minder starre opvatting omtrent de communistische leer dan Dulles. Van nabij had hij meegemaakt hoe de leerstellingen soms werden gewij zigd terwille van politieke of economische behoeften. Dulles had voor zulke nuances minder gevoel en raadpleegde Bohlen be trekkelijk weinig. Herter daarentegen, die Dulles heeft opgevolgd, hecht grote waar de aan Bohlens oordeel.Op Herters instiga tie komt „Chip" zoals zijn vrienden hem noemen, naar het State Department. On getwijfeld een verstandig besluit. De uit Noord-Ierland afkomstige Freddie Gilroy heeft door een overwinning op pun- ien op de titelhouder, de Italiaan Piero Rollo, het Europees kampioenschap in het bantamgewicht op zijn naam geschreven. Freddie Gilroy was sinds januari van dit jaar, toen hij Peter Keenan versloeg reeds kampioen in het bantamgewicht van Groot Brittannië en van het Empire. Rollo heeft de Europese titel in zijn be zit gehad van 12 oktober 1958 af, toen hij Mario d'Agata op punten versloeg. Sinds dien heeft hij tweemaal met succes zijn ti tel verdedigd, namelijk tegen de Spanjaard Cardenas en zijn landgenoot Scarponi. Het was Rollo's eerste nederlaag sinds drie jaar. Tienduizend toeschouwers hebben een van de beste gevechten gezien, ooit in een Brit se ring geleverd. Toen de Belgische scheidsrechter Philippe de Backer aan het einde van de vijftiende ronde Gilroy's hand in de hoogte stak en hem daarmee tot winnaar en Europees kampioen uitriep, brak er een orkaan van geestdrift los. Groot-Brittannië had weer een Europese bokskampioen. Met zijn 33 jaren tegen Gilroy 23 en met meer dan vijftig profgevechten achter zijn naam tegen Gilroy nog geen twintig had Rollo ongetwijfeld grote voordelen, toen hij in de ring stapte. In het gevecht kwam dit echter niet tot uiting, want Gilroy streed met de kunde van een routinier. Het was een harde strijd, van het begin tot het einde, waarin echter geen knock-downs voorkwamen. Wel liepen beiden een wond boven het linkeroog op Gilroy in de negende ron de en Rollo in de dertiende doch geen van beiden had hiervan zoveel hinder, dat het van invloed was op de strijd. Toen de gong voor de laatste keer klonk, had Gilroy zich de sterkste getoond vooral in de laat ste ronde, toen Rollo zelfs nog even in moeilijkheden kwam. In Parijs zijn dinsdag drie demon stralies gehouden voor herziening van lonen en salarissen. In de ochtenduren demonstreerde het bioscooppersoneel op de Champs Elysées; 's middags kwam het personeel van gas- elek triciteitsbedrijven bijeen op het plein voor het stadhuis, terwijl het Parijse bankpersoneel een demonstratie hield op het plein voor de beurs. De foto toont de massale betoging op de Place de l'Hótel de Ville, ivaar de wensen op spandoeken tot uitdrukking werden gebracht. Het verkeer in de oostelijke buis van de Velser tunnel is woensdag ruim een half uur gestremd geweest, doordat een gekan telde bestelauto met aanhangwagen de weg versperde. De bestuurder van de bestelauto reed aanvankelijk ongeveer vijftig kilometer per uur. De snelheid nam in de tunnel echter toe, waardoor de aanhangwagen begon te slingeren. Afremmen mocht niet meer baten, want de aanhangwagen sloeg om en trok de bestelauto mee. De bestuurder werd slechts licht ge wond. Van drie uur tot half vier was de tunnelbuis geblokkeerd. (Van onze correspondent in Bonn Zes uur lang heeft de Bondsdag te Bonn, gistermiddag en gisteravond gedebat teerd over de kolensituatie en het rege ringsvoorstel om de stookolie tijdelijk te belasten met 30 mark per ton. Het resul taat van het soms felle debat was vol strekt negatief: de oppositie (S.P.D. en F.D.P.) en de regering kwamen geen stap dichter bij elkaar, hoewel beide het er over eens waren, dat er iets gedaan moet worden om de kolencrisis te bestrijden en in het bijzonder om de jonge mijnwer kers bij hun oude beroep te houden. Het was voor de achtste keer in drie jaar, dat de Bondsdag debatteerde over het kolenprobleem, dat met zijn 17 mil joen ton onverkoopbare kolen en de on rust onder de Roermijnwerkers een struc tureel vraagstuk is geworden. De socia listische oppositie was ditmaal fel van leer getrokken tegen minister van Econo mische Zaken prof. Erhard, waarbij de economische expert van de S.P.D. dr. Deist de aanval opende. Er is zijns in ziens geen kruid gewassen tegen de steeds groter wordende olieproduktie, die stook olie de grote concurrent van de West- duitse steenkolen tegen steeds lagere prijzen zal kunnen gaan leveren. Een be lasting op de stookolie achtte hij nutte loos. De dijk, waarachter volgens de so cialisten de kolen rustig kunnen zijn, moet volgens Deist worden opgebouwd uit de volgende bestanddelen: 1. benoeming van een commissaris voor de kolencommissie. 2. planmatige aan passing van de mijnindustrie aan de ver anderde verhoudingen op de energie markt, 3. sterke controle op de investe ringen van de oliemaatschappijen waar het de aanleg van raffinaderijen en olie- buisleidingen betreft. „Geen totalitaire commissaris" Erhard heeft met deze eisen van de S.P.D. snel en grondig afgerekend. Van een commissaris voor de mijnbouw moest hij niets hebben: de benoeming van zo'n figuur is gelijk aan de methode van de totalitaire staten met hun politieke com missarissen. Alleen de belasting van 30 mark per ton stookolie zal zijns inziens de rust in het roergebied ten goede kunnen komen. Erhard ontkende niet, dat het hier niet alleen gaat om een economi sche, maar ook om een sociaal-politieke maatregel. Economisch: hij wil de groei van de afzet van de stookolie niet uit de wereld helpen, maar slechts wat afrem men opdat de kolenmijnen in de tussen tijd (tot 31 december 1962) zich kunnen aanpassen aan de nieuwe situatie op de energiemarkt. Politiek: de maatregel moet de onrust onder de mijnwerkers doen afnemen. De minister toonde zich zeer optimistisch over de toekomst: de rationalisering van de mijnen zal zijns in ziens nu zonder sociale hardheden kun nen geschieden, mits de ondernemers de tijd weten te gebruiken, de periode tot eind 1962 weten te benutten. (Van onze correspondent in Bonn) De komende twee jaar, tot de verkiezin gen in 1961, zullen er van de vergaderinge in de Bondsdag (de Tweede Kamer) geen directe radio-en televisiereportages meer uitgezonden mogen worden. Dit besloot dinsdag het seniorenconvent van de Bondsdag. Uitgezondei-d zullen zijn fees telijke bijeenkomsten en staatsvergade ringen. Van de zijde van de Bondsdag zeide men: „Wij willen onder elkaar blijven", maar in feite wordt met deze maatregel beoogd, dat de Westduitse parlementa riërs de komende twee jaar zich niet via radio en televisie rechtstreeks tot de kie zers zullen wenden om deze te tonen wat voor flinke afgevaardigden zij toch wel zijn. Bij de grote debatten van de afgelopen jaren, ondermeer bij het buitenlandse de bat in het voorjaar van 1958, hebben mil joenen Duitsers voor radio en televisie ge smuld dan wel zich geërgerd over de be paald opwindende tonelen in de Bondsdag. Gesmuld als er fel gedebatteerd werd, een man als de liberaal Dehler zich niet meer in bedwang kon houden en Adenauer op zijn bekende scherpe wijze zijn tegenstan ders van repliek diende, geërgerd als de televisiecamera's afdwaalden tijdens rus tige momenten naar kranten lezende of zelfs ingedutte afgevaardigden, naar lege banken en zouteloos voorgelezen redevoe- rengen. In ingezonden stukken was men er daar na als de kippen bij om te protesteren te gen de zogenaamde lamlendigheid van de parlementsledenalsof het normaal is, dat een afgevaardigde zeven tot acht uur op zijn stoel moet blijven zitten. Men is thans van mening dat uitzendin gen van radio en televisie de intimiteit van de Bondsdag storen en zelfs schaden. Al te veel afgevaardigden hebben bij dergelijke directe uitzendingen de neiging niet tot het parlement of de regering, maar tot de miljoenen voor radio- of televisietoestel te De gemeenteraad van Velsen heeft woensdag een overeenkomst gesloten met de bonden van loodgieters- en gasfitters- patroons met betrekking tot de verkoop van gasapparaten via de toonzaal van het gasbedrijf. Het betreft hier de afdeling Kennemer- land van de Bond van loodgieters- en fit- terspatroons in Nederland en de afdeling Kennemerland van de Nederlandse katho lieke bond van werkgevers in het loodgie ters-, fitters- en sanitaire installatiebedrijf. Gastoestellen zullen nu via de toonzaal worden verkocht. Als de gasfitter mensen naar de toonzaal verwijst krijgt hij 75 percent en het gas bedrijf 25 percent, als de koper zelf komt en een fitter aanwijst, wordt het bedrag gedeeld en als de koper in de toonzaal bij het gasbedrijf bestelt is 75 percent voor het gasbedrijf. spreken. Talloze afgevaardigden kleedden zich daar zowaar voor: met een das en cos- tuum, die gunstig uitkwamen voor de tele visie. Daarnaast is het voorgekomen, dat de fracties en zelfs de regering uitermate scherp rekenden met de televisie: men vocht als het ware om het gunstigste mo ment om voor de radio te spreken en men verhinderde zijn tegenstanders op bepaal de ogenblikken het woord voor de televisie te voeren, omdat juist op die momenten vele kiezers plachten te kijken.... Thans zijn radio en televisie uit de Bondsdag gebannen, althans waar het di- directe uitzendingen aangaat. Het gaat hier ongetwijfeld om een poging de parlemen taire sfeer, die de laatste tijd zo doods en stomvervelend was, te verlevendigen, waarbij men gaarne naar de Britten kijkt, die er van uitgaan dat een parlement, waarbij het gehele volk op de tribune zit, geen echt parlement meer is. Naar wij vernemen komt de export van consumptiemelk uit Nederland naar Frankrijk nu goed op gang. Zoals men weet heeft het enige tijd geduurd voordat Frankrijk zijn importheffing van 13'/s per cent opschortte nadat het produktschap voor zuivel goedkeuring had verleend aan de uitvoer van 100.000 a 200.000 liter per dag naar Parijs en de Noordfranse in dustriegebieden. In de afgelopen week is 1000 ton melk naar Frankrijk geëxpor teerd. De Franse regering heeft heden de vol ledige lijst opgesteld van landbouwpro- dukten voor welke de kwantitatieve in voerbeperkingen zullen worden opgehe ven en waarvoor de invoerrechten voor lopig zullen worden afgeschaft. Een woordvoerder van de Franse regering heeft medegedeeld dat de lijst in het Staatsblad zal worden gepubliceerd en dan onmiddellijk van kracht zal worden. Hoewel nog geen bijzonderheden zijn be kendgemaakt, werd door overheidskrin gen bevestigd dat in de lijst fruit en groen ten en veevoederprodukten zijn opgeno men. De invoer van melkpoeder naar West-Duitsland De Westduitse regering heeft op 24 ok tober de liberalisatie van de invoer van vol melkpoeder met directe ingang inge trokken. Dit besluit is besproken in de openbare bestuursvergadering van het Produktschap voor Zuivel. De melkpoe dercommissie van het Produktschap acht de Duitse beslissing, al is deze dan for meel juridisch niet in strijd met het E.E.G.-verdrag, in hoge mate afkeurens waardig en verontrustend. Zij heeft daar om het Produktschapsbestuur verzocht, te bevoegder plaatse met klem te protes teren en aan te dringen op passende tegen maatregelen. Erhard wees de S.P.D.-eis inzake een investeringscontrole voor de oliemaat schappijen verontwaardigd, als strijdig met de markteconomie, van de hand. Er is zijns inziens geen overcapaciteit in de raffinaderijen; er worden nog ieder jaar 4,3 miljoen ton stookolie in Duitsland in gevoerd. Ook een invoerbeperking van olie is zijns inziens onmogelijk in verband met de positie van Bonn in de Europese Economische Gemeenschap, waarin Ne derland en Italië zich hebben ontwikkeld tot grote exporteurs van stookolie. Erhard deelde voorts mede, dat het aantal mijn werkers in de periode februari 1958 ok tober 1959 met 67.000 ofwel 13 percent is verminderd. Fel ging hij tekeer soms over zijn eigen woorden struikelend, zich vergissend, maar ten slotte toch nog gees tig en zeker doeltreffend tegen de S.P.D.-verwijten aangaande zijn politiek van kolenimport in 1956, toen de Duitse mijnen niet aan de vraag konden beant woorden. Toen wilde de S.P.D., aldus Er hard, mogelijkheden om de kolenproduk- tie voor een lange reeks van jaren te ver groten. Als dr. Deist en de S.P.D. toen in de regering hadden gezeten, waren we thans failliet, aldus Erhard Maar met al deze argumenten kreeg hij de S.P.D., F.D.P en enkele Beierse afgevaardigden van de C.S.U. niet mee. Zijn belastingvoorstel werd ten slotte aan een Bondsdagcommissie gegeven; waar schijnlijk zal hierin een compromis tussen twee C.D.U.-C.S.U.-groepen worden be reikt: een groep die voor en een die tegen de oliebelasting is. Het compromis zou na melijk de lichte stookolie, te gebruiken als huisbrandolie, niet willen belasten. De kleine consument zou daarmee worden gespaard. In het zicht van de Bondsdag verkiezingen van 1961 is de C.D.U. blijk baar tot veel concessies bereid. (Van onze correspondent in Brussel) De secretaresse van de Belgische zaak gelastigde in Warschau, de baronesse Greindl-Czetwertynska, die enkele jaren geleden een Poolse prins huwde, is door de Poolse regering persona non grata ver klaard. Op het departement van buiten landse zaken in Brussel zei men ons, dat de Belgische zaakgelastigde in Warschau, over deze geheimzinnige zaak een lang rapport zal telegraferen. Volgens de tele grammen wordt de Belgische baronesse, die zich door haar echtgenoot in veel ho ge kringen kon bewegen, ervan beschul digd, dat zij een briefwisseling tussen de Poolse administratie en de hoogste Pool se rooms-katholieke autoriteiten, namelijk de aartsbisschop, Kaczmarek, aan buiten landse kranten heeft doorgegeven. Het Poolse persagentschap beweert in een communiqué, dat personen die er belang bij hebben, óm de relaties tussen de staat en de kerk in Polen te schaden, de Bel gische diplomate hebben ingelicht. Volgens een Frans persagentschap is de actie van de Poolse regering tegen de Bel gische secretaresse zij behoorde niet tot het eigenlijke diplomatieke personeel, maar tot het lagere kader van de Belgische ambassade in Warschau een nieuwe fase in de strijd tegen het bis dom Kielce, wiens bisschop sedert enkele maanden in open conflict is geraakt met de regering. Mgr. Kaczmarek heeft van de kansel zeer scherpe verwijten tot de regering gericht. In het algemeen, aldus het Franse pers agentschap, schijnt de benoeming van de nieuwe Poolse minister van onderwijs, de heer Tulodzieski, het einde te betekenen van de relatief goede verstandhouding, welke tot nu toe tussen de regering en de r.k. autoriteiten in Polen heeft bestaan. De Poolse communistische pers heeft de katholieke clerus scherp verweten, dat zij het „mirakel" van de verschijning van de maagd Maria boven de toren van de Augustinuskerk vgn Warschau niet met voldoende energie heeft geloochenstraft. PARIJS (UPI-AFP) Het openbaar ministerie te Parijs heeft arrestatie ver zocht van de vroegere poujadistische af gevaardigde Pesquet en zijn „handlan ger" Dahuron. Het verzoek was gericht tot de rechter van instructie Braun schweig, die belast is met het onderzoek in de zaak van de aanslag of schijnaan- slag op senator Mitterrand. Braun schweig heeft zes dagen bedenktijd ge vraagd. Hij is niet verplicht verzoeken van het openbaar ministerie in te willigen. De rechtsgronden van het verzoek zijn niet meegedeeld. Het zou echter zijn ge daan omdat Pesquet en Dahuron niet steeds dezelfde verklaring hebben afge legd. Vrijdagavond zal een reconstructie van het incident worden geënsceneerd. Braunschweig heeft een anonieme brief ontvangen van iemand die zegt te hebben meegewerkt aan de schietpartij in de nacht van 15 op 16 oktober. In de brief zou den ogenschijnlijk zeer belangrijke bijzon derheden over de toedracht van het ge beurde staan vermeld. (UPI) Ex-premier Mendès-France heeft het in „L'Express" opnieuw opge nomen voor zijn vroegere minister van Justitie Mitterrand. Mendeès-France zegt vier jaar geleden te zijn gewaarschuwd door een man die zou moeten deelnemen aan de aanslag die in de zomer van 1955 op hem werd gepleegd. De onbekende ver zocht Mendès-France niet naar de politie te gaan precies hetzelfde wat Pesquet akn Mitterrand zou hebben gevraagd. Wanner de man in kwestie het artikel ziet „zal dit voor hem een bevestiging zijn dat zijn naam onder geen enkele omstan digheid aan wie dan ook zal worden ge noemd zelfs niet wanneer de heren De bré en Michelet mij op een goede dag la ten ondervragen en mij omdat ik wei ger de naam te noemen laten vervol gen wegens het achterhouden van inlich tingen," aldus Mendeès-France. In het Paleis van Justitie te Parijs heeft Robert Pesquet aan rechter Braunschweig de sten-gun getoond, waarmee de pseudo-aanslag op senator Mitterrand is gepleegd. De foto toont de vroegere poujadistische afgevaar digde Pesquet bij zijn aankomst aan het Paleis van Justitie. Hij had het vuurwapen half onder zijn jas weg gemoffeld. Motel. De n.v. La Sosta gaat bij Arn hem een motel exploiteren. Het wordt ge bouwd bij de kruising nieuwe rijksweg 12 en de weg van Arnhem naar Apeldoorn. Het krijgt 48 bedden, een café-restaurant voor 200 personen en een tankstation. De kosten zullen ongeveer een miljoen gulden bedragen. Men hoopt het motel eind 1960 klaar te hebben. (Van onze correspondent in Londen) Vanavond kan iedereen in Groot-Brit tannië die de brand er in wil steken en la waai wil schoppen, zich uitleven, want het is de jaarlijkse hartjesdag, of beter hart jesnacht ter herdenking van de snoodaard Guy Fawkes, die in 1605 tevergeefs ge tracht heeft de bij gelegenheid van de opening van het parlement aldaar verza melde leden van de koninklijke familie, de geestelijkheid, de rechterlijke macht en de politieke leiders weg te vagen door het gehele paleis van Westminster, zoals het complex van parlementsgebouwen heet, in de lucht te laten vliegen. Op het laatste ogenblik werd deze grootste aanslag aller tijden verijdeld en Guy Fawkes werd op gehangen. Op elke vijfde november wordt hij thans duizendvoudig verbi'andt op een enorme houtstapel, welke in elke gemeente, gedu rende de aan deze gloi-iedag voor vuuraan bidders voorafgaande weken, zorgvuldig worden opgebouwd. Naast deze openbare executies zijn er de brandstapels in de tuin van elk huis waar kinderen wonen. Aangezien bijna iedere Brit een tuin heeft, staat spoedig na het invallen van de duis ternis het hele land in lichter laaie. Het effect van dit vlammende festijn wordt nog versterkt door vuurwerk van allerlei aard. Hieraan wordt een bedrag van tien miljoen gulden uitgegeven. Een volle maand lang aanschouwt men uitgebreide bedelcampagnes, waarmede de lieve jeugd de gebeurtenis financiert. Men kan nau welijks een stap verzetten, of men ont waart groepjes kinderen, neerhurkend bij een uit kleurige lappen en stro bestaande al of niet gemaskerde pop het even beeld van de Guy. meer gelijkende op een vogelverschrikker, die vaak ook in een oude kinderwagen wordt voortgezeuld. Steeds klinkt de smekende vraag: „Een penny voor de Guy". De aloude heksenspreuk gaat hoe langer hoe meer het dagelijkse leven beheersen: „Remember, remember, the fifth of no vember, the gunpowder treason and plot" (herinner, herinner, de 5e november de buskruitsamënzwering en het verraad). Dit volksfeest stamt uit veel vroegere tij den, toen Fawkes nog niet bestond. Tegenwoordig krijgen de Teddyboys van elk openbaar wangedrag de schuld, maar in de vorige eeuw ging het bij de Fawkes- viering vaak zo bar toe, dat verantwoorde lijke lieden en vele plaatsen er voor zorg den, dan het feest in ordelijke banen werd geleid. Vandaar dat alom „fikkiesvereni gingen" (bonfire Associations) ontstonden die een soort carnaval organiseren waar van het beroemdste in het aloude stadje Lewes, in het graafschap Sussex, wordt gehouden. Daar kan men een vrolijke optocht aan schouwen van duizenden fantastisch uit gedoste toortsdragende lieden. Het oude gebruik om een brandende teerton in de rivier te gooien bleef daar gehandhaafd. Het werpen met vuurballen, dat gevaar lijk bleek, werd afgeschaft. Er is ook een vuurwerkwedstrijd tussen allerlei groe pen en verenigingen met prijzen voor de mooiste vuurpijlen en de oorverdovendste donderbussen en opwindendste gillende keukenmeiden, voetzoekers en fraaiste rondrazende Catharina-wielen. Alle grote gebeurtenissen in de rijke Britse historie zijn in onwankelbare tradi ties vastgelegd. Vandaar dat nog steeds op de avonden voorafgaande aan de opening van het parlement de hellebaardiers van de Tower met hun ronde zwarte hoeden, hun Spaanse kragen en scharlaken goud- bebiesde Tudor-tunieken de gewelven van Hoger- en Lagerhuis bij het schijnsel van een kaarslantaarn doorzoeken om na te gaan of iemand misschien wil trachten even onsterfelijk te worden als de verme tele Guy Fawkes

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 11