WYBERT De e ooglst van de zee DE GAULLE STELT EISEN AAN HET TOPOVERLEG Trap-op, trap-af /'"Hoe is het ontstaan?^ Kroesjtsjev half maart naar Frankrijk voor een bezoek van veertien dagen sfunc BELGIE WIL ROEANDA-OEROENDI GELEIDELIJK ONTVOOGDEN '^raatótoel j Nog witter.. stralend wit zo wast 3 Britse pers: topconferentie niet voor zomer 1960 BESMETTING Spanning tussen beide negerstammen is afgenomen Stemming in de UNO Nederland onthoudt zich inzake apartheidspolitiek DOOR GARCIA DE LEON Op Britse PTT wordt voortaan commercieel geëxploiteerd Dit woord: DRAAGBAAR WOENSDAG 11 NOVEMBER 1959 Advertentie (Van onze correspondent in Parijs) Frankrijk stelt drie voorwaarden voor zijn deelneming aan de aanstaande top conferentie der vier grote mogendheden. Op 15 maart zal premier Nikita Kroesj tsjev van de Sovjet-Unie Frankrijk be zoeken en men hoopt dat het hem mogelijk is twee weken te blijven. Frankrijk zal geen middel ongebruikt laten om met de Algerijnse nationalisten vredesonderhandelingen te kunnen ope nen. En tenslotte zal Frankrijk zich door geen enkele buitenlandse mogendheid of overweging af laten brengen van zijn vaste voornemen een eigen kernbom tot ontploffing te brengen. Het ogenblik van die Franse kernproef in de Sahara- woestijn is echter altijd nog niet nader aangeduid. Die vier punten vormen wel de hoofdzaak van de verklaringen die generaal Charles de Gaulle gisteren op zijn tweede persconferentie als Frank- rijks staatshoofd ten overstaan van zevenhonderd Franse en buitenlandse journalisten heeft afgelegd. De persconferenties van De Gaulle vol gen, ook nu hij het Elysée bewoont, waai de grote feestzaal met de zware gobelins, lusters en vergulde empire-stoeltjes voor deze massale audiënties gereserveerd wordt, vanouds een vaste procedure. Wan neer de journalisten zich hebben geïnstal leerd, begint, enkele minuten voor het aanvangsuur, het trijpen gordijn te bewe gen, waarachter de generaal het ogenblik van zijn opkomst staat af te wachten. Wanneer zijn massieve fauteuil, die als een troon op een podium is geplaatst, een keer of wat door secretarissen, functiona rissen en officieren is verplaatst en ver schoven, treedt de generaal stipt op tijd majesteitelijk naar voren. Een kort ap plaus en een iets langere aanval van tien tallen fotografen, onder wier blitzlicht de generaal wat met zijn ogen knippert, en de conferentie vangt aan. Rechts van de pre sident zijn, gelijkvloers, alle ministers, mannetje naast mannetje, gezeten en links hebben de leden van zijn persoonlijk kabinet plaats genomen. Het is bekend, dat de generaal vanaf vorige week zater dag al zijn andere verplichtingen had af gezegd om zich op deze ontmoeting met de pers grondig te kunnen voorbereiden. Hij is daarin zeker wel geslaagd. :De president was weer briljant. Optimistisch De generaal begon met een uitvoerige uiteenzetting van de internationale situa tie, waarbij het woord Algerije echter niet werd uitgesproken. Dat brandende onder werp kwam pas later, bij de vragen die hem werden gesteld, ter sprake. De Gaulle lijkt over de wereldsituatie in het alge meen optimistisch te zijn gestemd en hij noemde verschillende tekenen die er vol gens hem op wijzen dat de Russen „geen olie meer op het vuur willen werpen". Ook in de persoon van Kroesjtsjev, die hij op 15 maart zal ontmoeten, ziet de generaal een zekere garantie voor een gunstiger ontwikkeling. Niettemin wenst De Gaulle niet overhaast de top van de conferentie der vier regeringsleiders te beklimmen. Frankrijk wil dat aan de top de voornaam ste actuele vraagstukken en twistpunten onder de loep worden genomen en hij som de een hele waslijst op van Berlijn en Duitsland tot de grensincidenten tussen India en China. Om, na de vier andere top conferenties die sedert de laatste wereld oorlog gehouden zijn, dit keer een misluk king te voorkomen, acht de generaal het noodzakelijk drie voorwaarden te stellen. Drie condities A. Het internationale klimaat zal eerst nog verder moeten verbeteren, De Gaulle maakt een niet onduidelijke toespeling op de houding der overige grote mogendhe den, vooral in het Westen, jegens de Frans-Algerijnse oorlog. B. Tevoren zullen de westelijke rege ringsleiders het eens moeten worden over de agenda en met het oog op dat doel zal het bezoek van de Britse minister van Bui tenlandse Zaken Selwyn Lloyd, die van daag in Parijs is gearriveerd, al als een eerste stap in die richting worden be schouwd. C. De dialoog met de Russische premier Kroesjtsjev, waaraan de generaal „zeer groot belang hecht," zal een gunstig ver loop moeten hebben en zijn verwachtin gen niet mogen beschamen. Voor het eerst heeft Frankrijk inzake de LONDEN (Reuter) De meeste Britse bladen schrijven over de persconferentie van De Gaulle waarop hij zei dat minister president Kroesjtsjev in maart een be zoek aan Frankrijk zal brengen, dat een topconferentie van Oost en West wel niet voor de zomer van volgend jaar zal wor den gehouden. Volgens de „Times" heeft De Gaulle „een openhartige en doordachte ontle ding" gegeven van de redenen waarom de Sovjet-Unie zou streven naar overeen stemming met het Westen. Het blad wijst erop dat de president nau welijks iets gezegd heeft over het Ber- lijnse vraagstuk. De Gaulle zou nog al tijd met de Russen tot overeenstemming op bredere basis willen komen. De conservatieve „Daily Mail" zegt uit stel van de topconferentie van Oost en West „uiterst teleurstellend" te vinden, maar dat zo iets niet heel tragisch behoeft te worden opgenomen. Alles hangt van Kroesjtsjev af. Indien hij bereid is met De Gaulle's politiek in te stemmen en de verzoeningsgezinde politiek te blijven voe ren, is het niet nodig dat veel schade wordt aangericht. Het rechtse blad „Daily Express" is van oordeel dat De Gaulle's voorstel voor een tweede westelijke topconferentie na Kroesjtsjevs bezoek „heel slechts nieuws" is. topconferentie van voorwaarden gespro ken. Men mag aannemen dat De Gaulle de topconferentie dus wil aangrijpen om voordien zijn bekende meningsverschil len met Washington en Londen over een voornamere rol van Frankrijk in de At lantische gemeenschap in zijn voordeel te kunnen beslechten Kernwapen onontbeerlijk In een overeenkomstig verband om schreef de generaal even later als ant woord op een vraag de tegenwerpingen ten aanzien van de Franse voornemens voor een kernproef als een „politieke ma- OVER DE GOEDE TOON EN GLADSTONE 'ÏSiiÜAi-i noeuvre". Over de tweehonderd Ameri kaanse, Russische en Britse kernexperi menten heeft de wereldopinie, zo meende de generaal te kunnen opmerken, zich nooit erg opgewonden. Frankrijk kan als grote mogendheid de kernwapens niet lan ger ontberen, zei hij. Het is denkbaar dat de Amerikanen en de Russen een over eenkomst zouden sluiten om tegen elkan der nooit van de nieuwe wapens gebruik te maken. Een Franse kernbom zou daar om de veiligheid van heel Europa ten goe de kunnen komen, zo verklaarde de pre sident-generaal opgewekt. Over Algerije bracht de generaal niets strikt nieuws te berde. Hij herhaalde ech ter alle vroegere aanbiedingen en gebaren in de richting van de Algerijnse nationa listen met zoveel nadruk en klem, dat men overdrachtelijk bijna kan zeggen, dat hij persoonlijk nu de loper uitlegt voor de ontvangst van de F.L.N.-leiders in Parijs. En ook stortte hij, uit het hoofd, een vloed golf van cijfers over zijn auditorium uit om te bewijzen dat de oorlog gelukkig steeds minder slachtoffers maakt zodat intussen het sociale en economische peil van Al gerije zienderogen stijgt. Of de brug, die De Gaulle zo opnieuw in het aangezicht der leiders van het Al gerijnse verzet poogt te slaan, dit keer nu ook eindelijk metterdaad iets zal kunnen doen, moet men maar afwachten. Dat zijn nieuwe, en bijna-hoofse,.gebaren-.van toenadering tot de F.L.N. in het kamp der Franse extremisten en der activisten in Algiers minder gewaardeerd zullen wor den, is daarentegen aan geen twijfel on derhevig. Advertentie OVERAL DREIGT Gebruik regelmatig Et voilé- - daar staan wij onder aan de trap. Wie gaat er voor, naar bóven? Geen twijfelpunt, de héér. Dat weet en begrijpt een ieder. Bij tram of trein zou dat eigenlijk óók moeten, maar ja wie gelooft tegen woordig dat U dat charmant bedoelt, vooral als het heel vol is? Nu naar beneden: hier gaat de dame weer voor. Behalve bij tram, trein, boot of rijtuig - dan wil daar de heer zijn dame natuurlijk galant de hand reiken bij het uitstappen Ziet U? 't Is een kwestie van bekijken. Maar waar het sigaretten betreft, gaat altijd Gladstone voor! Want Gladstone is - met of zonder Silk Filter - een sigaret die iedereen voldoening schenkt. KING SIZE VOORNAAM EN AANGENAAM 20 STUKS F I.- (Van onze correspondent in Brussel Minister De Schrijver heeft dinsdagmid dag voor de Tweede Kamer en Senaat van België zijn plan ontvouwd, om de Belgi sche mandaatgebieden Roeanda en Oeroendi geleidelijk naar de onafhanke lijkheid te leiden. Het plan is erop geba seerd, dat de heersende Watoetsi-hoofden in beide landen nog feodaal geregeerd een grote mate van gezag dienen te behouden. België beheert Roeanda en Oeroendi in opdracht van de Beheer- schapsraad van de UNO. De beide gebie den werden door België op de Duitsers veroverd aan het einde van de eerste we reldoorlog en bevinden zich sedertdien on der Belgisch bestuur. Zoals in talrijke landen, aldus de regeringsverklaring, waar het democratisch systeem nog geen burgerrecht heeft verkregen, heerst er een wanverhouding tussen de rijkdom van een kleine groep en de grote armoede van een uit landbouwers cn kleine veefokkers bestaande massa. De Belgen willen deze volken de vrije keuze laten van democratische instellin gen, evenals van de vorm van samenwer king die eventueel met België zou blij ven bestaan. De onafhankelijkheid zal ge leidelijk tot stand komen na een over gangsperiode van zelfbestuur. De beide jandpn zpllen ecfrter niet langer worden bestuurd door de gouverneur-generaal van Belgisch Kongo. De. eenheid tussen Rpean- di en Oeroendi zal worden beperkt tot de valuta, de douane en bepaalde technische regelingen. In beide landen zullen in de loop van het eerste halfjaar 1960 vrije en geheime verkiezingen worden gehouden. Daarna zullen de verkozen gemeente raadsleden een college vormen dat de landraad of het parlement zal kiezen. De landraad zal samen met de Mwami (ko ning) en het Belgisch bestuur de macht uitoefenen. De beide koningen zullen grondwettelijke vorsten zijn, wier gezag boven de regering en de partijen ?al staan. Hervorming Een belangrijke hervorming, die waar schijnlijk in de beide landen nog veel aan leiding tot politieke moeilijkheden zal ge ven, is de scheiding der wetgevende en uit- NEW YORK (ANP) Bij de stemming over de door 36 landen ingediende resolu tie over de apartheid in Zuid-Afrika heeft Nederland zich dinsdag in de speciale po litieke commissie van de UNO onthouden van het uitbrengen van een stem over de paragraaf waarin „grote teleurstelling en bezorgdheid" wordt uitgesproken over het feit, dat de regering van Zuid-Afrika nog geen gevolg heeft gegeven aan de oproe pen van de UNO haar beleid te herzien. De Nederlandse delegatie stemde voor de overige drie paragrafen van de resolutie, waarin de UNO zich in het algemeen uit spreekt tegen voortzetting van rassendis criminatie in welk deel van de wereld dan ook en een beroep wordt gedaan op alle landen van de UNO hun beleid in overeen stemming te brengen met de verplichtin gen van het Handvest en de rechten van de mens na te komen. De resolutie, die werd aangenomen met 67 stemmen tegen drie stemmen en zeven onthoudingen, zal binnenkort opnieuw in stemming worden gebracht in de assem blee van de UNO. Nederland heeft zich van stemming ont houden. Frankrijk, Engeland en Portugal hebben tegengestemd. De andere zes lan den die zich onthouden hebben zijn: Aus tralië, België, Canada, de Dominicaanse Republiek, Finland en Spanje. Zuid-Afri ka was afwezig, evenals Bolivia, Luxem burg, Nicaragua en Paraguay. Bij de stemming over de onderdelen dei- resolutie stemde Nederland voor de eer ste, tweede en vierde paragraaf. Het ont hield zich van stemming bij de derde pa ragraaf. De tekst van de paragrafen is als volgt: voerende macht, gegarandeerd door een onafhankelijke justitie. Sedert generaties wordt het gerecht in die landen uitge oefend door de heersende Watoetsi-stam- hoofden, die een op de traditie gebaseerde rechtspraak uitoefenen. Deze stamhoof den zullen, naar het voorstel van minister De Schrijver, hogere functionarissen wor den, echter zonder politieke mandaat. België zal de beide landen financieel blij ven steunen, aldus beloofde de minister. In de afgelopen zeven jaar heeft België aan Roeanda en Oeroendi giften verstrekt voor een totaal-bedrag van 3.3 miljard frank of 254 miljoen gulden. De Belgische en Afrikaanse autoriteiten, aldus luidt de verklaring, zullen alles in het werk stellen om de economische opbloei te bevorderen en van de internationale organisaties een aanzienlijke technische en financiële hulp te verkrijgen, terwijl zij Belgisch en vreemd kapitaal naar Roeanda en Oeroen di zullen aantrekken. De uiteindelijke volledige onafhankelijk heid van de beide landen zal het onder werp moeten vormen van besprekingen en onderhandelingen tussen de Beheerschaps- raad van de UNO, de Belgische regering, de democratisch verkozen politieke leidser en de koningen van de beide landen. Op de vraag waarom de regeringsverkla ring voor Roèanda en Oeroendi gebaseerd is op een zeer geleidelijke totstandkoming van de onafhankelijkheid antwoorddè een regeringswoordvoerder dat wanneer men niet voorzichtig te werk gaat de heersende Watoetsis, die een minderheid vormen, de meerderheid van de minderontwikkelde gewone Bantoe-negers onderdrukken, on danks het feit dat de Bantoes in de jong ste weken hier en daar tegen hun Watoet- si-stamhoofden in opstand zijn gekomen. BRUSSEL (Reuter/AFP) Ambtenaren van het Belgische ministerie voor Kongo en Roeanda-Oeroendi hebben meegedeeld dat in Brussel gunstige berichten zijn ontvan gen over de toestand in Roeanda. De span ning tussen de Bantoes en Watoetsis zou aanzienlijk zijn afgenomen. Om echter op alle eventualiteiten voorbereid te zijn, zijn de Belgische negertroepen in Roeanda ver sterkt. zo zei men op het ministerie. Er staan twee tafels in de kamer, maar niet als teken van luxe. Het zijn werkban ken in een overigens vrij kale ruimte, waarin ook nog wordt gewoond. Twee werkbanken verschaffen een dubbele ar beidsgelegenheid. zodat twee leden van het gezin zonder elkaar te storen hun kunst zinnig ambacht kunnen uit oefenen. Ik heb in Torre del Greco, ten zuiden van Napels, aan een willekeurige deur ge klopt omdat ik weet in elk vertrek hetzelfde beeld te zien. De bewoners, trots op hun vaardigheid, beschouwen het als een welkom verzetje te tonen hoe zij de grillige stuk ken koraal, de oogst van de zee, in fraaie sieraden omto veren. Mama zit aan de ene. een dochter aan de andere tafel. Naast hen liggen stuk ken koraal „takken". Beiden hebben een der grootste brok ken ter hand genomen en gaan deze met de graveerstift be werken. Even primitief als hun ken nis van het materiaal is hun technische outillage. Van va der op zoon, van moeder op dochter is de werkwijze eeu wenlang doorgegeven. Op de rand van de tafel staat een bak ter grootte van een flink zuurkoolblik, waaruit via een gootje een straal water over het werkstuk loopt. Het water wordt in een emmer opgevan gen en later opnieuw gebruikt; een efficiënt staaltje van be drijfsorganisatie. waardoor kostbare tijd wordt bespaard. De in een houtblokje gevatte koraal„steen" wordt op deze manier voortdurend nat ge houden om het al te warm worden van de stof tegen te gaan. Bovendien lopen auto- De bewoners van Torre del Greco leggen zich al sinds honder den jaren toe op het vervaardigen van prachtige sieraden uit materialen, die de vissers in hun netten vangen. Het is een eigenaardige soort visserij die daar wordt bedreven: het gaat in de eerste plaats om de dode stof, waarmee de zeebodem is bestrooid. matisch de afgegraveerde deeltjes mee de emmer in. „Koraalplanten groeien op de bodem van de zee, tussen algen en mos in," verzekert mama mij ijverig. „Ze sterven in brak water en in de herfst vallen de bladeren af, net zo als bij planten op het land. Takjes en blaadjes, die met de lucht in aanraking komen, worden zo hard als steen." Het is in het slecht geventi leerde vertrek bijna te warm om aantekeningen te maken, wat een prachtig excuus is om eens alleen maar belangstel lende te zijn. Ik hoef deze wijsheid trouwens niet vast te leggen, want van haar theorie klopt geen snars. De weten schap heeft een heel wat andere uitleg: koraal, dat rood, wit of zwart gekleurd voorkomt, is een soort kalk achtige poliep. De golfslag breekt er onophoudelijk stuk jes af en wat de zee niet vrij maakt, doen de vissers. De mannen trekken er in hun bootjes op uit en voeren een zwaar kruishout van eiken oalken mee. Daaraan zijn stuk ken van oude visnetten be vestigd. Door een tijdje kris kras heen en weer te varen net het kruishout aan een kabel achter zich aan wordt de natuur een handje gehol pen later kan, wanneer het geluk op hun hand is, een be hoorlijke oogst aan afgestoten koraal uit de flarden van net ten worden gepeuterd. Moeder en dochter zetten hun arbeid vlijtig voort en langzamerhand zie ik iets moois onder hun vingers groeien. De eerste graveert een fijn meisjeskopje in een camee, zuiver van tekening. waardoor te meer opvalt hoe ongelooflijk snel het reliëf werk ontstaat. Ik heb de in druk, dat ze vlugger opschiet dan normaal om me een beetje té imponeren. Wanneer ze de camee tenslotte triomfantelijk omhooghoudt, heeft ze mijn complimentje echter dubbel en dwars verdiend. „En nu gaat hij nog een poosje in een oliebad," zegt ze voldaan. „Dan krijgt hij een nog warmere tint en de groe ven en groefjes worden ster ker geaccentueerd, waar dat nodig is of verzacht, als ze te scherp zijn." Ik neem een stukje onbe werkte grondstof op en bekijk het aandachtig. Het is zonder plan of regel gevormd als een takje van een olijfboom. „En dit zou bij wijze van spreken vanmorgen uit zee kunnen zijn opgevist?" vraag ik. „O nee!" De vrouw moet lachen om zoveel onwetend heid. „Wanneer de mannen met de koraaltakken thuis komen, gaan ze eerst met een harde borstel aan de gang om de schors te verwijderen en poliepen, mosselen en andere zeedieren af te stoten. Dan worden de stukken helemaal afgevijld en daarna met olie en amarilpoeder met een zach te doek gepolijst." Zo is de hele familie er druk mee en de resultaten vinden in de hele wereld waardering. Het zijn de enkele of meer voudige snoeren bloedkoralen C die gedraaid worden), de goedkopere kettingen van ko raaltandjes en de tienduizen den cameeën in klassieke of moderne uitvoering. Er zijn in Italië nog onge veer zevenduizend koralen- vissers met rond vijfhonderd boten. In een goed jaar be loopt de vangst meer dan vijf- igduizend kilo. Wat de een- /oudige kunstenaars en kun- ;tenaressen van Torre del Treco nog niet (willen) inzien s, dat de bloeitijd van deze ;ieraden voorbij is. Nog afge- '.ien van de toenemende con currentie van Japan op de wereldmarkt, verflauwt de belangstelling van jaar tot iaar. De eerste opsmuk van de vrouw uit de oertijd was wel licht, waarschijnlijk zelfs, een stukje koraal en later diende deze stof tot de vervaardiging van waarlijk vorstelijke ge schenken. In de Romeinse tijd waren kleinodiën uit koraal zeer geliefd, wat blijkt uit vondsten in de ruïnes van Pompeji. De georganiseerde koraal visserij werd in de vroegte middeleeuwen door zeelieden uit Pisa uitgeoefend: reeds in 1167 verleende de koning van Tunis hun het alleenrecht bij de Afrikaanse kust. Omstreeks 1550 gaven de Genuezen de toon aan, driekwart eeuw la ter zagen de Fransen er ook wel wat in. Herhaaldelijk kwam het in de loop van de geschiedenis tot heftige strijd tussen de steden en landen, die meenden aanspraak te Kunnen maken op een mono poliepositie en toen Torre del Greco meer dan twee eeuwen geleden ook op dit terrein actief werd, ontbrandde er nogmaals een miniatuuroorlog. De inzet vormden de rijke koraalbanken langs de kusten van Sardinië en Corsica. Zou het nu definitief afge lopen zijn met de grote dagen van het koraal? Moeder en dochter, die weer aan hun bezigheid zijn gegaan, zullen mij daarop het antwoord niet Kunnen geven. Zij weten alleen maar, dat wat zij voor hun arbeid verkrijgen mee- of te gen kan vallen. Maar een van de beide plaatselijke doktoren, met wie !k in een café een glas wijn drink, kijkt wat verder en heeft zich een be paalde mening gevormd. „Er zijn twee factoren," zegt hij, „de Japanse concurrentie en de mode. De Japanners kunnen nu nog goedkoop pro duceren, maar dat blijft niet zo; hun lonen zullen zich ook geleidelijk aan een wereld gemiddelde moeten aanpassen. En wat de mode betreft: wie zal zeggen of het 't volgend seizoen niet bon ton zal zijn veel koraal te dragen?" Afrika Het gist in Afrika. Nauwelijks zijn de Baboes met harde hand tot rust gedwon gen, of de Boemboemba's staan op en roeien de Taboe's uit. Met hun giftige troe la's en afschuwelijke Kangoe-roeden rich ten zij bloedbaden aan in de Hoempa-dor pen. Ook de Loempia's vertonen tekenen van onrust. Hun tombola's roffelen nachten achtereen en geen blanke weet, welke op zwepende leuzen zij in de Kroepoektaal rondzenden. In de uitgestrekte moerasge bieden aan de bovenloop van Hobaho wor den dagelijks rituele Bazarmoorden ge- gepleegd. De hoofden van de W antoestam- men weigeren, hun medewerking aan be teugeling van deze wantoestanden te geven. In het gebied van de Toedan-woestijn worden blanke bestuursambtenaren met doodslag bedreigd door de morrende Toe- roto's, die reeds eerder in het jaar uit Bedsermoena zijn gekomen en zich met terwoon gevestigd hebben in het rijk der Diafragma's. De Snoeshanoeas zijn tot dusver in hun kralingen gebleven en schijnen nog niet geïnfiltreerd door de bacil dér revolutie, doch zij staan bekend als aanhangers van de leer der Incubatie, die langdurige con templatie voorschrijft en waarvan deme dicijnmannen zich door middel van de Trou-oto langs geheime wegen van dorp tot dorp begeven. Wat bevelen zij? Nie mand kent de taal dezer onverlaten, het Houdoe, doch men kan wel raden wat er van komen zal: de Slado twijfelen kan men daaraan niet meer. En misschien komt de Knopop. R. Agteran Advertentie De Britse posterijen staan voor een in grijpende reorganisatie. De conservatieve regering had reeds eerder aangekondigd, dat zij van P.T.T. een goed geleid handels concern in plaats van een ambtenarenap paraat wilden maken. Het plan is thans diensten welke van minder groot belang meer zijn en verlies opleveren af te kap pen. Overwogen wordt zelfs aantekenen van brieven en binnenlandse telegrammen af te schaffen. Op aangetekende brieven werd vorig jaar een verlies van twintig miljoen gulden geleden en op binnenland se telegrammen was het tekort 32 miljoen gulden. Evenals Nederland neemt ook Groot-Brittannië proeven met het automa tisch sorteren van poststukken. Thans wordt voorgesteld om enveloppen van een paar standaardafmetingen te gebruiken. Plet woord draagbaar voor: berrie, brancard, is wat men wel eens een her halingswoord of bis-woord noemt. In een bis-woord betekenen de twee delen hetzelfde. En dat is met draag en baar het geval. Baar hangt namelijk samen met het werkwoord baren: een kind ter wereld brengen, een kind dra gen. Vroeger was dit thans zwakke werkwoord sterk en vandaar nog het voltooide deelwoord geboren. Het is gezien het bovenstaande in het geheel niet vreemd dat men in plaats van draagbaar ook kortweg het woord baar gebruikt. Maar in het spraakge bruik wordt baar alleen gebezigd voor het vervoer van doden en draagbaar yvoor het vervoer van levenden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 3