Royal
een
In de Afrikaanse metropool Leopoldstad hee:
„morgen
nieuwe betekenis
Exquise
Kerstdiners
Voor duizenden Belgen onzekerheid
voor dertien miljoen negers:
de onafhankelijkheid
WITTE KRUIS
REPORTAGE OVER
BELGISCHE KONGO
Weer pamfletten
op Curasao
WITTE
KRUIS
Italië bouwt Europa's
langste autoweg
Russen zouden al
100 raketbases
klaar hebben
^Hoe is het ontstaan
3
ACHTEROP
Dit woord: KATER
Van dag tot dag
lm de ruimte
VOORWAARTS
<"Praatótoel
DE £Ckte PIJNSTILLER
-taxia
ZATERDAG 5 DECEMBER 1959
Rugpijn... maar ook andere
plagende pijnen vaagt u
prompt weg met
WITTE KRUIS
Tabletten, poedert, cachets
Onze reisredacteur vertoeft sinds
enkele weken in Belgisch Kongo en
geeft in bijgaande eerste uitvoerige
beschouwing zijn indrukken weer
van de toestanden in dit thans zo on
rustige land, in liet bijzonder wat
betreft Leopoldvillc.
Een tweede artikel zal een over
zicht behelzen van de politieke
situatie.
Doet de Abako werkelijk niet mee
aan de verkiezingen, dan zal hij van
nabij de gebeurtenissen in de hoofd
stad gadeslaan. Zijn er geen onlusten
te duchten dan trekt hij land
inwaarts.vermoedelijk, langs. de route
I.oeaJoehurg - Sfanleystad - Roeanda-
Oèrocndi en Elisabethstad. en zal
daarna doorvliegen naar Zuid-Afrika.
Mórgendat behaaglijke woord.ie
heeft er vandaag de dag in Afrika een be
tekenis 'bij gekregen. Zelfs in Belgisch
Kongo, dat een rots leek in de nationalis
tische vloedgolven die Indonesië, Indochi
na, India, half Brits- en heel Frans-Afrika
tot nieuwe staten maakten. De Belgen in
Kongo hebben lang geglimlacht om de
bokkesprongen van Londen, Parijs en Den
Haag. Dié glimlach verstierf op zo'n zon
dagmiddag, toen zelfs in net zwembad van
de club het dreigend gedruis uit de verte
werd gehoord. „La Cité" de grote inland
se wijk, was in opstand gekomen. Bran
dend en plunderend trok 'n tierende zwar
te menige naar de blanke wijken: de
eeuwig in het koloniale achterhoofd rond
spokende nachtmerrie werd werkelijkheid
bij dag. Het was de vierde januari 1959.
Vier dagen lang zouden de 16.000 Belgen
van „Leo" de mitrailleurs horen ratelen
in de zwarte wijken waar 350.000 Kongo
lezen wakker waren geworden. En weer
vijf dagen later hoorden zij over de radio
de stem van hun koning: „Wij zullen onze
zwarte broeders naar de onafhankelijk
heid leiden".
Dat is wat het woordje „morgen" voor
de 85.000 Belgen in het reusachtige Kongo
met zijn dertien miljoen zwarten is gaan
beduiden, voor de „tweehonderd fami
lies", die in een gecompliceerd combinaat
van gouvernement en monopolistische
kartels Kongo regeerden, voor de ambte
naren en „colons" in het binnenland, voor
de missiepriesters, die er werken aan hun
doel: „Kongo voor Maria".
Een handvol van die Belgen heeft nog
even van een dertiende mei op z'n Algiers
gedroomd. Zij hadden van de plaatselijke
opperbevelhebber generaal Janssens een
Massu willen maken. Maar naast de bulle
bijter Massu is, zo zeggen sommige on
eerbiedige Belgen, bevelhebber Janssens
eerder een parmantig haantje, niet in des
perate parachutistengevechten, maar keu
rig langs de kippenladder der anciënniteit
naar de sterren opgeklommen. Hij ver
slikte zich al op zijn eerste persconferen
tie in te grote woorden.
De' Nederlander herkent in Belgisch
Kongo de maten van zijn eigen kleine land
en alles blijft op schaal. De stichter van
Kongo, koning Leopold II. zei zelfs bitter:
„Klein land, kleine gedachten". Geldt dat
ook voor het nieuwe politieke program
voor Kongo? Het is stoutmoedig genoeg:
deze maand algemene verkiezingen voor
de gemeenteraden, komend jaar overleg
mét de Kongolese partijen over een nieu
we structuur voor de provinciale raden
en ook nog in 1960 vorming van een
Kongolees parlement en een centrale Kon-
IJmuiden Tel. 02550 7452
Kennemerlaan 93
HET restaurant
van Kennemerland
Vermaarde keuken
Reserveert spoedig-
Op aanvraag zenden wij U gaarne
onze menu's toe.
Op Curasao zijn donderdagavond in het
Spaans gestelde pamfletten verspreid, ge
tekend door „De beweging voor vriend
schap met de Antillen in Venezuela".
De pamfletten bevatten een artikel uit
de laatste aflevering van het Venezolaan
se blad „Elite", getiteld „De houding van
Nederland".
De politie tracht de verspreiders en
drukkers op te sporen.
Een kater is natuurlijk een mannetjes-
kat, maar. ook het onplezierige gevoel
dat hij heeft die uit een dronkemansroes
on+waakt en dat ook wel haarpijn ge:
noemd wordt.
Het woord is aan 't Duits ontleend en
ook daar van jonge datum. Men kent er
zowel Kater als Katzenjammer. Om
streeks 1850 namen de Leipziger studen
ten het over uit de volkstaal en daarin
is het een verbastering van catarrh, een
medisch woord, afgeleid van het Griekse
i Katarreoo: naar beneden stromen.
r
Het gaat kennelijk niet zo erg vlot met
het overleg over de ambtenarensalaris
sen. Beide partijen de minister en de
vertegenwoordigers van de ambtenaren
bonden blijven op hun standpunten
staan en daar deze nogal uiteen liggen,
lijkt een oplossing nog niet in zicht.
Juist de salarissen der overheidsdiena
ren passen moeilijk in het nieuwe loonbe-
leid en in de politiek van het nieuwe ka
binet, dat er op gericht is de overheids
uitgaven te beperken. De vrijere loonpo
litiek ziet de mogelijkheid tot loonsverho
ging alleen, wanneer er een productivi
teitsverhoging is opgetreden. Deze kan
men, hoewel soms ietwat gecompliceerd
en bestrijdbaar, vaststellen voor bepaal
de bedrijfstakken, en dan weer voorna
melijk voor de handarbeiders in de eei-ste
plaats. Voor de hoofdarbeiders is de pro-
duktiviteitsbepaling heel wat gecompli
ceerder-.
Ambtenaren zijn lang niet allemaal
hoofdarbeiders, maar deze vormen wel
een zeer belangrijke groep. ?Ioe moet men
onder de vrijere loonvorming nu uitma
ken of zij in aanmerking komen voor
loonsverbeteringen? In feite is dit pro
bleem niet aan de orde. De minister wil
de trend volgen, die uit de loonsverhogin
gen van de verschillende bedrijfstakken
zal blijken. Met andere woorden: voor de
ambtenaren is de loonsverhoging in we
zen niet anders dan een normale loonron-
de.
De overheid heeft de morele plicht, haar
dienaren die het stakingsrecht missen
naar behoren te honoreren. Toch zullen
velen zich afvragen waarom men bij over
heidslichamen, waar dat mogelijk is, zich
niet meer richt op de berekening en de
bevordering van de produktiviteit. Vele
overheidsbedrijven kennen het winststre
ven niet, maar dit behoeft niet te verhin
deren dat men met systemen als werkclas-
sificatie, premieregelingen en dergelijke
de werknemers tot grotere prestaties aan
moedigt. Bij de hantering van deze syste
men krijgt men dan tevens een inzicht in
de produktiviteit. Er zouden dan ook meer
individuele verschillen ontstaan, waar
door de ambtelijke loopbaan financieel
niet „verstart".
Zoals de zaken thans liggen heeft men
geen enkel houvast, behalve dat een
loonsverhoging gerechtvaardigd kan wor
den door de gestegen kosten van levens
onderhoud. Van de loonsverhoging voor
ambtenaren gaat een stimulerende in
vloed uit op andere bedrijfstakken en het
is kennelijk daarom dat de minister niet
„het slechte voorbeeld" wil geven. Maar
dit is een andere kwestie. Zolang er geen
gegevens over produktiviteitsverhoging
op tafel liggen is een gesprek over de
ruimte, een gesprek in de ruimte.
gaan.
golese regering. In feite een interne auto
nomie die Kongo binnen vier jaar naar
volledige onafhankelijkheid of een Bel-
gisch-Kongolese gemeenschap zou moe
ten leiden. Dit tijdschema, dat 3 januari
nog revolutionair zou zijn geweest, suk
kelt nu reeds een beetje achter de Kongo
lese verlangens aan. Die zijn, in twee
woorden samengevat: „Onafhankelijkheid
nu".
Kongo heeft geen Massu. die zulke aspi
raties de kop kan indrukken. België had
geen De Gaulle die de gok aandurfde en
vorig jaar in zwart-Afrika nog net op tijd
zei: „De keuze is aan u. Gemeenschap
met Frankrijk of onafhankelijkheid". Hij
zei het ook in Brazzaville aan de ovér-
kant van de Kongo-rivier. Zijn woorden
vonden weerklank in de „Cité" van Leo,
waar zich helaas ik zei al: alles blijft
op schaal ook geen nationaal leider
als Sékou Touré of Houphouet-Boigny be
vindt. Wel zwarte „évolué's", waar de
Belgen zolang trots op waren, veel half-
Advertentie
NEERDRAA1EN
Op een vrachtwagen van een firma
uit Bennebroek las ik:
Aannemer van grond- en draai-
neerwerk.
Dat is dus heel wat anders dan het
tegenwoordig zozeer in zwang zijn
de opschroefwerk.
<r
IDEAAL?
„Een ideaal geschenk"
noemt J. J. Linker (te Lisse) in D e
Telegraaf
„ee7?. zwakstroom onderdeken met
transformator. Koude, vochtige
bedden, gebruik van te veel bo-
vendekens, lekkende kruiken enz.
enz. met de Erik zwakstroom
onderdeken".
Voor mij dus géén Erik zwakstroom
onderdeken.
KEUZE
In Elseviers Weekblad stond
dezë:
Gestoff. kamer of gemeub. kamer
met bed of huishoudster zonder
salaris bij man op leeftijd, spoed,
onverschillig waar.
Als ik het wel begrijp, gaat het dus
tussen een gestoffeerde kamer, een
gemeubileerde kamer met bed, of
een huishoudster zonder salaris. Of
de huishoudster al of geen bed heeft
schijnt er niet toe te doen.
AANWINST
Met dieven vang je dieven, dacht de
Haagse hoofdcommissaris, blijkens
deze kop in de Iiaagsche C o u -
rant:
„Inbrekende Rotterdammer nu bij
Haagse politie."
En het onder deze kop staande be-
richt verduidelijkt:
„een Rotterdammer, die onlangs 8
in Voorburg op heterdaad iverd
betrapt bij een inbraakis na 8
verhoor in Voorburg en Rotter- R
dam, op het ogenblik bij de Haag-
se recherche"8
TOEVAL
Q
Het Laatste Nieuws schrijft: d
X
„de geneesheer van Brigitte Bar-
dot, die een kind verwacht, had 8
aan Charrier kort na zijn indienst-
treding een telegram gestuurd, 8
hem aankondigend dat de gezond- 8
heidstoestand van zijn vrouw te 'c
wensen overliet".
Het toeval wil dat B.B. óók een bébé
verwacht.
Maar waarom moest Charrier, en 8
dat nog wel telegrafisch, weten dat 8
de vrouw van de dokter het niet zo
goed maakt? Trouwens, Charrier
was óók net in dienst getreden.
7 al ar i us
Illl""
Zwart „Leo": de inheemse markt
en de vrouw' als transport
middel.
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
LEOPOLDSTAD, december. Onder de paarse bougainvilletrossen van het
hotelterras dansen Belgische employés ijverig met hun vrouwen op de liedjes
van Bobbejaan Schoepen. Het is zaterdagavond en zij hebben er de jasjes bij
uitgetrokken, want het hete seizoen is begonnen en de Kongolese nachten, die
naar zwoele bloemen ruiken, doen de mensen zweten. Voor dat vochtverlies is
een remedie: de kreet „boy" brengt van Johannesburg tot Dakar, van Nairobi
tot Leopoldstad de zwarte bediende op blote voeten naderbij. Whiskey-soda of
importbier: zulk comfort vergoedt veel voor de transpirerende Belg in de tropen.
Buiten wacht zijn Amerikaanse slee met veel vinnen en chroom, thuis spint de
airconditioning en verzorgt zelfs een geïmporteerd klimaat in de hypermoderne,
witte flatgebouwen. Het kost wel een paar franken, maar er staat goed geld op
de bank 'en het kan er af. Dus „allez boy, nog 'nen whiskey" en als het wat
bloedarme orkestje een nieuwe tango de ontzaglijke Afrikaanse nacht instuurt,
vraagt hij galant de natte plekken in het overhemd verbergend wederom
„madame" ten dans, schuifelt voort in het zaterdagavondse rendez-vous der
koloniale „society" van keurige middenstanders op grote voet, buigt naar een
superieur van gouvernement of maatschappij, glimlacht minzaam naar een
ondergeschikte. Men maakt er eens een avondje van, want morgen zal het na
een week hard ploeteren zondag wezen en dan treft men elkaar in short en bikini
in het zwembad van dc chique doende club, de dames mopperend op haar
Afrikaanse personeel, de heren pratend over beurs en voetbaluitslagen.
intellectuelen, achtergestelde klerken,
twistende provincialen ook die nimmer de
kans kregen op het hoogste niveau aan
het politieke, universitaire en intellectuele
leven van Brussel (laat staan van Parijs)
deel te nemen. Aan hen wordt straks de
Kongolese kolos toevertrouwd, een in vele
opzichten model geadministreerde kolo
nie, de Afrikaanse evenknie van het voor
malig Nederlands-Indië in Azië. Zal Kon
go straks ook het Indonesië van Afrika
worden?
het stadium van de onzedelijkheid al lang
voorbij is. En als zij dansen met de man
nen wordt Afrika elk ogenblik opnieuw ge
boren, in al zijn uitgelatenheid drijvend op
de donder van de tom-toms.
Zo jagen terwijl de blanken slapen
in hun airconditioned kamers die nieu
we Afrikanen, lachend, drinkend en dan
send, hun pijn, honger, angst en onzeker
heid op de vlucht. Gretig lerend en le
nend banen zij zich een weg naar een we
reld, die eindelijk voor hen begint open te
&p de
Twee beesten
Op het laatste moment moest ik van
daag nog een kinderboek kopen voor
Anneke van de buren, die altijd zo chari
tatief met onze jongste gaat wandelen.
Nu is er een reuze-keuze in kinder
boeken, maar ik wist precies wat ik heb
ben moest: een eenvoudig verhaaltje over
twee dierenfiguren, die allerlei avonturen
beleven en tenslotte weer veilig in het
ouderlijke holletje terugkeren.
De verkoopster werd om onnaspeurlijke
redenen bleek, toen ik haar uitlegde wat
ik zocht.
„Hoe is de juiste titel?" vroeg ze angstig.
Ik zei dat er geen juiste titel was, maar
dal ik genoegen zou nemen met ieder peda
gogisch verantwoord werkje dat over het
verlangde onderwerp handelde.
Toen zei ze: Wat denkt u van „Hebbeltje
en Drebbeltje, Langoortje en Linkmiechel-
tje, Pluisje en Plonsje, Tik en Tak, Miesje
en Moesje, Dreutel en Drommel, Knabbel
tje en Knobbeltje, Grijsje en Gijsje, Snor
retje en Snuffeltje, Bibbelientje en Biebe-
lintje, Kiek en Kloek, Klik en Klak, Knar
en Knor, Rikeltje en Ronkeltje, Sponsje
enSporretje, Snuitebol en Snik, Langstaart
en Likkebaard, Zwezerik en Zwets, Pape-
loentje en Pioentje, Puipekop en Stuipe-
dop, Witje en Walletje, Klitje en Knalletje,
Patrijsje en Radijsje, Slurfje en Turfje,
Hondje en Blondje, Doortje en Ivoortje,
Moortje en Isodoortje, Sik en Sok, Knij
pertje en Pijpertje, of Wiebelstaart je en
Kriebelbaardje?"
Hebt u niet iets over beesten die niét
allitereren?" vroeg ik. Ze zocht een uur en
kwam toen terug met De Wolf en de Zeven
Geitjes.
Anneke zal er van smullen, dat weet ik
zeker. Ze is namelijk nogal orgineél van
aard.
R. Agteran
Advertentie
Wie daar ook pessimistisch over denkt,
de Kongolezen zeker niet. Als het bleke or
kestje Bobbejaan Schoepens oeuvre heeft
doorgenomen en de middelste der ïnid-
denstanders in Chryslers en Buicks naai
de ongewisse morgen is weggereden, moet
men Leo's blanke wolkenkrabbers de rug
toedraaien en de „cité" ingaan, waar het
nieuwe Afrika u tegemoet raast. „Maar
dat is niet het échte Afrika" jammert de
kenner. Hij bedoelt: niet het Afrika van
„de edele wilde" met al zijn eenvoudige
deugden, zijn hechte stamhiërarchie, zijn
groepscivilisatie, uitstekend aangepast
aan het stenen tijdperk, alsmede aan het
koloniale stelsel. Dit is het verstedelijkte
Afrika, dat van de westelijke industrie,
van de heel of half „ontstamden", met
giJót'e"ögëh'ïidh'f'dë lichtj'ég'van' 'd'e' stad
starend, de motten om de kaars. Dit zijn
de Afrikanen, die struikelend, vallend,
zich bezerend, ondergaand, maar onweer
staanbaar weer bovendkomend. de twin
tigste eeuw binnengaan door de scholen,
de dokken en de fabrieken van de metro
pool Leopoldstad. Zij hebben nog één been
in het jaar nul, maar het andere al in 1959.
En langzaam verplaatsen zij hun gewicht
op het tweede.
Tussen hun bescheiden huisjes en krot
ten langs de lanen met palmbomen staan
de bars. Bij dozijnen. Groen en rood
neonlicht. Uit de jukeboxes denderen op
volle sterkte jazz, mambo's, nieuwe Afri
kaanse liedjes. Het bier vloeit bij stro
men, ligt in plassen op de tafels en op de
grond. Zel'ls de kakkerlakken zijn dron
ken en schommelen onzeker heen en weer.
Er zijn prostiluées en er liggen half be
wusteloze mannen in de hoeken. Vies, on
zedelijk? Misschien, maar de lach van
Afrika desinfecteert veel. De „meisjes"
dragen brokaten hoofddoeken en hebben
gelakte nagels. Hun strakke „panje's" la
ten hun geweldige bronzen schouders vrij.
Zij lachen met hun ogen, hun monden en
hun lichamen in een openhartigheid die
De lach van Afrika.
^coccco^cco^toocococococoooco*-
Blank „Leo": witte flats, air--
conditioning, Amerikaanse auto's,
geïmporteerd comfort.
LONDEN (ÜPI) Het Engelse insti-
tut voor strategische studies raamt het
aantal Russische raketbases op honderd en
't aantal manschappen, dat bij de bediening
van deze bases is betrokken op 200.000 De
bases zijn verspreid over geheel Oost-
Duitsland en de Sovjet-Unie. Zij strekken
zich uit van de Baltische kust, dc kust van
de Witte Zee tot Thüringen in Oost-Duits-
Ia nd, het zuidelijk deel van de Oekraïne
en de Karpathcn.
De voornaamste Russische raketwa
pens zijn de t-3, een intercontinentaal bal
listisch projectiel met een draagwijdte
van ruim 8.000 km, de T-2 en de T-4, beide
projectielen voor middelgrote afstanden
(2.500 km en 1.600 km).
De Sovjet-Unie beschikt voorts over
twee raketten, die door duikboten kunnen
worden gelanceerd. De „kornet", met een
draagwijdte van ongeveer 160 km, kan
van onder het zee-oppervlak worden af
geschoten. De „Golem" heeft een draag
wijdte van 500 km, maar kan slechts door
een aan de oppervlakte varende duikboot
worden gelanceerd.
Het instituut vergelijkt hiermee de toe
stand in West-Europa: vier Thor-bases in
Engeland, iwee Jupiter-bases in aanbouw
in Italië en een voorgestelde Jupiter-basis
in Turkije.
De conventionele strijdkrachten worden
geschat op 3,9 miljoen man, waarvan
2.350.000 in het leger. De mobilisatiesterk
te wordt geraamd op 7 miljoen. De Sov
jetstrijdkrachten beschikken over 20.000
tanks in eerste linie en 15.000 in de tweede.
De strategische luchtmacht omvat 1.200
straal- en schroefturbinebommenwerpers
met een actieradius van 6.500 tot 10.000
km. De Amerikaanse strategische lucht
macht heeft meer zware bommenwer
pers voor lange afstanden.
De draagwijdte van de Sovjet atoomar
tillerie is van 20 tot 35 km.
Het overgrote deel van de Sovjetstrijd
krachten is gelegerd langs de zuidoost
grens van de Unie en in Oost-Europa.
Zonder veel ophef wordt in Italië de
langste autoweg van Europa aangelegd.
Wanneer in de zeer nabije toekomst de
tunnel door de Mont Blanc voltooid zal
zijn hoopt men tevens de aansluitende
autoweg naar Noord-Italië gereed te heb
ben. Indien de grote autoweg dwars door
Italië gereed is, zal Europa's langste auto
weg, die meer dan 1300 kilometer lang
wordt, voltooid zijn. Dan zal men van de
hoge Alpen tot het puntje van Sicilië aan
één stuk kunnen doorrijden. Rome zal uren
dichter bij Noord-Europa liggen en tal van
andere grote steden zullen het belang van
de „Autostrada del Sole" ondervinden.
„Autoweg van de zon" noemt men het be
langrijkste deel van de grote verbinding,
dat van Milaan tot Napels loopt. Het zal
mogelijk zijn om met een snelle wagen in
vijf uur van Milaan naar Rome te rijden.
Wanneer de „Autoweg der zon" in 1962 of
1963 geheel gereed zal zijn wordt de rij
afstand MilaanNapels tot de helft ver
minderd. Over een paar jaar kan men dus
in acht tot tien uur van de Alpen tot de
Vesuvius, bij Napels, rijden.
Dat de Italianen vaart achter het project
zetten bewijst wel het feit dat op 19 mei
1956 de eerste spade bij Milaan de grond
inging, terwijl men thans reeds van Milaan
tot de omgeving van Bologna kan rijden.
In deze korte tijd werden voor de autoweg
ook nog 231 bruggen en overgangen ge
bouwd, waaronder een brug die meer dan
een kilometer lang is.
Het deel BolognaFlorence (zie kaart),
waarin 49 viaducten komen, hoopt men nog
vóór de Olympische Spelen, volgend jaar,
gereed te hebben. De aanleg van de „Auto
weg der zon" zal 2,3 miljard gulden kosten.
De verkeersweg heeft een breedte van 24
meter en is over vele honderden kilome
ters geheel vierbanig. zonder gevaarlijke
kruisingen of overgangen. Om de vijftig
kilometer verrijzen stations met benzine
pompen, slaap- en eetgelegenheden en tele
foonposten. De Italiaanse politie heeft
voor de „Autostrada del Sole" een speciale
patrouille- en hulpdienst ingesteld, die
op de reeds in gebruik zijnde delen van de
weg, dag en nacht dienst doet. Elke po
litiewagen krijgt veertig kilometer van de
„Autostrada del Sole" toegewezen. De
politie fungeert als wegenwacht want de
politiewagens zijn geheel ingericht voor de
hulpverlening aan pechvogels.
Voor een deel moet de autoweg worden
betaald door de weggebruikers zelf en
daartoe maakt men gebruik van tolgelden.
Thans betaalt men voor de honderd kilo
meter tussen Milaan en Parma, ongeveer
vier gulden aan tolgeld.
