Protest tegen apartheid in
het Britse Lagerhuis
E.E.G.-bijdrage van f 1\ miljoen
voor Nederlands Nieuw Guinea
Een kopje koffie van Nescafé is h.et
vaste lichtpuntje van elke dag!"
T
»compleet«
EEN NOBELE RIJKAARD DIENDE
DE WERELDVREDE MET GELD
Noel Baker en vier anderen nemen
vandaag hun Nobelprijzen in ontvangst
"JS 'WC K"-
MET ZORG BEREID UIT DE BESTE KOFFIEBONEN
Stammenoorlog in
Kongo gaat voort
Koninklijk balletgezelschap weert een
kleurling op Zuidafrikaans e tournee
Fa. A. EVERTS S"1"5'
Er komt een landbouwproefstation
aan de noordkust bij Manokwari
„Mijn man is journalist bij een grote krant. Dat betekent dat ons leven niet altijd
even regelmatig verloopt. Soms belt hij op dat het laat wordt, dan weer roept een telefoontje
hem voortijdig het huis uit. Je gaatje erop instellen. Maar elke morgen doe ik mijn
boodschappen, dat is een vaste gewoonte. En na het boodschappen-doen zet ik koffie,
van Nescafé. Ook een vaste, en een heel prèttige gewoonte! Als ik bij de groenteman op mijn
beurt sta te wachten, denk ik: straks een lekker, pittig kopje
Nescafé. En dat is een gezellig lichtpuntje in de grijze ochtend
van een huisvrouw!"
ment er
vitaminen 12 mineralen.
N.V. PHILIPS-DUPHAR
DONDERDAG 10 DECEMBER 1959
Er was eens in Zweden een even onder- en verder aan degenen, 5) die het meest
nemend als talentvol man, met name Al
fred Nobel (geboren op 21 oktober 1833
gestorven op 10 december 1896), die na
heel wat vallen en opstaan, dank zij de
verschillende fabrieken die hij bezat,
schat- en schatrijk was geworden, toen
hij de ogen voor goed sloot. Nobel had
ten slotte op het gebied van de chemische
industrie een wereldnaam verworven en
zeer in het bijzonder dank zij hetgeen hij
met betrekking tot ontplofbare stoffen
onder meer het dynamiet ontdekt en
in produktie had gebracht. In belangrijke
mate, zo blijkt hieruit wel, was hij dus
een „oorlogs-industrieel" zij het ook zon
der de bedoeling te hebben gekoesterd het
hiertoe te brengen.
Deze in het algemeen eenzame mens,
(hij is nooit getrouwd), die vooral in ver
band met zijn werk lang en veelvuldig in
tal van andere landen dan zijn vaderland
verbleef, koesterde geenszins alleen maar
belangstelling voor zijn industriële onder
nemingen en voor het materiële. Ten volle
stond hij open voor de schone dingen des
levens en speciaal trokken hem de grote
schrijvers en dichters uit de negentiende
eeuw, onder wie de Engelse dichter Shel
ley en de Noorse schrijver. Björnson. Met
hen had hij zielsverwantschap. Zij pakten
hem onder meer door hun denkbeelden
met betrekking tot de internationale vre-
desgedachte. Vermeld zij meteen, dat een
zeer toevallige samenloop van omstandig
heden bovendien geleid heeft tot het ont
staan van een nauwe en langdurige vriend
schap tussen Alfred Nobel en de beroem
de kampioene voor de vrede, Bertha von
Suttner, wier „De Wapens Neder" (1889)
destijds in wijde kring een zeer grote in
druk heeft gemaakt.
Profetie
Al was Nobel het roerend met haar
eens, dat alles gedaan moest worden ter
bevordering van de wereldvrede, dit nam
niet weg. dat hij aanvankelijk niet boven
al de uitkomst zag in ontwapenings-over-
eenkomsten, maar veeleer in het tot stand
komen van regelingen tussen staten om
hun geschillen langs vreedzame weg en
bij voorbeeld door arbitrage te doen oplos
sen. Merkwaardig waren zeker uitlatin
gen van hen als: „Mijn fabrieken zullen
misschien aan de oorlog nog eerder een
eind maken dan Uw (Bertha von Suttners)
vredescongressen. Op den dag waarop
twee legerkorpsen elkaar over en weer in
een seconde kunnen vernietigen, zullen
wel alle beschaafde volken voor een oor
log terugschrikken en hun troepen ont
slaan" en „Ik zou een stof of een machine
willen kunnen maken van zo verschrik
kelijke massale vernietigende uitwerking,
dat daardoor oorlogen gewoonweg onmo
gelijk zouden worden".
Tot die uitvinding is Nobel niet gekomen,
maar wel heeft hij in het bijzonder op het
gebied van de scheikundige industrie zelf
tal van uitvindingen gedaan. Zonder mid
delbaar. laat staan hoger, onderwijs te heb
ben genoten slaagde hij erin zich een schat
aan kennis op de meest uiteenlopende ter
reinen te vergaren. Naast het Zweeds'be
heerste hij in woord en geschrift een
vijftal andere talen. Op natuurkundig, che
misch en technisch gebied toonde hij
zich een knappe kop. Al met al was het
dan ook begrijpelijk, dat hij, eenmaal tot
grote welstand gekomen, het plan ging
koesteren om het fortuin dat hij zou nala
ten te bestemmen voor ontwikkeling van
de wetenschap. Na te hebben aangestipt,
dat hij er ook op uit is geweest een uitvin
der te worden met betrekking tot de vrede
en dat hij inderdaad onder meer een vre
desplan heeft ontworpen, waarin niet al
leen scheidsrechtspraak tussen de volken
een plaats van betekenis innam, maar te
vens de idee van de gemeenschappelijke
actie van de staat-aanvaller, mag ik het
wel voor de hand liggend noemen, dat hij
eveneens een deel van zijn nalatenschap
heeft willen bestemmen ter bevordering
van de vrede.
Zo heeft hij dan in zijn testament be
paald, dat er jaarlijks uit de rente van
het hiervoor beschikbaar gestelde kapi
taal prijzen zouden worden toegekend aan
degenen, die de belangrijkste ontdekking
of uitvinding gedaan hadden op het ge
bied van 1) de natuurkunde, 2) de schei
kunde. 3) de physiologie of geneeskunde,
en voorts aan degenen, 4) die het voor
treffelijkste in idealistische richting op het
gebied van de litteratuur hebben verricht
De heer Philip Noel Baker, aan wie de
Nobelprijs voor de Vrede 1959 is toe
gekend, is dinsdag aangekomen op het
vliegveld Fornebu bij Oslo in welke
stad hij vandaag zijn prijs in ontvangst
zal nemen. Deze foto toont de Nobel
prijswinnaar bij het verlaten van het
vliegtuig met zijn kleinzoon Philip op
de arm. Philip maakt met zijn ouders,
de heer Francis Noel Baker en diens
echtgenote, de reis van zijn grootvader
naar Noorwegen mee.
doeltreffend gewerkt hebben voor de ver
broedering der volken en de afschaffing
of vermindering van de staande legers
alsmede voor het organiseren van vredes
congressen.
Met de toekenning van de vier eerstge
noemde prijzen zijn Zweedse instellingen
belast. Daarentegen had Nobel bepaald,
dat een door het Noorse Parlement te be
noemen commissie telkens moet uitma
ken wie de vredesprijs zal krijgen. Naar
alle waarschijnlijkheid hebben hem enige,
ten dele uiteenlopende overwegingen ertoe
gebracht de beslissing inzake de toeken
ning van de prijs voor de vrede niet in
handen te leggen van een lichaam van
zijn geboorteland, doch van een door de
volksvertegenwoordiging van Noorwegen
samen te stellen college.
Te denken valt aan de grote geestelijke
invloed, die Nobel ondergaan heeft van de
Noor Björnson. Verder vooral aan het feit,
dat juist Noorwegens Parlement zelf, in
het bijzonder in de negentiger jaren van
de vorige eeuw ten zeerste geijverd heeft
voor verwezenlijking van de arbitragege
dachte en tenslotte had datzelfde Parle
ment, toen er in 1895 binnen de Zweeds-
Noorse Unie toenemende spanning viel
waar te nemen tien jaar later kwam aan
die Unie een einde en ging Noorwegen een
geheel afzonderlijk Koninkrijk onder een
eigen Koning vormen zeker van bijzon
dere vreedzame en verzoeningsgezinde op
vattingen blijk gegeven.
De vredesprijs
Behalve het feit, dat anders dan met de
vier overige prijzen het geval is, t.a.v. de
vredesprijs niet in Zweden doch in Noor
wegen wordt uitgemaakt aan wie die on
derscheiding ten deel zal vallen, doen er
zich nog andere verschillen voor. Zo blijft
in tegenstelling tot de overige gevallen of
ficiële omschrijving van de gronden voor
de verlening achterwege bij de toekenning
van de vredesprijs. Mogelijk, omdat de
desbetreffende commissie het tengevolge
van allerlei factoren te lastig, soms ook te
teer kan vinden precies de motieven te
omschrijven, die tot het genomen besluit
hebben geleid. Verder is, wat heel goed te
begrijpen valt, heel wat meer keren bij de
commissie van het Noorse Storting het
oordeel geweest, dat er niemand was, die
in een bepaald jaar de prijs voor de vrede
verdiende, zodat deze dan ook veelvuldi-
ger in het geheel niet is toegekend. En ten
slotte wijs ik er nog op een ander onder
scheid: met de vredesprijs zijn niet alleen
personen, doch zo nu en dan ook instellin
gen of verenigingen bekroond.
Ik noem slechts het Instituut voor Inter
nationaal Recht tot twee keer toe, het In
ternationale Rode Kruis, de Engelse en de
Amerikaanse Quakers, het door de Vol
kenbond in het leven geroepen Nansenbu-
reau voor vluchtelingen de beroemde
grote Noorse voorvechter voor de vredes-
gedachte, Fridtjof Nansen zelf had de
prijs in 1922 verworven —en luttele jaren
geleden de Internationale Vluchtelingen
organisatie van de Verenigde Naties, des
tijds tot. zijn helaas te vroege dood geleid
door onze landgenoot mr. Van Heuven
Goedhart. Een keer,,te weten.in 1911, ver
wierf een Nederlander individueel de No-
bel-vredesprijs, namelijk, mr. T. M. C.
Asser, die alom erkende grote verdiensten
bezat op het gebied van het internationale
recht en die aan de praktijk daarvan zijn
beste krachten had gewijd. Staatslieden,
zoals Briand, Stresemann, Woodrow Wil
son treft men in de lijst aan van hen, die
wegens hun werken voor de vrede be
kroond zijn. En daarnaast figuren als een
Albert Schweitzer, Henri Dunant (de
stichter van het Internationale Rode
Kruis), een Bertha v. Suttner, de Belgi
sche senator vredeskampioen Henri La
Fontaine, de voormannen van en in de vre
desbeweging in Duitsland, voor de tweede
wereldoorlog, professor Quidde en Von
Ossietzky. Deze, die met onbegrensde
moed zelfs onder het Nazi-bewind voor zijn
idealen was blijven ijeren en dan ook in
feite als slachtoffer van dat bewind ge
storven is, was in het eigen land de gevan
gene en kon dus de Prijs in 1936 niet in ont
vangst nemen. Over het feit, dat op hem
de keuze was gevallen is heel wat onver
kwikkelijks te doen geweest, doch de
meerderheid van de door het Storting be
noemde commissie had het aangedurfd
hem met de prijs te eren, al haalde men
zich daarmee de ook door bepaalde daden
gebleken woede van Hitier op de hals: die
woede uitte zich o.m. ir het toen voor
Duitsers uitgevaardigde verbod in de toe
komst v^en Nobelprijs te aanvaarden.
De winnaar
Gelukkig bestaat er thans geenszins het
gevaar van boosheid hier of daar nu het
Engelse Lagerhuislid Noel Baker met de
vredesprijs bekro nd is. Alom zal men on
getwijfeld van oordeel zijn, dat hij dit vol
komen heeft verdiend. Van zijn jonge ja
ren af is hij steeds met doorzettingsvermo
gen, en tevens met grote kennis van zaken
voortreffelijk werkzaam geweest ten
gunste van de internationale vredesge-
dachte. In 1919 eerst gedurende een drie
tal jaren als uitstekend ambtenaar aan
het Volkenbondssecretariaat, daarna in
Engeland in zijn hoedanigheid van hoog
leraar in Internationale Betrekkingen,
vervolgens in het Lagerhuis en als naaste
medewerker (1929-1931) van de Britse mi
nister van Buitenlandse Zaken. Een be
langrijk aandeel had hij ook in de arbeid
ter Ontwapeningsconferentie van de Vol
kenbond. Na de tweede wereldoorlog
maakte hij wederom van de Engelse rege
ring deel uit, toen de Arbeiderspartij aan
het bewind was en nu al vele jaren lang
behoort Noel Baker van wie nog het vori
ge jaar een voortreffelijk boek over het
ontwapeningsvraagstuk verscheen, tot de
Advertentie
zegt mevrouw M* M. Vaders-Meijer te Amsterdam.
Nescafe
BRUSSEL (ANP-UPI) Volgens be
richten die in Brussel zyn binnengekomen
duurt de strijd tussen Loeloea's en Baloe-
ba's in de buurt van Loeloeburg in Kongo
voort. Het officiële dodencijfer is nu zes
tien, terwijl er meer dan 30 personen wer
den gewond. Maar door de onherberg
zaamheid van het gebied zijn preciese ge
tallen nog niet verkrijgbaar en men neemt
aan, dat het werkelijke aantal doden en
gewonden aanzienlijk hoger ligt.
In de nacht van dinsdag op woensdag
hebben krijgers van de Loeloea-stam, hun
gezichten met oorlogskleuren beschilderd,
een overval gepleegd op een dorp van de
Baloeba nabij Loeloeaburg, waar 150
mensen wonen. Zij staken hutten in brand
en vielen dorpelingen aan. Dankzij snelle
tussenkomst van het leger kon het aantal
slachtoffers tot een dode en di'ie gewonden
worden beperkt, aldus wordt uit Leopold-
stad gemeld.
Ook op andere woonplaatsen van de Ba-
loeba werden overvallen gepleegd. Uit
angst voor verdere gewelddaden hebben
vele bewoners van dorpen in de omgeving
van Loeloeaburg hun woningen verlaten.
Van officiële zijde is echter verklaard, dat
het leger de toestand beheerst.
Inmiddels wordt uit Leopoldstad ge
meld, dat vier leiders van de Loeloea zijn
gearresteerd.
Verkenningsvliegtuigen van het vliegveld
van Loeloeaburg hebber rondtrekkende
plunderende en brandstichtende benden tot
op dertig kilometer buiten Loeloeaburg
aangetroffen. Er zijn troepen van het ko
loniale leger op af gestuurd.
beste krachten in de beweging voor de
Verenigde Naties. De nu zeventigjarige
heeft zijn spore nop internationaal gebied
ruimschoots verdiend. Door zijn. denken
en voelen behoort hij to' die Britten, die,
gelijk andere Engelse Nobel-vredesprijs-
winnaars van weleer als Norman Angell
en Cecil, aan hun idealisme een niet ge
ringe kennis van.de praktijk paren. Daar
van getuigen onder mee'- zowel de ver
schillende geschriften van Noel Baker als
tal van zijn werkzaamheden van prakti
sche aard op het terrein van internationa
le vrede en samenwerking. Er bestaat dan
ook reden te over voor de mening, dat de
Noorse commissie een uitstekende keuze
heeft gedaan.
Dr. E. van Raalte
Advertentie
dohyfral
De ideale gezondheidsdragee voor U
en Uw gezin! Flacon met 100 dragees f4.20
(Van onze correspondent in Londen)
In het Lagerhuis klonken gisteravond
scherpe protesten tegen het feit dat het
koninklijke ballet gezelschap een tournee
gaat maken door de Unie van Zuid-Afrika
en een Zuidafrikaanse kleurling, een Ma-
leier, die deel uitmaakt van deze ballet
groep, niet aan de tournee kan deelne
men omdat zulks in strijd is met de Zuid
afrikaanse wet. Het Labourlid Tom Dri-
berg stelde de vraag of premier Macmillan
die binnenkort naar Zuid-Afrika gaat, hier
over stappen zal doen bij de premier van
de Unie. Minister Butler, die wegens af
wezigheid van Macmillan antwoordde,
verklaarde dat het koninklijke ballet de
beslissing om zonder de gekleurde danser
op reis te gaan zelf had genomen en dat
er voor de regering geen reden is zich in
de kwestie te mengen. Butler kon ook geen
toezegging doen dat Macmillan de zaak
zou ter sprake brengen als hij in Zuid-
Afrika is.
Gaitskell, de leider der oppositie, was van
oordeel dat de regering zich in deze niet
aan alle verantwoordelijkheid kon ont
trekken aangezien het balletgezelschap
met name voor deze tournee afhankelijk
is van de belangrijke financiële overheids
bijdrage. Gaitskell zeide dat iedereen in
Groot-Brittannië fel gekant is tegen ras
senscheiding in kunst en sport. Reeds eer
der in deze week klonk een stem daarte
gen van de conservatieve banken, toen
het nieuwe Lagerhuislid, de bekende at
leet en televisie-reporter. Chris Chataway
in zijn eerste speech in de kamer voor
stelde geen testmatch meer tegen Zuid-
Afrika te spelen, zolang dit gekleurde
spelers uitbant. Hij wilde dat men zou
trachten de doelstelling van de Olympi
sche Spelen algemeen te verwezenlijken
Te Britse regering staat tegenover de
Zuidafrikaanse praktijken, lijnrecht in
gaande tegen de Britse koloniale politiek,
welke juist deelgenootschap met de in
heemsen of hun volkomen zelfstandigheid
nastreeft, vrijwel machteloos omdat het
Britse Gemenebest, waartoe de Unie van
Zuid-Afrika behoort, uitgaat van de ge
dachte dat de leden ervan zich niet in el-
kaars binnenlandse aangelegenheden
moeten mengen. Vandaar dat Groot-Brit
tannië in de UNO tegen een resolutie heeft
gestemd welke apartheid veroordeelt. Dit
heeft reeds tot allerlei misverstanden ge
leid, maar de Britse regering is van oor
deel dat de UNO zich ook niet moeten
mengen in de interne zaken van de aan
gesloten staten. In het Lagerhuis werd op
gemerkt dat het waarschijnlijk verstandi
ger geweest zou zijn indien de Britse re
gering het voorbeeld van andere leden van
het Gemenebest had gevolgd, en zich van
stemming had onthouden.
Labour motie verworpen
(UPI) De socialist Callaghan, minister
van koloniën in het schaduwkabinet van
de labourpartij. had de eis gesteld, dat
Macmillan tijdens zijn komende bezoek
aan Zuid-Afrika op beleefde, maar duide
lijke wijze zijn standpunt inzake de ras
sendiscriminatie naar voren zou bren
gen. Als hij dit nalaat zal hij Groot-Brit
tannië blameren in de ogen van miljoenen
Afrikanen, aldus Callaghan, volgens wie
de rassenkwestie het Britse gemenebest
op het ogenblik meer dan enig ander pro
bleem verdeeld houdt.
Verder besch"ldigde hij de Britse rege
ring ervan niet genoeg te doen om de oor
zaken van de rassenmoeilijkheden in
Groot-Brittannië op te ruimen en eiste hij
een nieuwe aanpak van dit probleem in on
derwijs en verder- wetgeving. Hij vatte
zijn voorstellen samen in een motie die hij
het Lagerhuis aanbood. De minister van
staat voor Buitenlandse Zaken, Ormsby-
Arbeidsongeval. De 70-jarige dek-
knecht Van der Walle uit Antwerpen is
woensdagmiddag op de werf van de n.v.
koninklijke maatschappij „De Schelde" te
Vlissingen levensgevaarlijk verwond door
een brekende staalkabel, die hem aan het
hoofd raakte.
Advertentie
Hofdijkstraat 32 - Haarlem - Tel.12181
Showroom: Wagenweg 104 - Tel. 12730
SANITAIRE INSTALLATIES
Gore, stelde een amendement voor, waar
in de pogingen van de Britse regering de
verdraagzaamheid tussen de rassen „met
al de haar ter beschikking staande midde
len te bevorderen" werden goedgekeurd.
De labour-motie werd met 341 tegen 239
stemmen verworpen, het amendement
van de minister met 337 tegen 239 stem
men aangenomen.
De voorlichtingsdienst van de Europese
Gemeenschappen deelt mede:
De commissie van de Europese Econo
mische Gemeenschap heeft de financie
ring goedgekeurd van een door de Neder
landse regering ingediend project voor
een landbouwproefstation op Nederlands
Nieuw-Guinea. Deze goedkeuring houdt
in dat voor de constructie van opstallen
en de daarbij behorende infrastructuren
bijna twee miljoen dollar wordt bijgedra
gen door het ontwikkelingsfonds voor de
landen en gebieden overzee van de Euro
pese Economische Gemeenschap.
De onderhouds- en exploitatiekosten zul
len voor rekening zijn van de stichting
voor agrarisch onderzoek ten behoeve van
Nederlands Nieuw-Guinea. Het landbouw
proefstation wordt gevestigd bij Mano-
kwar', aan de noordkust. De bedoeling van
het plan is, te komen tot coördinatie, voort
zetting en uitbreiding van het agrarisch
onderzoek op Nieuw-Guinea in één cen
trum, teneinde verspilling te voorkomen.
Manokwari werd gekozen omdat het voor
Nederlands Nieuw-Guinea landbouwkun
dig representatief is.
Het proefstation zal vier secties heb
ben: landbouw, bosbouw, bodemonder
zoek en veeteelt, met een administratieve
afdeling. Later komt er nog een afdeling
visteelt. Het zal zich ook bezig houden
met entomologisch (insectenkundig) en
plantenziektekundig onderzoek, en met
onderzoek betreffende levensmiddelen,
exportcultures, enzovoort. Het gaat hierbij
niet orr zuiver wetenschappelijk, maar
om (economisch) toegepast onderzoek
Een gedeelte van het werk zal in Neder
land geschieden, zoals chemische analy
ses, mineralogisch onderzoek en verwer
king van luchtkarteringsmateriaal.
Erna.
Op het landbouwproefstation Manokwa
ri zullen, als het volledig in bediijf is, 18
academisch gevormde specialisten kun
nen werken. Zij zullen worden uitgekozen
op grond van hun kwaliteiten, niet op na
tionaliteit. Men hoopt dat acht maanden na
de ondertekening van het door Nederland
en de E.E.G.-commissie te sluiten ak
koord, het constructiewerk in Manokwari
kan beginnen. Er moeten vier paviljoens
worden gebouwd en woningen voor hei
personeel. De bouw zal ongeveer twee
jaar vergen.
Voor rekening van het E.E.G.-ontwik-
kelingsfonds komt een bedrag van
1.896.000 dollar. Daarvan komt ten laste
van de begroting 1958 249.000 dollar, var
de begroting 1959 738.000 dollar, van die
van 1960 767.000 dollar en van die van 1961
142.000 dollar.
Men mag verwachten, dat de E.E.G.-
commissie na het Manokwari-project ook
nog over andere Nederlandse voorstellen
zal beslissen en wel over de financiering
van een demografische enquête en over de
financiering van een geologisch onder
zoek.
