Belgisch Kongo lijkt af te drijven naar onlusten, nu zwart tegen zwart Parkeren in Britse steden wordt aan banden gelegd Alle Afrikaanse controversen komen in explosieve verkiezingsstrijd boven BOOMKLIMMERS BELGISCH KONGO III Geen supranationale crisis bij kolenvraagstuk Zwarte lonen doen zich weer overal voor Twintig doden in Kongo de jongste onlusten bij Oproer in Windhoek Europese eenwording is niet te stuiten Staking in Japan tegen verdrag met Amerika IN 1961 45-urige werkweek invoeren 7 Dorpspolitiek in donker Afrika Auto's van forensen worden uit de kern verbannen SPIERENBURG VERKLAART: Voorzitter A annenierspatroonsbond: ZATERDAG 12 DECEMBER 1959 Zo begon het: Henry Morion Stanley, die de sluier van Midden- Afrika oplichtte, wenkt België het Kongo binnen. reusachtige (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) LEQPOLDSTAD, 8 december. Aan de voet van Leopoldstads wolken krabbers tiert de dorpspolitiek in bars en cafés. Moesten de zwarte (en sommige blanke) politici-achter-een-pils beslissen over de bouw van een toilet op het marktplein, men zou er een „clochemerle" over kunnen schrijven. Zij knutselen echter aan de onafhankelijkheid van een centraal-Afrikaanse kolos: Belgisch Kongo, dat tachtig maal zo groot is als Nederland. En wat meer is, zij lijken daarbij onvervaard, af te stevenen op een burgeroorlog, althans op bloedige onlusten in de komende maanden, die van Kongo's onafhankelijkheid wel eens een zware bevalling zouden kunnen maken. Deert dat hen? Op het terras van het Regma-hotel, waar Elvis Presley zich met luider stem via de juke-box open baart, of in de chique, koele bar van het Mending-hotel, houdt het bestuur van de P.N.P., de Nationale Partij der Vooruitgang, dagelijks welgemutst krijgsraad bij een whiskey-soda met zijn blanke adviseurs. Hij is tenslotte de nette partij van de eerlijke gematigden", van de gevestigde belangen, ook van het binnen land vooral waar de stammen zullen stemmen, zoals de stamhoofden het zullen gebieden. Te weten op de stamhoofden, die doorgaans lid zijn van deze „Partij der Vooruitgang". Men ziet deze partijleiders zelden in de bars van „Leo's" zwarte wijken, waar minder brave Kongolese politici het verhitte woord voeren tot de verstedelijkte, ontstamde Afrikanen, die nu al drie van de dertien miljoen Kongolezen uitmaken. Men ziet ze nog minder in de buurt van hun doodsvijand, de machtige Abako, die het zonder bierkroegen kan stellen, omdat hij een echt hoofdkwartier heeft. Zijn goeddeels protestantse leiding heeft het trouwens niet op roken en drinken voorzien, bestaat uit fanatieke puriteinen die aan hun detail-principes vasthouden met een ijver die Urk niet zou misstaan. Waar ligt de kwade kans, dat deze of volgende maand in Leopoldstad opnieuw onlusten zullen uitbreken, niet alleen anti- blanke, maar vooral van zwart tegen zwart? De voedingsbodem ligt in het al- g meen in de tegenstelling tussen het oude en het nieuwe Afrika, tussen het bin nenland en de steden, tussen de gevestig de belangen van een zwarte middenstand, die een geleidelijke onafhankelijkheid wenst en niet geheel met België wil bre ken en de nationalisten, die Guinea en Ghana geboren hebben zien worden. In de regionale en stamtegenstellingen ten slot te, die een koloniaal regime in stand hield om zichzelf gemakkelijker te handhaven. De onmiddellijke aanleiding tot vrees voor een conflict ligt in de koppigheid van de Abako, de bond van het Bakongovolk uit Neder-Kongo, die nu welhaast zeker de huidige gemeenteraadsverkiezingen zal boycotten, welke in de ver afgelegen dis tricten reeds zijn begonnen, maar op 20 december in de grote steden hun hoogte punt zullen bereiken, en waaruit België's Kongolese gesprekspartners te voorschijn moeten komen Het ogenschijnlijke compromis tussen minister De Schrijver en de Abako heeft niets opgeleverd, is slechts een lis geble ken van de Abako-leiding om nog eenmaal in Brussel zelf te proberen een vooraf gaande rondetafelconferentie af te. dwin gen. De Abako in Kongo zelf is inmiddels terüggevallen tot haar hardste standpunt: niet alleen boycot van de verkiezingen, maar ook onmiddellijke onafhankelijkheid van de provincie Leopoldstad in een eigen Bakongo-republiek. Met die eis keert de Abako zich niet alleen tegen de Belgische regering, maar ook tegen de minder haastig gebakerde Kongolezen uit het achterland. De Abako zegt tot hen in feite: „Als jullie geen haast hebben met de onafhankelijkheid, wij wèl. Als jullie je niet door onze sterke locomo tief willen laten trekken, dan gooien wij de koppeling los. Later kunnen jullie dan nog altijd een federatie met ons aangaan.'' De Abako wantrouwt niet alleen de op rechtheid van het Belgische plan voor Kongo's onafhankelijkheid, maar ziet in de P.N.P. eenvoudig een instrument van het Belgische kolonialisme. En hij denkt en praat in termen van strijd. Strijd te gen de andere stammen, zoals de Banga- la, die wel aan de verkiezingen deelnemen en wier vertegenwoordigers straks als burgemeesters en in gemeenteraden het bewind zullen voeren over gedeeltelijk door Bakongo bevolkte gemeentes, strijd tegen blanken, die misschien een recht streekse administratie zullen moeten in stellen in gebieden, waar louter Bakongo wonen en waar zelfs geen enkele kandi daat is gesteld. Hoe denkt de P.N.P. die voor een groot deel die andere stammen vertegenwoor digt daarover? Vice-president I.opez. een mulat en de enige verstandige politicus, d'« V'. I of djvv'er in Konnro ontmoette, zegt: „Op zo'n vulkaan zou ik niet graag gaan LEOPOLDSTAD (UPI) Volgens ra- dio-Leopoldstad, is het weer kalm in het gebied van Loeloeaburg, waar vier dagen lang botsingen hebben plaats gehad tus sen Baloeba's en Loeloea's, waarbij twin tig leden van deze stammen het leven heb- n verloren. Voorts wordt uit onofficiële bron vernomen dat ongeveer zestig men- en ernstig gewond zijn geraakt. In de Europese wijken van Loeloeaburg ;s het rustig gebleven. Troepen blijven in de stad en haar omgeving patrouilleren Vier leiders van de Loeloea zijn gearres teerd, wegens publikatie van een pamflet waarin hun stam wordt opgewekt niet aan de verkiezingen deel te nemen. De vier arrestanten zijn leiders van de partij voor behartiging van Loeloea-belangen. YmI het zo eindigenP Joseph Kasa- voeboe, leider van de Abako, raad pleegt zijn horloge: hel uur heeft geslagen. zitten. Wij moeten dc machtspositie van de Abako in Neder-Kongo als een feit aanvaarden. Wij moeten dan in s hemels naam het Belgische tijdschema voor de onafhankelijkheid maar loslaten en on middellijk na de verkiezingen mèt de Aba ko een voorlopige regering vormen om van België de onmiddellijke erkenning van de Verenigde Staten van Kongo te eisen. Het is de vraag of Lopez' standpunt door de P.N.P., die zich door haar zeker schijnende meerderheid sterk voelt, ge deeld zal worden. Secretaris Delvaux droeg althans het volgende tot de ontspan ning bij: „De Bakongo zijn lafaards. Ik heb in Leo 10.000 Bayaka onder mijn or ders, die als ik één vinger ophef, gehakt van de Bakongo maken." Zal de Abako bij het scheiden van de markt gedwee worden en door de deur gaan die gouverneur-generaal Cornelis bij decreet alsnog voor hem kan openen: ver late indiening van kandidatenlijsten en deelneming aan de verkiezingen? De kans lijkt klein. Abako-voorzitter Joseph Kasa- voeboe is geen dictator. Ik kreeg dezer dagen bezoek van een Abako-delegatie, die mij de verzekering gaf dat wanneer „Monsieur Kasa" van zijn eisen zou af stappen, de Abako van „monsieui Kasa" zou afstappen en in zijn plaats de veel ex tremer Kanza tot president zou benoemen. Zij hadden als protestanten toch al be zwaar tegen zijn coalitie met de rooms- katholiek Kalondji, die een vleugel van de Nationale Kongolese Beweging leidt. Zij spraken geringschattend over „de boom klimmers uit het binnenland zeiden ver volgens gebeden voor mijn zieleheil en gingen plechtig heen in de rechtschapen rust van heilig overtuigden. Is er geen zwarte partij, die de partijen kan verzoenen? Theoretisch zou het M.N.C., de Nationale Kongolese Bewe ging, de enige partij waarin men althans de teneur van een algemene Afrikaanse onafhankelijkheidsbeweging herkent, dat moeten proberen. Maar het Belgisch gou vernement heeft zijn president Patrice Loemoemba. een kwade rakker, schielijk in het gevang gestopt, de dorpspolitiek komt van beide kanten. Vice-president Nendaka heeft inderdaad alle partijen uit genodigd een gesloten front te vormen, maar hij kan inmiddels niet nalaten uit electorale overwegingen jegens die ande re partijen de venijnigste steken onder water uit te delen Bovendien is hij een slecht spreker, die wanneer hij zijn aan loop neemt voor een koene sprong naar een oratorische climax, steeds zijn pols stok vergeet en dan mompelend aan de grond gekluisterd blijft. Zo heeft België zich in Kongo een bord vol gebakken peren opgediend. Men kan zich in gemoede afvragen, hoe iemand, na tien jaar harde lessen in anti-kolonia- lisme, een land onafhankelijkheid be looft, maar er eerst nog even verkiezin gen wil laten houden en daarmee reeds verdeelde streken en primitieve volken in een razende verkiezingsstrijd wikkelt. Was het een nieuwe verdeel-en-heers-po- WINDHpEK (Reuter) In Windhoek (Zuidwest-Afrika) zijn in de afgelopen nacht verscheidene Afrikanen gedood toen politie en militairen het vuur open den op oproerkraaiers, die hadden ge tracht gebouwen in brand te steken uit pro test tegen het voornemen hen te verplaat sen naa.- een nieuw district. Er zijn negen naturellen om het leven gekomen en dertig gewond. Een vijftigtal blanken zat opgesloten in gemeentegebou wen. Er moesten troepen komen om hen te ontzetten. Verscheidene agenten wer den gewond. Veiling voor Fréjus. De schilder Pablo Picasso heeft twee stillevens, daterend uit 1937, naar Parijs gestuurd waar zij geveild zullen worden samen met andere kunst werken die door Franse artiesten worden bijeengebracht, ten bate van de slachtof fers van de dambreuk bij Fréjus. Van onze correspondent in Londen) De Britse minister van Transport Er- nest Marples heeft in het Lagerhuis tij dens het debat over dc verkeerssituatie in Londen en andere grote steden verklaard, dat het urenlang parkeren in het centrum spoedig tot het verleden zal behoren. In het debat kwam de algemene ongerust heid tot uiting dat het steeds*toenemende autoverkeer bezig is de steden langzaam maar zeker te wurgen. Algemeen werden De moeilijkheden met het oplossen van de kolencrisis in de E.G.K.S. zijn geen gevolg van een supranationaliteitscrisis; er zijn eerder meer dan minder supra nationale bevoegdheden voor de Hoge Autoriteit nodig, zo heeft de heer D. P. Spie renburg, viee-voorzitter van de Hoge Autoriteit, verklaard op een bijeenkomst van de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel te Enschede. Volgens de heer Spierenburg kan men de Ministerraad van de E.G.K.S. niet verwijten dat hij de supranationaliteit heeft aangetast toen hij het actieprogram van de Hoge Autori teit ter bestrijding van crises verwierp. De ministers zijn volledig bevoegd om dat te doen en zolang de Hoge Autoriteit in geval van crises niet meer kan doen dan voorstellen aan de Ministerraad voorleggen, zal men dit soort moeilijkheden blijven houden. Dc Raad, die indertijd op aandringen van de kleine landen in de opbouw van de E.G.K.S. is ingevoegd, zoekt nu eenmaal meestal naar compromissen tussen de nationale belangen. De ministers zijn immers verantwoording schuldig aan hun nationale parlementen en zij kunnen niet altijd het gemeenschapsbelang op de voorgrond stellen. Voor 't overwinnen van de moeilijkheden zijn dan ook niet minder doch méér su pranationale bevoegdheden nodig, onder controle van een direct gekozen Europees Parlement dat de executieven ook zelf benoemt. Aangezien de tijd niet rijp is voor wijziging van het E.G.K.S.-verdrag in mee. supranationale zin. zal men moe ten roeien met de riemen die men heeft. De kolencrisis, die een structurele crisis is, zal men moeten aanpakken in het ka der van een algemene energiepolitiek. met sanering van de kolenmarkt zonder socia le schokken, aldus de heer Spierenburg. Energiepolitiek Een algemene energiepolitiek zou moe ten steunen op de volgende principes: De energie moet o goedkoop mogelijk zijn. de consument moet vrije keus hebben, so ciale storingen moeten worden vermeden, en er moet worden gestreefd naar een ge meenschappelijke energiemarkt. Om dit te bereiken moeten allereerst tegenstrij digheden en distorsies worden weggeno men. Mén zal eventueel een te snelle op komst van de olie tijdelijk moeten afrem- rren om reorganisatie van de mijnindus trie op sociaal verantwoorde wijze te kunnen uitvoeren. Voor de uitvoering van dit program zouden dt zes regeringen regelmatig met de executieven van E.G.K.S., E.E.G. en Euratoom de ontwikkeling van de energie markt moeten bestuderen Op die manier zou op den duur een gemeenschapsener- giebeleid kunnen groeien, dat in handen kan worden gegeven van een gemeen- schapsexecutieve die speciale bevoegdhe den heeft. Want de toekomst betreft verklaarde de heer Spierenburg, dat de integretiebewe- ging in Europa gelukkig niet te stuiten is Gelukkig, want Europa heeft geer ande- ging? Of is het slechts een braaf paterna lisme, dat zich zelfs voor het komend af scheid van de zwarte zoon uitte in het een zijdig opstellen van een tijdschema (waar geen Kongolees aan te pas kwam)? en vanwaar die Belgische eis tot een demo cratisch Kongo? Dat is een geheel nieuwe bekommernis, die bovendien een illusie zal blijken. Welke privéredeneh de Abako en de Bel gische socialisten een rondetafelconferen tie met Kongo's huidige leiders ook heb ben doen verlangen, objectief gezien zou die natuurlijk de logische oplossing zijn geweest. België heeft noch de militaire middelen noch de lust om zo nodig in Kongo de orde te herstellen. De komende weken zullen leren of er nog andere uit wegen bestaan om het dreigend conflict te ontgaan. De scheepvaart op de grote rivieren ondervindt op het ogenblik veel last van de lage waterstand, een gevolg ten is drooggevallen. van deaanhoudende oostenwind. Deze foto is gemaakt bij de Lek in Vianen, waar de rivierbedding aan de zijkan- re keus. De zes landen van de Europese Gemeenschappen moeten, als zij hun vol ken een plaats onder de zon willen ver zekeren voortgaan op de weg die Robert Schuman, de vader van het E.G.K.S.-ver drag, heeft gewezen. Deze weg voert naar een Gemeenschap met eigen, onafhanke lijke organen die directiebevoegdheden hebben. De bestaande executieven dienen te worden samengevoegd, doch dit mag niet gaan ten koste van d° supranationale bevoegdheden van de Hoge Autoriteit, die groter zijr, dan die van de executieven van E.E.G en Euratcom. Voortgang vertraagd Helaas is bij de ontwikkeling na het ont- taan van de E.G.K.S. het gewicht verlegd naar de Ministerraden, aldus de heer Spierenburg. De ontwikkeling op de weg naar een Europese politieke gemeenschap schijnt vertraagd, terwijl deze weg inder tijd door Schuman aangegeven, toch de echtvaardiging was voo de aanvaarding van h"4 supranationaliteitsbeginsel in de EtGKiS. Deze supranationaliteit is een waarborg vooi de on'wikkeling .naar een dèmocratische rechtsgemeenschap, zij is de rechtvaardiging van het bestaan zelJ van het Europa van de zes en als werke lijk zou blijken dat zij niet meer kan of mag werken, zal men moeten conclude ren dat de politieke Gemeenschap niet meei wordt gewild of dat -echtsregels moeten wijken voor machtsverhoudingen In dat geval zou er nie' alleen een supra nationaliteitscrisis ontstaan, doch een Europese crisis. Men zou dan het aantal deelnemers aan de integratie, die geen •rhte integratie meer is doch een coalitie- i asis. Kur.nen vergroten en elk lid het vetoie'ht kunnen geven ter bescherming van wezenlijke belangen Wij moeten echter blijven geloven, aldus de heer Spierenburg, dat het hier en daar in Europa herleefde nationalisme en parti cularisme de ontwikkeling niet blijvend zullen kunnen afremmen of omkerpn doortastende maatregelen bepleit, met name de instelling van een centraal ge zagsorgaan voor het gehele transportwe zen met een speciaal departement van transportingenieurs, alsmede de vorming van een korps burgerlijke vcrkeerscon- troleurs, die de overbelaste politie' voor haar eigenlijke taak, voorkomen van mis daden, zouden moeten vrijmaken. Er zullen in het centrum van de steden meer parkeermeters worden ingevoerd waar automobilisten ten hoogste een of twee uur mogen stoppen. In Londen is de grote hinderpaal niet alleen de veel te smalle straten, maar vooral het feit dat 28 verschillende gemeenten en andere overheidsorganen vrijwel zonder samen werking allerlei dingen doen of nalaten welke vooral een stedebouwkundig vraag stuk, dat zonder zorgvuldige wetenschap pelijke methoden onoplosbaar is. Er ver rijzen bij voorbeeld in het centrum van Londen enorme kantoorgebouwen zonder dat rekening gehouden wordt met het ver keer dat deze aantrekken In elk geval zullen de wagens van dege nen, die deze de hele dag nabij de plaats waar zij werken laten staan, binnenkort uit het centrum worden verbannen. De automobilisten zullen dan de laatste mij len van hun reis per bus of ondergrondse moeten afleggen. De proefneming met de roze zone, inge voerd in verband met de kerstdrukte, is reeds een beperkt succes gebleken. Dit ex periment zal in een iets groter gebied worden herhaald en tenminste twee jaar duren, mede om nieuwe verkeersgewoon- ten te kunnen vormen. Laden en lossen zullen aan strenge regels worden onder worpen. In 1960 zullen er in Groot-Brittannië 5,5 miljoen particuliere auto's zijn en in 1975 waarschijnlijk 13,5 miljoen. In Londen heeft men op het ogenblik de helft van de tijd nodig dan gebruikelijk om het centrum door te komen. Het is wel niet de ideale oplossing voor de chroni sche verkeersmoeilijkheden waaraan Lon den, evenals vele andere wereldsteden, lijdt. Er zal meer parkeerruimte moeten komen, onder andere door middel van torengarages. Ook zijn ondergrondse par keerplaatsen bepleit, maar dit zou een op offering betekenen van het prachtige oude geboomte der historische pleinen, een on ontbeerlijk element in het Londense stads schoen De eerste remedie is betere, mo derne wegen, met de aanleg waarvan nog maar nauwelijks een begin is gemaakt. Ter tegemoetkoming van de uit het cen trum verbannen automobilisten is er tij delijke extra-parkeerruimte geschapen voor 6000 wagens, onder andere in de ko ninklijke parken en zelfs in de Mali, de vorstelijke weg welke kaarsrecht op Buckingham Palace toeloopt. TOKIO (Reuter) In heel Japan waren de treindiensten donderdag in de war toen bijna veertigduizend spoorwegarbeiders deelnamen aan stakingen, bijeenkomsten en demonstraties, gericht tegen de her ziening van het veiligheidsverdrag met de Verenigde Staten. De „Verenigde kerk van Christus" in Japan heeft een verklaring uitgegeven waarin gezegd wordt dat herziening van het verdrag zou indruisen tegen de huidige neiging in de wereld tot „dooi in de koude oorlog en het sterke verlangen naar vrede". Zij zou Japan ook maken tot deelnemer aan een van de blokken in de wereld. De socialistische partij heeft inmiddels een resolutie ingediend in de Eerste Kamer van het Japanse narlement, waarin aan gedrongen wordt op onmiddellijke op schorting van de onderhandelingen over het veiligheidsverdrag. „De sanering op loongebied in het bouwbedrijf als gevolg van de thans nog gel dende C.A.O. is blijkens uitkomsten van talloze onderzoekingen van voldoende objectieve zijde als geslaagd te beschouwen. Het zogenaamde zwarte loon is na de inwerkingtreding van de sanerende C.A.O. niet meer een verschijnsel dat speciaal in verband met onze bedrijfstak mag worden gebracht, maar het doet zich thans overal in meerdere of mindere mate voor, terwijl het bouwbedrijf zich daarbij aan de gunstige kant bevindt". Dit zei de voorzitter van de Nederlandse Aannemers- en Patroonsbond voor het bouwbedrijf in Nederland, de heer J. Dura Dzn, op een te Amsterdam gehouden besloten ledenvergadering. Sprekende over de doorberekening van verhoogde sociale lasten per 1 maart aan staande merkte de voorzitter op, dat thans een verhoging van de arbeideisin- komens in geen geval in de plaats komt van zwart 'oon. doch een reële verzwaring zal betekenen voor de loonpost. Een voor waarde voor goedkeuring van de loons verhoging op zichzelf is, dat deze gelij ke tred moet houden met de verhoging van de produktiviteit. Deze is, aldus de voorzitter, bij een fabrieksmatig stand- aardprodukt wellicht exact te berekenen, ten aanzien van ons produkt gelden zeker andere rechtmatigheden. Met betrekking tot de arbeidstijd staat de heer Dura op het standpunt dat in de C.A.O als arbeidstijd per week 45 uur met ingang van het nieuwe vakantiebonnen- jaar in 1961 moet worden opgenomen. Van af die datum zal arbeid moeten worden verricht tussen 's morgens 7 en 's avonds 6 uur gedurende de eerste vijf dagen van de week, terwijl jaarlijks in de periode van 1 november tot 15 februari bovendien arbeid zal moeten worden verricht op za terdag tussen 7.00 en 13.00 uur. Het vor men van ondernemingsraden, het maken van winstdelingsregelingen en dergelijke stuiten aldus de voorzitter, helaas op be- zwaien voortvloeiende uit het karakter van onze oed rijf stak Ter uitvoering van het regeringsplan ener bouwspaarregeling beval de heer Du- ra aan de bouwvakarbeiders in dienst van leden van d<- N.A.P.B en van de organi saties die daaitoe met de N.A.P.B zullen samenwerken, in de gelegenheid te stel len binnen een redelijke termijn een eigen woning te verwerven. De heer Dura gaf een schets van zulk een bouwspaarrege ling en uitte de wens dat de N A.P.B. ook in deze het initiatief zal nemen. Tegenover een in te stellen bedrijfschap is het standpunt van de N.A.P.B. ongewij zigd. „Er is op het ogenblik voor ons geen aanleiding mede te werken aan het in voeren van de P.B.O. op het gebied van onze bedrijfstak. Uit hoofde van ons le dental, onze aantallen werknemers en de door onze leden gemaakte omzetten, mo gen wij constateren aldus de heer Du- ra „zo nodig op eigen gelegenheid in staat te zijn alle organisatorische werk zaamheden te verrichten. De overheid zou dus, indien er een bedrijfschap zonder de N.A.P.B. zou komen, toch nimmer aan ons voorbij kunnen gaan zonder het alge meen belang te schaden." Met betrekking tot het aanbestedingswe zen gaat onze voorkeur uit naar een pri vaatrechtelijke regeling met strenge sanc ties. Het rapport van de staatscommissie van 1957 biedt een bruikbare basis voor een aanbestedingsregeling. Afwachten lijkt niet langer verantwoord Wij zullen zelf samen met de andere aannemersor ganisaties een uitgewerkte regeling die nen te concipiëren. Wanneer wij ons beijve ren een regeling door te voeren ongeveer als die, welke de staatscommissie heeft voorgesteld, zou het mij verwonderen als overheid en opdrachtgevers daar niet ten slotte geheel achter zouden gaan staan, zo besloot de heer Dura zijn rede.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 7