Vele honderden brieven zijn
onrechtmatig geopend
KONGO MOGELIJK VOLGEND
JAAR AL ONAFHANKELIJK
HET WEER
Sleepboot Elbe - stuurloos
in orkaan - kapte de tros
Twee afgedankte vliegdekschepen
met elk acht runners op drift
Gerard van Praag
Kersttoespraak van
de Koningin
45e JAARGANG NUMMER 38
Aantal motorrijtuigen
neemt zeer sterk toe
Bromfietsen ver over het
miljoen; 479.00
personenauto's
Prijsstijging in 1960
beneden 5
RAPPORT VAN CENSUURCOMMISSIE
Nevelgordijnin Nieuw Guinea maakte het
niet gemakkelijk achter de waarheid te komen
Mededeling van minister De Schrijver in de Kamer
Nevelig
Bonn verwerpt Russische
beschuldigingen
Aankoop van
„Starfighter" officieel
tegengesproken
India zou zelfstandig
A-bommen kunnen maken
H. de Boer: technische
hogeschool in oosten
PARKA's en MONTY-COATS
Het woord is aan
Wapensmokkelarij in het
Caraïbische gebied
In de krant van heden:
Overgelopen R.A.F.-vlieger
keerde in Londen terug
WOENSDAG 16 DECEMBER 1959
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. I 8 Ti 'W TH ha Êf Tl T?1 Tï^ f'j|a Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. I I W ïl 111 f|j ff j ft B fï S Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. JL J. JL JL wL JL \esA JL ^sia^ UL JL \yl JL JL fe franco P®r P°st 8'15, Losse nummers 12 ct
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. DAGBLAD VOOR VELSEN- IJ MUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING Gixo-rekemng IJmmder Courant na.129288.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. J Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdrédacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Wagenweg 29 - Haarlem
Tel. 20518
HAUTE COIFFURE
Een ideale coiffure
bestand tegen ons
vochtig en winderig
klimaat
Aan de weg van Slotervaart naar
Tuindorp Osdorp is een flatgebouw
van dertien verdiepingen in aanbouw.
In de eerste negen maanden van dit jaar
is het motorrijtuigenpark in ons land snel
ler dan alle voorgaande jaren gegroeid,
zo deelt de K.N.A.C. mede.
Het aantal bromfietsen nam sinds 1 ja
nuari met 120.000 toe en bedraagt nu onge
veer 1.030.000. Er zijn in deze periode
voorts 44.300 personenauto's bijgekomen
(evenveel als in het voorgaande gehele
jaar), waardoor het totaal aantal 479.000
is geworden, bijna het dubbele van 1954.
Volgens schatting rijden er nu in Neder
land 201.000 motorrijwielen en scooters,
8.300 autobussen en 148.000 vracht- en be
stelauto's.
De Maatschappij voor Nijverheid en
Handel schat dat er in 1970 785.000 per
sonenauto's zullen zijn. Dit komt neer op
een verdubbeling van het aantal van 1958.
Totaal zal het gemotoriseerde verkeer vol
gens deze schatting in 1970 ruim drie en
een kwart miljoen voertuigen omvatten,
tegen thans 1.866.300. Vermoedelijk zal ech
ter ook dit cijfer in de praktijk weer wor
den voorbijgestreefd, aldus de K.N.A.C.
De minister van Financiën verwacht,
dat de prijsstijging in 1960, in het bijzon
der door verhoging van de prijzen van
huur en melk, beneden de vijf percent zal
blijven. De wijziging in het loonbeleid zal
in zoverre een gunstige uitwerking op het
prijsverloop hebben, dat de differentiëring
betere mogelijkheden biedt van aanpas
sing aan de uiteenlopende produktiviteits-
ontwikkeling in de verschillende bedrijfs
takken, aldus minister Zijlstra in zijn Me
morie van Antwoord voor de financiële
beschouwingen in de Eerste Kamer.
De commissie, welke op 12 augustus door minister Korthals werd belast met het
ondezoek naar onwettige censuur op Nieuw-Guinea heeft thans haar rapport aan
de minister en de staatssecretarissen van Binnenlandse Zaken aangeboden. De
voorzitter van de commissie, jhr mr. G. Witsen Elias, president van de rechtbank
in Den Haag, heeft daarbij verklaard, dat het niet altijd gemakkelijk was geweest,
achter de waarheid te komen. In Nieuw-Guinea heeft de commissie soms een nevel
gordijn aangetroffen. De commissie heeft deze waarheid alleen kunnen vinden langs
de weg van analyse en deductie. Zij heeft in Den Haag haar werkzaamheden nog
voortgezet en toen is haar nog meer materiaal in handen gekomen, dat na onderzoek,
haar zekerheid heeft gegeven over punten, waarvan zij aanvankelijk slechts de
waarschijnlijkheid aannam.
Jhr. Witsen Elias merkte op dat er ver
ontwaardiging bestond over het feit dat in
Nieuw-Guinea censuur werd toegepast.
Deze censuur is echter geheel legaal. Er
zijn verschillende ordonnanties krachtens
welke censuur mogelijk is. De voornaam
ste daarvan is de Diensten Toezichten Or
donnantie (D.T.O.). Hierin werd echter
bepaald dat geen brieven geopend moch
ten worden zonder toestemming van de
landrechter. Deze ordonnantie is in Nieuw-
Guinea toegepast in 1956. Aanvankelijk
waren de overtredingen van deze voor
schriften niet groot, doch de commissie
heeft tot haar ontsteltenis geconstateerd,
dat na de invoering van de D.T.O. honder
den en honderden brieven onrechtmatig
zijn geopend zonder dat die toestemming
was gevraagd. Dit geschiedde in hoofdzaak
door en onder leiding van het Openbaar
Ministerie en ook was hierbij ten nauwste
een aantal bestuursambtenaren betrok
ken. Erger nog was dat niet alleen tegen
de vorm van de D.T.O., maar ook tegen de
geest daarvan werd gezondigd. Het waren
namelijk niet alleen de brieven van perso
nen die kennelijk de openbare orde en rust
verstoorden, waartegen de D.T.O. zich
richt, die geopend werden, doch tevens
zeer veel brieven van en voor Europea
nen, waarvan niemand de subversiviteit
kon aannemen.
De commissie heeft vastgesteld dat de
huidige gouverneur op geen enkele wijze
bij deze onrechtmatige opening betrokken
was of daar kennis van droeg. Voorts is
gebleken dat er wel groot verschil in de
schuld van de verschillende betrokkenen
moet Wórden aangenomen.
Eenstemmige conclusie
De commissie is in haar verschillende
conclusies en aanbevelingen steeds una
niem geweest. Op welke wijze publiciteit
aan het rapport moet worden gegeven is
een zaak van overheidsbeleid. Er zijn za
ken behandeld, die 's lands veiligheid ra
ken. Deze zouden zeker niet publiek moe
ten worden. De vraag of wél publiek moe
ten worden gemaakt de namen van alle
personen, die met deze onwettige censuur
direct of indirect te maken hebben is
moeilijk. Er worden namen genoemd van
personen die hierbij slechts in geringe ma
te betrokken zijn en op hen zou wellicht la
ter een niet geheel verdiende smaad blij
ven kleven. Aan de andere kant is de com
missie gebleken, dat zowel in Nieuw Gui
nea als in Nederland veel gerucht over de
ze zaak is ontstaan en dat de geruchten
BRUSSEL (ANP) De Belgische mi
nister voor Kongo, De Schryver, heeft
in de kamer van volksvertegenwoordigers
te Brussel verklaard, dat „voor de Kon
golezen in 1960 de onafhankelijkheid een
verworven zaak zal kunnen zijn." De mi
nister zei dit in een uiteenzetting over de
komende rondetafelconferentie, die in ja
nuari tussen Kongolese vertegenwoordi
gers en Belgische regeringsvertegenwoor
digers en parlementsleden zal worden ge
houden.
Minister De Schrijver, die een verkla
ring over het bezoek van de leiders van
drie Kongolese partijen aflegde na een so
cialistische interpellatie, betoogde dat het
houden van deze conferentie voor de ver
kiezingen in Kongo voor gemeentelijke en
gewestelijke raden niet mogelijk was, om
dat vele Kongolese leiders zich op deze
verkiezingen wensten voor te bereiden.
Deze verklaring had felle protesten van
linkse zijde in de kamer tot-gevolg en leid
de tot een heftige woordenstrijd tussen de
socialistische oppositie en vertegenwoor
digers van de regeringspartijen.
Minister De Schrijver deed geen mede
delingen over de, inmiddels in Leopold-
stad tegengesproken, berichten, dat het
Verwachting tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met plaatselijk
mist of motregen, later ook
enkele opklaringen. Over
wegend matige zuidelijke wind.
Vannacht temperaturen om het
vriespunt. Morgen overdag on
geveer dezelfde temperatuur
als vandaag.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Belgische bestuur in Kongo zou overwe
gen de verkiezingen in de provincies van
Leopoldstad en de Beneden-Kongo uit te
stellen om de Abako, de Kongolese Natio
nale Beweging en de Afrikaanse solidari-
teitspartij, waarvan de leiders na misluk
te besprekingen uit Brussel in Leopold
stad zijn teruggekeerd, in staat te stellen
alsnog daaraan deel te nemen. Wel zei de
minister op korte termijn resultaten tege
moet te zien van de besprekingen, die de
Kongolese voormannen onmiddellijk na
aankomst in Kongo zijn "begonnen met
vertegenwoordigers van de gematigde
Kongolese partij, de P.N.P.
Strijd om de macht
De minister ontkende, naar aanleiding
van een opmerking van een socialistisch
kamerlid, dat de Belgische regering de
leider van de Abako, Kasavoeboe, aan
vaardt als vertegenwoordiger van het ge
hele Kongolose volk. Bij de interpellatie
verweet het kamerlid Housiaux minister
De Schrijver, dat het moment van de reis
van de drie Kongolese politieke leiders
naar Brussel niet slechter gekozen had
kunnen zijn, nu de strijd om de macht in
Kongo is ontbrand. Daarbij uitte hij de
vrees, dat Kasavoeboe c.s. „niet met lege
handen zijn vertrokken" en dat De Schrij
ver hun zou hebben toegezegd de verkie
zingen uit te stellen in ruil voor bepaalde
concessies.
BONN (Reuter) West-Duitsland heeft
de beschuldiging van de Russen, dat Bonn
zich verzet tegen de internationale ont
spanning, verworpen, zo heeft een woord
voerder van de Westduitse regering mee
gedeeld. In Westduitse regeringskringen
merkte men op dat het de gewoonte van
de Russen is om protesten van deze aard
in te dienen vlak voor het begin van gro-
1 te internationale conferenties.
vaak in strijd met de waarheid waren. Zou
slechts een zeer summier rapport gepubli
ceerd worden dan zou het gerucht niet uit
sterven.
Jhr. Witsen Elias sprak tenslotte de
hoop uit dat het rapport niet het gevolg zal
hebben dat een blaam wordt geworpen op
het gehele bestuur van Nieuw Guinea.
Weliswaar is een kleine groep van mensen
ernstig schuldig gebleken, waaronder per
sonen met grote verantwoordelijkheid
maar hiertegenover staat dat deze blaam
zeker niet het gehele ambtenarencorps
treft.
De regering is voornemens, zodra zij
van de inhoud van het rapport kennis heeft
genomen, de Kamer omtrent de resultaten
van het onderzoek in te lichten. Tevens zal
zij zich, indien de inhoud van het rapport
daartoe aanleiding mocht geven, tezamen
met de gouverneur van Nieuw Guinea, die
zich voor besprekingen in Nederland be
vindt, beraden over eventuele maatregelen
alsmede over de wijze om de mogelijkheid
van herhaling in de toekomst van onwetti
ge postcensuur in Nieuw Guinea doeltref
fend te voorkomen.
Rapport van 800 pagina's
De commissie was samengesteld uit jhr.
mr. G. Witsen Elias, voorzitter, mr. J. P.
Hustinx, officier van Justitie te Arnhem,
prof. mr. L. W. G. Scholten, hoogleraar
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
en aan de rijksuniversiteit te Leiden en
M. van Veen, oud-staatssecretaris van
Oorlog, thans regeringscommissaris voor
het Radiowezen. Secretaris was drs. N. L.
Smit, oud-assistent-resident, thans refe
rendaris op het ministerie van Defensie.
Het rapport is, met de bijlagen niet min
der omvangrijk dan een telefoonboek van
een grote gemeente. Met de bijlagen telt
het circa 800 pagina's. Het rapport zelf be
slaat ruim 100' bladzijden. Er werden 76
personen gehoord.
HONOLOELOE (Reuter) Volgens
een mededeling van de Amerikaanse ma
rine in Honoloeloe drijven de 826 ton me
tende Nederlandse sleepboot Elbe en de
twee voor de sloper bestemde Amerikaan
se vliegdekschepen Guadalcanal en Mis
sion Bay ongeveer 630 mijl ten zuiden
van Midway hulpeloos rond in een or
kaan. De schroef van de Elbe, die de
Amerikaanse schepen op sleeptouw had,
raakte onklaar nadat de sleepkabels in
de woeste zee geknapt waren. Kapitein
A. Poot van de Elbe heeft geseind, dat de
Elbe een bemanning heeft van 25 koppen.
Op elk vliegdekschip bevinden zich 8
man. De vliegdekschepen hebben geen
radio aan boord. Kapitein Poot heeft om
onmiddellijke hulp verzocht en gezegd,
dat het weer „ontzettend" is.
Volgens de berichten uit Honoloeloe is
het Amerikaanse vliegdekschip Bon
Homme Richard op weg naar de rond
drijvende schepen. Verwacht wordt, dat
het in de loop van de dag de schepen be
reikt zal hebben. De Guadalcanal en de
Mission Bay waren op weg naar Japan,
waar zij gesloopt zouden worden. Zij heb
ben een waterverplaatsing van 6700 ton.
Het zijn omgebouwde koopvaardijsche
pen, die in de oorlog als vliegdekschepen
en voor het transport van troepen ge-
bi-uikt zijn.
ROTTERDAM (ANP) Van L. Smit en
Co's internationale sleepdienst te Rotter
dam verneemt het A.N.P., dat zijn sleep
boot „Clyde", die op 21 oktober uit Bos
ton naar Japan is vertrokken, eveneens
Met autobussen worden de 350 be
woners van het dorpje Levrange in de
Italiaanse Sabbia-vallei afgevoerd,
want de opeenhoping van water in de
vele bergstromen bedreigt dit schilder
achtige dorpje zodanig, dat bewoning
niet langer verantwoord is.
met twee vliegdekschepen op sleeptouw,
deze schepen in Honoloeloe heeft achter
gelaten en koers heeft gezet naar de „Elbe'
Wanneer de „Clydë" op de ongeluk
plaats zal zijn aangekomen is nog niet te
zeggen, maar verwacht wordt, aldus Smit
en Co., dat dit nog wel enkele dagen zal
duren.
In Rotterdam heeft men inmiddels een
telegram ontvangen van kapitein Poot,
die enige tijd terug twee schepen van de
zelfde soort van Boston naar Antwerpen
heeft gebracht en toen in een tropische
orkaan is beland. In dit telegram spreekt
de gezagvoerder van zeer zware storm
en een verschrikkelijke hoge zee. Gezien
de staat van dienst van kapitein Poot en
diens ervaring wijst de rederij erop, dat als
de kapitein van „verschrikkelijk" spreekt
het weer wel ontzettend slecht moet zijn.
Hij zei verder in het telegram, dat, na
dat de tros met het eerste schip gebroken
was, hij het tweede vliegdekschip heeft
laten „slippen" om een aanvaring te
voorkomen. De vliegdekschpen, zo vertel
de men ons nader, zijn zeewaardig en ver
warmd en de acht runners aan boord van
ieder schip beschikken over voldoende
voedsel om het dagen achtereen uit te
houden, hetgeen uiteraad ook voor de op
varenden van de „Elbe" geldt.
Geen kans op stranding
De Stille Oceaan is groot genoeg, zodat
er volgens onze zegsman ook geen kans
is, dat een van de vaartuigen op de rot
sen loopt of strandt. Wanneer het weer
wat zal opklaren heeft men bij Smit dan
ook goede hoop, dat kapitein Poot erin zal
slagen de schepen, al dan niet met as
sistentie, weer bij elkaar te brengen. Er
wordt wel rekening mee gehouden, dat de
sleep met enige weken vertraging in Ja
pan zal aankomen.
Het feit, dat er wel eens stemmen zijn
opgegaan om te waarschuwen tegen het
United Press meldde gisteren uit Pa
rijs: Van doorgaans goed ingelichte zijde
in Parijs is vernomen dat de Nederlandse
regering heeft besloten „Starfighters" te
kopen, en dat nog slechts het contract
voor de levering van 200 toestellen be
hoeft te worden getekend. Het is zeer
waarschijnlijk dat België het Nederlandse
voorbeeld zal volgen.
De Westduitse minister van Defensie
Strauss verklaarde in een bijeenkomst
van het Genootschap voor Buitenlandse
politiek in Parijs, dat West-Duitsland, Ne
derland, België, Denemarken, Italië en
Griekenland hebben besloten de „Starfigh-
ter" F-104 het standaardwapen van hun
luchtmachten te maken.
Naar aanleiding hiervan verklaart de
Luchtmacht-voorlichtingsdienst door de
minister van Defensie te zijn gemachtigd
het bericht dat Nederland besloten zou
hebben de „Starfighter" aan te kopen, te
dementeren. Dit bericht is, aldus de Lu-
vo, volkomen uit de lucht gegrepen.
NEW DELHI (Reuter) Volgens de
„Hindustan Times" is India thans in staat
kernwapens te vervaardigen. Het blad
meldt, dat de leider der Indische werk
zaamheden op het gebied der kernenergie,
dr. Homi J. Bhabha, dit dinsdagavond
heeft meegedeeld op een besloten bijeen
komst van een parlementscommissie.
Dr. Bhabha, die nadrukkelijk verklaar
de, dat India thans in staat is kernwapens
te vervaardigen, citeerde echter tevens
vroegere verklaringen van Nehroe, waar
in de premier zei, dat India de kernener
gie slechts voor vreedzame en opbouwen
de en niet voor oorlogsdoeleinden zou aan
wenden.
De wethouder van onderwijs van de ge
meente Velsen, de heer H. de Boer, heeft
bij de behandeling van de begroting vam
de gemeente Velsen te kennen gegeven,
dat naar zijn persoonlijke mening de voor
de IJmond bestemde technische hoge
school in het oosten van het land hoort te
komen.
„Velsen zal niet meedoen aan de wed
loop, die er gaande is," zei hij. „Er zijn
enorme ruimteproblemen. Alleen als het
nationaal belang het eist, zijn we bereid
ons kandidaat te stellen."
Advertentie
in Heren- en Jongensmafen
Kënnemèrlaan 100-106 Tel. 5501
slepen van twee dergelijke schepen tege
lijk acht men bij Smit niet ter zake doen
de. Hetzelfde had, zo zei men ons, kunnen
gebeuren als de „Elbe" slechts één vaar
tuig op sleeptouw had gehad.
Naar ons uit Rotterdam wordt bericht
is een geluk bij een ongeluk, dat niet de
stalen tros in de schroef van de Elbe is
gekomen maar de „manilla-rekker". De
mogelijkheid is niet uitgesloten, dat bij het
afnemen van de storm van de Elbe een
duiker te water kan gaan om de manilla
kluwen, die zich rond de naaf van de
schroef heeft gewikkeld, los te hakken. Als
dit zou lukken, kan de Elbe weer draaien.
Inmiddels kwam de hulpverlening op
gang. De plaats waar het ongeluk gebeur
de, 1200 kilometer ten westen van Hono
loeloe en 500 km van Midway behoort tot
de afgelegen gedeelten van de Stille
Oceaan.
Santayana:
Voor veel mensen is „liefhebben" een
andere uitdrukking voor „in bezit
nemen".
Der traditiegetrouw zal de Koningin ook
dit jaar zich weer via de radio op Eerste
Kerstdag met een boodschap tot het Ne
derlandse volk richten. De rede zal over
beide zenders om 13 uur worden uitgezon
den.
MIAMI (AFP) De douane van de
Amerikaanse staat Florida heeft in de af
gelopen twee jaar voldoende wapens en
munitie in beslag genomen om er een
eenheid van 1.544 man, compleet met ar
tillerie en vliegtuigen, mee uit te rusten.
In twee jaar tijds zijn 1.544 geweren, 135
mitrailleurs, 21 stuks anti-tankgeschut en
zeven vliegtuigen, waaronder een Globe-
master, in beslag genomen. De totale
waarde van deze wapens, die merendeels
bestemd waren voor Fidel Castro voor de
ze op Cuba het regime-Batista omver
wierp, is ongeveer twee miljoen dollar.
In deze periode zijn voorts 68 personen in
Amerika aangehouden wegens wapen
smokkel.
Pag-
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws2
Op de Praatstoel 3
(Garcia de Léon)3
Tweede Kamer3
Feuilleton 4
Horen en Zien4
Agenda van Haarlem4
Bollencorso 4
Velsense raad 5
Uit stad en omgeving5, 6, 7
Scheepsberichten 6
In de Vishal en op zee6
Beurs 6
IJmondagenda 7
Langs sluizen en havens7
Graficus Escher.9
Boekenhoekje 11
Kunst 11
Sport 15
Snuiven, goedkoper dan roken
Dit nummer bestaat uit
zestien pagina's
KOPENHAGEN (Reuter) Een offi
cier van de Britse luchtmacht die drie
jaar geleden in Oost-Duitsland zijn toe
vlucht zocht, is dinsdag via Kopenhagen
naar Londen teruggekeerd, zo wordt in
Kopenhagen vernomen.
De officier, de 25-jarige Anthony Wraigh
had in januari 1957 volgens een Oostduit-
se bekendmaking politiek asiel gekregen.
Nu is vernomen, dat Wraight later in Mos
kou was verzeild gekomen. Hij heeft daar
Engelse lessen gegeven, doch hij kreeg er
kennelijk genoeg van want hij verzocht de
Britse ambassade naar huis te mogen te
rugkeren. De Russische autoriteiten heb
ben hem een uitreisvisum verleend.
Een woordvoerder van 't ministerie van
luchtvaart in Londen verklaarde dinsdag
avond, dat er geen disciplinaire maatre
gelen tegen Wraight kunnen worden geno
men. Wraight is in december 1956 uit de
R.A.F. ontslagen wegens afwezigheid zon
der toestemming.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM - TEL 13439
IBDSESTRAAT (BU KONINGSPLEINJ AMSTERDAM TEL 223596
FALCON TWEED 25 KORTING
Advertentie