Abako wil morgen massaprotest in Leopoldstad organiseren Advocaat-generaal wordt van aanklager tot beschuldigde UITDEUKEN V.S.V. - LIMBURGIA HET WEER COIFFURES DE VRIES Kasavoeboe voorkwam op nippertje separate beweging in Neder-Kongo Oud-gouverneur Van Baal wordt passieve houding verweten Nederlands protest bij de Franse regering Huizenhoge golf trof de „Oranje" Schrootaffaire op weg naar oplossing 45e JAARGANG NUMMER 41 BOUDEWIJNS REIS: EEN LAATSTE POGING N.V. CHRISTIAANSE „TER CLEEFF efore you vuyt Tijdelijk regen Koning Boudewijn in Kongo RAPPORT CENSUURCOMMISSIE NIEUW GUINEA Regering zal zich nader beraden Het woord is aan De Biesbosch Veertig passagiers liepen lichte kwetsuren op „Elbe" op sleeptouw naar Honoloeloe In de krant van heden: ZATERDAG 19 DECEMBER 1959 Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. IJmuider Courant DAGBLAD VOOR V E L S E N - IJ M UID E N, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65, franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct. Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) LEOPOLDSTAD, vrijdag 18 december. Koning Boudewijns bezoek aan Kongo zal in het teken staan van de twee woorden, die hem al donderdag bij zijn aankomst in Stanleystad begroetten, te weten de eis: „onmiddellijke on afhankelijkheid'. Kongo staat voor beslissende weken en de vraag of dit politieke kruitvat zal exploderen, hangt nu vooral af van de jonge vorst. De start van het bliksembezoek toonde Kongo's ontplofbaarheid al aan. De manifestaties in Stanleystad, die sommigen „de dreigende geestdrift der Kongolezen" noemden, hadden bij minder tactvol optreden in ernstige onlusten kunnen omslaan. Be slissender en gevaarlijker momenten kunnen volgende week maandag ontstaan bij zijn bezoek aan Leopoldstad, dat de politieke sleutelstelling blijft. Wanneer koning Boudewijn en minister De Schrijver niet door vérgaande garanties de oprechtheid van het Belgische streven naar een Kongolese onafhankelijkheid bekrachtigen, dan valt te vrezen dat het Bakongo-volk in Neder-Kongo zich onder de leiding van de Abako zal los scheuren, de onmiddellijke onafhankelijk heid zélf zal proclameren en via een „burgerlijke ongehoorzaamheidscampagne" tot ernstige troebelen aanleiding zal geven. Met bliksemsnelheid accelereert het traag op gang gekomen Kongolese onafhankelijkheidsstreven nu naar volledige evolutie: het aanvankelijk stoutmoedig lijkend Belgische plan voor interne auto nomie dit jaar, is reeds volledig door de gebeurtenissen achterhaald. Alle partijen, inclusief de gematigde P.N.P., de partij der Nationale Vooruit gang, eisen nu algemene verkiezingen voor een Kongolees parlement, onmiddel lijk na de aanstaande rondetafelconferen tie in januari. Minister De Schrijver heeft hierin in beginsel toegestemd, maar al leen een waterdichte en snelle garantie hiervoor kan de Abako-leiding in staat stellen weerstand te bieden aan de druk van de eigen aanhang, die onmiddellijke actie wenst. De gematigde Abako-leiders Kasavoe boe en Nzeza konden dezer dagen op het nippertje een actie van de extremistische secretaris Daniel Kanza verhinderen, die naar het binnenland vertrok om op eigen houtje een „regeringscomité voor de onaf hankelijke republiek Neder Kongo" te stichten. Het donderdag in beslag genomen Aba- ko-weekblad „Onze Kongo" bevatte een artikel van Kanza's hand, dat de bevolking opriep van 1 januari aanstaande af de Advertentie Lange Nieuwstraat 497 - Tel. 7307 Adviezen omtrent haar- en huidbehandeling Advertentie CARROSSERIEFABRIEK Lange Herenstraat 3G - 38 - Haarlem Telefoon 14371 Advertentie VOOR BETER SCHILDERWERK ideverlaan 52 Tel. 60985 - Haarlem Advertentie Zondag 2.30 uur Advertentie BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596 SUèDE HERENJASJES Verwachting tot morgenavond: Overwegend zwaar bewolkt met tijdelijk enige regen. Matige tot krachtige zuidwestelijke wind. In het algemeen iets hogere temperaturen. Volledige weeviapporten op pagina twee. autoriteiten niet langer te erkennen en ge reed te zijn voor ieder offer. Kasavoeboe en Nzeza proberen nu tijd te winnen door einde deze maand een con gres te beleggen, waarbij de Abako en de met haar verbonden partijen de gedrags lijn moeten vastleggen, ingeval België niet voldoet aan de eis tot snelle algemene ver kiezingen als inleiding tot een onmiddellij ke onafhankelijkheid. Zij pogen zodoende het ongeduld van het Bakongo-volk te kal meren, dat zich vastklampt aan de onaf hankelijkheidsdag van 1 januari, en minis ter De Schrijver nog een of twee maanden gunt. Garandeert de minister dit en bezegelt de koning dit door zijn aanwezigheid, dan is een inter-Kongolees en Belgisch-Kongo lees akkoord nog zeer wel mogelijk. Het lijkt de laatste kans om anti-blanke en inter-tribale onlusten te- voorkomen. Protest der stilte Inmiddels wil de Abako (zondag) een massale protestmanifestatie ontketenen, wanneer Leopoldstad ter stembus gaat voor de gemeenteraadsverkiezingen. De Abako en de coalitiegenoten, die deze ver kiezingen boycotten, hebben hun aanhan gers opgeroepen van zaterdagavond af thuis te blijven. Dit „protest der stilte" be doelt niet de stemlustigen (voornamelijk van de Bangala-stam) van het kiezen af te houden, maar iedere Kongolees, die zon dag op straat komt, zal zich bespied weten door de ogen van de Bakongo-meerderheid in de hete straten van Leo's inheemse wij ken. Hoe de nieuwgekozen vertegenwoordi gers van de minderheid zich in de Bakon- go-districten moeten handhaven blijft een raadsel, tenzij een belofte voor spoedige algemene parlementsverkiezingen de hui dige gemeentelijke stembusstrijd tot loka le proporties terugbrengt. Stijgende spanning Hoewel een akkoord nog zeer wel bereik baar blijft, is het onontkenbaar, dat de spanning in Kongo stijgt. Er is nervositeit bij de blanken, die slechts een keuze zien tussen troebelen of overhaaste onafhanke lijkheid van de onvoorbereide Kongolezen. Velen maken hun geld en kostbaarheden over naar België, velen dragen wapens, velen zijn bitter gestemd over het rege ringsbeleid en slaan het koninklijk bezoek zelfs met wantrouwen gade. Hoewel in de zwarte wijken van Leo al spotprenten over de Koning rondgaan met de tekst: „Leve Koning Kasavoeboe, leve onafhankelijk heid, vaarwel Boudewijn", heeft de Ko ning zeker een groot persoonlijk krediet bij de Kongolezen. Maar dat steunt dezer dagen vooral op de gedachte, dat het ver rassende bezoek onmiddellijke onafhanke lijkheid komt brengen. De stille, jonge vorst, die nu in een wit uniform het hete Afrikaanse land, dat zijn voorvader Leopold II stichtte, afreist, die een verdeeld België achter zich en een Kongolees kruitvat voor zich heeft, wacht een enorme krachtproef en een wedloop tegen de klok. Geen mens gelooft dat dit een „studiereis" is. Het is een laatste po ging, die omdat het een koninklijke on derneming is niet kan falen zonder de ernstigste consequenties te hebben. Rust in Stanleystad BRUSSEL (ANP) Volgens de corres pondent van de Belgische radio-omroep,in Kongo is de rust in Stanleystad weerge keerd. Het scherpe politietoezicht duurt voort. Volgens deze correspondent zou de Nationale Kongolese Beweging waarvan Loemoemba een van de leiders is, de ver antwoordelijkheid voor de incidenten van donderdag hebben afgewezen. Koning Boudewijn der Belgen is in Stanleystad aangekomen. Op het vlieg veld was een enorme menigte samen gestroomd. Een Kongolese oud-strijder kust de hand van zijn koning. (Van onze Haagse redacteur) In de slotbeschouwing van het vandaag aan de Tweede Kamer aangeboden verslag van de commissie van onderzoek naar onwettige censuur in Nederlands Nieuw-Guinea wordt de briefcensuuraffaire een zwarte bladzij in de geschiedenis van het openbaar ministerie aldaar genoemd. Onder de te passieve leiding van de beide procureurs-generaal hebben de advocaat-generaal en een tweetal bij het parket dienende ambtenaren stelselmatig de wet overtreden en bet grond recht van bet briefgeheim geschonden. Tevens is met voldoende zekerheid komen vast te staan dat de daadwerkelijke schending bet openen van brieven (waaronder aan de gouverneur en aan de bisschop) zonder machtiging van de landrechter vrijwel steeds is geschied door het kantoorhoofd van de advocaat-generaal en in mindere mate door diens vervanger en enkele politie ambtenaren in Sorong en Biak. Achter deze personen doemt steeds de figuur op van de advocaat-generaal, mr. W. C. van Beek, die deze tegen de wet indruisende handelingen toelaat, aanmoedigt en beveelt. De commissie heeft bevonden dat voorts tenminste zeven personen die in 's lands dienst in Nieuw-Guinea een leidende func tie uitoefenen of hebben uitgeoefend van deze schending van het briefgeheim op de hoogte waren, terwijl dit tevens het ge val was bij een aantal ambtenaren van politie en P.T.T., die meer ondergeschik te posities bekleedden. De gemeente Nieuwer-Amstel heeft een achtbaan ontworpen voor rolschaatsen en autopeds. Met de werkzaamheden is reeds een aanvang gem.aakt. Over enkele maanden kunnen de kinderen in Amstelveen van hun unieke bezit gebruik maken. De achtbaan bestaat int een dalende en een stijgende asfalt- xoeg van bijna 200 meter lengte, een- brug en een viaduct. In een van de cirkels van de acht komt nog een apart gedeelte met slalompaalljes, ivaar de bedreven rolschaatsers kun nen oefenen. Op grond hiervan is de commissie tot de eenparige conclusie gekomen dat mr. Van Beek in 's lands dienst in Nederlands Nieuw-Guinea niet gehandhaafd kan blij ven en zijn ontslag zal moeten volgen. De commissie meent dat mr. Van Beek welis waar de zaak aan het rollen heeft ge bracht, zodat de schijn is gewekt dat hij tot bekering is gekomen en achteraf zijn onwettige handelwijze betreurt, maar de werkelijke achtergrond moet volgens haar gezocht worden in het verzet van iemand die zich in zijn werk en zijn ambitie ge- frusteerd voelt. Nadat in 1956 onwettige censuur inciden teel werd uitgeoefend, bereikte dit euvel in dat jaar zijn hoogtepunt toen de uit 1935 daterende Diensten-Toezichtordon- nantie (D.T.O.) van de regering van Ne- derlands-Indië op Nieuw Guinea van toe passing werd verklaard. Deze D.T.O. ver schaft het gezag bevoegdheden ter hand having van de rechtsorde tegen aansla gen van binnen en aanvallen van buiten. De advocaat-generaal mr. W. C. van Beek werd door diens chef. de procureur-gene raal mr. W. Beun, met de uitoefening van dit bijzondere toezicht belast of, bij diens verhindering, het kantoorhoofd, de heer W. Kahle. Tot de door de procureur-generaal bevolen uitvoerende maatregelen be hoort inderdaad het toezicht op de brie ven. Het geestelijk vaderschap van de toepassing van deze ordonnantie dient, naar het oordeel van de commissie, aan mr. Van Beek te worden toegekend. Hij heeft het eerst op de invoering van deze bepalingen aangedrongen, daar de politie ke situatie het naar zijn mening noodza kelijk maakte om tot bijzondere maatre gelen over te gaan. Het openen van brieven mocht echter niet geschiedden zonder machtiging van de landrechter. Het is de commissie geble ken dat de heer Kahle van de chefs der postkantoren te Hollandia een zending brieven heeft losgekregen, welke door hem zijn geopend. Pas daarna is de mach tiging aan de landrechter gevraagd. Mr. Van Beek heeft verklaard: „Mr. Beun en ik zijn er toen wel eerst even van geschrok ken, maar omdat er directe resultaten uit kwamen, waren we al gauw over onze schroom heen en hebben we deze illegale handelwijze niet alleen gecontinueerd, maar zelfs gestimuleerd". Nadat: de brieven met behulp van een vloeistof geopend waren, van de inhoud kennis genomen was en de brieven vervol gens weer gesloten waren, heeft mr. Van Beek door tussenkomst van de procureur- generaal een verzoekschrift tot opening van twaalf brieven tot het kennisnemen van hun inhoud, tot de landrechter gericht. Binnen 24 uur gaf de landrechter zijn be schikking, waarbij hij de gevraagde mach tiging ten aanzien van deze twaalf brie ven verleende. Volledigheidshalve vermeldt de commis sie de data van de andere door de land rechter te Hollandia verleende machtigin gen tot opening van brieven. Dat betreft twee verzoeken: op 10 augustus 1956 eén brief en een maand later nog eens drie brieven. Meer verzoeken hebben de land rechter niet bereikt. De machtiging van 13 september 1956 is voor Hollandia tot heden de laatste in de Diensten-Toezichtor- donnantie. Omtrent deze enkele verzoeken aan de landrechter erkent mr. Van Beek dat deze gedaan werden „om de man een been toe te gooien". Vervolgens komt het onwettig openen van de aan de post toevertrouwde brieven ter sprake. Mr. Van Beek verklaart: „De bedoeling was het verkrijgen van een stroom van gegevens over de verbindin gen van bepaalde figuren om deze door te geven aan een op te bouwen select inlich tingenapparaat. Dit was echter een utopie. Het gevolg was dat de D.T.O. willens en wetens onjuist werd toegepast". En zijn chef, mr. Beun, verklaart over het voor bijgaan van de landrechter: „Ik vond de situatie te gevaarlijk om mij strikt aan de wet te houden". (Men zie voorts pag. 9) (Van onze Haagse redacteur) „We leven in Nederland in een rechts staat. Daarom zijn we allemaal geschrok ken van de onwettige censuur." Met deze woorden leidde de minister van Binnen landse Zaken, mr. D. H. Toxopeus, een vanmorgen door hem en zijn staatssecre taris mr. Th. H. Bot gegeven persconfe rentie in over het rapport van de com- missie-Witsen Elias. De minister meende dat met dat vei'slag voldaan werd aan de eerste eis van de democratie: de open baarheid. Met de snelle openbaarmaking wenst de regering tevens de geruchten vooral in Nieuw-Guinea de kop in te druk ken, waardoor allerlei namen van perso nen worden genoemd, die niets met de zaken uitstaande hebben. Staatssecretaris Bot vestigde er vooral de aandacht op dat, hoe betreurenswaar dig ook, de kwestie in haar omvang zowel naar tijd als naar aantal betrokkenen, be- Het gaat in wezen om een periode van een half jaar dat er in Hollandia maar raak brieven zijn geopend". Voor wat be treft de censuur in Sorong en Biak hebben de residenten aldaar uitsluitend brieven laten openen van personen die op een lijst van subversieve elementen stonden. In deze twee plaatsen is het aantal onwettig geopende brieven dan ook zeer beperkt gebleven. Er is bij dit alles een formele fou gemaakt. De met leiding en controle be laste procureur-generaal heeft zijn be voegdheden overgedragen aan de advo caat-generaal, die immers belast was met de uitvoering van dit toezicht. De heer Bot zei over de figuur van mr. Van Beek nog, dat het een triest beeld is, dat de aanklager op deze wijze tot beschuldigde is geworden. De regering zal zich nader beraden over de door de commissie aan bevolen maatregelen. Faber Er zijn mensen die beschikken over de onbetaalbare gave, overal vreugde te kunnen vinden. De Nederlandse ambassadeur in Parijs, mr. J. W. Beyen, heeft een nota ingediend op het Franse ministerie van Buitenland se Zaken, waarin protest wordt aangete kend tegen de aanhouding van het Neder landse schip „Biesbosch" voor de kust van Algerije. In de nota wordt gezegd dat de aanhouding buiten de territoriale wa teren plaats had en derhalve in strijd is met het internationale recht. De Neder landse regering behoudt zich dan ook het recht voor om een eis tot schadevergoe ding in te dienen. De regering rekent er op dat de Franse autoriteiten alles in het werk zullen stellen om herhaling te voor komen. De te Melbourne verschijnende „Sun" meldt dat de „Oranje" van de mij. Neder land donderdagavond ter hoogte van de Zuidaustralische kust door een reusachti ge golf is getroffen, waardoor het schip tot drie maal toe tot 44 graden overhelde. Een veertigtal passagiers liep hierdoor schaaf- en snijwonden op. Er kwamen ook geval len van shock voor. M Twee hutkooien werden van de wand ge rukt. De stoel van de barbier werd losge scheurd van de vloer en 31 tafels en 140 stoelen overleefden de wilde capriolen van de „Oranje" niet. De meeste passagiers zaten aan tafel toen de „Oranje" door een huizenhoge golf werd getroffen. Hutkoffers begonnen te glijden, de ramen in talrijke patrijs poorten versplinterden en een piano raak te los van een muur en schoof de zaal door. De „Oranje" is vandaag de haven van Melbourne binnengelopen. Van de zijde van het ministerie van Economische Zaken vernemen wij, dat dit departement in de loop van gisteren stuk ken heeft ontvangen van de heer Worms, die betrokken is bij de geruchtmakende schroot-affaire. Het ministerie kon er ech ter nog geen oordeel over uitspreken. In verband met de inhoud van de stukken, die de Nederlandse regering zou ontlasten van de verantwoordelijkheid voor de onrecht matige betalingen die zijn geschied op grond van door een inmiddels ontslagen en veroordeelde referendaris afgegeven valse verklaringen, heeft een functionaris van het ministerie vandaag een onderhoud ge had met de officier van Justitie, mr. dr. J. C. Maris. Het ligt in de lijn der ver wachtingen, dat tijdens deze bespreking de kwestie van een aanklacht tegen bepaalde figuren, die aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de ten onrechte betaalde sub sidies op frauduleus schroot, ter sprake is gekomen. Daar het weer op de Stille Oceaan bij zonder slecht blijft en de sleepboot Elbe geen kans krijgt zelf de tros uit de schroef te verwijderen, heeft de directie van L. Smit en Co's Internationale Sleepdienst besloten de Elbe naar Honoloeloe te laten slepen. Twee andere sleepboten zullen de rondzwervende „baby-flattops" (kleine vliegdekschepen) oppikken en naar Japan brengen. pag. Briefcensuur op Nieuw-Guinea 1, 9 W eerrapporten 1, 2 Economisch nieuws2 Op de Praatstoel 3 Amsterdams Allerlei3 Taal-laria 3 Feuilleton 4 Horen en Zien 4 Agenda van Haarlem 4 Kunst 4 Kerkelijk Leven 5 Filatelie 5 Puzzel 5 Uit stad en omgeving 6, 7, 8 Kerkdiensten 7 Films 7 Onrust bij de P.T.T9 Beurs 9 Scheepsberichten 9 IJmondagenda 11 Op en om het Binnenhof11 Erbij13 tot 17 Weg en Wiel17 In de Vishal en op zee17 Sport 19 Dit nummer bestaat uit twintig pagina's waarin opgenomen „Erbif

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 1