Honderd jaar in de bres voor belangen bloembollenemltnirar Groei van teelt te danken aan emancipatie van „gewone man'1 Teelt van bollen uitgegroeid tot een moderne bedrijfstak van groot belang DE BETEKENIS VAN ONS EEUWFEEST 27 De f eestagenda DONDERDAG 24 MAART 1960 IN DE GESCHIEDENIS VAN DE BLOEMBOL- LENCULTUUR zal dit jaar als een hoogtepunt ge boekstaafd blijven. De Koninklijke Algemene Vereni ging voor Bloembollencultuur, die baar zetel in Haarlem heeft, zal namelijk haar honderdjarig bestaan gaan vieren. Zij doet dit gedeeltelijk in een internationaal gezelschap, waarvoor zij de buitenlandse relaties heeft uitgenodigd. De officiële viering van het eeuwfeest is in Haarlem, waar enkele eeuwen terug al de lente zich aankondigde in het ontluiken van tulpen en hyacinten. Heeft de officiële herdenking van de oprichting dei- vereniging op historische bodem plaats, de feestviering blijft niet tot Haarlem beperkt. Ook op de internationale tuinbouwtentoonstelling „Floriade" in Rotterdam zullen de leden van de jubilerende vereniging hun buitenlandse relaties ontmoeten. In de dynamische havenstad zal langs de oever van de drukbevaren Maas het beste te zien zijn van wat de Nederlandse sierteelt te bieden heeft. Het eeuwfeest van „Bloembollencultuur" was onder meer aanleiding voor het houden van de „Floriade", die in de plaats komt voor de in het verleden in Heemstede gehouden Flora-tentoonstellingen. Met de tentoonstel ling wordt tevens herdacht dat vierhonderd jaar geleden de tulp in West-Europa werd geïntroduceerd. Dank zij de „Floriade" en enkele bijzondere evenementen krijgt deze herdenking een spectaculair karakter, waarvoor zeker grote internationale belangstelling zal bestaan. Voor de koninklijke algemene vereniging is er volop reden om zich over die interesse te verheugen. Want er bestaan kansen voor een verdere groei van de bloem bollencultuur. Hiervoor zullen de leden van de jubi lerende vereniging hun afzetgebied nog intensiever moeten bewerken en moeten trachten nieuwe afzetge bieden aan te boren. tussen Hillegom en Haarlem. Uiteindelijk werd het pleit beslecht in het voordeel van de stad, die zulke historische banden met de bloembollencultuur had. De voormalige fabriek van Figee aan de Leidsevaart werd in 1927 tot bollenbeurs verbouwd. Uit erkentelijkheid en dank aan drie genera ties Krelage heeft men deze naam voor altijd aan het eigen gebouw verbonden. Na de laatste wereldoorlog werd weer strijd geleverd rond de zetel van „Bloembollen cultuur". Plannen om tot een nieuw ge bouw te komen werden te duur bevonden en ook voor een vernieuwing van het ver ouderde Krelagehuis hadden de leden het gevraagde geld niet over. Om in eensge zindheid het eeuwfeest in te gaan, heeft het hoofdbestuur die plannen voorlopig maar in de ijskast gestopt. In het Krelagehuis wordt niet alleen druk gehandeld. Hier zetelt ook een rechts college dat de geschillen tussen verkopers en kopers beslecht. De spelregels van de bollenhandel zijn vastgelegd in het han delsreglement. Wordt dit met voeten ge treden, dan stapt de benadeelde partij naar het Scheidsgerecht voor de Bloem- bollenhandel, waarin vakgenoten onder leiding van juristen recht spreken. De keuringsdienst tenslotte, opgericht door de vereniging en later officiële instituten geworden, waken tegen ziekten in partijen, die het gewas zouden kunnen aantasten en de export in gevaar zouden kunnen brengen. Lente De knoppen lopen uit en springen open. Bloemen maken zich met hun kleu ren en vormen zo mooi mogelijk om bij de mensen in de gunst te komen. Een meisje hurkt neer bij de eerste lentebloemen. Ruiken ze lekker? schijnt ze zich af te vragen. Welvaart OP 15 MEI 1S60 heeft een tiental bollenkwekers in Haarlem tot de op richting van een vereniging besloten. Hun voormannen waren de heren J. H. Krelage en H. D. Kruseman jr. De eer ste was een zoon van een uit Duitsland afkomstige kweker, die een bekende kwekerij aan de Kleine Houtweg had. De kwekers zagen het belang van een vereniging in, want onmiddellijk traden er honderddertig toe. Spoedig breidde dit aantal zich uit. Na de zomerdrukte werden op 17 september I860 de sta tuten van de nieuwe vereniging in een algemene vergadering vastgesteld. Voor zitter werd de heer J. H. Krelage, die veertig jaar lang aan de vereniging leiding heeft gegeven. In de eerste jaren van haar bestaan had de vereniging een bescheiden werkterrein. Want de oprichters zagen het organiseren van tentoonstellingen in eerste instantie als de belangrijkste taak. Met deze ten toonstellingen zouden de bloembollen dan meer in de algemene belangstelling wor den gebracht. Ook voor de vakmensen zou den die exposities van belang zijn. Als tweede doelstelling zag men de vestiging van een beurs, waar kwekers en hande laren zaken konden doen. Pas daarna werd gedacht aan de behartiging van de overi ge vakbelangen. Deze laatste taak werd voor het eerst ter hand genomen in 1869 toen de vereniging ging protesteren tegen de hoge kosten van de zgn. groene veilin gen. Drie jaar later heeft de vereniging niet zonder resultaat gepleit voor een betere waterhuishouding. De uitbreiding Hollands Bloembollenkwekers Genoot schap heeft zich spoedig bij de algemene vereniging aangesloten. Bekendheid heeft de vereniging vooral verkregen met haar tentoonstellingen. Voor de oprichting werden reeds geregeld exposities gehouden. De eerste bloemen tentoonstelling was in 1818 in Haarlem, op geregelde tijden kwamen zij terug. Sinds 1875 hadden de tentoonstellingen onder auspiciën van „Bloembollencultuur" re- 8821 ha. Is het areaal dus toegenomen, ook gelmatig plaats in de Haarlemse Concert- DE NUCHTERE en sterk individua listische „bollenmensen" zitten niet gauw bij de pakken neer. Dat hebben zij na de laatste wereldoorlog bewezen, DE GROEI VAN DE vereniging ging toen de binnenlandse en internationale het gebied van de bloembollen. Dit comi- parallel aan dc uitbreiding van de bollen- handel weer moest worden opgebouwd. te heeft belangrijke bedragen voor de on- F d „itbreidine was weer te i i derzoekingen in het laboratorium beschik- .jlfj zijn er m korte tijd m geslaagd de baar gesteld. Tevens verzorgt het al sinds danken aan de emancipatie van de ongekende hoogte on te jaren de onpersoonlijke reclame, waar- „gewone man". Het is niet overdreven 'P 8 voor vooral in het buitenland grote cam- om te stellen dat het bollenvak zijn wel- voeren. Zo zelfs dat er vorig jaar eigen- koepeling werd van alle organisaties op pagnes worden gevoerd. Heeft de heer H. J. Krelage de vereni ging in de eerste veertig jaar met be kwaamheid en vooruitziende blik geleid, later zou zijn zoon, de heer Ernst H. Krelage, een minstens even grote faam krijgen als grote stuwkracht van de or ganisatie. De zoon werd in 1904 hoofd bestuurslid, drie jaar later werd hij voor zitter. Met een korte onderbreking van twee jaar is hij dit tot en met 1935 ge bleven. Dat „Bloembollencultuur" steeds vaart aan de democratie te danken heeft, lijk bloembollen te kort waren. Zij vie- i- ren thans het eeuwfeest van hun vereni ging in een tijd van welvaart. Mede dank zij de ordenende maatregelen en de vele stimulerende activiteiten van de Koninklijke Algemene Vereniging voor Bloembollencultuur, die op vele ge bieden hun aller belangen behartigt, Waren de bloemen eerst een luxe, waar van alleeen de allerrijksten konden ge nieten, later konden middenstanders en arbeiders zich ook de „weelde" van bloe men gaan veroorloven. De heer J. H. Krelage,. die de Konink lijke Algemene Vereniging voor Bloem bollencultuur heeft opgericht en er veertig jaar leiding aan heeft gegeven. veel pro's en contra's uit voort. Nimmer zijn de geschillen in een splitsing geëin digd. Een zelfstandige groep kwekers, het Een goede tijd voor de teelt viel in de jaren 1910-1914. De oorlogsjaren stagneer- den de uitbreiding van de teelt echter. weer nieuwe taken in het belang van de De financiële slagen werkten eerst na, gaat het ,,'t vak" thans goed. De kwe- vakgenoten ter hand nam of aan door voordat de handel tot nieuwe bloei kon handelaren van het bloeiend haar opgerichte instituten verder overliet worden gebracht. Daarna kwam de we- an et "b 0 —is wel in grote mate te danken aan de reldcrisis, die kwekers en handelaren goud gaan de tweede eeuw van hun heer E. H. Krelage, bij wie bestuurlijke voor ernstige offers plaatsten. Hoe con- 'ni(yjnfT zonclPr aj tP VPPJ nessimisme kwaliteiten samengingen met een gedegen junctuur-gevoelig de bollenteelt is, blijkt 8 - 1 vakkennis en grote eruditie. Hij bezorgde duidelijk bij internationale moeilijkheden, in. Voor hen gelden de woorden die de de vereniging haar gezaghebbende naam die een i'egelmatige groei van teelt en i p u Krelagp hii het 7r>-iaricr hp- op het nationale vlak en in de interna- handel hebben verhinderd. Een gevolg ncer n' KreiaSe D,J net /O jarig oe tionale tuinbouw. De verdiensten van de van de cirisismaatregelen was de teelt- staan heeft gesproken: „Het bloem- heer Krelage, die ook voorzitter van de beperking, die tot op de huidige dag is i50jjenvak dat herhaaldelijk aan zware Nederlandse Tuinböuwraad, voorzitter van blijven voortbestaan en de laatste tijd ..f de Kamer van Koophandel in Haarlem en weer volop in discussie is. Toen de wereld beproevingen blootstond, twijfelt ook lid van de gemeenteraad is geweest, von- zich van de ciisis hei stelde, gold dit ook jJians niet aan zijn toekomst" En even voor de bloembollencultuur. Niet lang kon echter van de heropleving worden gepro- eens met woorden van dr. Krelage, kan fiteerd, daar de tweede wereldoorlog de hieraan worden toegevoegd: „Want de internationale handel weer in de war middelen sterk opgevoerd wetenschappe lijk onderzoek, gevestigd midden in de praktijk en daarmede nauw samenwer kend, was een primeur in de tuinbouwwe- reld; als eerste tak van tuinbouw ging het bloembollenbedrijf over tot een collectief onderzoek van werkmethoden en efficien cy in de gehele bedrijfstak als zodanig, en niet zonder reden is de Koninklijke Alge mene Vereniging voor Bloembollencul tuur de oudste tuinbouworganisatie in Ne derland. Ook bij de invoering van arbitrage door een eigen scheidsgerecht en het vaststel len van een Handelsreglement, waaraan alle leden gebonden zijn, marcheerde het bloembollenbedrijf in de eerste gelederen, zeker in de agrarische sector. Dat is de betekenis van het eeuw feest: ons bezinnen op wat bereikt werd, daaruit de kracht putten om verder te gaan, maar óók ons te her inneren hoe te dikwijls door onderlin ge strijd belangrijke zaken niet be reikt werden en die alsnog te vol brengen. VAN EEN ONBETEKENENDE groep „bloemisten" is het bloembollenbedrijf uitgegroeid tot een moderne bedrijfstak van betekenis, met een export ter waarde van meer dan tweehonderd miljoen gul den, van belang niet alleen voor westelijk Nederland maar voor de economie en de welvaart van geheel ons land. Deze prestatie, ten koste van veel vallen en opstaan verkregen, moet gehandhaafd en versterkt worden, zo óók onze reputatie. Daarom is het niet alleen goed maar ook noodzakelijk dat de viering van een eeuw feest nog eens tot bezinning maant op wat één grote algemene vereniging van alle vakbeoefenaren betekent, wat men daar aan te danken heeft en welke mogelijkhe den deze inhoudt voor de toekomst. Het eenmaal verworvene wordt zo spoedig den hun erkenning in een eredoctoraat aan de Landbouwhogeschool. Vele jaren is gedokterd aan het ver krijgen van een eigen gebouw. Ver voor de oorlog is daarover al een strijd gevoerd stuurde. bloembollen verkopen zichzelf". van de teelt in het gebied tussen Haarlem en Leiden is mede hieraan te danken. In cijfers uitgedrukt is de groei van de vereniging in honderd jaar zonder meer duidelijk. Het ledental is gestegen tot rond 8000. Sprekender cyfers zijn die van de met bollen beteelde oppervlakte. In 1882 bedroeg die oppervlakte 593, in 1958 zaal. Die eerste exposities zagen er wel wat primitief uit. De afgesneden bloemen werden langs de wanden op planken te kijk gezet. De bovenzijde van de hyacin ten tulpen en narcissen waren nog maar „bijgoed" moest precies gelijk zijn; van kleurenschakering was nog niet veel M „v. breiding van de teelt, over het werk van Sprake, zodat het geheel dikwijls qua op- hand een wel erg afgezaagde de vereniging zeggen zij weinig. Dat werk stelling eentonig en qua kleuren kakelbont bewering geworden, dat men is trouwens niet in cijfers uit te drukken. was De heer j H Krelage zorgde voor stiistaat btf een mülpaal, om een vernieuwing van de exposities. Het re is de teelt veel intensiever geworden, zo dat thans veel meer bloembollen van één hectare worden verkregen dan in vroeger jaren. Vertellen deze cijfers iets over de uit- ALS MEN zich opmaakt om iets te gaan doen en het vieren van een eeuwfeest is „iets doen" dan heeft men daarmede een doel voor ogen. Bij de viering van tal van jubilea is het zo langzamer- in de viering van dit eeuw feest een gerede aanleiding om ook buiten de eigen kring belangstelling te wekken voor deze zo typisch Nederlandse bedrijfstak en ook om de ban den van vriendschap met onze begonnen, heeft de bloem bollencultuur haar stempel gedrukt op de ontwikkeling en het aanzien van de gehele streek tussen Haarlem en Leiden, op Kennemerland en tenslotte ook in belangrijke En zeker zou men „Bloembollencultuur" tekort doen door haar betekenis aan het ledental af te meten. Voor alle vakgenoten DE HONDERDJARIGE vereniging heeft steeds op de bres gestaan voor de belangen van alle vakgenoten. Zowel kwe kers als handelaren heeft zij een plaats in haar gelederen geboden. In hun alge mene vakbelangen hebben deze groepen zich in de éne vereniging gevonden. Uiter aard kwamen in het verleden soms ook de groepsbelangen in het geding en dan wa ren de meningen sterk verdeeld en kwa men er rumoerige vergaderingen met sultaat hiervan was de tentoonstelling die in 1910 in de Haarlemmer Hout werd ge houden. Zij was een groot succes. Dat was ook het geval met de Flora's, die in 1925, 1935 en in 1953 in het Heemsteedse wan delpark „Groenendaal" duizenden bezoe kers trokken. De uitbreiding en verbetering van het sortiment dank zij keuringen en proeftui- al stilstaande, een terugblik te werpen op het verleden en zo mogelijk een vooruitziende blik in de toekomst, althans, voor die toekomst vele goede wensen uit te spreken. Maakt onze jubileumviering daarop dan een uitzondering? Eigenlijk niet. Ook ons doel is om bij dit honderdjarig be- door jhr. mr. dr. O. F. A. H. van Nispen tot Pqn- nerd'ên, voorzitter der Koninklijke Algemene Ver eniging voor Bloembollencultuur. nen spreken de buitenstaander misschien staan in grote dankbaarheid niet zo aan, voor het vak zelf zijn zij van grote waarde geweest. Op de keuringen hebben de beste kwekers en winnaars van nieuwe variëteiten met elkaar gewedij verd. Hier werden de nieuwigheden geju reerd en kon men van eikaars ervaringen profiteren. Bij deze keuringen hoort tevens de registratie van de nieuwe namen, die door het secretariaat van de vereniging wordt verzorgd. te gedenken wat in de af gelopen jaren is bereikt ge worden en daaruit de geest kracht en het enthousiasme te putten om weer verder te gaan naar een betere toekomst. Toch vinden wy daarnaast zusterverenigingen en af nemersorganisaties in het buitenland nauwer aan te halen door hun voormannen als gasten op ons feest te noden. Op de bleekvelden der rond Haarlem gevestigde wasseryen mate op het noordelyk deel der provincie Noordholland. Wij zien een strijdvaardig volkje zich uitbreiden met niets ontziende energie over de geestgronden van Kenne merland en de Bollenstreek. Veel natuurschoon viel helaas aan deze expansiedrift ten offer, maar waar vroeger onvruchtbare binnenduinen slechts aan enkelen een scha mel bestaan mogelyk maak ten, bracht de bloembollen cultuur welvaart voor velen in een gehele streek. In later jaren gebeurde het zelfde in West-Friesland en de Anna-Paulownapolder, in welke gebieden geen aanslag van betekenis op natuur schoon behoefde te worden gedaan, maar waar de bloem bollencultuur wel een onmis bare bijdrage leverde aan de welvaart der bevolking. Strijdvaardig en strijd lustig zijn de beoefenaren van het bloembollenvak ge bleven, maar kan dit wel an ders als zo diep de overtuiging in hun midden leeft dat niets zonder inspanning en zonder strijd wordt verkregen? Een overtuiging op ervaring ge baseerd. DIE INSPANNING en die strijd zijn dan ook steeds geleverd. Het is beslist geen be- Onderwijs en onderzoek drijfstak van zachte jongens; wie er zijn intrede doet moet weten dat hij een hard koper retourneert de gekochte partij, waarop hij meende te hebben verdiend, doch die nu als „ziek" onbruikbaar wordt teruggezonden en niet zal worden betaald. Maar ook zonder deze narigheden komt de vraag: wat zal de beloning zijn van een jaar arbeid, vakkennis en zorg! Wel ner gens is het verloop van de oogst en van de prijzen grilliger dan in het bloembollenbe drijf. Van maand tot maand, soms van week tot week, vraagt de kweker zich af RUIM VIJFTIG JAAR geleden werd de leven aanvaardt, lichamelijk en geeste- noodzaak bepleit van een speciale tuin- lijk. Al is het niet meer zo als honderd ja- bouwschool voor het bloembollenvak. Aan- ren geleden, toen de bollenreizigers als vankelijk was er sprake van, dat deze in jonge knapen bij hun nekvel werden ge- Haarlem zou komen, maar uiteindelijk pakt en zonder talenkennis of enige andere heeft de school een plaats gekregen in Lis- vooropleiding in een vreemd land aan wal se, midden in de streek waar de teelt zich werden gezet. Met de boodschap zichzelf in die jaren snel uitbreidde. In de onmid- nu maar verder te redden en vooral bollen veelheid, soms op het laatste moment nog moet ik nü verkopen of later, in vóórver- dellijke nabijheid van de rijksmiddelba- te verkopen. in de haven voor de inscheping, kan het koop van een nog niet bekende oogst of af - re tuinbouwschool kwam in 1923 een insti- Toch eist ook thans het bereizen van vele gehele verzendplan in de war sturen en men wachten tot die oogst zich in kwaliteit en tuut, dat onder de Landbouwhogeschool in landen nog de afwezigheid van vele maan- heeft dan het nakijken van de boot, waar- kwantiteit gaat aftekenen en daarmede te- Wageningen ressorteert: het Laboratorium den in het buitenland, waar ontelbare ki- 0p men ruimte had gereserveerd, doch die vens de balans van vraag en aanbod. Dit voor Bloembollenonderzoek. In de jaren lometers moeten worden afgelegd, waar nu Zonder een deel van de kisten vertrekt. aUes vraagt goed koopmanschap maar daarvoor was door diverse geleerden reeds letterlijk „gesjouwd" moet worden in een Aan de overkant wachten dan mopperen- sterke zenuwen, daar immers de be- wetenschappelijk onderzoek van de bloem- nimmer aflatende strijd met de potentiële ^e klanten of expediteurs, die voor verdere slissing over winst of verlies, over al dan VOOR DE KWEKERS is dit vak ook een nimmer aflatende strijd. Op uren arbeid wordt niet gekeken. Als het gewas dit vraagt moeten bepaalde werkzaamheden niet beloning van een jaar arbeid en zorg, soms alleen afhankelijk is van het tijdstip, waarop men heeft verkocht. bollen verricht. Rond 1917 bestond aanlei- afnemer om deze tot kopen te bewegen verzending zouden zorgdragen, ding om dit onderzoek intensiever ter hand en.met de concurrentie! Van de te nemen, daar het aaltjesziek in narcis- „glamour" van het doen van verre reizen sen was ontdekt en voor de gevolgen ern- blijft dan niet zo heel veel meer over. Na tig werd gevreesd. terugkeer thuis wordt wederom hard ge- De ontdekking resulteerde in de benoe- werkt; de zgn. „paktijd" van de bloembol- ming van dr E. van Slogteren de len is een enerverende strijd tegen de tijd, gedaan worden, in verband met klimato- aan te pakken. Met de invoering van col- „prof. met de baard" tot plantenziekte- laat overwerken, spanning om nog een be- logische omstandigheden onmiddellijk en lectieve reclame was het bloembollenbe- TOCH IS HET BEGRIJPELIJK dat juist deze groep bedrijfsgenoten bereid is Dr. E. H. Krelage is voor de jubile rende vereniging en voor het bollenvak als geheel van onschatbare betekenis geweest. kundige voor de bollenstreek. Dit weten- paalde boot voor de zending te halen, span- in een snel tempo. Het is vroeg beginnen schappelijk onderzoek moest mede door ning ook over de strenge controle, die op en laat uitscheiden, in weer en in wind. de vakgenoten worden gefinancierd. Daar- de gezondheidstoestand en de kwaliteit Talrijke ziekten en plagen bedreigen op- om richtte de vereniging het Centraal van het te verzenden produkt wordt uitge- brengst en kwaliteit, aan de deur ook van Bloembollen Comité op, dat een over- oefend. Een afkeuring van een kleine hoe- zijn bedrijf klopt de keuringsdienst of zijn drijf het overige bedrijfsleven in Nederland overige bedrijfsleven in Nederland zeker twintig jaar vóór, vele jaren óók met het public-relationwerk hier en in het. buiten land. Een gespecialiseerd en met eigen Jhr. O. F. A. H. van Nispen tot Pannerden „gewoon" gevonden dat men vaak vergeet hoeveel „buitengewoons" bereikt is en nog bereikt kan worden als men de mogelijk heden maar begrijpt die in dit samengaan van allen besloten liggen. Zo is dan de her denking van de afgelopen honderd jaren tevens het begin van een nieuwe eeuw, die goed besteed tot uitbouw en versteviging van de solide fundamenten een nog voor spoediger toekomst brengen kan. Voor de eeuwfeestviering van de hon derdjarige Koninklijke Algemene Vereni ging voor Bloembollencultuur is het vol gende programma opgesteld: 5 mei: Het gemeentebestuur van Haarlem ontvangt 's middags het hoofdbestuur van „Bloembollencultuur". Van het bor des van het stadhuis af wordt een his torische optocht gadegeslagen. 6 mei: 's Morgens ontvangt het dagelijks bestuur van „Bloembollencultuur" zijn buitenlandse gasten en afgevaardigden van zusterverenigingen op de „Floriade" in Rotterdam, waar een lunch zal wor den aangeboden. 4 uur, Krelagehuis: Officiële viering van het eeuwfeest. De minister van Land bouw en Visserij, mr. V. G. M. Marijnen, spreekt de herdenkingsrede uit. Het ju bileumcomité biedt het feestgeschenk aan. Muzikale omlijsting door het Noord hollands Philharmonisch Orkest. Na de officiële herdenkingsbijeenkomst zal het hoofdbestuur recipiëren, 's Avonds biedt de Bond van Bloembol lenhandelaren de buitenlandse gasten in de gravenzaal van het Haarlemse stad huis een diner aan. 7 mei: Viering van het eeuwfeest op de „Floriade" in Rotterdam, 's Middags doet de postkoets uit Turkije haar in tocht. Om zes uur wordt het hoofdbe stuur door het gemeentebestuur van Rot terdam in het stadhuis ontvangen. 's Avonds wordt met een banket voor autoriteiten, buitenlandse gasten en an dere genodigden de eeuwfeestviering of ficieel afgesloten.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1960 | | pagina 27