OP EN OM HET BINNENHOF
Commentaren op de val van
het kabinet-De Quay
Waar op aarde kerstboodschap
en werkelijkheid botsen
Diepere
achtergrond
kabinetscrisis
Kerstmis - het feest
voor alle mensen
Wethouder van Tilburg
biedt ontslag aan
De pacificatie in
de Baliemvallei
laaC-taxia
Zeven doden in
het verkeer
Politieke spanning
België
in
Stichting B.B.B. wordt
opgeheven
ZATERDAG 24 DECEMBER 1960
4
Oplossing puzzel nr. 16
Dr. Visser t Hooft:
Post vertraagd door
de spoorwegstaking
in België
Gladheid eist zware tol
Dr. E. van Raalle
Gedwongen kaarslicht
(Vervolg van pag. 2)
Die brief was mede ondertekend door
de heer Roolvink, de latere staatssecreta
ris van Sociale Zaken, speciaal belast met
de loonpolitiek Zodra prof. Zijlstra van
de brief kennis kreeg, ging hij naar zijn
collega De Gaaij Fortman om hem te
overtuigen dat de bewering in de brief on
gegrond was. Het is algemeen bekend dat
prof. Zijlstra op sociaai gebied zeer dicht
bij de P.v.d.A. staat. Daardoor kon hij
ook de heer Roolvink overtuigen, dat er
in de brief slechts loze beweringen ston
den en het gelukte hem de heer Rool
vink over te halen staatssecretaris te wor
den in het kabinet- De Quay.
Voor de tegenstanders van het kabinet-
De Quay was dat een prachtige gelegen
heid te beweren „dat de staatssecretaris
een man was zonder ruggegraat. die door
zijn eerzucht gedreven in de Tweede Ka
mer de belangen van de arbeiders stond
te verraden". Want hij had zich eerst te
gen het kabinet- De Quay verklaard blij
kens zijn handtekening en was daarna
toch staatssecretaris geworden. Op die ma
nier werd het gezag van de staatssecre
taris ondermijnd en werd de vrijere loon-
politie in discrediet gebracht. De socialis
ten in het N.V.V. richtten hun oppositie
op' deze zwakke plek in het regeringsfront.
Een motie van de P. v.d. A. in de Twee
de Kamer in het begin van oktober kreeg
inderdaad de steun van de heren Hazen-
bosch. Van Eibergen en Van Nierop, maar
nadat in de A.R.-kring een flinke storm
had gewoed en de persoonlijke verhoudin
gen tussen de heren Hazenbosch c.s. en
de staatssecretaris ook op 5 november in
de verbondsraad van het C.N.V. waren
besproken, waarna de C.H.-voorzitter van
het C.N.V., de heer Van Mastrigt, ook nog
met de betreokkenen persoonlijk had ge
sproken, onthielden de „A.R.-rebellen" zich
van steun aan een motie van de P.v.d.A.
over de lonen in de metaalindustrie. Men
dacht dat er een ommekeer was ingetre
den.
Verzet tegen prof. Zijlstra nam toe
Inmiddels waren echter ook de A.R.-land
bouwspecialisten Biewenga en Biesheuvel
in opstand gekomen tegen minister Zijlstra
vanwege de volgens hen onvoldoende fi
nanciële steun aan de landbouw. Prof. Zijl
stra heeft als minister de overbesteding
en de daarop volgende bestedingsbeper
king met alle nare gevolgen daarvan mee
gemaakt en hij voelt zich ten dele nog
medeverantwoordelijk voor die narigheid.
Dat zal hem geen tweede keer overko
men, heeft hij in de Tweede Kamer ver
klaard. toen hij verzuchtte dat het ook
heel moeilijk is minister van Financiën te
zijn in een tijd van welvaart, omdat men
dan meent, dat er voor alles geld is.
Minister Zijlstra nam nu en dan de A.R.-
fractie van de Tweede Kamer onderhan
den. Met zijn scherp intellect praat hij
iedereen omver. Hij is harnekkig, hij is
een Fries, hij houdt vast aan zijn stand
punten. Maar de weerstand tegen zijn
„dictatuur" groeide, ook buiten de kleine
kring van de aanvankelijke „rebellen".
Hij had zich uiteraard ook heftig geroerd
in de affaire-Roolvink. De verhoudingen
werden sléchter.'In de w'andelgangen van
de Kamer riep men elkaar, voor iedereen
hoörbaar, stekeligheden - toe. Er werd mi
nister Zijlstra verweten dat hij het was
die de verhoging van de politiesalarissen
zo krap hield, dat hij de steun aan de
landbouw omlaag drukte, dat hij als mi
nister van Financiën de activiteiten van
alle departementen beperkte. Er werd hem
bij zijn terugkeer uit Suriname verwe
ten dat hij op Schiphol in zijn medede
lingen aan de pers blijk had gegeven van
eigenmachtige beslissingen, vooruitlopend
op besluiten van het kabinet.
In de Kamer stelde ook zijn partijgenoot
rar. Biesheuvel er een stekelige vraag
over. In de kwestie van de woningbouw
werd hem venveten achter de schermen
een compromis te hebben bekokstoofd met
de voorzitter van de K.V.P.-fractie, buiten
A.R. en C.H.U. om. Dat maakte ook de
C.H.U.-fractie onverzettelijker. Zij schaar
de zich achter de motie-Van Eibergen.
waardoor het kabinet-De Quay ten val
kwam.
De diepere achtergrond is echter de on
enigheid in de A.R.-partij, die na de be
vrijding bij de verkiezingen steeds stem
men heeft verloren en daardoor innerlijk
onzeker is geworden. Een deel van de
aanhang trekt naar „links", een ander
deel naar „rechts". Daarom zal het niet
gemakkelijk zijn nieuwe A.R.-ministers te
vinden die het vertrouwen hebben van een
fractie, die onevenwichtig en in zichzelf
verdeeld is. Men weet wel wanneer een
kabinetscrisis begint, maar nooit wanneer
en hoe zij eindigt.
Advertentie
Horizontaal: 1. paspoort, 5. staven. 10.
opmaakt, 11. heerlijk. 12. slechtaard. 13
giro, 15. heeze. 16. melanges. 19. verhalen.
21. agaat. 25. roet. 26. onderwijzer, 28. ami
caal. 29. spangen. 30. tegoed. 31. verdenkt
Vertikaal: 1. proost, 2. simpele, 3. on
achtzaam. 4. rottan. 6. teer, 7. vulling 8
nakroost, 9. charter, 14. aangewaaid. 17
overmaat, 18. bekneld. 20. roeping. 22. af
zagen, 23. perste, 24. bronst. 27. gade.
PRIJSWINNAARS
7.50: E. v. d. Waag. Molukkenstraat 28
Haarlem.
5.M. C. de Jong-Harmsen. Reizstraat
23. Harriem.
2,50: G. W. de 71"
Haarlem.
Staringstraat 25
In een extra uitzending van het televi
sie-journaal hebben vooraanstaande poli
tieke figuren hun zienswijze gegeven over
de kabinetscrisis. De minister-president
zei, „de ontwikkeling van donderdag niet
te hebben voorzien". Hij dacht niet, dat
hij zelf in een nieuwe regering zou terug
keren. De situatie noemde hij „bepaald
ingewikkeld". De fractievoorzitter in de
Tweede Kamer van de Anti-Revolutionaire
Partij, dr. Bruins Slot, zei, dat zijn
partij voor de motie-Van Eibergen heeft
gestemd, niet omdat ze een andere poli
tieke koers wenst. Maar de A. R. kan
niet aanvaarden, dat maatregelen om de
bouwmarkt voor overspanning te behoe
den alleen de gesubsidieerde volkswoning
bouw treffen.
Dr. T i 1 a n u s, fractievoorzitter van
de C.H.U., verklaarde de bestaande rege
ringscombinatie te willen behouden. De
waarnemend-voorzitter van de K.V.P.-frac-
tie. de heer Andriessen. verwachtte
grote politieke moeilijkheden. Hij zei te
betwijfelen of de motivering van de Anti-
Revolutionairen (zorg over de woning
bouw) wel stand houdt.
Hij verwees daarbij naar de bemidde
lende motie van zijn partij, die voor de
regering wel aanvaardbaar bleek.
Namens de Partij van de Arbeid sprak
oud-minister Suurhoff, die zei niet te ge
loven in de mogelijkheid van een recon-
strcutie van het bestaande kabinet. Een
oordeel over een oplossing wordt pas mo
gelijk als de meningsverschillen in de
protestantse gelederen hun aard en om
vang bekend zijn, aldus de heer Suurhoff
Prof. Oud. fractievoorzitter van de
V.V.D. zei te hopen, dat een volgend ka
binet een beleid zal voeren in de geest
van de regering-De Quay. De A.R. hebben
dat echter moeilijk gemaakt. Ook hij meen
de, onder verwijzing naar de K.V.P.-motie
en de wens, van A.R.- en C.H.-woordvoer
ders om de bestaande samenwerking te
handhaven, dat het geschil de prijs van
een kabinetscrisis niet waard was.
De voorzitter van de Katholieke Volks
partij, mr. H. W. van Doorn, heeft voor
de K.R.O.-microfoon een voorlopig oordeel
gegeven over de kabinetscrisis. Zijn. par
tij betreurt, dat deze crisis is gekomen.
Hoewel dit kabinet wel enige fouten heeft
gemaakt, fouten, welke vooral in het psy
chologische en praktische vlak liggen, is
er in het algemeen een constructief chris
telijk sociaal beleid gevoerd, zei hij.
Dr. W. A. Visser 't Hooft, secretaris
generaal van de Wereldraad van Kerken,
heeft op het hoofdkwartier van de raad
in Genève de volgende boodschap voor
Kerstmis 1960 uitgegeven:
Kerstmis is het feest voor alle mensen
geworden. Christenen en niet-christenen
vieren het, in kerken en bioscopen, in kan
toren en In restaurants. Moet het zo ook
niet zijnPer slot van rekening gewaagt
de proloog van de evangelist Johannes van
het licht, dat ieder mens verlicht.
Het feit van Kerstmis is inderdaad van
universele betekenis. Het heeft te maken
met de redding van de mensheid en is der
halve een zaak die ieder mens aangaat.
Kerstmis spreekt niet van licht in het
algemeen, niet van de eindeloze opeenvol
ging van dagen en nachten of van zomer
na winter. Kerstmis handelt over het ware,
echte licht dat God gezonden heeft en dit
licht is Jezus Chritus, God die in het vlees
komt.
De Christenen moeten niet tot de wereld
zeggen: ge hebt ons feest gestolen, dit heeft
niets met u te maken. Zij moeten er zich
op toeleggen te zeggen: ja, dit is uw feest
ook, maar u kunt het slechts op de oudste
wijze vieren als u tot erkenning komt wat
het betekent; dat de wereld, dat u zelf ge
roepen wordt om te leven door het licht
dat Jezus Christus is.
De grote belofte van Kerstmis: vrede in
de wereld, vrede in onze gezinnen, vrede
in onze harten, is voor allen die hun levens
willen openstellen voor het ware licht.
Hoewel men er begrip voor kan hebben,
dat de A.R.-fractie duidelijk consequent
van haar visie uit haar houding bepaald
heeft ten aanzien van het beleid van de
geestverwante bewindslieden, moet men
stellen, dat zij door haar houding toch wel
een grote verantwoordelijkheid op zich
heeft genomen. Talrijke zaken van grote
betekenis, liggend in het vlak van de
christelijke politiek, zijn nu in de lucht
komen hangen.
In een afzonderlijk radiocommentaar
zei prof. Oud nog: „Wie tegen de achter
grond van de ernstige internationale toe
stand ziet wat zich in de Tweede Kamer
heeft afgespeeld, kan wel niet anders doen
dan zich de vraag stellen of we niet alle
verhoudingen uit het oog hebben verlo
ren". Het meest onbegrijpelijk in de hou
ding van A.R. en C.H. vond hij, dat van
beide zijden verklaard was dat men geen
verbreking van de politieke samenwerking
wenste. Hoe kon men dan om het kleine
verschil met de minister die samenwer
king in gevaar brengen? Niemand weet
waar men nu zal belanden. In elk geval
zal de versnelling van de woningbouw al
lerminst worden gediend, nu het regerings
apparaat wellicht maandenlang tot mach
teloosheid zal zijn gedoemd.
De wethouder van sociale zaken van Til
burg, de K.V.P.-er F. J. J. Hoogers, heeft
vrijdag in de raadsvergadering gezegd,
dat hij in januari 1961 af wil treden.
Het was reeds bekend, dat de wethouder
in het voorjaar wellicht samen met enkele
andere wethouders zou aftreden om een
verjonging van het college van B. en W.
mogelijk te maken.
De directe aanleiding tot dit ontslag was
de behandeling van het agendapunt, waar
bij ter sprake kwamen: ernstige tekort
komingen, onvoldoende administratieve or
ganisatie, uit het oogpunt van interne con
trole ontoelaatbare praktijken, en ook be
leidsfouten van de wethouder, onder wiens
supervisie deze dienst staat.
Protest van de zending
DEN HAAG, (UPI) De autoriteiten van
de evangelisch christelijke zending in Hol-
landia hebben zich gewend tot het gouver
nement in Nederlands Nieuw Guinea met
een protest tegen de strekking van een
perscommuniqué verstrekt inzake de Ba-
liem-pacificatie.
Het betrokken perscommuniqué, dat gis
teren ook door het ministerie van Binnen
landse Zaken in Den Haag is vrijgegeven,
zou in enkele opzichten minder juiste ge
gevens bevatten, zo stelt men in zendings
kringen te Hollandia. (Men zie Van Dag
tot Dag van vrijdag).
Zoals bekend betreft het hier de medede
ling gedaan door de goeverneur van Neder
lands Nieuw Guinea op een vertrouwelij
ke persconferentie, welke mededeling la
ter voor publikatie werd vrijgegeven toen
naar de mening van het gouvernement hel
politieonderzoek naar de gebeurtenissen in
de Baliem-vallei tussen 9 en 14 december
jl was afgesloten.
In zendingskringen te Hollandia, heeft
men ernstige bezwaren tegen de officiële
lezing van het incident. Men heelt te Hol
landia derhalve niet alleen bij het gou
vernement zijn bezwaren kenbaar gemaakt
maar tevens op deze zaak betrekking heb
bende stukken naar Nederland gezonden
waar thans de zending bezig is haar stand
punt te bepalen. Van de zijde van het
zendingsgenootschap te Oegstgeest wenste
men derhalve in dit stadium geen nadere
mededelingen te doen. Nader vernemen
wij voorts, dat het parket van de
procureur-generaal een onderzoek heeft
ingesteld. De rapporten van dit onderzoek
zijn inmiddels naar de nog steeds in Ne
derland verblijvende dr. G. W. von Mey-
enfeld opgezonden.
Tengevolge van de spoorwegstaking in
België kan de brief- en pakketpost voor
België. Luxemburg. Frankrijk. Spanje.
Portugal. Algerije. Marokko en Tunesië
aan min of meer ernstige vertraging on
derhevig zijn. Dit geldt niet voor post
stukken met andere bestemming dan Bel
gië. waarvoor luchtrecht is betaald.
S WAARSCHUWING
GRENS
WASHINGTON (Reuter) In een toe
spraak, gehouden ter gelegenheid van het
ontsteken van de lichtjes in de kerstboom
van het Witte Huis, heeft president Eisen
hower een aanval gedaan op de rassen
discriminatie in de Verenigde Staten. On
danks de materiële welstand, waarmede
Amerika gezegend is, aldus de president,
zien wij vlekken, die een volk, dat oprecht
meent naar het beeld van zijn Schepper ge
schapen te zijn, ontsieren. Maar al te dik
wijls valt een apathische houding waar te
nemen tegenover schendingen van de wet
en normen van de maatschappelijke en
persoonlijke onaantastbaarheid.
Wannéér mensen als gevolg van verbit
terd vooroordeel en verschillen in huids
kleur geen gelijke politieke en economische
behandeling kunnen genieten, is dat weer
een van die onvolmaaktheden, die ook bui
ten onze grenzen niet verborgen blijven, zo
merkte de president op.
LONDEN (UPI) Volgens de Londense
Daily Mail van vandaag is de Britse pre
mier Harold Macmillan voornemens na
Kerstmis een wereldomspannende vredes-
kruistocht te ondernemen.
Macmillan zou volgens dit blad over
wegen om premier Kroesjtsjev uit te no
digen voor een bezoek aan Londen en ook
een ontmoeting willen arrangeren met de
regeringsleiders van communistisch China.
LEOPOLDSTAD (UPI) De UNO-troe-
pen in Kongo vieren als geheel geen
kerstfeest, maar de diverse onderdelen, die
dat wensen kunnen de kerstsfeer doen op
leven. Van de 20.000 man politietroepen zijn
3.000 Christenen, de overigen zijn Islamie
ten, Hindoes en Boeddhisten. De christenen
doen hun best het feest zo goed mogelijk te
laten slagen. Ze ontvangen geschenken van
familie thuis en van de regering van hun
land.
In Leopoldstad hebben 250 Canadezen
een kerstfeest gegeven voor Kongolese kin
deren. Het kerstmannetje kwam per jeep.
De kinderen hebben zich te goed gedaan
aan ijs, limonade en soep.
JERUZALEM (Reuter) Israëlische en
Jordaanse officieren en soldaten zetten
vrijdag de reeds jaren lang heersende on
derlinge vijandschap opzij om de christe
lijke bedevaartgangers op weg te helpen
naar Bethlehem.
Onder de Mandelbaumpoort, tussen de
twee afgescheiden gedeelten van Jeruza
lem, verdrongen zich de gelovigen, dié
Christus' geboorteplaats in Bethlehem wil
den bezoeken. In de ochtenduren over
schreden bijna 3.000 christenen de grens
een dag eerder dan gebruikelijk in verband
met de Joodse sabbath van vandaag.
Er heerste een ontspannen, vriend
schappelijke stemming op het grote plein,
dat met zijn prikkeldraadversperringen,
betonnen tankvallen en verwoeste gebou
wen herinneringen opwekt aan de bittere
gevechten in de stad van twaalf jaar ge
leden.
Jordaanse schildwachten en Israëlische
politiemensen liepen door elkaar. Zij hiel
pen oude vrouwen met het dragen van
pakjes met geschenken, gaven de nodige
aanwijzingen en spanden zich in om de
vervulling van de formaliteiten, verbon
den aan het overschrijden van de grens
die voor de rest van het jaar voor het
normale verkeer geslot»" is, te bespoe
digen.
In Het Vaderland noemt
Schoorsteenvegerij Duinoord zich
„Specialist slechltrekkende schoor
stenen".
Een gewaarschuwd man telt voor
twee.
WENS
Het blad mijner voorkeur Testi-
1 i a deelt mede dat in Den Haag is
„opgericht en gevestigd Lijdsman
Postorders n.v. met het doel de
beoefening van handel in onroe
rende goederen door middel van
postorders".
Wens voor alle postbodes: sterkte in
1961, bij bet bezorgen van die on
roerende goederen!
BIX
In een advertentie lees ik:
„Bix-sokjes kunnen niet krimpen.
Zo wèl dan krijgt u onmiddellijk
andere".
Blijft de (pijnigende) vraag: kunnen
Bix-sokjes krimpen of kunnen Bix-
sokjes niet krimpen? En kunnen
die „andere" wel of niet krimpen?
Tlllll
Volgens de Tielse Couraoi
meent burgemeester Stolk
„dat. het bezwaarlijk was een be- j|
schrijving te geven van het cul- g
turele leven in Tiel. Hij vroeg zich g
in dit verband af waar de grens g
was". H
Dit is een burgemeesterlijke uit- J
spraak die tot diep nadenken steml g
Ik vraag mij reeds een mensenleef- 1
tijd af waar die grens is. Niet alleen f|
in Tiel trouwens. s
1
ONTHULLING
In de Amersfoortsche Cou -
rant: §j
Prinses Birgitte (23) van Zweden jj
heeft zich verloofd met prins Jo- g
hann Georg von Hohenzollern. De §j
prinses is de tweede dochter van g
prinses Sybille, weduwe van prins g
Gustaaf Adolf die in 1947 bij een g
vliegtuigongeluk in Kopenhagen g
om het leven ktuam, en de moeder jj
van de twaalfjarige kroonprins g
Karei Gustaaf.
Een kleine rekensom onthult een g
pril moederschap.
Talarius jj
I!#
Nabij Montebauer op de autobaan Keu
len-Frankfort is een vrachtauto met aan
hanger van de firma Maas uit Venlo, op
weg naar Stuttgart, in een sneeuwstorm
tegen de achterzijde van een Duitse
vrachtwagen gebotst. Van de beide chauf
feurs overleed de 23-jarige J. J. Stevens
uit Arcen (Limburg) tijdens het vervoer
naar een ziekenhuis. De andere chauffeur
de 22-jarige H. Peters uit Velden, werd
zwaargewond in het ziekenhuis opgenomen.
Een van zijn benen moest worden geam
puteerd.
In Loenen op de Veluwe is de 41-jarige
automobilist E. J. Hoevers uit Eerbeek
met zijn auto door de gladheid van het
wegdek geslipt waarbij de auto in een
langs de weg lopende sloot terecht kwam.
De mede-inzittenden, de 33-jarige me
vrouw Hoevers-Bosgoed en drie kinderen
van het echtpaar wisten zich uit de auto
te bevrijden, doch de heer Hoevers moest
door omstanders uit de wagen worden ge
haald. Hij was toen al bewusteloos. Lang
durige kunstmatige ademhaling bleef zon
der resultaat. De heer Hoevers overleed
enkele uren later.
In Gieten (Drente) is de 75-jarige J.
Grelling aangereden door een auto die
slipte over het gladde wegdek. De man is
op weg naar het ziekenhuis overleden.
Op de Arnhemse weg bij Apeldoorn, is
de 17-jarige bromfietser P. Meijer uit
Vaassen om het leven is gekomen bij een
botsing met een slippende personenauto,
Bromfietser en auto kwamen onderaan het
talud van de weg terecht. De bromfietser
was op slag dood, de autobestuurder werd
licht gewond.
In Emmeloord is de 61-jarige H. van
der Kooi bij het oversteken door een per
sonenauto aangereden. Hij overleed korte
tijd na het ongeluk.
In Schiedam is de 78-jarige weduwe
G. B. M. K. uit Schiedam in het gemeen
te-ziekenhuis overleden aan de gevolgen
van de verwondingen die zij had opgelo
pen bij een aanrijding door een vracht
auto.
In het binnenziekenhuis te Eindhoven is
overleden de driejarige Elly van der Kerk
hof. Het kind was door een personenauto
aangeraden op de kanaaldijk. De bestuur
der van de wagen had niets van het onge-
iuk bemerkt en is doorgereden. De politie
heeft later auto en bestuurder achterhaald.
Trieste crisis
De donderdagavond ontstane kabinets
crisis kwam onverwachts, maar bovendien
is zij bepaald van trieste aard. Ook al be
hoor ik tot hen, die allesbehalve van be
wondering overlopen voor het Kabinet-De
Quay, toch meen ik dat het volkomen mis
moet worden genoemd om op een wijze
gelijk nu is geschied, een Kabinet ten val
te brengen.
In de eerste plaats reeds omdat, op de
keper beschouwd, het geschil, dat een
meerderheid in de Kamer en minister Van
Aartsen met diens ambtgenoten verdeeld
hield, in wezen weinig om het lijf had.
Maar goed, het recht om onder zulk een
omstandigheid niettemin de kans aan te
grijpen een ministersploeg, die men gaar
ne ten val wil brengen, een nederlaag toe
te dienen, behoeft men zich niettelatenont
nemen, mits. men tevens de menselijke
zekerheid bezit, dat er bij wijze van spre
ken vrijwel terstond een andere ploeg voor
in de plaats kan treden.
Die zekerheid nu ontbreekt in het onder
havige geval volkomen. Daarvan was de
heer Bruins Slot, de aanvoerder van de
anti-revolutionaire Kamerclub. die boven
al zijn aandeel had in het veroorzaken van
de crisis, dermate overtuigd dat hij diep
bewogen verklaarde, toch wel buitenge
woon gesteld te zijn op....het Kabinet!
Als hét werkelijk zo gesteld geweest ware,
had hij. naar de heer Andriessen, de waar
nemend voorzitter van de K.V.P.-fractie,
hem onder de neus wreef, eieren voor zijn
geld moeten kiezen en genoegen dienen
te nemen met de van de regeringstafel ge
dane concessies. Deze gingen aardig ver.
Zij kwamen er op neer dat minister Van
Aartsen zich bereid toonde, overeenkom
stig de in de motie-Andriessen neergeleg
de wensen te handelen. Derhalve: opvoe
ring van het aantal in 1961 te bouwen wo
ningen van 80.000 tot tenminste 82.500 en
verdeling van de 2500. die er dus bij zou
den komen, over goedkoper te bouwen
voor de minder-draagkrachtigen bestemde
woningen. En verder zou in de eerste helft
van 1961 worden gepoogd en eventueel be
slist om, indien dan de economische en
financiële omstandigheden daartegen geen
bezwaren zouden opleveren (wat op dit
ogenblik in de ogen van het Kabinet wèl
het geval was), het bouwprogramma als
nog tot 85.000 woningen uit te breiden.
Terecht merkte prof. mr. Oud (V.V.D.)
op, dat vooral dit laatste' het onmogelijk
kon rechtvaardigen alles nu zozeer op ha
ren en snaren te zetten als de heer Bruins
Slot met zijn aanhangers deden. Ook had
de voorzitter van de fractie van de V.V.D.
groot gelijk, toen hij er de aandacht op
vestigde, dat een thans ten val brengen va
het Kabinet juist een vertragende uitwer
king zou hebben op verwezenlijking van
het verlangen om in zo kort mogelijke tijd
zoveel mogelijke woningen gebouwd te
krijgen.
Achtergronden van de crisis
Het mocht echter allemaal niet baten.
Voor de anti-revolutionairen, die dit keer,
wonderlijk genoeg, de eendrachtige steun
kregen van de Christelijk-historische frac
tie, bestond er maar één gedachte: Barber
tje moest hangen. Lees in de plaats van
„Barbertje" alleen maar „minister Zijl
stra" en gij zijt dan toe aan de achter
grond van het ten beste gegeven anti-re
volutionaire spel. De heer Bruins Slot en
diens politieke vrienden zagen de kans
schoon om hun eigen geestverwant Zijl
stra de voet dwars te zetten. Vergeefs was
dat ten tijde van de Kabinetsformatie in
1959 geprobeerd, ofschoon Zijlstra bij de
toen gehouden Kamerverkiezingen nota
bene de lijstaanvoerder van de anti-revo
lutionairen was geweest! Nu moest hij er
ten langen leste aan. Het is niet alleen dui
delijk doch ook in vrij brede kring bekend,
dat de minister van Financiën, telkens
wanneer hij de ministerraad geplaatst
ziet voor de vraag of men aan bepaalde,
uiteindelijk weer financiële offers vragen
de verlangens tegemoet zal komen, rem
mend optreedt met het oog op de door hem
gevreesde financiële en economische ge
varen die deze offers zouden meebrengen.
Zo was het gesteld met hetgeen er uit
landbouwkringen ten opzichte van het be
leid van minister Marijnen werd voorge
staan, zo was het ook nu weer met betrek
king tot eventuele uitbreiding van het wo
ningbouwprogramma gesteld.
Dat het bij de minister van Financiën
dan tevens een punt van ernstige overwe
ging zal hebben uitgemaakt, dat grotere
royaliteit de voorgenomen belastingverla
ging wel eens in het gedrang zou kunnen
doen geraken, ligt voor de hand. Vandaar
dat het ook volkomen verklaarbaar is dat
hij de V.V.D. bij dit alles aan zijn kant zag
staan. En vandaar tevens, dat het voors
hands wel in heel sterke mate te betwijfe
len valt of straks een kabinet, met ondei
anderen de liberalen er in, alsnog tot ver
dere concessies inzake de woningbouw be
reid zal zijn, nadat zulks donderdagavond
niet het geval bleek te zijn.
Moeilijk oplosbare crisis
Het hier opgemerkte geeft trouwens
terstond aanleiding tot de kanttekening daf
van geen enkele ploeg, waarvan ook de
ministers Zijlstra en van Aartsen deel zou
den uitmaken bereidheid te verwachten is
om de donderdag aangenomen motie-Van
Eibergen uit te voeren.
Nu ja, zo zal men misschien geneigd zijn
te zeggen, dan is het maar het beste het
thans demissionaire kabinet te reconstrue
ren en de twee zittende anti-revolutionaire
bewindslieden door twee andere anti-revo
lutionairen te vervangen, die niet zo
„zwaar op de hand" zijn als in 't bijzon
der minister Zijlstra. Ik wees er echter al
op, dat het wel heel wonderbaarlijk zou
zijn. wanneer de liberalen met de anti
revolutionaire eisen inzake verdere uitbrei
ding van het woningbouwprogramma zou
den instemmen Doch ook afgezien daar
van is het heel wat makkelijker, het woord
„reconstructie" in de mond te nemen dan
er inderdaad toe over te gaan.
Immers, als men eenmaal zou willen be
ginnen te reconstrueren, is het eind ervan
nauwelijks te overzien. Dan toch zouden
twee zwakke broeders, gelijk de minister
van Defensie, ir. Visser (V.V.D.) en de
minister van Sociale Zaken. mr. Van Rooy
(K.V.P.) ten zeerste voor vervanging in
aanmerking komen. Bovendien zou in zulk
een geval allicht de vraag rijzen of het
niet de voorkeur zou verdienen, prof. De
Quay van de last van het minister-presi-
dentschap te bevrijden, ten einde in zijn
plaats een krachtiger figuur met meer po
litieke ervaring de leiding te doen nemen
Andere oplossingen
„Laten De Quay en zijn gezelschap
heengaan, en late daarop een zakenkabi
net aan het bewind komen", is men moge
lijk hier en daar geneigd, bij wijze van
geneesmiddel aan te bevelen. Het is echter
heel iets anders of een Kokadorus met
allerlei kwinkslagen een middel tegen lik
doorns aanprijkt, ook al moge hij zelf mis
schien niet eens de vaste overtuiging koes
teren dat het werkelijk zal baten, dan dat
men pleit voor een zakenkabinet zonder
dat het duidelijk is waarop dit eigenlijk
zou moeten neerkomen en hoe dat onder
de tegenwoordige omstandigheden wel op
zijn plaats zou zijn.
Hier en daar verluidt, dat in het bijzon
der in het anti-revolutionaire kamp ietwal
coquetterende blikken worden geworpen in
de richting van de Partij van de Arbeid
Doch zelfs als ook de Christelijk-histori-
schen mede van de partij zouden willen
zijn. zou zulk een combinatie nog geen
meerderheid achter zich hebben. Daarbij
komt dan nog dat mr. Burger en diens
vrienden er op dit ogenblik waarlijk niet
aan zullen denken in een kabinet te gaan
zitten zonder de K.V.P.
Zie ik het juist, dan staan de socialisten
op dit ogenblik heus niet te dringen aan
de poort, die toegang tot een kabinet zou
moeten geven. Met het gevolg onder meer
dat, ingeval men al op het denkbeeld
mocht komen eens na te gaan, of de vor
ming mogelijk zou zijn van een regering
gebaseerd op samenwerking tussen de
K.V.P. en de P.v.d.A., laatstgenoemde
partij stellig dermate hoge eisen zou stel
len. dat de K.V.P. het vrijwel zeker niet
over zich zou kunnen krijgen om daarop
in te gaan.
Al met al geloof ik dus reden te over te
hebben om de nu ontstane kabinetscrisis
niet alleen vreemd, doch bovendien uiter
mate moeilijk oplosbaar te noemen.
(Vervolg van pag. 1)
De regering zou vanochtend bijeenko
men om de toestand te bespreken. Vast
staat dat eerste minister Evskens gisteren
met de vertegenwoordigers van de rooms-
katholieke vakbonden heeft gesproken en
dat deze hem hebben toegezegd niet aan
de staking te zullen deelnemen wanneer
hij bepaalde kleine concessies zou doen.
die in hoofdzaak betrekking hebben op de
modaliteiten van de werkloosheidsteun.
Het is zeker niet onwaarschijnlijk dat hij
ook met de socialisten zal onderhandelen.
De moeilijkheid is daar echter dat de so
cialistische vakbonden eigenlijk feller zijn
in hun verzet tegen de eenheidswet dan
de socialistische partij. De rellen in de
Kamer maakten dan ook wel zeer de in
druk te zijn ingegeven door een zekere
angst bij de partijleiding dat de staking
hun uit de hand gaat lopen. Mogelijk dat
de kerstdagen een politieke godsvrede met
zich brengen en dat de aldus geschapen
sfeer beter zal zijn voor enige toenade
ring dan de oververhitte stemming van het
forum der volksvertegenwoordiging.
De regering heeft van verscheidene zij
den nogal wat critiek moeten horen over
het feit dat zij naar veler oordeel niet
doortastend genoeg optreedt om de werk
willigen te beschermen. Zo hebben de be
drijfsleiders van een grote textielfabriek
en van een glasblazerij in Henegouwen gis
teren hulp van de rijkswachters gevraagd
om de werkwilligen te beschermen. In
beide gevallen werd slechts een paar man
gezonden, die niet sterk genoeg waren de
stakers te beletten de werkwilligen lastig
te vallen.
Het grote probleem schijnt op het ogen
blik de elektriciteitsvoorziening. Reeds
heeft men in Oost-Vlaanderen fabrieken
stil moeten leggen om stroom te sparen
voor ziekenhuizen en belangrijke indus-
triëen. Voor de provincie Brabant, waar
in Brussel ligt, zou, wanneer er geen wij
ziging in de situatie komt, waarschijnlijk
vanavond iets dergelijks ingaan. Schouw
burgen en bioscopen zouden worden geslo
ten en in restaurants zou men bij kaars
licht moeten eten en particulier stroom
verbruik zou geheel en al worden verbo
den. In Wallonië zijn het vooral de voor
mannen van de socialistische vakbonden
die hun partij voor een voldongen feit zul
len zetten. Bovendien beschikken de vak
bonden over niet al te ruime middelen en
zal er dus veel aan gelegen zijn zo spoe
dig mogelijk een beslissing af te dwingen
aan de regering. Vooralsnog houdt deze
echter het been strak, zij het dat zij wel
bereid schijnt amendementen in het ont
werp van de eenheidswet aan te brengen.
Gisteren heeft zij ook via de radio een
aantal socialistische argumenten ont
zenuwd welke de socialistische propagan
da aanvoert tegen de eenheidswet en zij
heeft eveneens bekendgemaakt dat er
geen sprake van is dat koning Boudewijn
vervroegd terugkomt van zijn huwelijks
reis
In Antwerpen is de toestand evenmin
veel veranderd. De socialisten staken, de
rooms-katholieken werken. In de haven
scheen de toestand iets verbeterd en men
hoopte dat vandaag bruggen en sluizen be
diend zouden kunnen worden. Ongeveer
twintig schepen liggen te wachten om de
haven te kunnen verlaten. Andere kunnen
toch niet weg omdat er, als gevolg van de
spoorwegstaking in het zuiden van het
land, geen goederen uit de industriegebie
den zijn aangevoerd. De toestand bij de
drie grote petroleumraffinaderijen geeft
nog geen reden tot ongerustheid en er zijn
voldoende hoeveelheden ruwe petroleum
voorhanden om de bedrijven voorlopig in
werking te houden.
De raad van bestuur van de stichting
„Bevordering Bescherming Bevolking"
(niet te verwarren met de organisatie
..Beschei-ming Bevolking") heeft na over
leg met de minister van Binnenlandse Za
ken het besluit genomen, de stichting met
ingang van 1 februari 1961 op te heffen.
Dit besluit is genomen op grond van
de overwegingen dat de werving van
noodwachters thans een zaak is geworden
van de locale overheden en nauw ver
weven met het personeelsbeleid van het
treffende plaatselijke wervingsactiviteiten
departement, zodat algemene adviezen be-
van het departement dienen uit te gaan.
De voorlichting der bevolking omtrent
hetgeen haar in geval van oorlog te wach
ten en te doen staat, is in de loop dei-
jaren dusdanig van karakter veranderd,
dat ten aanzien hiervan aan een particu
liere instelling, in casu de stichting be
vordering bescherming bevolking, nief lan
ger de vrije hand zal kunnen worden ge
lalen. De van de stichting uitgaande voor
lichting mede te richten op aangelegen
heden. welke niet vallen onder de ver
antwoordelijkheid van de minister van
Binnenlandse Zaken is onwenselijk geble
ken.
