Horen en zien
dal
OUD EN NIEUW VOOR
RADIO EN TELEVISIE
HilNZP
Prins For Ionia aan de kop van
Italië's belasting-ranglijst
THoe is het ontstaan
PANDA EN DE MEESTER*VODDENRAPER
KONING BARBONIX I
't Is
1saus
't Is
saus-soep
J
9
KRO-avondcollege in
de Nederlandse taal
De radio geeft donderdag
Televisieprogramma
Kijk op Kunstbij KRO
grijze costuoms met vest
ƒ184.-, 174.-, 184.-
Wereldacademie van kunst
en wetenschap
door Radu Tudoran
Verschrikkelijke sneeuw
man toch een mythe?
Dit woord:
SCHERMUTSELEN
WOENSDAG 28 DECEMBER 1960
59. De kolonel marcheerde naar de toon
bank. keek naar opa en oude Sammy en
sprak: Daar zijn de vermisten." Wat
bedoel je?" vroeg opa korzelig, „wat kom
je hier doen?" „We komen U redden uit
deze verdorven omgeving," sprak de kolo
nel. „Verdorven omgeving?" herhaalde
opa verontwaardigd, „dit is een eerlijke
herberg, meneer! Maak, dat je wegkomt!"
„Maar paps," riep zijn dochter, „we kwa
men om U te redden. We dachten.
„Ja ja, natuurlijk zit jij er weer achter,"
gromde opa, „ik had het kunnen weten.
Mijn eigen schuld: ik heb je altijd teveel
verwend. Maar hoepelen jullie nu alle
maal op, want ik heb het druk. Ik drijf
hier een zaak, weet je. Alleen klanten
worden hier toegelaten." Maar zo gemak
kelijk liet. zijn dochter zich niet afschepen.
„Goed," zei ze, terwijl ze ging zitten, „dan
worden we klanten." Hier kon opa niets
tegenin brengen. „Vooruit dan maar,
kwaje meid," bromde hij, „je weet toch
altijd je zin door te drijven. Maar dan
moeten jullie iets bestellen." „Twee fles
sen champagne," zei de kolonel, „goed
gekoeld graag." Dat verkoop ik niet,"
zei opa nors. „Gepeperde limonade kun
nen jullie krijgen en wie champagne wil
hebben, gaat maar ergens anders heen."
„Nee, we blijven!" riep zijn dochter, „geef
maar, wat U hebt, paps!" Maar de limo
nade, die hen werd geschonken, bleek wel
wat erg gepeperd te zijn voor hun gevoeli
ge kelen en er klonken dan ook enkele
flinke hoestbuien. „Net goed," dacht Pan
da, „nu zullen ze loei weg gaan en opa
met rust laten." Maar het zou anders uit
pakken.
AT;Af-:'
A/WROK
NABESCHOUWINGEN
Het nieuwe jaar brengt in het K.R.O.-
elevisie-programma twee nieuwe verschij-
lingen. Op 4 januai-i (21.50 uur) start het
eeds van de radio-uitzendingen bekende
.Avondcollege" ook voor de televisie. De
.t.v.-klas" van dit ..Avondcollege" krijgt
een nieuw onderwerp: de Nederlandse
taal. die in twee cursussen van vijftien
lessen, elk van 20 a 25 minuten, wordt be
handeld. De lessen worden uitgezonden op
de woensdagen en vrijdagen, waarop de
K.R.O. „in de lucht" is: woensdag 4 en
vrijdag 20 januari, woensdag 1 en vrijdag
17 februari enz., steeds aan het einde van
het avondprogramma, vóór de „Epiloog".
De Vlaamse uitzendingen van de B.R.T.
zullen de Nederlandse lessen op tele-
recording overnemen, te beginnen op 18
januari. De lessen worden onder toezicht
van de organisaties van leraren samenge
steld door drie Hilversumse neerlandici,
de heren J. Ch, Vintges, J. de Ridder en Cl.
M. Oomes. De heer De Ridder zal de pre
sentatie op het scherm verzorgen. Hij zal
allerlei illustratief materiaal gebruiken:
foto's, filmopnamen, knipsels uit kranten
en tijdschriften enz. In de verdere toe
komst zullen waarschijnlijk ook Neder
lands- en oorspronkelijk dialect-sprekende
personen op het schenn komen. De regie
van de uitzendingen is in handen van me
vrouw T. Notten-Roeffen.
Zoals bekend zullen de kijkers de lessen
en dan met nog meer vrucht kunnen
volgen aan de hand van een schriftelijke
cursus, die de mogelijkheid schept na een
examen een erkend diploma te behalen.
Deze schriftelijke cursus wordt verzorgd
door het Ned. Schriftelijk Studiecentrum
te Culemborg.
Advertentie
Textiel stoffen met
het FELISOL-etlket
zijn kleurecht!
Let U dus voortaan
op FELISOL
FELISOL
écht kleurecht
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 KRO. 10.00 NCRV.
11.0 KRO. 14.00—24.00 NCRV.
KRO: 7 00 Nieuws. 7.15 Gram. 7.30 Voor dc jeugd.
7.40 Gram. 7.45 Morgengebed en overweging. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 8.50 Voor de vrouw. 9.35 Wa-
erstanden. 9.40 Gram. NCRV: 10.00 Gram. 10.15
vlorgendiensl. 10.45 Gram. KRO: 11.00 Voor de
zieken. 11.45 Gewijde muziek. 12.00 Middagklok -
noodklok. 12.04 Gram. 12.25 Voor de landbouw.
12.35 Land- en tuinb.meded. 12.38 Marsmuz. 12.50
Act. 13.00 Nieuws. 13.15 Zonnewijzer. 13.20 Piano
spel. 13.40 Gram. NCRV: 14.00 Lichte muz. 14.30
Filharm.-ork. 15.30 Klass. muz. 16.00 Verkennin
gen in de bijbel. 16.20 Pianospel. 16.45 Gram. 17.00
Voor de jeugd. 17.30 Gram. 17.40 Beursber. 17.45
Metropole-orK. 18.15 Sportrubr. 18.30 Vocaal ens.
18.50 Sociaal perspectief, lezing. 19.00 Nieuws en
weerpraatje. 19.10 Op de man af, praatje. 19.15
Gram. 19.30 Radiokrant. 19.50 Polit. lezing. 20.00
Gevar. progr. 21.30 Gram. 21.50 Periodiekenparade.
22.00 Orgelrecitai. 22.30 Nieuws. 22.40 Avondover
denking. 22.55 Boekbespr. 23.00 Gram. 23.30 Ne
derlandse emigranten en hun inpassing in de
Australische gemeenschap, 23.5524.00 Nieuws.
HILVERSUM II 298 m. 7.00 AVRO. 7.50 VPRO.
8.00—24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Gram.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9.00 G.vmn. voor de vrouw. 9.10 De groen
teman. 9.15 Gram. 9.40 Morgenwijding. 10.00 Gram.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Kookpraatje. 11.15
Gram. 11.45 Het huiswerkprobleem,'praatjè. 12.00
Orgel en zang. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Gram. 12.40 Lichte muziek. 13.00 Nieuws. 13.15
Meded. of gram. 13.20 Lichte muz. 13.55 Beursber.
14.00 Pianorecital. 14.30 Voor de vrouw. 15.05 Vo
caal ens., piaoo cn viool. 15.35 Voordr. 15.50 Gram.
16.30 Metropole-orkest. 17.00 Voor de jeugd. 17.30
Jazzmuz. 18.00 Nieuws. 18.15 Voordr. 18.30 Jazz
muziek. 18.45 Sportpraatje. 18.55 Gesproken brief.
19.00 Voor dc kinderen. 19.05 Gevar. progr. 20.00
Nieuws. 20.05 Kamerorkest en soliste. 21.10 Film-
praate. 21.25 Lichte muz. 22.00 Amus.muz. 22.30
Nieuws, beursber. van New York en meded. 22.45
Journ. 23.00 Sportact. 23.10 Nieuwe gram. 23.55—
24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Amus.ork. 12 30 Weerbericht.
12.35 Operettemuz. 12.50 Koersen. 13.00 Nieuws.
13.15 Zangrecital. 14.00 Gevar. muz. 15.00 Orkest-
conc. 16.00 Koersen. 16.06 Franse les. 16.21 Ork.-
conc. 17.00 Nieuws. 17.15 Voor de kinderen. 18.20
Voor de soldaten. 18.50 Sportkron. 19.00 Nieuws.
19.40 Omr.ork. en solist. 19.50 Polit. lezing. 20.00
Fac-Simile, hoorsp. 21.15 Gram. 21.30 Jazzmuziek.
22.00 Nieuws. 22.15 Koorzang 22.40 Kamermuziek.
22.55—23.00 Nieuws.
VOOR WOENSDAG
NTS: 17.00 Jeugdjourn. KRO: 17.10—17.30 Voor
:e kinderen. NTS: 20.00 Journ. en weeroverzicht
(ARA20.20 Achter het nieuws. 20.35 Kent gij
net land..?, reizen door Nederland. 21.00 Caba-
ret. 21.30 Forum.
VOOR DONDERDAG
NTS: 20.00 Journaal. KRO: 20.20 Documentaire.
20.30 Gesprekken. 21.00 Een ander mens (The
univited), TV-spel. 22.00 Sportpraatje.
Een nieuwe verschijning in het K.R.O.-
t.v.-programma wordt „Kijk op Kunst",
een kunstkroniek, die door regisseur Joost
Tholens met medewerking van Jan Willem
Hofstra, de vaste dramaturg van de K.R.O.-
t.v.. wordt samengesteld. De kunstkroniek,
die in de plaats van „Vademecum" komt,
heeft, een algemene opzet en zal zich ook
niet beperken tot actualiteiten op het ter
rein van de schone kunsten. De bestaande
toneelrubriek zal er dan ook. zij het in
verkorte vorm, in worden opgenomen.
Joost Tholens zal geheel met filmopnamen
werken. De door hem behandelde onder
werpen zullen door deskundigen op de
verschillende terreinen van de kunst wor
den gecommentarieerd.
Het programma zal steeds op de donder
dagavonden worden uitgezonden, vooraf
gaande aan het t.v.-spel van de K.R.O. De
eerste uitzending heeft plaats op donder
dag 19 januari te 20.40 uur.
Advertentie
Advertentie
ZOJUIST ONTVANGEN
bij
Gen. Cronjéstraat 40 - 44
Tel. 54679
KORT NIEUWS
Kunstprijs voor fotograaf. Burge
meester en Wethouders van Gouda heb
ben, overeenkomstig het advies van de be
oordelingscommissie, besloten de aanmoe
digingsprijs voor de kunst voor 1960 toe te
kennen aan de heer Bob de Wit, fotograaf
te Gouda. De leden der commissie waren
unaniem van oordeel, dat de persoonlijke
visie en de realisatie daarvan door een uit
stekend vakmanschap, gevoegd bij een
sterke compositie-wijze, toekenning van de
prijs aan de fotograaf wettigen.
1617. Maar in Palimonië ivoonde een alchimist, die altijd maar - bezig was met
allerlei geheimzinnige proeven in zijn laboratorium. Ook hij had de boodschap van
de koning gehoord, en hij lachte smakelijk.
Al die geleerden hier zullen nooit in staat zijn, het recept te vinden, mompelde hij
in z'n lange baard. Alleen ik, want ik ben knapper, dan al die prullen tezamen!
Ja ja, die oude alchimist was nogal met zichzelf ingenomen, zoals je ziet. Hij sloot
zich een week lang op in zijn werkplaats en mengde daar allerlei vreemde poeders
en vloeistoffen dooreen.
Ziezo ik heb het gevonden! riep hij trots, aan het eind van de iveek.
Zoals gewoonlijk wordt de jaarwisse
ling vergezeld door talrijke program
ma s van de verschillende omroepver
enigingen. Uitvoeringen van klassieke
muziek worden afgewisseld door de
voordracht van verzen, reportages, pla-
tenprogramma's, „per radio" zieken be
zoeken en een nieuwjaarsbal. De tele
visie doet voor dit alles niet onder; ook
in haar programma's worden het einde
en het begin van een jaar bezienswaar
dig aaneengeknoopt.
Op 29 december is prof. dr. W. Assel-
bergs uit Nijmegen (schrijver onder het
pseudoniem Anton van Duinkerken) in de
laatste aflevering van „Vademecum" de
gast van de K.R.O.-televisie. Dit laatste
„gesprek voor de camera" (onder redac
tie van Jan Willem Hofstra) gaat over
„Gezellige Overwintering", in het bijzon
der over de feesten waarin 's winters de
wensen van velen worden vervuld. In het
zelfde programma wordt het televisiespel
„Een ander Mens" van Ian MacCormick
gespeeld. Luc van Gent is de regisseur
van dit spel, dat is vertaald door Nel
Bakker.
De Vara-televisie geeft woensdagavond
28 december een cabaretprogramma, on
der de titel „Croissantje half om". Dit
programma is geschreven „op z'n Neder
lands" door Jaap van der Merwe en het
zal „op zijn Frans" worden uitgevoerd
door Wilhelmine, Jamine en Nico van
Doude en Wiley Spor.
Het vara-programma van deze avond
omvat voorts; de rubriek „Achter het
Nieuws", de documentaire „Kent gij het
land?" van dr. L. van Egeraat, die dit
maal Noordholland boven het Noordzee
kanaal zal behandelen (met illustraties
van de jonge Amsterdamse fotograaf Pe
ter Ruting) en het forumprogramma Wel
beschouwd. Piet Tania regisseert Kent gij
het land? en Milo Anstadt voert de regie
van Welbeschouwd.
In het Vara televisieprogramma op zon
dagavond 1 januari 1961 zullen de Peter
Sisters samen met verscheidene andere
artiesten voor de camera's verschijnen in
het programma „Vanavond bij Bruce". De
andere artiesten zijn de Limburgse accor
deonisten Schriebl en Hupperts, de teen
ager-musici Peter en zijn Rockets, voorts
Guus Jansen, Theo Bransz en het Frans
Mtiller Koor. Bruce Low is weer de gast
heer en Eimert Kruidhof voert de regie.
In het programma „Thuis bijzal
Laurens ten Cate ditmaal prof. mr. B. V.
A. Röling, hoogleraar in het strafgerecht
en het volkenrecht, interviewen in het
oude Groningse buiten „Groenenstein".
Ellen Blazer regisseert dit programma.
„Achter het nieuws" opent de uitzending
van de Vara op deze avond, voorts zal
men „De wereld van Vandaag zien", met
dr. L. de Jong, en een film uit de serie
Interpol calling, namelijk „Een lang week
einde".
Op vrijdag 30 december zendt de avro
van 14.20 tot 14.40 uur onder de titel
„Jaarkring der poëzie" een programma
uit. waarin de beste verzen, die in het af
gelopen jaar voor de avro-microfoon zijn
voorgedragen, andermaal in een voor
dracht van Anny Schuitema te beluisteren
zijn. Hierbij zijn verzen van J. Bernlef,
die..de Reina Prinsen GeerligsTprijs .-ver
wierf, Catharina van der Linden, Michel
van der Plas. Paul Rodenko, Remco Cam-
pert, Jos Vandello, Ben Cami, Gerrit Kou-
wenaar en Herman v&n den Bergh. Voorts
hoort men enkele Japanse haikoes, als
mede een modern Japans gedicht.
Tsjaikofsky's ballet „De notenkraker"
zal in zijn geheel te beluisteren zijn in een
concert voor de vara op zaterdagmiddag
31 december. Het wordt gespeeld door het
Omroeporkest, dat bij deze gelegenheid
wordt geleid door de Amerikaanse dirigent
van Russische afkomst Nicolai Malko, die
reeds herhaaldelijk in ons land als gast-
dirigent is opgetreden. Naar traditie zal
de reportagedienst van de Vara op de.mid
dag van de oudejaarsdag, zaterdag 31
december, een overzicht uitzenden van het
afgelopen jaar. De titel van dit program
ma, dat precies een uur zal duren, is
„60 minuten 1960". Het werd samengesteld
door Jan de Troye en Henk van Stipriaan.
De K.R.O. geeft op zaterdag 31 december
de volgende programma's:
In het radioziekenbezoek onder leiding
van Alex van Wayenburg wordt op Oude
jaarsdag (11.00 uur) een terugblik gegeven
op het afgelopen jaar. In een „jaar-revue"
zijn allerlei fragmenten verzameld van
hoogtepunten uit het radioziekenbezoek
van 1960. Het Oudejaars-avondprogramma
van de K.R.O. begint (18.00 uur) met een
uur lang veel gevraagde muziek van het
lichte genre. Nieuws en Actualiteiten wor
den nu, volgens K.R.O.-traditie, samen
gevoegd in een overzicht van de belang
rijkste gebeurtenissen van 1960. Dit pro
gramma begint na de nieuwsberichten
van 19.00 uur. Het is samengesteld onder
leiding van Herman Fikkert. André Meurs
en Herbert Joeks gaan in een licht pro
gramma op Oudejaarsavond op zoek naai
de „Man van het Jaar". De muzikale il
lustraties van dit door Tonny Schiffer-
stein geproduceerde programma worden
verzorgd door het K.R.O.-Dansorkest on
der leiding van Klaas van Beeck (20.00
uur). De opera-zangeres Mimi Aarden is
de speciale gast van Schiffersteins laat
ste „Tierelantijnen" in 1960 (22.40-23.40
uur). In dit programma komen natuurlijk
weer de „Kopstukken" Sophie Stein, God
fried Bomans, Cees de Lange en Kees
Schilperoort onder voorzitterschap van
Leo Nelissen bijeen.
Op Nieuwjaarsdag fungeert K.R.O.-stu
dio I tevens als balzaal voor een program
ma van Ton Kool „Met de beste Wensen".
Aan dit programma, dat om 14.30 uur
wordt uitgezonden, werken onder anderen
mee: het K.R.O.-Ballroomorkest onder lei
ding van Klaas van Beeck, The Downtown
Jazzband onder leiding van Roeffie Hue-
ting en het kwartet Jo Budie. Onder de
titel „Leeuw met verlof" brengt de K.R.O.
in het avondprogramma van Nieuwjaars
dag (21.20-22.25 uur) een door Claude
Denys en Pierre Nivollet geschreven ko
misch luisterspel, dat in 1957 werd be
kroond met de eerste prijs van de Radio
Télévision Fran^aise. Deze door Frans
Brunklaus vertaalde humoristische fanta
sie wordt geregisseerd door Léon Povel.
De muzikale illustraties zijn geschreven
door Jean Wièner.
Advertentie
Tomaat 92 ct
Kip 108 ct
Champignons 108 ct
Ossestaart 108 ct
Denk ook aan Heinz
Erwtensoep tijdelijk 98 ct
Familieblik 165 ct
JERUZALEM (AFP) —In Jeruzalem is
de oprichting bekendgemaakt van een We
reld academie van kunst en wetenschap,
die geleid zal worden door de Schotse
Nobelprijswinnaar Lord John Boyd Orr.
Algemeen secretaris is de Israëliër Hugo
Boyko. De Academie stelt zich ten doel
„de ware vijanden van de vrede, zoals
honger, ziekte, verspilling, onwetendheid,
onverdraagzaamheid, berusting 'en angst"
te bestrijden.
Belastingkantoren in ge
heel Italië hebben heden
lijsten gepubliceerd van de
inkomens der Italiaanse be
lastingbetalers, zoals dit
door hen is opgegeven of
door de fiscus is getaxeerd.
Twee figuren die in vo
rige jaren door hun aan
wezigheid boven aan de
ranglijst enige fleur eraan
hebben gegeven, ontbreken
ditmaal, omdat beiden het
land verlaten hebben. Het
•zijif Gina- Lollobrigida, die
geëmigreerd is naar Cana
da en Sophia Loren die op
en neer reist tussen Zwit
serland en Hollywood met
haar echtgenoot Carlo Pon-
ti.
Volgens de tot dusver ge
publiceerde cijfers is Gio
vanni Agnelli van de Fiat-
autofabrieken in Turijn
thans de rijkste inwoner
van Italië. Zijn inkomen
wordt getaxeerd op 399
miljoen lire. waarvan hij
bijna 160 miljoen aan be-
-»r>i moeten betalen.
In Turijn zijn nog tien
mensen wier inkomens de
60 miljoen lire te boven
gaan.
In Milaan, waar 23 per
sonen boven deze grens
komen, is het de familie
Falck siaalmagnaten
welker leden elk op onge
veer 130 miljoen lire zijn
getaxeerd.
In Napels voert de reder
Achille Lauro de lijst aan
met een inkomen dat op
150 miljoen ljrejs geschat..
Volgens de 'voorlopige
uitslagen in Rome is Franco
Palma. eigenaar van che
mische industrieën, de rijk
ste Romein. Zijn belasting
over het afgelopen jaar zal
25.920.00 lire beclragen Hoe
groot zijn inkomsten dit
jaar zijn geweest, is niet
bekendgemaakt.
De fiscus heeft de opga
ven van twee edellieden
niet zonder meer willen ac
cepteren en een nieuwe
taxatie geëist.
Prins Alessandro Torlo-
nia. de riikste grootgrond
bezitter van Italië, heeft
een inkomen van 88 miljoen
lire opgegeven. De fiscus
kwam toen echter tot een
andere conclusie en sloeg
hem aan voor 500 miljoen
lire. het hoogste privé-
inkomen in het land. Her
tog Francesco Serra di Cas-
sano heeft dit jaar een in
komen van 76 miljoen lire
opgegeven, welke aangifte
ook door de belastingen in
twijfel wordt getrokken.
Andere internationaal-
bekende belastingplichtigen
zijn de componist en zanger
van „Volare". Domenico
Modugno. die getaxeerd is
op 18 miljoen lire en de
tenor Ferdinando Corelli
(12 miljoen).
De lijfarts van paus Pius
XII, Galeazzo Lizzi. die is
geschorst wegens het pu
bliceren van weinig smake
lijke details van de dood
strijd van de Paus. zou dit
iaar volgens de fiscus 25
-mliben lire hebben ver
diend.
Vertaling Margot Bakker
PROLOOG
Van alles wat zich hier heeft afgespeeld is alleen
het spoor van een trekker overgebleven: het brede
van een zware trekker. Terwijl ik ernaar kijk is het
alsof ik het doordringende dreunen weer hoor, dat in
de lucht is blijven hangen, zoals de sporen van de
wielen zich in de weg hebben gedrukt.
Het is nauwelijks te geloven: hier is een trekker
langs gereden! En meer dan een: tientallen, honderd
misschien of meer. Tussen de stukgereden stenen
groeit nu gras, het groeit er zomaar, als een wonder.
Het zaad is van elders aangewaaid, het heeft daar
jarenlang onder de stenen gelegen en toen de trek
kers weggereden zijn, is het gras opgeschoten. Ik blijf
staan en luister en het is alsof ik het hoor groeien.
De wind strijkt door hot vervallen huis aan de over
kant van de weg en rukt aan een blikken plaat, die aan
nog één spijker hangt: dat is het uithangbord van de
winkel van Cristea Dumitrica. Vroeger was daar altijd
heel wat vertier. Op een morgen vonden ze de winkelier
met ingeslagen schedel. Achter hem op de tafel onder
de lamp met de groene kap waren vijf zakjes goud
leeggeschud. Er was hier in die tijd namelijk veel
goudgeld in omloop. Na de dood van de winkelier raak
ten zijn winkelpanden hij had er meer dan een
in verval. Overigens zou dat toch wel gebeurd zijn.
Er knaagde een andere dood aan de fundamenten van
het bestaan. Alleen de aarde ontkwam aan het geweld:
onbekommerd laat zij ook daar gras groeien waar de
trekkers hun voren hebben achtergelaten. Christea
Dumitrica werd vermoord, ja. Maar de politie heeft er
nooit iets over te weten kunnen komen. Zodra de wacht
meester binnenkwam viel zijn blik op wat er onder de
groene lamp te zien was. Toen hij het huis verliet lag
er niet meer precies zoveel goud als tevoren. En de
wachtmeester was niet in staat een tweede maal hel
huis van de vermoorde winkelier te betreden: hij viel
dezelfde morgen nog in de diepte en verbrandde er on
der de toren van een in brand geraakte oliebron, ge
kromd als de grote kevers hier, de vliegende herten.
Ik kijk naar het uithangbord en het vervallen gebouw
en probeer na te denken: wat was eigenlijk de zin van
deze hele geschiedenis? Was het een tragedie? Op zich
zelf misschien niet, maar in verband met al het andere.
Ja, hier heeft een waanzinnige en dodende wind huis
gehouden. Op deze kale plek waar het gras al weer
begint te groeien, kwamen vroeger, tegen de avond, een
duizend mensen bijeen. De wind heeft hen verstrooid.
Sommigen zijn gestorven en elk sterfgeval is een sym
bool. Anderen zijn weggetrokken. Velen ook zijn onder
de brandende boortorens levend verbrand. Nu nog ruik
ik de walgelijke lucht van verkolend mensenvlees, nog
hoor ik de doodschreeuwen.
Ja, velen zijn in de boorputten gevallen, verscheidene
honderden meters diep. Van hen is nooit iets terugge
vonden. Nog anderen zijn krankzinnig geworden.
Hier waaide een noodlottige wind.
Nu zijn alléén de vervallen muren overgebleven
met het uithangbord. Drie winkels waren het. Ik denk
me in die tijd terug en boven de puinhopen begin ik
te zien hoe die winkels er stonden. Drie onderling ver
bonden panden, gevuld met waren en druk van de klan
ten. In het laagste, links, werden huishoudelijke artike
len verkocht; verder kleding en gereedschappen. Het
tweede, drie treden hoger, omdat de bodem hier opliep,
was het levensmiddelenbedrijf. En het derde, nog eens
drie treden hoger, was eigenlijk in hoofdzaak restaurant
en heette de „salon". Elk pand had vier getraliede
ramen en een deur die zo breed was, dat vijf mensen
naast elkaar naar binnen hadden kunnen gaan. Voor
het restaurant strekte zich een houten terras uit met
een prieel van groene kruiselings over elkaar gelegde
latten erboven. Dit terras liep door tot aan de rand van
de sloot; een eiken trap van enkele treden leidde over
de sloot rechtstreeks naar het grote plein. Links en
rechts van de trap zijn ook nu de palen nog aanwezig,
waaraan de ingenieurs, die 's middags in het restaurant
kwamen eten, hun paarden vastbonden.
Als de verbindingsdeuren tussen de huizen werden
opengelaten door de heen en weer dravende eigenaar
ontstond er een doorlopend vertrek van verbijsterende
lengte, een indrukwekkende trapsgewijs oplopende zaal.
De open plek voor de huizen was eigenlijk geen plein,
maar meer een verbreding van de wegkruising, een
plek aarde, die harder was dan de omringende bodem.
Hier bleven vrachtwagens en reizigers staan, voor zij
hun tocht voortzetten.
Aan alle kanten verhieven zich tussen de onderschei
den wegen andere gebouwen, grotendeels van hout ove
rigens en laag, maar toch ook met een soort veranda
die tot aan de sloot doorliep. Dat waren zaken op aller
lei gebied. En alle leken zij achter hun ramen een ge
heim te verbergen een nederzetting op een andere
planeet had het kunnen zijn. En nu ik de huizen weer
voor me zie komen ook de mensen tot leven. Ieder
neemt zijn vroegere plaats weer in, als in een panopti
cum. Allereerst Chivu Bocanu: hij staat op de hoop aar
de midden op het grote plein. Toen ik hem daar in wer
kelijkheid voor het eerst zag meende ik, dat hij enkel
een boomstam was, een kruising misschien tussen een
knotwilg en een knoestige eik zo groot en zwaar en
roekeloos stond hij daar op zijn stok geleund. Achter
hem zie ik ook Stojan, zijn helper. Die is mager en
bleek en gluurt uit zijn verschrikte en onderdanige
hondenogen altijd een beetje angstig naar zijn baas op.
Ik heb in mijn leven heel wat honden horen janken en
ik weet dus wat het janken van een hond is. En precies
zo jankte Stojan die avond, toen de hoorders hem in
gesloten hadden en een pak slaag gaven. Na dat voorval
noemden de mensen hem de hond. Of, wacht even:
noemden de mensen hem werkelijk zo? Net:, ik geloof
eerder, dat ik hem in gedachten die naam heb gegeven.
Veel verschil maakt het overigens niet. Het is de enige
naam die bij hem past en hij moet hem maar houden.
Rondom deze beide iiguren is zoveel ruimte open als
Bocanu met zijn nijdig zwaaiende stok vrij kan maken.
Niemand heeft de moed te dicht bij de verhoging te ko
men, waar die twee staan. Dc mannen die van het werk
zijn gekomen en zich op het grote plein hebben verza
meld, staan, in afzonderlijke groepen, op enige afstand
sommigen al voor de deuren van de winkels die zij wil
len binnengaan. De gedachte aan -de drank maakt hun
kelen droog; hun blikken betasten gretig de kleurige
flessen in de uitstalramen. Allemaal zie ik hen zo voor
me, verstard als op een foto die jaren geleden gemaakt
is.
Hoeveel jaren nu al geleden? Daarover zal ik straks
wel eens nadenken.
Voor het restaurant staan een paar gezadelde paarden
die de koppen in de kribben steken. De ingenieurs zit
ten dus in het restaurant en nemen voor de maaltijd
een pruimebrandewij, een tzuika. In de deur van het
levensmiddelenbedrijf zie ik een blauw uniform: dat is
het hoofd van de afdeling marechaussee van Telega,
opperwachtmeester Brebeanu Marin. Hij draagt een
karabijn als een jager onder de linkerarm, met de
riem over de schouder. Onder de rechterarm heeft hij
een groot, in grauw papier gewikkeld, pak. Ik weet
wat er in dat pak zit, even goed als meneer Cristea,
die het heeft gemaakt. Als deze foto. die ik voor me
zie, tot leven komt en al die mensen op de open plek
hun gang gaan, zal de opperwachtmeester van de
marechaussee als een bedelaar van winkel tot winkel
lopen.
„Wat moet ik toch beginnen, broedertje, morgen wordt
mijn jongste gedoopt en ik weet niet waarvan ik het
feest moet bekostigen!". Iets dergelijks zal hij tegen
de winkeliers zeggen en hij zal hen daarbij van onder
de rand van zijn pet doordringend aankijken.
De ene man herinnert me telkens weer aan de an
dere. Allereerst zie ik nu meneer Bilascu, de bedrijfs
leider van de oliemaatschappij, met vooruitgestoken
buik uit zijn kantoor komen. Het is een vrouwenjagei-,
maar nu oud. En tegelijk zie ik van de andere kant
vrijwel zijn tegenhanger naderen: Telengescu, de tegen
woordige vrouwenjager uit de stad jong. Hij is een
beetje dom, draagt handschoenen los in zijn hand, heeft
een zonnebril op en een brede vlinderdas voor.
Ook Gogoi, die altijd dronken was, ben ik niet ver
geten. Daar staat hij roerloos op de weg, met zijn
paard aan de teugel. Als het beeld evenwel begint te
leven zal hij gaan wankelen en dan wordt het duidelijk
dat hij niet het paard vasthoudt, maar het paard.. Nou
ja, precies het omgekeerde. Naast de dx-onkaard staat
Motoaka, een beter soort armoedzaaiei-, de onbetaalde
helper van Gogoi. En tei-wijl ik hem voor me zie, zie
ik natuurlijk ook zijn vijf zusters, die doelloos en ï'uste-
loos ronddwalen en door de mensen alleen met cijfers
worden aangeduid, al niet anders dan de boortoi-ens.
van een tot vijf.
(Wordt vei-volgd)
Dr. Lawrence Swan, bioloog aan het San
Francisco State College, die Sir Edmund
Hillary begeleid heeft op zijn expeditie
naar de Himalaya, heeft dinsdag in Red
wood City in Californië verklaard, dat de
„vei'schrikkelijke sneeuwman" een mythe
is. Swan zei, dat de twee scalpen die van
de legendarische wezens afkomstig zouden
zijn, namaak zijn. Volgens hem waren ze
gemaakt van de huid van geiten of var
kens. De sporen die door inboorlingen zijn
gezien, waren waarschijnlijk die van een
bergvos. Swan verklaarde, dat tengevolge
van de bijzondere sneeuwcondities, de vier
sporen van de vos samensmelten tot twee.
die de indruk geven van een mensaap af
komstig te zijn. Ook zouden de inboor
lingen een Tibetaanse beer hebben kunnen
zien, die vrij zeldzaam is.
Wij hebben te maken met een in oor
sprong Germaans woord: schermen
en de samenstelling b e-s c h e r m e n.
Dit. wooi-d is in het Italiaans overge
nomen als schermire. Het zelfstandig
naamwoord daarbij is scaramuccia. Het
Franse werkwoord dat daaiwan is afge
leid., luidt escarmoucher, het Engelse:
to skirmish, het Duitse: scharmützeln
en het Nederlandse: schermutsen dat
nu geheel in onbruik is geraakt en ver
vangen is door schermutselen. Zo is
naast wiegen ontstaan wiegelen en
naast schuiven is schuifelen gevormd.
Werkwoorden als schermutselen, wie
gelen en schuifelen drukken een her
haalde werking uit. Schermutselen wil
dus zeggen: telkens kleine, niet tot een
beslissing leidende (voorposten) gevech
ten leveren, het over iets oneens zijn
en daarover debatteren enz. Een oor
spronkelijk Genriaans woord is dus via
het Romaans weer in het Germaans op
genomen.