SABENA-VLIEGTUIG BIJ j Het woord is aan
BRUSSEL NEERGESTORT
Sovj et-regering eist heengaan
van UN O-secretaris-generaal
Gizenga als opvolger van
Loemoemba erkend
HET WEER
Levenslang voor moordenaar
van Lina Feenstra
Kü
Alle 72 inzittenden zijn omgekomen
Eis: 18 jaar en terbeschikkingstelling
Politie joeg in Amsterdam
groep betogers uiteen
Kampbeul van
Vught ontkent alles
DAGBLAD VOOB VELSEN-IJMDIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS. BEVERWIJK EN OMGEVING
46e JAARGANG NUMMER 89
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
A Adj. Hoofdredacteur, Jos L Lodewijta R^t,.IJm^,.^ U^ G^.B^D^N.V.G^H^S, IM- Directie, P. w. Peereboon, en Mr. H. C. van der Mlje
Demonstraties in Moskou
HA MM A R SKJOELD IN ONMOGELIJKE POSITIE
Gecensureerd
Rustig weer
Desastreus] van de regering tegen hem geëist.
Twee agenten mishandeld
Hij werpt zich op als een
verzetsman in Nederland
MO RRIS "êefore you êuij!
NYLON REGENJASSEN
In de krant van heden:
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1961
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuideo.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
IJmuider Courant
Henriëtte Roland Holst:
Alles heeft deel aan een geheimenis die
wij begrijpen en niet begrijpen.
BRUSSEL (UPI) - Een Boeing-707
straalvliegtuig van de Belgische lucht
vaartmaatschappij Sabena, met aan
boord 61 passagiers en een bemanning
van elf leden, is vanochtend omstreeks
tien uur dichtbij het vliegveld van Brus
sel neergestort. Alle 72 inzittenden zijn
om het leven gekomen.
Het vliegtuig kwam uit New York en
Een menigt van een paar duizend
personen heeft dinsdag wegens de
dood van Loemoemba een felle
demonstratie gehouden voor het ge
bouw van de Belgische ambassade in
Moskou. Enige ruiten sneuvelden
doordat met stenen en stukken steen
kool werd gegooid. Studenten forceer
den de deuren en besmeurden het
gebouw met inkt.
(Telefoto)
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
MOSKOU, 14 februari. De moord op Loemoemba heeft een uiterst ernstige
internationale crisis geschapen. Nadat reeds dinsdagmiddag vijandige demon
straties voor de Belgische ambassade in Moskou waren gehouden, heett de
Sovjet-regering in ongekend scherpe termen stelling genomen tegen Hammars-
lqoeld. In een officieel communiqué beschuldigde zij dinsdagavond de UMO-
secretaris-generaal van medeplichtigheid in uitvoering en voorbereiding van e
moord op Loemoemba. Zij eisten Hammarskjoelds afzetting en kondigden aan
hem niet langer te zullen erkennen en alle betrekkingen met hem te zullen
verbreken. Luidt dit al een onmogelijke situatie in de UNO in, de toestand in
Kongo zelf zal er ook niet gemakkelijker op worden. De Sovjet-regering zegt
in haar vijf punten tellend communiqué dat zij hulp aan „de wettige regering
van Antoine Gizenga", Loemoemba's plaatsvervanger, als een heilige plicht
beschouwt en zij roept „alle vrijheidslievende landed' op, hun steun aan Gi
zenga te geven. Zij eist tenslotte de terugtrekking der UNO-troepen uit Kongo
binnen een maand. De Sovjet-verklaring krijgt des te meer gewicht omdat
Kroesjtsjev zelf gisteren in Moskou terugkeerde. De Sovjet-leider zond trou
wens een persoonlijk telegram van deelneming aan Gizenga. Men herkent oo
zijn openhartige trant in de omschrijving van Hammarskjoeld als „een lakei van
J - U - - _1 - TT\TA Air* pin trovorhfinff V911 DI IP
Onze reisredacteur W. L. Brugsma,
die m,omenteel een bezoek aan Moskou
brengt, was gisteren ooggetuige van de
felle protestbetogingen voor de Bel
gische ambassade in de Russische
hoofdstad naar aanleiding van de dood
van de Kongolese leider Loemoemba.
In het hierbij afgedrukte, gecensureer
de artikel geeft onze reisredacteur een
verslag van de onlusten^ welke een
zware beschadiging van net ambas
sadegebouw tot gevolg hadden, alsmede
een beschouwing over de ernstige
crisis, die tengevolge van de in (ie
Kongolese kwestie aangekondigde Rus
sische maatregelen en eisen weer op
het internationaal vlak is ontstaan. De
mening van sommige politici in Mos
kou is. dat een vervanging van UNO-
secretaris-generaal Hammarskjoeld
wiens positie door de jongste stappen
van de Sovjetregering bijkans onmoge
lijk zou zijn geworden door een
Afrikaan of een Aziaat de minst kwade
mogelijkheid tot een compromis lijkt.
de kolonialisten, die een smet is op de UNO en die de verachting van alle
eerlijke mensen verdient".
De scherpe toon van het Soy jet
communiqué en de dreigende politie
ke implicaties daarvan overtroffen zelfs
de somberste verwachtingen van de
waarnemers in Moskou, die dinsdag
middag getuige waren van „spontane
uitingen van verontwaardiging" voor de
Belgische ambassade. Arbeiders, intellec
tuelen, huisvrouwen, kolchozboeren en stu
denten van de vriendschapsuniversiteit de
fileerden er leuzen roepend met spandoe
ken waarop bestraffing van Moboetoe,
Tsjombe en Kasavoeboe werd geëist. (Hier
twee regels gecensureerd) Dat de moord
op Loemoemba inderdaad de oprechte ver
ontwaardiging der Moskovieten heeft ge
wekt, wordt begrijpelijker wanneer men
bedenkt dat de figuur van Loemoemba hun
altijd als de nationale held van Kongo is
voorgehouden.
Het Sovjet-communiqué beschrijft hem
dan ook als zodanig alvorens het de vol
gende maatregelen geeft: De UNO moet
vastbesloten de Belgische acties veroorde
len die de moord op Loemoemba en zijn
medewerkers ten gevolge hadden als „een
internationale misdaad, onverenigbaar met
het Handvest van de UNO en een schreeu
wende verkrachting van de resoluties der
UNO-assemblee over de onafhankelijkheid
der koloniale gebieden". Tsjombe en Mo
boetoe moeten als agressors worden ge
arresteerd en al hun troepen moeten door
de UNO-contingenten worden ontwapend.
Alle Belgische militairen en burgers moe
ten worden ontwapend en teruggetrokken
uit Kongo. De Sovjet-verklaring eist voorts
het binnen een maand stop zetten van
alle UNO-operaties in Kongo en het terug
trekken van de UNO-troepen zodat de Kon
golezen zelf orde op zaken kunnen stel
len. De Sovjet-nota besluit met de hier
boven vermelde eisen van afzetting van
Hammarskjoeld en steun aan Gizenda.
momenteel aan Nieuw-Guinea besteedt,
houdt dit gevaarlijke verloop ook nog een
waarschuwing aan Nederland in. Een per
ongeluk tot martelaar gemaakte Papoea
kan een soortgelijke bejegening van de
Nederlandse ambassade in Moskou inlui
den. Men mag ten slotte vaststellen dat
Kennedy's poging om Loemoemba alsnog
straai. ma een aanvaunciuiv bij een nationale verzoening in Kongo te
défilé onder toezicht van de Sovjet-militie, be'trekken buiten zijn schuld, te laat is
fnrPPArilp PPH aantal heethoofden ten slot- \/rr,r. Iron loo ief rlo hP7Grffrth
Voordat de verklaring afkwam demon
streerden zesduizend betogers vijf uur lang
voor de kanselarij van de Belgische am
bassadeur Hypolite Cools in de Brood-
straat. Na een aanvankelijk vreedzaam
Verwachting tot morgenavond:
In de nacht en ochtend plaatse
lijk mist of laaghangende be
wolking, overigens droog weer
met opklaringen. Zwakke wind.
Over het algemeen iets minder
zacht.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
gekomen. Men kan lastig de bezorgdheid
verhelen dat de nieuwe crisis de hoop
vollere toon in de Amerikaans-Russische
betrekkingen ernstig in gevaar zal bren
gen, hoewel de Sovjet-verklaring zich van
iedere verwijzing naar Amerikaanse me
de-verantwoordelijkheid voor hetKongote
se drama onthoudt.
de zwaarste straf op zijn plaats. Daarbij
heeft zij in aanmerking genomen „het
hand over hand toenemende kwaad van
grove agressie ter voldoening aan al dan
niet normaal gerichte seksuele driften,
welk kwaad zowel uit vergeldingsoogpunt
als terwille van de preventie met gestreng
heid dient te worden bestraft".
forceerde een aantal heethoofden ten slot
te de toegang tot het gebouw en brak een
paar ruiten. Op dat moment greej) de mi
litie in en verzocht zij de menigte per
luidspreker zich te verspreiden. Dinsdag
avond werd de Belgische ambassade vol
ledig door de Russische militie beschermd.
Men kan echter veilig aannemen dat de
verontwaardigdheidscampagne over Loe
moemba's dood in de komende dagen het
hoogtepunt nog moet bereiken. Tijdens be
togingen in bedrijven zal de „stem des
volks" zeker alle steun verlenen aan de
dreigende verklaring van zijn regering.
Hoe dreigend die is, valt moeilijk te over
schatten. De Sovjet-regering forceert op
grond van de dood van de Kongolese lei
der een crisis in de UNO, kennelijk om
haar eerder afgewezen voorstel tot ver
vanging van Hammarskjoeld door een drie
manschap van vertegenwoordigers van
het westen, het communistische en hel j-)e rechtbank in Amsterdam heeft de
neutrale blok er alsnog door te drukken. 28-jarige Amsterdamse los werkman die
"ZS. X op '7 april I960 in 6e wonin g van hoofd-
uitvoerend orgaan van de UNO gesteld inspecteur Schipper aan de Ier Gouw
waren, nu moeilijk vallen zich alsnog van straat jn Amsterdam het 17-jarige
dit Sovjet-standpunt te distancieren. De Leeuwarciei. meisje Engelina Feenstra
Sïïffi het leven beroofde wegen, dood-
tie wordt geplaatst door een Afrikaan of slag vergezeld of voorafgegaan van an-
een Aziaat, zo oordelen de politici hier. ^ere sti-afbare feiten, veroordeeld tot
blijft de minst kwade mogelijkheid tot een jevensiange gevangenisstraf. Er was
compromis. }g jaar en Jaarna terbeschikkingstelling
Een stopzetting van de UNO-actie in De rechtbank die van mening is dat de
Kongo hoe gebrekkig die ook verlopen man voor dit misdrijf niet verminderd toe-
is, moét desastreuze gevolgen hebben. Het rekenbaar kan worden vcrklaard omdat
wegvallen van de laatste verbindingen, het de voorbereiding en uitvoering van de
uitbreken van een algemene hongersnood, misdrijven wijzen op een weloverwogen
slachtpartijen en stamoorlogen zouden er handelen, deelde het oordeel van de beide
vrijwel zeker het eerste gevolg van zijn. psychiaters die verdachte een gevaar voor
Gevaarlijker-, voor de wereldvrede nog is I de samenleving noemden.
dat buitenlandse steun aan welk Kongolees Op grond daarvan achtte de rechtbank
regime dan ook haast onvermijdelijk tot
internationalisatie van het conflict zal lei
den. Gizenga, die vanuit Stanleystad een
zeer beperkte macht uitoefent is voor Ne-
der-Kongo en Leopoldville zo mogelijk nog
onaanvaardbaarder dan Loemoemba zelf.
De totale chaos die dreigt is de bittere
oogst van de catastrofale mislukking van
België's beleid, de rauwe wonde van zijn
pogingen om via Tsjombe's marionetten
regering de rijkdommen van Katanga te
behouden, pogingen die Kongo's wankele
eenheid verder ondergroeven. Gezien de
bijzondere aandacht die de Sovjet-Unie I
(Van onze Amsterdamse redacteur)
Enkele honderden communistische jon
geren, die dinsdagavond voor het Belgische
consulaat in de Johannes Vermeerstraat
te Amsterdam wilden demonstreren tegen
de moord op Loemoemba, hebben deze
straat niet bereikt omdat zij op het Mu
seumplein werden opgewacht door zes
tien politiemannen en een inspecteur. Zij
moesten hun pogingen opgeven en trok
ken zich terug in de richting van het Leid-
seplein, maar kregen zoveel belangstel
ling van nieuwsgierigen, dat het urenlang
onrustig bleef in deze omgeving.
De demonstranten hadden zich om
streeks acht uur achter de Stadsschouw
burg verzameld en trokken daarna met
opgeplakte foto's van Loemoemba en
spandoeken met spreuken als „Kolonia
lisme is moord" „Kongo moet vrij", en
„Belgen weg uit Kongo" in de richting
van het Museumplein. Het viel daarbij
op, dat meisjes voorop liepen, kennelijk
met de bedoeling een hardhandige tegen
actie van de politie te voorkomen.
De agenten op het Museumplein, die de
beschikking hadden over paarden en mo
toren, traden de betogers kalm tegemoet.
Maar toen deze niet op zachte aandrang
reageerden, drongen de agenten door het
„meisjesfront" heen en dreven de knapen
met de gummistok uiteen. Even trachtten
de jongelui de politie met stokken en ste
nen te weerstaan, maar deze pogingen
liepen op niets uit.
Zij trokken terug naar het Leidseplein
en gingen de smalle Leidsestraat in, waar
zich honderden nieuwsgierigen samenpak
ten. Ter hoogte van de Keizersgracht
stuitten zij op een radio-auto van de po
litie met twee agenten. Deze twee politie
mannen stonden voor de moeilijke opgave
de demonstranten tegen te houden en links
en rechts over de gracht te verspreiden.
Omdat de politie opdracht had, niet van
pistool of sabel gebruik te maken, moes
ten zij in de ongelijke strijd het onderspit
delven. Eén van de agenten werd de gum
mistok uit handen geslagen en men pro
beerde zelfs hem in de gracht te gooien.
Zijn collega, die een waarschuwingsschot
loste, werd tegen de grond geslagen en
kreeg een trap in het gezicht. Zijn pistool
raakte hij kwijt.
De beide agenten kwamen danig geha
vend uit de strijd. Zij moesten voor het
behandelen van hun verwondingen naar
het Binnengasthuis worden gebracht en
zullen zich een nieuw uniform moeten
laten aanmeten.
I verongelukte tijdens de landing. Het
kwam terecht op een akker en explo
deerde.
Een 21-jarige landarbeider, werkzaam
op de akker, werd gedood. Een andere
werkman werd zeer ernstig gewond.
De man die op de akker gedood werd is
Theo de Laeter, een wielrenner (amateur)
die twee maanden geleden zijn sport vaar
wel moest zeggen. Van de andere man
werd een been afgerukt.
Onmiddellijk na de explosie ontstond
brand in het vliegtuigwrak. Het toestel
werd geheel vernield; de identificering
van de inzittenden is zeer moeilijk. Het
ongeluk gebeurde bij uitstekend vlieg
weer heldere lucht, goed zicht, met
slechts lichte grondmist. Het zilver en
blauw geschilderde viermotorige straal
vliegtuig was tweemaal om het vliegveld
Zaventem gecirkeld voordat het aan de
landing begon.
Van officiële zijde werd vernomen dat
de meeste passagiers Amerikanen waren.
Het reuzenstraalvliegtuig kwam neer in
de omgeving van villa's en boerderijen,
geraakte in brand en werd volkomen vei-
nield. De wrakstukken liggen over een
groot gebied verspreid.
Volgens een ooggetuige scheen het toe
stel nadat het eerst langzaam daalde,
plotseling weer omhoog te gaan. Daarna
zakte het snel naar de aarde.
Het vliegtuig scheen moeilijkheden met
het landingsgestel te hebben.
Een andere ooggetuige zei dat het toe
stel met de neus naar beneden te pletter
viel. Het maakte geen voor in de grond.
(Van onze correspondent
BONN De voormalige concentratie
kampcommandant Carl Chmielewski ont
kende gisteren, op de tweede dag van zijn
proces te Ansbach in Zuid-Duitsiand, al
les wat hem ten laste is gelegd. Van geen
van de 297 moorden, waarvan hij wordt
beschuldigd, wil hij iets weten. Ook niet
wat hij in het nazi-kamp in ons land,
Vught, heeft misdaan.
Advertentie
BARtËuÖrIsSTr"" HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (Bil .KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
Carl Chmielewski
Weerrapporten 1, 2
Agenda van IJmond en Haarlem 2
Uit het binnenland 2, 5
Op de Praatstoel3
Van Dag tot Dag3
Buitenlands nieuws 3, 5
Horen en Zien4
Kunst 4
Uit stad en omgeving .6, 7, 9, 17
In de Vishal en op zee7
Langs sluizen en havens7
Beeldverhalen 11
Feuilleton 41
Beurs 43
Scheepsberichten 13
Economisch nieuws13
Sport 45
Dit nummer bestaat uit
zestien pagina's
Chmielewski behoort tot de wreedste,
maar ook tot de meest bijzondere figuren
onder de S.S.-beulen die de laatste jaren
voor de Westduitse rechtbank zijn ver
schenen. In 1936 deed hij dienst in het
kamp Sachsenhausen, in 1940 in Mauthau
sen, in 1943 behoorde hij tot de toonaan
gevende S.S.-figuren in het concentratie
kamp Vught bij Den Bosch.
In het proces bleek gisteren dat Chmie-
lewski in de oorlog door een S.S.-recht-
bank tot gevangenisstraf is veroordeeld
omdat hij in Vught edelstenen en andere
goederen van gevangenen had gestolen.
In het boek „Tausend Tage im K.Z." wordt
beschreven hoe Chmielewski in de S.S.-
kantine van Vught vrouwelijke gevange
nen afschuwelijk mishandelde. Toen de of
ficier van Justitie te Ansbach dit Chmie
lewski voor de voeten wierp, antwoordde
deze: „Dat is een grove leugen," waar
na hij een sprookje vertelde over zijn
„verzetsdaden" in de oorlog. Mag men
Chmielewski geloven dan heeft hij in Ne
derland tijdens de oorlog van Joodse fa
milies geneesmiddelen en van Nederland
se vrouwenverenigingen levensmiddelen
aangenomen en ook doorgegeven aan de
gevangenen te Vught.
Van de werkelijk schandelijke aanval,
die de regering van de Sovjet-Unie op de
secretaris-generaal van de Verenigde Na
ties heeft gedaan, hoeft de heer Dag Ham
marskjoeld zich persoonlijk niet veel aan
te trekken. Want die aanval is, ondanks
de persoonlijk-beledigende vorm waarin
hij is gesteld, in wezen niet gericht op
hém, maar op de positie waarin hij onge
veer acht jaar geleden is geplaatst na een
lange periode van politieke touwtrekkerij
tussen verschillende groepen in de Veilig
heidsraad. (De secretaris-generaal wordt
weliswaar formeel „benoemd" door de Al
gemene Vergadering, maar „volgens een
aanbeveling van de Veiligheidsraad", zo
schrijft het Handvest van de Verenigde
Naties voor.) Als niet Hammarskjoeld
maar iemand, anders, met een even sterke
persoonlijkheid en een even grote onaf
hankelijkheidszin, in 1953 tot opvolger
van Trygve Lie zou zijn aangewezen, zou
den de beledigende verklaringen van het
Kremlin nu op diens hoofd zijn neer
gekomen.
Het besluit van Moskou, Hammarskjoeld
niet langer te „erkennen" als functionaris
van de Verenigde Naties en zijn aftreden
te eisen, is niets anders dan de voortzet
ting van de campagne die premier Kroesj
tsjev in september I960 in de Algemene
Vergadering heeft ingeleid, een campagne
die uitsluitend tot doel heeft, de commu
nistische invloed op het secretariaat van
de volkenorganisatie te vergroten. Door
zulk een vergrote invloed hoopt het Krem
lin blijkbaar, op den duur de werkzaam
heden van de UNO op elk gebied te kunnen
domineren.
In de acht jaar, die sedert de benoeming
van Hammarskjoeld zijn verlopen, is de
internationale positie van de Sovjet-Unie
politiek, militair en economisch ont
zaglijk veel sterker geworden en het is
duidelijk dat het Kremlin die toeneming
van de Sovjet-macht tot uiting wenst te
zien komen in een aanzienlijke uitbreiding
van de rol die Moskou ook via de Ver
enigde Naties in de wereld speelt. He
laas is het UNO-optreden in Kongo nu
eenmaal méér dan ongelukkig geweest
(niet omdat Hammarskjoeld fouten heeft
gemaakt, maar voornamelijk omdat er aan
het Handvest ernstige fouten kleven), en
deze gelegenheid heeft Kroesjtsjev in sep
tember j.l. al dankbaar aangegrepen om te
proberen de secretaris-generaal ten val te
brengen en hem te doen vervangen door
een driemanschap. Eén lid van dat drie
manschap zou dan door Moskou worden
aangewezen en bij de benoeming van het
tweede (het z.g. „neutralistische" lid) zou
Moskou een flinke vinger in de pap heb
ben, zodat de communistische invloed op
de topfunctie van de organisatie zich dan
al tot de helft of twee-derde van het totaal
zou uitstrekken.
Het behoeft geen betoog, dat deze opzet
van Kroesjtsjev volkomen in tegenspraak
is met geest en letter van het Handvest,
dat immers de bepaling bevat dat „elk lid
van de Verenigde Naties zich verplicht,
het uitsluitend internationale karakter van
de verantwoordelijkheden van de secre
taris-generaal en de staf (van het secreta
riaat) te respecteren en geen pogingen te
doen om hen te beïnvloeden bij de ver
vulling van hun taak". Maar de tekst van
het Handvest wordt door de Sovjet-leiders
al hebben die ook zelf een belangrijk
aandeel gehad in de formulering ervan
reeds lang genegeerd, behalve in die ge
vallen waarin zij er politiek voordeel uit
kunnen trekken.
Men kan er danook zeker van zijn, dat
het Kremlin zich op den duur niet tevre
den zou stellen met de vervanging van
de secretaris-generaal door een drieman
schap, gesteld dat de niet-communistische
mogendheden zo dwaas zouden zijn daar
mee in te stemmen. Uiteindelijk streeft
Moskou naar de situatie, waarin het pre
cies datgene zou kunnen doen wat nu ver
boden is: het secretariaat zodanig te be-
invloeden dat het volkomen naar het pijpen
van de communisten danst. Geheel volgens
de communistische beginselen poogt de
minderheid hier dus. de wet te verzetten
en haar wil aan de meerderheid op te
leggen. In het hanteren van deze techniek
hebben de communisten een grote, helaas
al te grote ervaring.
Voor de Westerse wereld betekent dit
alles een zeer ernstige bedreiging, want
toegeven kan en mag het Westen in geen
geval, en bij niet-toegeven wordt de UNO
van onder tot boven gespleten en blijft er
van de internationale samenwerking in 't
geheel niets over. De nieuwe Sovjet-aanval
heeft in de UNO danook de gevaarlijkste
crisis van haar bijna zestienjarig bestaan
veroorzaakt en bovendien wel heel duide
lijk gemaakt wat de communisten bedoelen
met vreedzaam naast elkaar bestaan''!