PANDA EN DE GROTBOKSER
C
„Stalen psychologen" zullen
arbeidsbureaus vervangen
ffJÜSlBBff
Bibïea en de Bosmannetjes
Krachtpatsers onder de dieren
Elektronisch brein
als examinator...
m m
Sterker stoelen in
vliegtuigen gewenst
F
Vijf uur slaap is
ruim voldoende
Tovenarij leeft weer
op bij de Zoeloes
<"Hoe is het ontstaan?">
N7
WOENSDAG 1 MAART 1961
9
OPMARS DER ROBOTS
ter-s®
V U
Scherven
Miss Blanche
herkent u
aan de
goudgele tabak
Adam
door Radu Tudoran
Vertaling Margot Bakker
In vijftig jaar
niet geslapen
Oorlogsschip „Wasa" wordt
in april geborgen
Dit woord: TRAM
HS-66
48. Hoewel Panda nu dus, naar hij dacht, van de
zorg om de holbewoner af was, bleef hij toch nog even
in ernstige gedachten verdiept voor het schoolgebouw
staan. Had hij nu wel goed gehandeld? vroeg hij
zich af. Zou de oerfiguur wel mee kunnen komen op
school? Hij zag nog niet, dat er een oude bekende
naderde, die dit onderwerp graag met hem bespreken
zou. Ook Doctor Van Achterom, het Hoofd der School,
had intussen zijn twijfel. Hij had besloten om de vaar
digheden van zijn nieuwe leerling (die nu in een ge
schiktere bank zat) aan een proef te onderwerpen door
hem op bevattelijke wijze een kleine optelling op te
geven. „Kijk eens hier, vent," zei hij. „Daar is een
jongetje, zie je wel? En daar is nóg een jongetje.
Hoeveel jongetjes zijn dat nu als je ze bij elkaar doet?"
„Ikkie Blabla wee-niet, Ikkie Blabla kijk-probeerant
woordde de holbewoner sluw, terwijl hij de jongetjes bij
elkaar deed om te zien hoeveel het er dan werden.
Zijn bevattingsvermogen viel de onderwijzer een beetje
tegen.
ÓVER ONGEVEER honderd jaar, zo hebben geleerden voorspeld, zal de mens drie
maal zoveel kennis vergaard hebben als hij thans bezit. Hij zal zich dan in alle takken
der industrie van robots bedienen, en, als het nodig is, de fouten van robots her
stellen. Er zullen naar schatting z'o'n tienduizend verschillende soorten „denkauto-
maten", elektronische breinen, bestaan. Onze kleinkinderen en achterkleinkinderen
zullen dan wel voorzorgsmaatregelen moeten nemen om te voorkomen dat de mecha
nische geesten, die wij thans bezig zijn op te roepen, hen niet de baas worden.
Elektronisch brein als examinator
Een der eerste tekenen van deze onver
mijdelijke ontwikkeling was de installatie
in New York van een robot, dezer dagen,
die antwoord moet geven op de vraag:
„Wat presteert deze man of vrouw?" Deze
„stalen psycholoog" kan drieduizend ge
ponste kaarten tegelijk opslokken, en aan
de hand daarvan het verlangde antwoord
geven. Op die ponskaarten zijn de ant
woorden geregistreerd die vaklieden op
ieder gebied hebben gegeven op een dui
zendtal vragen. Die vaklieden kunnen bij
voorbeeld zijn: voormannen of ingenieurs
in 'de textielindustrie, automonteurs, auto
ontwerpers, hersenchirurgen of elektro
nische experts.
Onkreukbare machine
De stalen psycholoog kan niet omgekocht
worden, hij is nauwgezet en niet ontvanke
lijk voor knipoogjes, argumenten Of andere
vormen van menselijke overredingskracht.
Smeekbeden, charmes of „relaties in hoge,
kringen" laten hem steenkoud; hij wehfe'ï
slechts- een-eerlijk en--rechtuit antwoord op
zijn vragen en'geeft dan door "het aan- en
uitflitsen van 'lampjes te kennen of dat
antwoord goed of fout was.
Als hij zich niet geheel zeker „voelt",
kan hij ook conclusies geven als „bijna
junst", „twijfelachtig" of „niet bruikbaar".
Elektronisch examen
Het is namelijk zó, dat specialisten steeds
meer moeten weten op hun eigen vakge
bied, een terrein dat voor buitenstaanders
steeds onoverzichtelijker wordt. De taak
van de Amerikaanse robot is, de kennis
van vaklieden te controleren. Wie later
toezicht zal houden op robots, moet zich
reeds nu onderwerpen aan een elektro
nisch examen.
Vermoedelijk zullen „specialisten graad
C" (dat zijn de gewone vakarbeiders van
heden) over honderd jaar nog maar een
vierdaagse werkweek hebben, en op ieder
van die vier dagen slechts drie uur wer
ken. Wat zij gedurende die paar uren zul
len verdienen, hangt af van het antwoord
dat de robot zal geven op de vraag: „Wat
presteert deze man of vrouw?"
De technocratie zal hoogtij vieren, maar
different cake in werk en beloning zal er
ook dan wel nodig zijn. Het ligt voor de
hand dat vaklieden die belast zijn met het
beoordelen en repareren van storingen aan
weersatellieten of televisie-ruimtestations
meer zullen verdienen dan opzichters in
een volautomatische fabriek van, pakweg,
elektronische kookfornuizen.
Vakbondsleiders namen proef
De mensen die zich reeds nu bezig hou
den met de arbeidsmethoden van de vol
gende eeuw menen, dat er in die tijd geen
arbeidsbemiddeling, geen psychotechnici
en geen menselijke examinatoren meer
nodig zullen zijn. Al die keurings- en
schiftingsarbeid kan dan door elektro
nische machines verricht worden, zeggen
zij. Toen zij hierover onlangs in een Ame
rikaans tijdschrift schreven, kwamen de
vakbonden ijlings in het geweer. Drie
vakbondsfunctionarissen bezichtigden een
aantal „selectie-robots" en onderwierpen
zich aan een examen op het gebied van
vakbonds-, sociale en arbeidspsychologie.
Het elektronisch brein kende deze drie
specialisten respectievelijk de volgende
cijfers toe op elk gebied der drie genoemde
nen: a) 166. 168 en 219 „goed"; b)14,
er?22 „bijna goed"; c) 31, 37 en 54 „nog
rièt "Bruikbaar".
De robot had meteen maar even exact
wetenschappelijke gegevens verstrekt over
wat deze drie vakbondsleiders, hun ge
schiktheid en de heersende levensstandaard
ingecalculeerd, zouden mogen verdienen,
Zijn conclusie was dat zij respectievelijk
31, 29 en 26 percent salarisverlaging moes
ten hebben!
In vakbondskringen in Amerika is men
sindsdien rotsvast van overtuigd, dat
deze „stalen psychologen" waardeloos
zijn
Advertentie
„Die kan ik niet' meenemen, dat is geen
afval," zei in de Engelse stad Hitchin dë
vuilnisman terwijl hij neerkeek op vijf
tig lege shampooflessen in de vuilnisem
mers van kapper Eric Sinclair. ;,Maar
niemand wil ze terug hebben," zei Sin
clair. De vuilnisman was niet van zijn
stuk te brengen. „Ze kunnen nog gebruikt
worden, dus is het geen afval," hield hij
vol. „Zou u ze meenemen als ze kapot
waren," „vroeg Sinclair. .ia, dan wel,'
antwoordde de vuilnisman. Tien minuten
later bracht hij een bak vol glasscherven
met voorbeeldige beroepsijver naar zijn
wagen. Kapper Sinclair had de flessen op
het trottoir in stukken gesmeten. „In tij
den niét zo'n pret gehad," was zijn com
mentaar.
Advertentie
De Amerikaanse regering overweegt de
mogelijkheid de luchtvaartmaatschappijen
te verplichten sterkere stoelen in hun toe
stellen aan te brengen om de passagiers
een grotere kans op levensbehoud te geven
bij vliegtuigongelukken.
Het federale bureau voor de luchtvaart
heeft een verzoek ontvangen van het
bureau voor de veiligheid van de Raad
voor de Luchtvaart om een studie te ma
ken van deze kwestie.
Leden van de commissie van onderzoek
van de Raad voor de Luchtvaart (CAB)
menen, dat tenminste enkele van de passa
giers van de Electra van Eastern Airlines
die bij Chicago neerstortte de ramp over
leeft zouden hebben, als de zetels op hun
plaatsen waren blijven staan. Van alle
stoelen was er maar een die niet van zijn
plaats losgerukt werd. Bovendien waren 14
veiligheidsriemen losgeschoten.
Het bureau voor de veiligheid heeft
daarom aangedrongen op verplicht stellen
van sterkere sluitingen op de veiligheids
riemen en sterkere stoelen, speciaal in de
Electra's.
Het bureau heeft tevens gevraagd of het
geen aanbeveling verdient, de wettelijke
normen voor zetels in vliegtuigen in het
algemeen te herzien.
De bepalingen in de V.S. zijn thans zo,
dat een stoel in staat moet zijn een kracht
te doorstaan, die negen maal zo groot is
als de zwaartekracht. Verscheidene typen
stoelen, speciaal die, welke in straalvlieg
tuigen worden gebruikt, kunnen echter een
kracht van 15-g (15 maal de zwaartekracht)
doorstaan.
Een andere les, die geleerd werd uit de
ramp bij Chicago was dat de neerklapbare
metalen eettafeltjes achter elke stoel, zeer
gevaarlijk zijn. De meeste hoofdwonden
waren door deze metalen voorwerpen ver
oorzaakt. Omdat de stoelen losschoten,
werden de passagiers tegen de metalen
tafelbladen geslagen. De Raad van de
Luchtvaart heeft daarom aanbevolen, deze
tafelbladen te doen vervaardigen van ma
teriaal dat buigen kan of dat gemakkelijk
breken kan.
Voor de loketten geboorten, huwelijken
en overlijden op het stadhuis van het
Franse plaatsje Lons-le-Saunier stonden
dinsdag lange rijen mensen, toen een
man in adamskostuum binnentrad. Vrou
wen gilden, de man aarzelde en verdween
Een politieman die op onderzoek uitging
vond de man nog steeds naakt in het stad
huis. Hij had zich verstopt in een nis en
gaf stamelend een verklaring voor zijn
vreemde gedrag. Hij was dienstplichtig en
zojuist medisch onderzocht, waarna hij
verdwaald raakte in de gangen van het
stadhuis.
Een mens kan ca.1,5x
zijn eigen gewicht van
de arond heffen
Een bü kan
ca.3"00xzijn
eigen gewicht
trekken
uir \vl'
Een bromvlieg kan ca.170x
zijn eigen gewicht trekken
Een sprinkhaan
kanca.12x
zijn
ewicht
rekken
Een oorworm kan ca. 700x ■-.
mier
zijn eigen gewicht trekken
90xzijn eigen gewicht trekken .-Sr;
In de atletiek
en de krachtspor
ten bereiken de
menselijke pres
taties voortdurend
nieuwe hoogte
punten, zoals de
constante stroom
van nieuwe we
reldrecords op
ieder gebied be
wijst. Met alle
respect voor de
verrichtingen der
sportkampioenen
moeten wij echter
toch in het oog
houden, dat de
prestaties van alle
dieren naar ver
houding veel groter zijn dan die welke de
mens op het gebied van lichaamskracht
ook kan hopen te bereiken. Als iemand
bij voorbeeld zo om en nabij zijn eigen
lichaamsgewicht van de grond weet te
tillen, vinden wij hem al een knaap van
een vent. De kleine mier echter, om maar
een voorbeeld te noemen, kan liefst 90
maal haar eigen gewicht verplaatsen.
Vele vissen zijn ook enorm sterk en
men kent dan ook tal van verhalen van
vissen die boten, compleet met hengelaar
en al, kilometers ver meesleurden.
De kleinste oorwurm is, in verhouding,
een van de sterkste dieren ter wereld:
het kan 700 maal zijn eigen gewicht ver
plaatsen. Als een menselijke gewichthef-
fer een overeenkomstige spierkracht had,
zou hij 50.000 kilo kunnen tillen.
Bij de vogels vinden wij ook tal van
opzienbarende prestaties. Zo maakt de
goudplevier tijdens zijn trektocht van
Amerika naar Hawaii ca. 252 miljoen
vleugelslagen. De grootste zee ter wereld,
de Stille Oceaan wordt door de storm-
zwaluw in één keer zonder tussenlanding
ff
22-23. Kijk, die Gromgram was nu het
enige wezen in 't bos, waar elfje Bibina
bang voor was. Dat kwam, doordat hij
altijd lelijk deed tegen iedereen en ook
tegen haar. O, die Gromgram was zo'n
akelig mannetje iniemand kon met
hem opschieten en het was zijn eigen
schuld, dat de andere Bosmannetjes hem
links lieten liggen.
Nee, die Gromgram was helemaal niet
vriendelijk tegen Bibina; integendeel hij
loerde er altijd op, óf hij haar niet dwars
kon zitten.
En daarom maakte het elfje altijd
maar gauw dat ze wegkwam als die
Gromgram in de buurt was. Ze was bang
voor 'm en verschool zich achter een boom
of struik, als hij door het bos liep met 'n
grimmig gezicht
De wijdverbreide theorieën dat een mens
acht uren slaap per etmaal nodig heeft
en dat de uren welke men vóór midder
nacht slapend doorbrengt veel waardevol
ler zijn dan de slaapuren nè middernacht,
is op losse schroeven gezet, aldus heeft
de „Medical Research Council", een groep
Britse medici en specialisten die onder
zoekingswerk verricht, verklaard.
Uit studenten in Cambridge werden een
groep uitgesproken nachtbrakers en een
even grote groep gedegen slaapgenieters
op basis van vrijwilligheid onderworpen
aan allerlei slaap- en reaktieproeven.
Het bleek, dat de nachtbrakers ondanks
hun theoretische „tekort aan slaap" licha
melijk en geestelijk in goede conditie wa
ren. Er waren er die genoeg hadden aan
twee of drie uur slaap. Zij kregen dan
dezelfde proeven te ondergaan als de uit
geslapen types. De hersenfunkties, de
hartfunktie en de algemene lichaamstoe
stand, als ook het reaktievermogen, toon
den voor beide groepen zeer weinig "ver
schil.
Het rapport over de slaapproeven bracht
een bekend Brits neurochirurg"töt de uit
spraak dat het enige nadeel, verbonden
aan een vermeend slaaptekort, te vinden
is in de zorgen die men zich over het
slaaptekort pleegt te maken. „Er zijn veel
aanwijzingen dat wij al genoeg hebben
aan de helft van onze normale achturige
slaap", verklaarde deze specialist. „Na
tuurlijk hebben lichaam en geest rustpe
rioden nodig om de vermoeidheid te over
winnen, maar deze perioden kunnen aan
merkelijk bekort worden".
In de tweede wereldoorlog is bewezen
dat een mens vijf uur slaap per nacht
wekenlang kan doorstaan zondér er ern
stige gevolgen van te ondervinden, aldus
het rapport van de onderzoekingscommis
sie.
brandende dal
55)
Naar aanleiding van een krantenadvértentie had hij
uit Boekarest een boek laten komen: „Hoe word ik
honderd jaar?" Hi.i leefde nu letterlijk volgens de
voorschriften van de schrijver. In zijn winkelpanden
was hij maar zelden meer te vinden, want hij vreesde
zich door de omgang met zoveel mensen een of andere
ziekte op de hals te halen. Zodra hij thuiskwam waste
hij altijd zijn handen met warm water en zêep en
wreef ze daarna nog met spiritus in.
Paardrijden deed hij alleen nog maar stapvoets en
voor een greppel dwars over de weg stapte hij af, om
niet mogelijk uit het zadel te worden geworpen. Als
de verleiding, zijn eigen putten en die van anderen te
gaan bekijken, niet zo groot was geweest zou hij mis
schien geen stap meer buiten de deur hebben gedaan.
Op het achtererf ontmoette hij baba Neaga. Sedert
de vrouw bij hem inwoonde was zij zichtbaar verou
derd. Haar ogen waren uitgedroogd; zij had dan ook
heel wat afgehuild om haar huis, haar hond en haar
kippen. Ze trok de doek de laatste tijd altijd ver over
de ogen, haar rug had zich gekromd en als zij op
straat liep schoof zij dicht langs de huizen verder,
alsof zij bang was. Vaak kwam zij, als iedereen in
huis 's avonds al sliep, haar kamer uit en sloop naar
het raam, waardoor zij Dumitrica kon bespieden. Lan
ge tijd bleef zij naar hem kijken terwijl hij over zijn
bureau gebogen zijn berekeningen maakte. Dan ging er
in haar oude ogen een gretig licht gloeien en deed
zij opeens aan een uil denken. Door wat dan ook op
geschrikt vluchtte zij meestal haastig naar haar kamer
terug. Haar rokken ritselden en zij hield de magere
armen van zich af als krachteloze vleugels.
Toen Dumitrica haar nu voor zich zag staan trok
hij een nijdig gezicht. „Wat is er, ongeluksvogel, wat
wil je van me?" Baba Neaga en het restaurant, waar
zichde laatste tijd allerlei rijkgeworden schreeuwers
verzamelden, vormden in deze dagen de enige bron
van zijn ergernis. Als die oude vrouw maar in haar
kamer wildé blijven! Maar het was alsof zij hem
opzettelijk voor de voeten liep zodra hij thuiskwam of
wilde uitgaan. Met gebogen hoofd dwaalde zij om hem
heen, waarbij haar grove rokken langs de muur
streken. Baba Neaga antwoordde niet zij zei haast
nooit meer iets. Zij drukte zich stijf tegen de wand
alsof zij vreesde slaag te zullen krijgen. Terwijl zij
met wapperende kleren wegsloop werd hij woedend om
dat zij het eerste menselijk wezen was dat hij zag
terwijl hij van huis ging.
Voor zijn zaak verdrongen een paar mannen zich
om een telefoonpaal, waaraan op ooghoogte een stuk
papier was vastgeslagen.
Het was een heldere morgen en het vroor een beetje.
Een van de mannen wees lachend naar het biljet.
„Hebt ,u dat. §1.gelezen, meneer. Dumitrica?"
Dumitrica kwam wantrouwend dichterbij. Een ander
zei: „Verdraaid, kijk nu toch eens!"
Het papier was gehectografèerd: paarS schrift. Du
mitrica kneep de ogen half dicht om beter te kunnen
lezen.
„Geacht publiek, hier volgt hoeveel geld Bocanu op
de banken heeft:
Bank Cristoveloni te Boekarest 1.500.000.
Marmorosch Bank te Boekarest 2.300.000.
Petroleumbank te Ploesjti 2.000.000.
Handelsbank te Ploesjti 1.800.000.
In totaal, alleen op de banken, negen en een half
miljoen. Maar u moet weten dat Bocanu oók thuis
nog geld heeft. Daarom heeft hij tralies voor zijn ra
men laten maken, daarom komt er niemand bij hem
over de vloer, behalve de hielenlikker van een hond,
die het doodschoppen niet waard is!"
Nadat Dumitrica de getallen gelezen had begonnen
zijn ogen te schitteren. Hij vroeg zich af waarom dit
papier hier aangeslagen was. Hij overwoog ogenblikke
lijk: als Bocanu al een kleine tien miljoen op de ban
ken had, kon hij thuis nog zo'n drie tot vier miljoen
verstopt hebben. Hoe lang zou het duren voor Dumi
trica zelf ook zoveel geld bijeenhad? Zijn wangen brand
den.
„Wie zou dat daar opgehangen hebben?" vroeg een
van de mannen lachend. „Het is het handschrift van
de gemeentesecretaris", werd er opgemerkt.
„En dat is de enige plaats waar ze een hectogra-
feermachine hebben".
„Maar hoe zijn ze aan die cijfers gekomen?"
„En, meneer Dumitrica, wanneer worden we op deze
manier van uw vermogen op de hoogte gesteld?"
Iedereen begon te lachen, maar Dumitrica zette een
hoge borst op. Dat zij lachten bewees alleen, dat hi.i
listiger was dan zij en over meer macht beschikte. Zij
vatten de woorden als een grap op, zonder te weten
dat er een waarheid aan ten grondslag lag, die hun
vandaag of morgen duidelijk zou worden.
Hij beklom zijn paard en reed de straat op. Om
de eerste hoek verdrongen zich eveneens mensen om
een telegraafpaal. Zelfs aan huismuren en schuttingen
was het papier vastgeplakt. Overal in de omgeving dron
gen de lichte rechthoeken van de biljetten zich aan de
blik op. Tegen de middag was het nieuws in' elk huis
in elke hut, doorgedrongen en er werd over niets an
ders meer gepraat. Toen Bocanu zijn poort uitkwam
was het opvallend druk op straat. Hij had een andere
gordel om zijn buik geslagen en hoopte nog altijd dat
Veta hem zijn verloren bezit terug zou komen bren
gen, om hem .een paar honderd lei als beloning te
vragen. Hij was zelfs al besloten haar het' vindersloon
te geven, om van de zorgen bevrijd te zijn. Niet alleen
het verlies van zijn opschrijfboekje zat hem dwars, hij
ergerde zich ook over de ziekte van Stojan. Heel wat
posten waren nog niet ingeschreven.
Zodra hij zijn huis verlaten had, merkte hij dat er iets
bijzonders gaande was. Overal zag hij groepjes lachen
de mensen. Aanplakbiljetten waren niets ongewoons, op
die manier maakte zowel geméentebestuur als politie
bepaalde dingen bekend. Maar nog nooit had het pu
bliek dergelijke biljetten met zoveel vrolijke aandacht
bestudeerd. Terwijl hij omkeek ontdekte hij op zijn eigen
tuinpoort ook een biljet. Hij wilde het er woedend af
rukken, maar er kwamen juist twee schoolkinderen voor
bij, die hem beleefd groetten. Hij gaf geen antwoord,
maar keek hen kwaadaardig aan; de school kweekte
niets dan dieven en schurken op. Als de mensen niet
konden lezen en schrijven konden zij ook niet op zo ge
slepen manier liegen en bedriegen. De kinderen wilden
hem voorbij lopen, op het laatste ogenblik hield hij hen
evenwel terug.
„Lees eens, wat op dat briefje staat?"
Ze huppelden opgewekt naar de poort en begonnen
gezamenlijk te spellen:
„Geacht publiek, hier volgt hoeveel geld...."
Een van de jongens hield verschrikt zijn mond en
keek Bocanu angstig aan. De ander las in zijn on
schuld verder „hoeveel geld Bocanu op de banken heeft
Er trok een rood waas voor Bocanu's ogen. Aanvan
kelijk meende hij te dromen en werd duizelig. Maar
even later zag hij de kinderen, het aanplakbiljet en
zijn eigen poort weer voor zich.
„Marmorosch Bank
Hij liet de stok vallen en greep de beide jongens
in de nek. „Wie heeft jullie gestuurd Om mij uit te
lachen?".
De kinderen trilden in zijn greep.
„Niemand, meneer Bocanu. We komen uit school.
Laat u ons gaan".
De oude man kneep flink toe.
„Jullie lezen eerst voor wat daar staat. Anders ko
men jullie hier niet levend vandaan".
Hij tilde hen als jonge honden op en drukte hen
met de neuzen op het aanplakbiljet: „Vooruit lezen!
De ene jongen begon huilend te spellen:
„Marmarosch Bank te Boekarest.... Dat kan ik niet
lezen, meneer Bocanu, er staan zoveel nullen achter!"
Bocanu bukte zich om zijn stok op te rapen en de
jongens een pak slaag te geven. Maar zij rukten zich
los. De punt van zijn stok raakte nog juist de school
tas van de een.
„Deugnieten!" riep hij hen na. Hij raapte stenen op
en begon naar hen te gooien. „Ze zijn er nog maar
net of ze beginnen al met hun streken!"
Er kwam een grondwerker langs, die met een boog
om Bocanu heen liep. Maar ook hij werd geroepen
„Kun je lezen?"
„Ja
„Lees me dit hiér voor!"
(Wordt vervolgd)
overgestoken. De daasvlieg kan voldoende
energie ontwikkelen om enige tijd met een
snelheid van ver over duizend km per uur
te vliegen.
Onze landgenoot J. W. van Nieuwenhui-
sen student aan de Gemeentelijke Univer
siteit van Amsterdam, heeft in Zuid-Afri-
ka een onderzoek verricht dat aan het
licht gebracht heeft, dat tovenarij- en hek-
senpraktijken onder de Zoeloes weer aan
het opleven zijn.
De heer Van Nieuwenhuisen bezocht
Zuid-Afrika in het kader van een uitwisse
ling van studenten en heeft de levenswijze
van de Zoeloes in de Vallei der Duizend
Heuvels in Natal bestudeerd.
In zijn rapport schrijft hij dat in de af
gelopen tientallen' jaren de vraag naar de
diensten van toverdokters en medicijn
mannen voortdurend is gestegen. De Zoe
loes zijn eenparig van mening dat er
thans meer heksenkunst en tovenarij dan
vroeger bedreven wordt. Hoofdzaak daar
van zou zijn het verbod op het „uitroken"
van ziekten en „kwaad" door medicijn
mannen. De Zoeloes zijn van mening dat
de Unie-regering de boze geesten be
schermt en zodoende ziekten en kwaad be
vordert.
Over de houding van de Zoeloes ten op
zichte van ziekten zegt Van Nieuwenhui
sen dat de Zoeloe niet in de eerste plaats
om de ziekte zelf bekommerd is, maar
veeleer over de oorsprong van de kwaal.
Zolang deze niet is vastgesteld, is geen
doeltreffend middel hiertegen mogelijk,
aldus meent hij.
De „geneesmiddelen" der Zoeloes zijn
hoofdzakelijk gericht op beïnvloeding der
voorvaderlijke geesten, die verzoend moe
ten worden voor en aleer er doeltreffende
tegenmaatregelen tegen heksen en boze
geesten genomen kunnen worden.
Om deze redenen zal een Zoeloe ingeval
van ziekte eerst een medicijnman, en pas
daarna een blanke arts bezoeken. Ze be
schouwen de medicijnman als de bezweer
der van de oorzaken en de blanke arts als
de bestrijder van de gevolgen van hun
ziekten.
Eustace Burnett; een '82-jarige Engelse
boer, heeft deze week voor het eerst in
vijftig jaar geslapen, zeven uur achter el
kaar. Dit betekent voor de o.ude man, die
vóór die tijd nooit een oog kon dichtdoen
en daarom 24 uur van de dag in touw was,
iets heel bijzonders. Menigmaal heeft hij
de verzuchting geslaakt: „Kon ik toch
maar net als ieder normaal mens des
nachts slapen". Maar Morpheus ontfermde
zich nimmer over hem.
Hij ging vaak 's nachts in zijn tuin wer
ken, speelde patience, liep soms 35 km
ver, maar niets- hielp. Burnett kon niet
slapen Medici en psychiaters konden
hem oo"k niet helpen, totdat hij deze week
een nieuw slaapmiddel kreeg: een witte
pil. „Als ik deze pil inneem ben ik zeven
uur lang van de kaart", aldus de geluk
kige nachtwaker. „Het bed betekent voor
mij nu niet meer alleen een plaats waar
ik wakend blijf liggen woelen tot het licht
wordt. Ik weet nu weer wat slapen is."
Voor het lichten en bergen van het
Zweedse oorlogsschip de „Wasa" dat 333
jaar lang op de bodem van de Stockholmsê
haven heeft gerust, zijn thans de defini
tieve data vastgesteld. De'-bergingsopera
tie zal' per televisie naar een vijftiental
landen in Europa en Noord-Amerika wor
den uitgezonden en men verwacht de aan
wezigheid van deskundigen uit zeker veer
tig landen.
Met het lichten van het oude oorlogs
schip wordt op 4 april begonnen. Men ver
wacht dat het bovendek tegen het einde
van die maand aan de oppervlakte zal ko
men. Dan moet het schip in een beton
nen caisson van 56 bij 21 bij 4meter
gebracht worden waarin het over een af
stand van ongeveer een halve kilometer
naar de oever zal worden gesleept. Na
herstellingswerkzaamheden op een werf
moet de caisson met de Wasa dan op 17
juni via de Stockholmsê haven naar een
tentoonstellingsplaats gebracht worden. De
caisson wordt overdekt om zon en regen
te weren. Ter hoogte van de waterlijn
van het schip en van het bovendek wor
den rondom gangpaden aangebracht van
waar men het schip van nabij kan bekij
ken en de verdere restauratiewerkzaam
heden aan boord kan volgen.
Het woord tram is zo ingeburgerd dat
het aanbeveling zou verdienen het ook
op z'n Nederlands te spellen en dus te
schrijven: t r e m. De thans nog gebrui
kelijke schrijfwijze maakt duidelijk dat
wij het woord aan het Engels hebben
ontleend. Daar heeft men in 1776 in een
kolenmijn in Sheffield voor het eerst
ijzeren rails toegepast in plaats van
houten. De man die dit deed en later
ook buiten de mijnen op deze wijze
voor goederenvervoer zorgde, heette
Outram. Men sprak dus van Outram-
ways, later kortweg van tramways en
noemde de wagens die op deze wegen
reden, trams, hetzij paardentrams, het
zij stoomtrams of elektrische trams.
