m -
I
W et ens c happelij ke
afzondering
Lugubere sprint
Glijvlucht
Fasen
Maanonderzoek
Brandstoffen
Iljoesjin spreekt
geruchten
tegen
11
:awêSSm
DINSDAG 2 MEI 1961
«iiii
mmmm
iéMm
■liPPÜP!
Met de aangekondigde vlucht van de bemande Mercury-capsule zouden de Ame-
kanen vandaag de Russische ruimtestunt van enkele weken geleden nog wel niet
evenaren - dat zullen zij op zijn vroegst pas eind van dit jaar kunnen doen - maar
anderzijds tóch bewijzen, dat ook in de Verenigde Staten de gigantische ontwik
keling van de „ruimtetechniek" zich onverminderd voortzet. Zoals reeds enige tijd
bekend is en bijgaande afbeelding tevens aangeeft gaat het bij deze eerste Ameri
kaanse bemande ruimtetocht er niet om een astronaut volgens het voorbeeld van
Joeri Gagarin een reis rond de aarde te laten maken; de proef volstaat immers
met een lancering van de capsule tot op een hoogte van bijna tweehonderd kilo
meter en een landing op de Atlantische Oceaan, volgens een kromme (ballis
tische) baan, tweehonderd mijl verwijderd van het punt van vertrek op de raket
basis Cape Canaveral in Florida. De gehele vlucht duurt slechts vijftien minuten,,
Gagarin bevond zich gedurende een ongeveer zeven maal langere periode in de
ruimte. De topsnelheid welke de ruim een ton zware Mercury bereikt, bedraagt
ongeveer vijfduizend kilometer per uur, de bijna vijf ton wegende Vostok haalde
tijdens de lancering niet minder dan 45.000 kilometer per uur.
Overwerk voor
A merikas
ruimtedeskundigen
j
3. Op een hoogte van 160
mijl bereikt de cabine een
snelheid van 4COO mijl per
uur; de stompe kant van de
capsule ondergaat een
hitte van 2600 graden.
'ÏSsS'-
2. De Redstone-raket heeft
zijn werk gedaan en maakt
zich los van de cabine. Het
zelfde doet de ongebruikte
ontsnappingsraket.
1. De Mercury-Redstone sa
telliet vertrekt met de
eerste menselijke ruimte
vaarder aan boord van
Cape Canaveral.
I1
■X;<<
V»
mmmm
-
Amerikaanse
astronaut
v.y\.
Atlant
Oceaan
4 Twee parachutes rem
men de snelheid van het
ruimteschip af tot 20 mijl
per uur. Na de landing op
zee kan de ruimtevaarder
in de drijvende cabine
blijven of van een vlot ge-
bruik maken totdat hij door
—t-rWSSasi:;?
-
wereld heen
de
de opsporingsschepen
wordt ontdekt.
gaat met om
Het ligt dan ook voor de hand, dat zo
als hierboven reeds is gezegd de Ame
rikanen, zolang zij de Russische brand
stoffen niet kunnen evenaren, hun achter
stand niet zullen inlopen. Weliswaar wordt
thans hard gewerkt aan de ontwikkeling
van de zogenaamde Saturnusraket, waar
van de eerste proeflanceringen voor dit
Het is duidelijk, dat dit alles toekomst
muziek is, maar als men de officiële voor
spellingen mag geloven, zp.1 deze muziek
der brullende raketmotoren de mensheid
binnen een decennium in de oren gaan
klinken.
Doet het voorgaande ons door zijn mili
taire aspecten misschien huiverend van de
jaar op het programma staan en waarmee ruimtevaart afwenden, geheel anders ligt
men in een later stadium interplanetaire
reizen hoopt te maken, maar ook dit voer
tuig zal onder zijn Russische soortgenoten
nog geen gelijke kunnen vinden. Dat de
Sovjet-Unie hierop met de handen in de
schoot zal blijven wachten, is trouwens
evenmin te verwachten.
CAPE CANAVERAL (UPI) - Op de
raketbasis van Cape Canaveral staat een
„Mercury"-ruimtecabine gereed. De 35-
jarige Alan B. Shephard jr, de eerste
kandidaat voor een ruimtereis, en zijn
plaatsvervanger, zijn gisteren in „weten
schappelijke afzondering" gegaan het
geen betekent dat zij de laatste proeven
en onderzoekingen ondergingen welke
voorafgaan aan de eerste ruimtereis.
De Amerikaanse astronaut zal zijn
„ruimteschip" zelf gedeeltelijk besturen.
De eerste lancering is namelijk bedoeld
als een „besturingsproef", welke moet
uitwijzen of de astronaut in staat is zelf
te „navigeren". De „Mercury" zal niet,
zoals bij de reis van Garagin het geval
was, geheel van de aarde af bestuurd
worden Shephard zal een deel van de
vlucht zelf uitvoeren.
De ruimtecabine is geplaatst op een
raket van het type „Redstone", welke is
ontwikkeld door dr. Von Braun en zijn
staf te Huntsville.
derd kilo kunnen hebben, ofwel honderd
kilo meer dan de Mercury-capsule, waar
mee vandaag de eerste Amerikaan in de
ruimte is geschoten. De Surveyor zal na
het gebruik van de remraketten met een
snelheid van 9,7 kilometer per uur een
„zachte" landing op de maan maken; het
gewicht van de uiteindelijk overblijvende
capsule met instrumenten bedraagt dan
340 kg. In de periode 1963-'65 zullen zeven
Surveyors van Cape Canaveral moeten
starten.
Zodra de Saturnus voor praktisch ge
bruik gereed is, zal deze raket ook in het
Surveyor-project een ruimere aanpak van
het onderzoek mogelijk maken. Dat na
een „zachte" landing van een instrumen-
tenlaboratorium waartoe de Sovjet-
Unie mogelijk reeds dit jaar of volgend
jaar zal overgaaneen landing
van een bemand vaartuig op de maan bin
nen het menselijk bereik komt te liggen,
behoeft eigenlijk geen betoog.
Na de lange reeks van Ontdekker-, Ver
kenner-, communicatie- en metereologische
satellieten, die de Amerikanen in de afge
lopen jaren hebben afgevuurd en die be
langrijke wetenschappelijke ontdekkingen
over de zogenaamde Van Allen-stralings-
gordels en nuttige foto's over de wolken
formaties opleverde, zullen de Verenigde
Staten met dit Ranghr-Surveyor-project
hun reeds roemruchte en in de gehele we
reld erkende resultaten op het gebied van
het wetenschappelijk ruimteonderzoek
slechts kunnen vervolmaken. Zoals reeds
vroeger door ons werd aangestipt, zou
een samengaan van Russische en Ameri
kaanse initiatieven, die totnogtoe beiden
opzienbarende gegevens hebben verstrekt
en ongekende mogelijkheden geopend, een
lokkend perspectief kunnen zijn, ware het
niet dat deze droom door Dyna Soars en
het met het Ranger-Surveyor-project dat T4A>S la(Jen t kernbol^en> wordt
een uitsluitend wetenschappelijke opdracht .7
jverduisterd.
krijgt te vervullen, hoewel de onderlinge
samenhang der verschillende onderzoe
kingsprogramma's natuurlijk nooit hele
maal weg te denken is.
HET RUIMTEVAARTUIG dat in dit ka-
HET BLIJFT nu de vraag, of de Ameri
kanen, die door hun aanvankelijke zelf
genoegzaamheid een zoals zjj zelf
toegeven jarenlange achterstand heb
ben op hun communistische rivalen
bij het onderzoek van het buitenaards ge
bied, er alsnog in zullen slagen dit ter-
reinverlies in de komende jaren teniet te
doen. Als men kennis neemt van de reus
achtige plannen en projecten, die in de
Verenigde Staten vóór 1970 moeten zijn
verwezenlijkt, krijgt men goede hoop. Als
men zich echter realiseert, dat bij een be
stendiging van de huidige situatie de Sov
jet-Unie steeds een stap voor zal blijven,
wordt deze hoop onderworpen aan ernstige
twijfel. En al mag men dan van tijd tot
tijd geloof hechten aan de Russische ver-
de capsule zich los van de Redstone en
evenzo van de Little Joe-raket, die bij een
mislukte start de astronaut had moeten
redden. Vervolgens draait de cabine,
welke was gelanceerd met de smalle kant
naar boven, door middel van het afschie
ten van kleine stuurraketten een halve
slag om, teneinde na het bereiken van het
hoogste punt in haar baan met de stompe
kant naar voren de dampkring weer in
te duiken.
Het is namelijk proefondervindelijk be
wezen, dat een stompe vorm de terugkeer
van een ruimtevaartuig aanmerkelijk ver
gemakkelijkt. De bij de duik in de damp
kring door de wrijving van de lucht ont
stane warmte wordt opgevangen door een
schild vervaardigd uit hittebestendige,
kunststoffen.
Overigens is het noodzakelijk de
snelheid van de Mercury behalve door
wrijving ook nog op andere wijze te ver
immers bekend, dat men op Cape Cana
veral niet over die krachtige brandstoffen
beschikt, waarmee de Russen hun reus
achtige raketten vullen en waardoor zij
in staat zijn de 4 a 3 tons zware Spoet
niks op naar verhouding zeer grote af
stand van de aarde te brengen.
Aan deze „overcapaciteit" heeft de Sov
jet-Unie dan ook haar ruime voorsprong
te danken, die door het lanceren van on
dermeer de Venusraket, de zogenaamde
„dierentuinsatellieten" met honden, mui-
OVERIGENS HEBBEN de Amerikanen
niet alles op een kaart gezet. Naast het
Mercury- en Apollo-project dit laatste
voorziet in reizen naar de maan en de
andere planeten in ruimteschepen, aange
dreven door Saturnus-raketten staan nog
het X-15-en Dyna Soar-programma en het
Ranger-Surveyor-project op stapel. Het X-
15 en Dyna Soar-programma ligt uitslui
tend in de militaire sfeer en heeft een
voudig gezegd, de bedoeling een ruimte
schip te construeren, dat bemand of onbe
mand door een vliegtuig van het type B-52
of door een zware draagraket in de ruimte
wordt gebracht om vervolgens door de
kracht van eigen raketmotoren zijn reis te
vervolgen, een reis die overigens in de
buurt van de aarde zal blijven en waar
van de opzet kan zijn vervoer tussen
aarde en satellieten, vernietiging van vij
andelijke kunstmanen en bombardering
van vijandelijke doelen vanuit de ruimte.
De Russen beogen met hun T4A waar
schijnlijk hetzelfde doel. Het ligt voor de
hand dat alle ruimteschepen van deze
Het is aantrekkelijk te geloven in ver
schillende uitspraken uit hooggeleerde
monden, dat het wetenschappelijk onder
zoek geen wedloop is, maar wij weten
thans te goed dat een strijd om de macht
der zal worden gelanceerd, zal straks te zelfs de wetenschap in een lugubere sprint
Cape Canaveral door een Atlas-Agenda-B- kan betrekken.
zen en lagere organismen en tenslotte door soort in sterke mate wendbaar zullen moe-
Gagarin's reis duidelijk werd. Door hun
zwakke raketten kunnen de Verenigde Sta
ten daarentegen slechts uiterst lichte kunst
A LANCEERBAAN
B ballistische vlucht
C TERUGKEER IN DE DAMPKRING
B RUIMTECABINE GEBORGEN DOOR
REMRAKETTEN EN PARACHUTES
D GLUVLUCHT
RUIMTESCHIP LANDT
IN GL'J VLUCHT
minderen, daar anders voor de astronaut
zekeringen, dat het met m de bedoeling een beho^den terugkeer onmogelijk zou
van de Sovjet-Unie ligt het ruimte-onder-
zoek te monopoliseren, en al is er officieel
niets bekend van Russische spionagesatel-
lieten en (afgezien van de intercontinen-
zijn.
Hiervoor wordt een systeem van remra
ketten die in de vliegrichting worden ge
lanceerd en parachutes aangewend, een
methode iie ook bij Gagarin's reis werd
wendbare ruimtebommenwerpers, de enor
me haast, die in Amerika achter projecten
van deze aard wordt gezet, kan de indruk
slechts versterken, dat de Verenigde Sta
ten voorlopig een achterstand in de mili
taire ruimtevaart het meest vrezen.
tale raketten) bemande of onbemande gevolgd. Dank zij de hierdoor tot stand
gebrachte afremming komt het vaartuig
„slechts" met een snelheid van tien mijl
per uur in zee terecht. Bergingsvaartuigen
van de Amerikaanse marine bevrijden
tenslotte de astronaut uit zijn drijvende
ruimteschip.
Tijdens de vlucht heeft de ruimtevaarder
de mogelijkheid waarnemingen te verrich
ten, radiocontact op te nemen met de
grondstations om zijn bevindingen te mel
den en eventuele afwijkingen in de baan
te corrigeren. Het ligt uiteindelijk in de
bedoeling bij de poging om een man in
een baan rond de aarde te brengen de
Redstone-raket te vtervangen door een van
het type Atlas, waarmee echter reeds di
verse mislukte proefschoten moesten wor
den geboekt.
Om twee uur vanmiddag echter zouden
de Verenigde Staten met de vlucht van
Alan Shepard de Russische voorsprong
binnen bepaalde grenzen kunnen brengen.
Ook zij zouden nu immers een eerste,
zij het kleine stap op de weg naar de be
mande interplanetaire ruimtevaart zetten.
Als wij de Amerikaanse tocht op de voet
volgen, blijkt dat zij uit verschillende fa
sen zou bestaan: de lancering van de
bemande cabine wordt mogelijk gemaakt
door een raket van het type Redstone, die
enkele maanden geleden ook de chim
pansee Ham de wereldruimte binnendroeg.
Nadat de motoren zijn uitgewerkt, maakt
WASHINGTON (UPI) Dc commis
sie voor de ruimtevaart uit het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden heeft
de administrateur van de nationale
raad voor lucht- en ruimtevaart, als
mede drie zijner medewerkers met
spoed naar Washington ontboden en
hen de vraag voorgelegd of het thans
geen tijd is voor een extra-inspanning.
Volgens een der leden van de commis
sie is het, nu de Sovjet-Unie een ge
slaagde ruimtereis heeft laten maken,
hoog tijd harder en ook langer te gaan
werken, want bij de raad voor lucht
en ruimtevaart wordt een werkweek
van slechts veertig uur in acht ge
nomen. Volgens het commissielid James
Fulton moet er nu maar met overwerk
begonnen worden. Hij zei er zo lang
zamerhand genoeg van te hebben dat
Amerika altijd achteraan komt in de
ruimtevaart.
De twee methoden bij terugkeer uit de ruimte: 1) in een ballistische baan met
gebruik van remraketten en parachutes 2) in een geleidelijk verlopende glij
vlucht, waarbij aanmerkelijk minder hitte wordt opgewekt. Voor deze laatste
manier is echter een speciale constructie van het ruimtevoertuig noodzakelijk.
ten zijn, een probleem dat nog in studie
is, maar waarvoor theoretisch toch al di
verse oplossingen bestaan. Ook de terug
keer van X-15 en straks van de Dyna
Soar 1, 2, 3 en Dyna-Mows zal in sterke
mate afwijken van de landing van Gagarin
en de Amerikaanse astronaut.
In tegenstelling tot het gebruik van rem
raketten en parachutes en een neerkomen
volgens een ballistische baan, zal hierbij
de aarde worden genaderd in een glij
vlucht, zoals bijgaande tekening aangeeft,
waarop dan tenslotte een normale vlieg- raket omhoog worden gedragen. De Ran-
tuiglanding op wielen of een slede kan ger zal een capsule met instrumenten voor
volgen. Deze zelfde methode zal waar- seismografische en temperatuurmetingen,
schijnlijk eveneens worden aangewend bij alsmede chemische batterijen en een zen-
de terugkeer van ruimteschepen, die een der, op een afstand van 32 tot veertig kilo-
reis door ons zonnestelsel hebben gemaakt, meter van de maan brengen. De capsule
omdat als gevolg van de veel grotere terug- wordt vervolgens door remraketten op een
keersnelheid (elf kilometer per seconde te- snelheid van 480 kilometer per uur ge-
gen zeven a acht kilometer per seconde bracht, hetgeen een zogenaamde „harde"
bij cirkelbaansnelheid) en de daardoor ver- landing op het oppervlak van onze oudste
hoogde warmteontwikeling de „conventio- satelliet tot gevolg zal hebben,
nele" methode van remraketten, parachu
tes, warmteschild en smeltlaag niet meer
toereikend zullen zijn om een behouden
thuiskomst te verzekeren.
Ook een glijvlucht in één keer zal uit
gesloten zijn, maar de gedachten der ge-
MET HET SPREKEN over mislukte Ame
rikaanse raketlanceringen raken wij juist
aan dc zwakke zijde van het ruimtepro
gramma der Verenigde Staten. Het is
Dit jaar zullen in het Rangerprogram
ma twee van dergelijke raketten in een
leerden, zowel in oost als west, gaan thans omloopbaan rond de aarde worden ge
in de richting van een verschillende malen bracht om er proeven mee te nemen. In
onderbroken glijvlucht, waarbij het bin- de loop van 1962 zullen er dan nog drie op
nenkomende ruimteschip de dampkring de maan worden afgevuurd. Het project-
induikt, wrijving ondervindt, die de snel- Surveyor zal daarna de tweede fase bij
heid vermindert, maar tevens hitte op- de onderzoekingen van de maan door mid-
wekt, vervolgens de ruimte weer opzoekt, del van instrumenten voor zijn rekening
om af te koelen en daarna, maar dan met nemen. De hierbij te gebruiken capsule
een lagere snelheid dan de eerste keer, de zal gebruik kunnen maken van een raket van China waar hij herstelt van de ge-
manoeuvre herhaalt, net zo lang tot de met een groter capaciteit, dan het projec- volgen van een ernstig auto-ongeluk Hii
snelheid is gedaald tot een punt waar de tiel dat voor het Ranger-project wordt ge-
warmteontwikkeling geen gevaar meer bruikt. 1S hler enkele weken geleden aangekomen,
ningen moet hebben, kan een bepaald mi- oplevert en de eigenlijke daling naar de Dank zij de kracht van de Atlas-Centaur, Het genezingsproces zal nog tamelijk lang
nimum-gewicht niet worden overschreden, aarde kan worden ingezet. zal de Surveyor een gewicht van elfhon- duren, aldus Tass.
manen en ruimteschepen lanceren, waarin
met de beschikbare plaats voor de appa
ratuur moet worden gewoekerd.
Aangezien echter een cabine voor een
bemande ruimtereis zeer speciale voorzie-
MOSKOU (Reuter/AFP) De Sovjet
piloot Vladimir Iljoesjin die thans in China
is, heeft een bericht van een correspondent
van de Franse radio-televisie dat hij de
eerste ruimtevaarder is geweest, tegen
gesproken, zo meldt het Sovjet-persbureau
Tass. Hij noemde het bericht dat hij Joeri
Gagarin voor zou zijn gegaan, „volkomen
verzonnen en een produkt van de Franse
bourgeois pers".
Iljoesjin, zoon van de vliegtuigontwer
per Sergei, is in Hang Tsjou in het oosten
