Minder vluchten als rechten in
Californië worden verkregen
Orgelconcert dooi
Feike Asma
Tien doden in het verkeer
RAZZIA
Litteratuur over de oorlogsjaren en de Duitse terreur
Amerikaanse houding is
„zuivere discriminatie"
Dr. Euwe leidt Euratoom
werkgroep
Gemeentesecretaris
stond terecht
Enschede stelt een
Stadsbeeldhouwer aan
DONDERDAG 4 MEI 1961
13
DE LANDINGSRECHTEN
Van Roijen:
FILM EN FILMWERELD
My fair Lady in één dag
uitverkocht in Arnhem
Motorjacht voor
Prins Bernhard
Het K.N.T.V.-bestuur
Kees Verwey exposeert
in Den Haag
M. Mok
Berlages beurs
was nooit verzakt,
als hij met VELPON
had geplakt.
Uitgever onderscheiden
Cultuur en anti-cultuur
Beeldschermer
„In terra pax" van
Frank Martin
Rabindranath Tagore
De radio geeft vrijdag
T elevisieprogramma
WASHINGTON (UPI) - In gezag
hebbende kringen te Washington wordt
vernomen dat Amerika de Nederlandse
regering in een nota heeft meegedeeld
dat het aantal K.L.M.-vluchten op de
Verenigde Staten moet verminderen in
dien de K.L.M. landingsrechten in de
staat Californië krijgt.
De nota, welke dinsdag door het
Amerikaanse ministerie van Buitenland
se Zaken verzonden is, bevat een zeer
technische uiteenzetting over het zo
genaamde „derde landen-vervoer" het
vervoer van passagiers die per K.L.M.
uit Amerika naar Amsterdam en van
daar naar een ander land reizen.
De Verenigde Staten wensen dit vervoer
te verminderen, door de vervoerscapaci
teit op de verleende luchtroutes althans
voor een deel in handen te houden: Indien
blijkt dat de vervoerscapaciteit van de
K.L.M. in hoofdzaak gebaseerd zou zijn op
het „derde landenvervoer", zou de Ameri
kaanse regering willen verzoeken minder
vliegtuigen op een bepaalde lijn te laten
vliegen.
In de praktijk komt de Amerikaanse uit
eenzetting erop neer, dat de Verenigde
Staten om deze vermindering zouden ver
zoeken indien de K.L.M. de reeds jaren
lang gevraagde landingsrechten in Califor
nië zou verkrijgen.
Op 8 mei zullen in Washington de on
derhandelingen over de tweede luchtlijn op
Amerika beginnen. In Amerikaanse rege
ringskringen verwacht men, dat de Neder
landse delegatie onder leiding van staats
secretaris E. G. S tij kei de nota van dins
dag diepgaand zal willen bestuderen voor
dat de besprekingen beginnen. Men acht
het niet uitgesloten, dat in dat geval de
besprekingen later dan 8 mei zullen be
ginner}.
Inmiddels heeft „Aviation Daily", een
Amerikaans luchtvaartperiodiek, gemeld
dat de Amerikaanse raad voor de burger
luchtvaart (Civil Aeronautics Board) zijn
economische dienst verzocht heeft bij alle
buitenlandse luchtvaartmaatschappijen op
gave te eisen van de dienstregelingen. Tot
dusver hebben de buitenlandse maatschap
pijen, die diensten onderhouden op de Ver
enigde Staten, geweigerd hun dienstsche-
ma's ter officiële kennis van het C.A.B.
te brengen. Volgens „Aviation Daily" zal
een functionaris van de economische afde
ling op pad gaan om de dienstregelingen
op te vragen. Deze keer zal, indien op-
Onder auspiciën van het te Rotterdam
gevestigde Nederlands Orgelcomité heeft
de organist Feike Asma woensdagavond
in de Nederlands Hervormde Wilhelmina-
kerk te Heemstede een orgelconcert ge
geven. Hij bespeelde bij deze gelegenheid
de beide orgels van de kerk, die vanaf
één speeltafel bediend kunnen worden,
een in Nederlandse kerken unieke situatie,
welke organisten zonder een grondige
ervaring met deze instrumenten en hun
klankbewerking begrijpelijk! voor
verrassingen zal kunnen plaatsen.
Feike Asma heeft op het punt van orgels
en hun klankmogelijkheden zeer veel
ondervinding. Maar zijn kennisneming
van de kiankbewerking van de twee
Heemsteedse orgels zal nog vollediger
moeten worden, althans voor de functies,
welke deze orgels kunnen vervullen.
Men hoorde vertolkingen, waarvoor de
registratie gunstig was, andere, die door
onevenwichtige timbre- en sterkteverhou
ding weinig voldoening konden schenken,
waarbij ik in dit geval in het midden wil
laten of persoonlijke vertolkingsstijl of
dispositie-voorwaarden als oorzaak moe
ten worden beschouwd.
Zo klonk het pedaalregister in het Alle
gro en Presto van Bach Concerto no. 1 te
fors, waren de tutti-gedeelten van Han
dels Concerto in d gierend-scherp van
klank en kreeg het derde Orgelkoraal van
César Franck een ook door de klank rom
melige slotclimax.
De dorre werking der begeleidende ac-
coorden in het koraal voorspel „Erbarme'
dich mein, O Herre Gott" konden mij
evenmin bevredigen. En dan heb ik mij
weer verbaasd over de nerveuze, onrit
mische, slordige vertolkingstrant van de
organist wanneer het de snelle delen van
de Concerten van Bach en Handel betrof.
Dat Feike Asma anders kan bewees hij
met de effectvrije voordracht van de Trio
sonate in b van John Stanley. Dit stuk
werd ritmisch goed gespeeld en de regis
tratie was naar wens. Het Grave uit Bachs
concert onderscheidde zich ook in deze
goede zin, evenals de koraalvoorspelen
van Bach: „Herr Christ, der einig Gottes
Sohn" en „Allein Gott in der Höh' sei
Ehr".
Ter inleiding van het concert vertolkte
Feike Asma een karakteristieke compo
sitie van zijn leermeester Jan Zwart. Als
slot bracht de organist een Koraalvoorspel
van eigen hand ten gehore en de begelei
ding van Psalm 138.
nieuw wordt geprotesteerd, gewezen wor
den op het feit dat elk land soeverein is
in zijn eigen luchtruim.
Ook aan deze maatregel van een Ame
rikaanse regeringsinstelling heeft, naar
een zegsman te Washington meedeelde,
de kwestie van het „derde landen-vervoer"
ten grondslag gelegen. Het Amerikaanse
streven is er momenteel op gericht met
alle middelen inlichtingen te verkrijgen
over het derde landen-vervoer, ook bekend
als het vervoer van „passagiers vanwege
de zesde vrijdom". In de Amerikaanse
burgerluchtvaart verwacht men dat de bui
tenlandse maatschappijen zich tegen het
streven zullen blijven verzetten.
Naar UPI van welingelichte zijde ver
neemt zal de Amerikaanse nota vandaag
het onderwerp van een vergadering zijn,
die door drs. E. G. Stijkel, de staatssecreta
ris van Verkeer en Waterstaat is belegd.
Op deze vergadering zal, zo verwacht men,
tevens de beslissing vallen of een Neder
landse delegatie op 8 mei de besprekingen
zal beginnen. Naar men meent te weten
zullen vertegenwoordigers van de K.L.M.
en experts van het ministerie de verga
dering bijwonen.
Actie tegen de K.L.M. in het Congres.
(UPI) De Amerikaanse senator George
Smathers (Democraat) heeft gisteren de
hoop uitgesproken dat de Amerikaanse
raad voor de burgerluchtvaart (C.A.B.) een
onderzoek zal instellen naar de bewerin
gen dat de K.L.M. de Bermuda-principes
heeft geschonden. Hij wil dat dit gebeurt
voordat de onderhandelingen over lan
dingsrechten voor de K.L.M. op de Ameri
kaanse westkust zullen beginnen. Smathers
zei dit in een rede in de Amerikaanse
Senaat. De C.A.B. diende, volgens hem,
vast te stellen in hoeverre de K.L.M. zich
aan de bestaande overeenkomsten had ge
houden.
„Wanneer de K.L.M. toegang wordt ver
leend tot het gebied van groot Los Ange
les met zijn bevolking van ongeveer
7.000.000, zal geen enkele nieuwe route die
Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen er
voor terug krijgen, een ware of billijke
compensatie bieden", zo verklaarde hij.
SAN FRANCISCO (UPI) De Neder
landse ambassadeur in de Verenigde Sta
ten, dr. J. H. van Roijen, heeft gisteren in
San Francisco gezegd, dat bij een gelijk
waardige uitwisseling van economische
voorrechten tussen Nederland en de V.S.,
de V.S. de K.L.M. landingsrechten op de
westkust dienen toe te kennen.
Het verzet tegen verlening van toestem
ming aan de K.L.M. om in Los Angeles
of San Francisco te landen, schreef de am
bassadeur voornamelijk toe aan de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappijen. In Ne
derland wordt de weigering der V.S. be
schouwd als „zuivere discriminatie", zo
voegde hij eraan toe.
De argumenten dat de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappijen slechts op Schip
hol vliegen, terwijl de K.L.M. landings
rechten in New York en Houston heeft,
verwierp hij, erop wijzend dat dit wordt
gecompenseerd door het feit dat de Neder
landse invoer van Amerikaanse produkten
driemaal zo groot is als de Nederlandse
export naar de V.S.
Op vragen over de verhouding tussen
Nederland en de V.S., antwoordde dr. Van
Roijen dat Nederland „uitermate teleurge
steld" was over de weigering van het
State Department vertegenwoordigers te
sturen naar de opening van de Nieuw-
Guinea Raad in Hollandia. Hij schreef
deze weigering toe aan de wens van de
Amerikaanse regering alle wrijvingen met
Indonesië te vermijden.
De stichting „Filmcentrum" te Oegst
geest, uitgaande van de Ned. Hervormde
Kerk, heeft aan het provinciaal bestuur
van Limburg subsidie gevraagd op grond
van haar werk, dat een sociaal-kultureel
karakter draagt, en dat vooral de jeugd
ten goede komt. Ged. Staten van Lim
burg hebben thans het provinciaal bestuur
geadviseerd op het subsidieverzoek van
het filmcentrum afwijzend te beschikken
op grond van de overweging, dat de ak-
tiviteit van het filmcentrum in Limburg
tot op dit moment van zeer bescheiden
omvang is geweest.
Overigens overwegen Ged. Staten, dat
het te betwijfelen valt of het subsidiëren
van op landelijk niveau werkzaam zijnde
instellingen als het „Filmcentrum" wel ge
acht kan worden te behoren tot de taak
van het provineiale besturen.
Vanmorgen om acht uur vormde zich
een geweldige file voor het kantoor van
de V.V.V. te Arnhem, waar om 9 uur de
kaartverkoop begon voor de reeks van ne
gen voorstellingen van „My Fair Lady",
die onder auspiciën van het Comité Zo
merfeesten 1961, va* 2 tot en met 9 juli,
in de Arnhemse Stadsschouwburg wordt
gegeven. Vóór 5 uur was de gehele reeks
uitverkocht, ruim twee maanden dus voor
de eerste voorstelling.
Op de werf van Witsen en Vis te Alk
maar is een luxe-motorjacht in aanbouw,
dat bestemd is als geschenk voor Prins
Bernhard als hij op 29 juni vijftig jaar
wordt. Op die dag zal het jacht symbolisch
worden overgedragen door de voorzitter
van het comité van initiatief, ir. F. Q. den
Hollander- Het geschenk is bedoeld als een
blijik van waardering van het gehele Ne
derlandse bedrijfsleven voor hetgeen Prins
Bernhard voor de economische ontwikke
ling van ons land heeft gedaan. Aan de
financiering hebben dan ook zowel werk
gevers als werknemers bijgedragen.
Het motorjacht is bestemd voor gebruik
in de Middellandse Zee tijdens de vakan
ties van het koninklijk gezin in de villa
in Ercole (Italië).
Marinus Voorberg zal Fred. J. Roeske
opvolgen als voorzitter van de vakgroep
dirigenten van de Koninklijke Nederland-
sche Toonkunstenaars Vereniging. Als
nieuwe leden van vereniging zijn aangeno
men Abraham Pieter Sintnicolaas(Bolnes),
Jan Pasteur (Zaandam), Bernard Haitink
(Laren) en Marinus Voorberg (Hilversum).
Het bestuur van de vereniging bestaat
thans uit Marinus Voorberg (voorzitter),
Iskar Aribo (vice-voorzitter), Theo van
der Bijl (1ste secretaris), Anton Dresden
(2de secretaris). George Robert (1ste pen
ningmeester). Clemens Holthaus (2de pen
ningmeester) en André Hartsuiker (com
missaris).
In het Gemeentemuseum in Den Haag
zal dinsdag 9 mei een expositie van werk
van de beeldhouwster Charlotte van Pal-
landt en de schilder Kees Verwey geopend
worden door burgemeester mr. H. A. M. T.
Kolfschoten. De expositie duurt tot 19 juni.
Bij het werk van Kees Verwey zullen zich
twee recente officiële portretten bevinden,
namelijk van burgemeester Molendijk van
Amersfoort en van de heeT N. Arkema,
directeur van de Vereniging van Neder
landse Gemeenten.
In Gennep (L.) is een vrachtwagen met
aanhanger, doordat de remmen weiger
den, tegen een graanpakhuis gereden,
waardoor een groot deel van het pakhuis
instortte. Een van de inzittenden, de 36-ja-
rige ongehuwde A. Naber uit Berkhout,
kwam om het leven. Zijn lichaam kon pas
enkele uren na het ongeluk uit de wrak
stukken worden gehaald. De chauffeur,
een inwoner van Hoorn, werd naar een
ziekenhuis in Nijmegen vervoerd, waar
bleek dat zijn verwondingen niet ernstig
waren. De ravage was enorm. Het ver
keer moest vele uren worden omgeleid.
Op een met automatische knipperlichten
beveiligde overweg in Nieuweschoot bij
Heerenveen is de 43-jarige ongehuwde vee
houder S. de Groot uit Nieuweschoot met
zijn auto door een trein aangereden. De
man overleed ter plaatse. De auto werd
totaal vernield. De veehouder woonde op
ongeveer vijftig meter afstand van de
overweg en was met de situatie bekend.
De automatische knipperlichten werkten
normaal.
De 35-jarige motorrijder W. Falke uit
Erica is op een onbeveiligde overweg in
de spoorlijn tussen Zuid Barge en Emmen
door een trein aangereden en omgekomen.
Er stonden enige mensen voor de overweg
te wachten, maar de motorrijder reed
toch door. Het slachtoffer was gehuwd en
vader van drie kinderen.
In de Weesperstraat in Amsterdam is
de zestienjarige scholier Peter van Os
uit Amsterdam onder de wielen van een
aanhangwagen gekomen en vrijwel op slag
gedood. De jongen liet zich op zijn fiets
met twee vriendjes voortrekken door de
aanhangwagen. De jongens zijn wellicht
geschrokken toen zij ter hoogte van de
Nieuwe Achtergracht in een smaller ge
deelte van de Weesperstraat kwamen. De
fietsen raakten elkaar, waardoor de jon
gens vielen.
Op de rijksweg Gramsbergen-Coevorden
is een vrachtauto, beladen met elf ton stro,
tegen een stapvoets rijdende grintauto ge
botst. De chauffeur van de laatste wagen,
de 55-jarige M. Hofman werd op slag ge
dood. Een medearbeider brak een sleutel
been.
Op de Zwolseweg in Apeldoorn is de
76-jarige heer H. van der Meulen om het
leven gekomen, toen hij met een fiets aan
de hand plotseling de weg overstak en werd
aangereden door een militaire jeep met
aanhanger.
In het ziekenhuis in Groningen is overle
den mevrouw Warners uit Midwolde, die
op tweede oaasdag ernstig werd gewond,
toen de bromfiets, waarop zij met haar
man reed, in botsing kwam met een auto.
In de Koenestraat in Amerongen is de
49-jarige N. D. Buyink uit Amerongen die
met zijn zoontje op een motorfiets reed
om het leven gekomen. De man, die de
helling opreed, wilde voorrang verlenen
aan een automobilist. Hij remde en daar
door slipte de motor. De bestuurder en zijn
zoontje werden tegen de weg gesmakt. Bei
den liepen een schedelbasisfractuur en ge
broken sleutelbeenderen op. Zij werden in
zorgwekkende toestand naar het zieken
huis overgebracht. De vader overleed daar
enkele uren later. De toestand van het
zoontje is ernstig. Hij was vader van twee
kinderen.
Een 61-jarige Katwijker A. Wassenaar
is in het ziekenhuis in Leiden overleden
nadat hij bij het oversteken van de Rijn
mond in Katwijk aan Zee door een perso
nenauto was aangereden.
Op de rijksweg in Vianen is de 17-jarige
Stijntje Schouten uit Vianen door een
vrachtauto overreden en om het leven
gekomen.
Het meisje reed op het fietspad van de
Lekbrug, schrok van een passerende fiet
ser en kwam tegen de brugleuning aan.
Daarna schoot zij de rijksweg op, waar zij
door een vrachtauto werd aangereden.
De Stichting Studiecentrum voor Admi
nistratieve Automatisering te Amsterdam
heeft met Euratoom een contract geslo
ten betrekking hebbend op de analyse van
het denkproces van de mens. Daarbij is
het schaakspel als voorbeeld gekozen om
de mogelijkheid te openen de menselijke
gedachtengang concreet uit te drukken.
Er is een internationale werkgroep ge
vormd waarvan dr. M. Euwe het voorzit
terschap vervult en waarin van Nederland
se zijde bovendien zitting heeft prof. A. D.
de Groot. Voorts maken nog enkele Belgi
sche en Franse geleerden deel uit van de
werkgroep. De onderzoekingen zullen on
geveer twee jaar in beslag nemen. Het is
de bedoeling een programma te vervaar
digen voor een grote elektronische machi
ne die in het Euratoom-centrum te Ispra
in Italië staat opgesteld.
Voor de rechtbank in Roermond stond
terecht de 58-jarige gemeentesecretaris
van Sint Odiliënberg. Hem was ten laste
gelegd het plaatsen van valse handteke
ningen op betalingsstaten. Tijdens de zit
ting kwam aan het licht welk een wan-»
ordelijke administratie jarenlang op het
bureau van de gemeenteontvanger is ge
voerd. Alle mogelijke moeilijk te verant
woorde uitgaven zoals uitstapjes en
tractaties werden geboekt onder het hoofd
„Onderhoud van wegen". Meestal tekende
de echtgenote van de gemeentesecretaris
de rekeningen voor voldaan. Het viel bij
controle op dat de arbeiders, belast met
het onderhoud van de wegen, altijd zulke
keurige handtekeningen plaatsten. De ge
meentesecretaris verklaarde dat deze ma
nier van verantwoording op het gemeente
huis algemeen bekend was. Burgemeester
Prick, die inmiddels burgemeester van
Schaesberg is geworden, was al eens door
Gedeputeerde Staten van Limburg attent
gemaakt op de administratieve janboel in
zijn gemeente. De burgemeester, die thans
als getuige was opgeroepen, verklaarde
echter van de verklaringen van zijn ge
meentesecretaris van vroeger niets af te
weten. Het bedrag dat op deze manier is
„verschreven" bedroeg ruim 10.000 gulden.
De officier van Justitie eiste vier maan
den voorwaardelijke gevangenisstraf. Op
16 mei volgt de uitspraak.
HET NEDERLANDSE VOLK toont vandaag in openbare manifestaties de
herinnering, die het aan zijn gevallenen bewaart. Morgen viert het de bevrijding
uit de Duitse terreur. Meer dan ooit kan dit jaar de jeugd beseffen wat de zin
van deze twee dagen is nu zij in een reeks van documentaires voor film en
televisie, in publikaties, in het proces-Eichmann, dat de geschiedenis van de
terreur voor de geschiedenis kwellend nauwgezet vastlegt historisch herleeft
wat zij gelukkig niet heeft meegemaakt. De jeugd zal niet begrijpen wét het
was kunnen de ouderen dat wél? maar zal weten dat het er was.
Het was avond geworden. Het licht
was in de stenen weggekropen.
De huizen hielden hun ogen naar binnen.
Door de straten sleurde de wind
natte flarden lucht. De deuren
stonden te klappertanden. Op de hoeken
liepen golven duisternis te hoop
en rolden heen en weer en sloegen
hun koppen op elkaar.
Dan, plotseling, rende een ijzeren wolk
dwars door de einder. Remgegil.
Hagelgekletter van laarzen.
Kreten. Belgerinkel. Vuistenvol
bonkende wreedheid.
Er kantelden rotsen. Huis na huis
spuwde zijn licht, een bleke ademtocht,
het deurgat uit. Hoofden en schouders krompen
onder de aanwaaiende nacht
waarin een laatste, hemelhoge rots
aanstonds zou omslaan.
DE BEZETTING door dr. L. de Jong,
uitgegeven door Em. Querido's Uitgevers
maatschappij te Amsterdam.
Dit is het eerste van vijf deeltjes die in
de jaren tot 1965 zullen verschijnen en
waarin telkens de televisie-uitzendingen
over Nederland in de Tweede Wereldoor
log van het afgelopen jaar worden weer
gegeven. In dit deel worden behandeld: De
opkomst van het nationaal-socialisme en
de meidagen van 1940, de eerste maanden
in bezet Nederland, het begin van de Jo
denvervolging en de februaristaking. Het
boekje bevat vele illustraties van het Rijks
instituut voor Oorlogsdocumentatie.
Men moet deze reeks niet zien als een
standaardwerk, maar als een stuk illustra
tie daarbij. Het verenigt de voordelen van
televisie en boek op een wijze die de le
zer onmiddellijk aanspreekt. De beschrij
ving is vervat in de vorm van vraagge
sprekken met verbindende en verklarende
tekst, waardoor een bijzonder levendig
beeld ontstaat. Vermelding verdient de
prijzenswaardige objectiviteit, al leidt die
in het politieke vlak soms tot kleurloos
heid. Van dr. Colijns beruchte brochure
wordt gezegd dat die „enorm de aandacht
trok".
En men had wel eens willen weten
waarom het „helaas niet mogelijk" is ge
bleken, een van de leden van het Drieman
schap van de Nederlandse Unie (prof. J. E.
de Quay, mr. J. Linthorst Homan en mr.
L. Einthoven) in het televisieprogramma
een enkel woord te laten zeggen. Afgezien
van deze enkele voorbeelden van te grote
terughoudendheid, belooft deze reeks een
waardevolle bijdrage te worden voor de
geschiedschrijving van de bezetting.
UIT POLEN ontvingen wij drie publika
ties in het Engels over de bezettingstijd.
Ten eerste het verslag van Jürgen
Stroop over de opstand in het ghetto van
Warschau en de vernietiging van de Jood
se woonwijk in de Poolse hoofdstad, een
uitgave van het Joodse historische insti
tuut te Warschau in 1958. De SS-generaal
Stroop was de commandant van de Duit
se troepen die de opstand meedogenloos
onderdrukten. Zijn verslag omvat drie de
len: een inleiding, dagelijkse rapporten en
foto's. Een goede documentaire verzame
ling.
Het tweede boek is een rapport van de
Hoofdcommissie voor het onderzoek van
nazi-misdaden in Polen van het concentra
tiekamp Auschwitz-Birkenau (Oswiecim-
Brzezinka) door dr. Jan Sehn, dat dit
jaar is uitgegeven. Het behandelt de vol
ledige geschiedenis van het ontstaan tot
het einde van het beruchte kamp, met fo
to's, situatietekening, plattegrond en ande
re documenten. De bijgevoegde kaart van
alle Duitse kampen in Duitsland is niet
volledig: In Nederland staat alleen 's Her
togenbosch vermeld en althans één kamp
in de buurt van Stuttgart, waar ook Ne
derlanders hebben verbleven, wordt niet
genoemd: namelijk Leonberg.
Het derde Poolse boek is een verkorte
uitgave van het dagboek van dr. Hans
Frank, president van de rechtsgeleerde
nazi-academie, minister van het Derde
Rijk en gouverneur-generaal van de bezet
te gebieden van Polen, die niet in het Rijk
werden ingelijfd. Deze uitgave, die dit jaar
is verschenen, werd verzorgd door dr. Sta-
nislaw Piotrowski, lid van de Poolse dele
gatie naar het Internationale Militaire Tri
bunaal te Neurenberg. De hoofdmoot van
het boek is een lopend verhaal, gevolgd
door een samenvatting van Frank's beken
tenis en een beoordeling van de nazimis
daden in het licht van het internationale
recht. Tenslotte zijn er uittreksels uit het
dagboek, een aantal noten en verwijzingen,
alsmede een register van namen en za
ken opgenomen. Al met al een waardevol
le bijdrage tot een stuk Poolse geschiede
nis.
AUSCHWITZ 13917. Hoe ik de Duitse
concentratiekampen overleefde, van Mir
jam Blits, is verschenen bij Elsevier, Am
sterdam-Brussel.
De schrijfster, wier man in een kamp
in Polen moet zijn omgekomen, heeft dit
schrijnend relaas opgedragen aan „mijn
lieve moeder, die vrijwillig voor mij de
gaskamer is ingegaan." Men kan in dit
boek de ontembare levenswil van deze Ne
derlandse vrouw bewonderen, die op won
derbaarlijke wijze de dodenkampen van
de nazi's heeft overleefd.
HET GESCHENK VOOR DE FüHRER
(Les mains du miracle) door Joseph Kes-
sel, vertaald door Henriëtte Heldring, is
's-Gravenhage-Rotterdam.
Deze levensroman van dr. Felix Kersten
is voorzien van een inleiding van profes
sor H. R. Trevor-Roper, hoogleraar in de
nieuwe geschiedenis aan de Oxford-Unt
versity, die „De laatste dagen van Hitier'
geschreven heeft. Hij zegt daarin dat de
politiek en de geneeskunde onverbrekelijk
met elkaar verbonden waren. „Het lijkt
alsof in de moderne gestroomlijnde dicta
turen met hun overbelaste ambten en van
wege de spanningen en de gecompliceerd
heid van hun bureaucratisch apparaat,
doktoren de plaats hebben ingenomen van
de traditionele vertrouwelingen van wel
eer: narren, biechtvaders of favorieten,
aan wie oudere, maar minder gejaagde en
minder ziekelijke despoten gewend waren
hun hart uit te storten". Aan het leven
van deze man van wie Himmler gezegd
moet hebben: „Dr. Kersten krijgt bij elke
massage een mensenleven van mij ca
deau", is dit boek van de produktieve
vroegere maquisard Kessel gewijd. Voor
Nederlanders heeft dit boek een bijzondere
waarde omdat dr. Kersten goede herinne
ringen heeft opgedaan in het vooroorlogse
Nederland, die hij tijdens de bezetting niet
bleek te zijn vergeten. De actie voor eer
herstel van Kersten, waartoe ook dit boek
een bijdrage levert, is mede van Neder
land en zijn koninklijk huis uitgegaan.
r
Enschede krijgt een stadsbeeldhouwer.
Het gemeentebestuur heeft hiervoor aange
zocht de 28-jarige Gooitzen de Jong, gebo
ren te Enschede, die sedert 1952 in Amster
dam woont.
De heer De Jong, die gekozen is uit
tien beeldhouwers, die gesolliciteerd heb
ben naar deze functie, heeft zich bereid
verklaard zich voor vijf jaar in Enschede te
vestigen. De honorering van de opdrachten
van de heer De Jong zal van geval tot
geval in onderling overleg worden vastge
steld, waarbij de gemeente zich verbindt
zoveel opdrachten te verstrekken, dat de
beeldhouwer doorlopend werk in de stad
zal hebben. Overwogen wordt een curato
rium samen te stellen, dat de ontwikke
ling en de arbeid van de functionaris zal
volgen. Voor de financiering zullen de gel
den voor een deel worden gebruikt uit het
fonds Stadsverfraaiing, dat in 1959 werd
gesticht en op het ogenblik 30.000,- groot
is. Voorts zal een bedrag van 1 percent van
de kosten voor straataanleg, riolering,
plantsoenen enzovoorts voor het plaatsen
van kunstwerken in aanmerking komen.
Advertentie
Bij K. B. is benoemd tot officier in de
orde van Oranje Nassau de heer mr. J. A.
Schreuder, directeur van J. B. Wolters'
Uitgeversmaatschappij in Groningen, wo
nende in Haren. De onderscheiding is de
heer Schreuder door de burgemeester van
Groningen, de heer J. Tuin, uitgereikt.
Het programma „Roep me dan" dat gis
teravond drie kwartier lang uit de beeld
buis kwam, werd door de AVRO een fan
tasie rondom Ton van Duinhoven ge
noemd. Welnu, bij deze derde aflevering
viel onmiddellijk in het oog dat fantasie
bij het ontwerpen van deze show nauwe
lijks een rol speelt. Wederom zagen we de
heer Van Duinhoven, vagelijk gekweld
door het verlangen naar een vrouw, rond-
strompelen door een slecht verlichte we
reld, waarin onduidelijke balletjes de toch
al zwakke draad van het verhaal herhaal
delijk kwamen verbreken. Wel proberen
de samenstellers aansluiting te zoeken bij
alles wat naar hun mening de jongere ge
neratie makkelijk aanspreekt: jazz-ballet,
elektronische muziek, toespelingen op
atoomoorlogen en dergelijke, waardoor een
soort omgekeerd snobisme ontstond.
Men koketteert met de grootste gemene
deler van teenager-onzin, zodat het haast
beschamend wordt te zien hoe de heer Van
Duinhoven en ditmaal ook Yoka Beretti,
beiden niet ontdaan van talent, zich let
terlijk en figuurlijk in bochten moeten
wringen om toch maar modern en nozem
achtig te zijn.
Daarbij komt dat de tekst, waarin geen
zinnige zin voorkomt, één grote, zich voort
slepende experimentele dooddoener is,
waarin niets echts of belangrijks wordt ge
zegd; een slagregen van woorden die er
altijd wel ingaan: kernreactie, schaduwen,
tralies, spiegels etcetera.
Het staat vast dat Claus, die voor dit
brok anti-cultuur heeft getekend, dergelij
ke teksten in vijf minuten kan neerpen
nen, zodat misschien alleen felle protesten
van de critiek hem ervan zullen kunnen
weerhouden dit in de toekomst geregeld te
doen. Ton van Duinhoven, die zich heus
wel kan bewegen en ook wel een weinig
stem heeft, is daarom nog lang geen Fred
Astaire of Frank Sinatra. En de AVRO
dient zich dat wel bewust te zijn.
Na dit malle gedoe konden we gelukkig
nog een goed half uur ons hart ophalen
aan de litteraire discussie, gevoerd onder
leiding van Hans Gomperts. De meningen
waren weer aangenaam verdeeld over de
vraag of het personage van Dostojevski,
zoals we het uit zijn dagboek leren kennen,
verhelderend werkt voor het begrip van
de schrijver der romans.
De discussie gaf uiteraard geen helder
uitsluitsel, maar wel konden we weer dui
delijk kennis nemen van de prettig con
trasterende persoonlijkheden van de ge
sprekpartners zelf een van de beste
kanten van dit forum, onder de straffe en
onvolprezen leiding van voorzitter Gom
perts.
Een aangrijpende film over het Poolse
verzet, de laatste dagen van Warschau,
besloot in een zeer laat uur deze uitzen
ding.
De Eurovisie-uitzending van de beslis
singswedstrijd voetbal tussen HSV Ham
burg en FC Barcelona bereikte niet het
peil van de vorige week. De hooggeplaat
ste camera had vooral in de eerste helft
moeite de bal te volgen en men maakte
bovendien te weinig gebruik van de tele
lens. Herman Kuiphof leverde deskundig
commentaar, maar praatte in het alge
meen toch wel wat te veel.
In 't radioprogramma van de AVRO San
men op vrijdag 5 mei van 14.00 tot 14.50
uur luisteren naar Frank Martins orato
rium „In terra pax", waarvoor de tekst
door de componist werd geschreven naar
fragmenten uit de bijbel. Het werk wordt
onder leiding van Bernard Haitink uitge
voerd door de sopraan Annette de la Bije,
de alt Aafje Heynis, de tenor Hans
Ulrich Mielsch, de bariton Bernard Kruy-
sen, de bas Guus Hoekman, het Groot
Omroepkoor, het Baarns Jongenskoor,
ingestudeerd door Carel Laóut en het
Radio Filharmonisch Orkest. „In terra
pax" werd geschreven in 1944, toen het
einde van de Tweede Wereldoorlog in
zicht was.
Prof. dr. A. A. Bake, buitengewoon hoog
leraar in het Sanskriet aan de Universiteit
van Londen, herdenkt op zondag 7 mei in
het V.P.R.O.-radioprogramma in een voor
dracht met muzikale illustraties het leven
een werk van de Indiase dichter en wijsgeer
Rabindranath Tagore, die 100 jaar geleden
in Bengalen werd geboren.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 NCRV. 16.00—24.00
Nationaal programma
NCRV: 7.00 Nieuws en S.O.S.-ber. 7.10 Gram.
7.13 Idem. 7.30 Een woord voor de dag. 7.40 Ge
wijde muziek. 8.00 Nieuws. 8.15 Radiokrant. 8.35
Gram. 8.45 Idem. 9.00 Voor de zieken. 9.35 Water
standen. 9.40 Voor de vrouw. 10.10 Gram. 10.15
Morgendienst. 10.45 Cello en piano. 11.15 Voor de
oudere luisteraars. 12.00 Lichte muz. 12.30 Land
en tuinbouwmeded. 12.33 Orgelspel. 12.48 Gram.
of act. 13.00 Nieuws. 13.15 Lichte muz. 13.40 Gram.
14.05 Idem. 14.50 Idem. 15.40 Vocaal ens. Natio
naal programma: 16.00 Toespr. 16.05 Gram. 16.30
Voor de jeugd. 17.18 Davis cup-wedstr. Zwitser
land—Nederland te Luzern. 17.25 Papoea's tegen
Japanners in 1942—1945, klankb. 17.45 Krontjong
ensemble en sol. 18.00 Nieuws. 18.15 Lichte muz.
18.30 Alles op wieltjes, klankb. 19.30 Promenade-
orkest en solist. 20.00 Nieuws. 20.05 Herdenkings
bijeenkomst in het Staargebouw te Maastricht.
21.05 Het spoor der vrijheid, klankb. 21.40 Gevar
progr. 22.50 Tulpenrallye 1961. 23.00 Nieuws. 23.10
Spontane reacties, muzikale discussie. 23.5024.00
Dagsluiting.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 VARA. 10.00 VPRO
10.20 VARA. 12.00 AVRO. 16.00—24.00
Nationaal programma.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.18 Gram. 9.00 Gymn. voor de vrouw.
9.10 Gram. 9.40 Schoolradio. VPRO: 10.00 Dit en
het andere, gesprek. 10.05 Morgenwijding. VARA:
10.20 Voor de vrouw. 11.00 Voor de kleuters. 11.15
Kamermuziek. 11.30 Orgel en zang. AVRO: 12 00
Lichte muz. 12.20 Regeringsuitz.: Uitzend, voor de
landbouw. 12.30 Land- en tuinbouwmeded. 12.33
Sport en prognose. 12.45 Tulpenrallye 1961. 12.50
Openluchtklanken. 13.00 Nieuws, mededelingen en
beursber. 13.30 Liedjes. 14.00 In terra pax, ora
torium. 14.50 Gevar. progr. Nationaal programma:
16.00—24.00 Zie Hilversum I.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Omr.orkest 12.30 Weerber.
12.35 Gram. 12.50 Koersen. 13.00 Nieuws. 13.15 Or
gelspel. 14.00 Schoolradio. 15.45 Gram. 16.00 Koer
sen. 16.06 Lichte muz. 17.00 Nieuws. 17.15 Gram.
17.45 Duitse les. 18.00 Symf.ork. 18.10 Voordracht.
18.20 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram.
19.45 Lezing. 19.50 Sportkron. 20.00 Symf.ork en
solist. 20.50 Kunstkaleidoscoop. 21.05 Symf.orkest
(vervolg). 22.00 Nieuws. 22.15 HerdenkingsprogT.
22.55—23.00 Nieuws.
VOOR DONDERDAG
NTS: Nationaal programma: 19.15 Filmverslag
van de Nat. Herdenking te Amsterdam. 19.35 Do
cumentaire film. 19.50 Dodenherdenking op de
W aalsdorper vlakte. 20.10 Pauze. 21.00—22.40 De
vliegenvanger, TV-spel.
VOOR VRIJDAG
NTS: Nationaal programma: 20.00 Weekjoum.
en weeroverzicht. 20.30 Documentair progr. 21.15
Korte balletfilm. 21.3022.15 Cabaretprogramma
