Tanganyika op weg naar de onafhankelijkheid Weinig critiek op fiasco van Cuba in Amerika Reeks van Amerikaanse ruimtesuccessen ICzdeda*^ Wedden is in Groot-Brittannië nu bij de wet toegelaten ai *+s>bü: G Balamur Balamur hijs Balamur bij Supralux VERF EN LAK Sinds 1 mei reeds binnenlands zelfbestuur voor de Afrikanen Meeste persorganen praten V.S. schoon Minister De Pous in Nigeria bijzondere aanbiedingen Gerard van Praag Balamur bij: Yisser's Meubelmagazijn kinderjacks Korte broeken Lugubere vondst in Pompeii .LAS „Zelfbediening Ongewenst bezoek aan clubhuizen rVTf Tienduizend gokwinkels zijn deze week opengegaan Protestbijeenkomst van ambtenaren MANTELCOSTUUMS Aanrijding op de Wijkerstraatweg Kerkelijk nieuws J AN v. d. VLUGT lj s-k U o ivijii 1961 DAR-ES-SALAAM (UPI) Op de eerste mei hebben de ruim negen miljoen bur gers van het Britse protectoraat Tanganyika, aan Afrika's oostkust, zelfbestuur gekregen voor wat hun binnenlandse aangelegenheden betreft. Slechts de defensie en buitenlandse zaken van dit toeristen- en jagersparadijs blijven in handen van de Britse gouverneur Sir Richard Gordon Turnbull, die op zijn beurt weer orders uit voert van de regering te Londen. Zelfs deze beperkte bevoegdheden zal het Britse bestuur niet lang meer houden, want Tanganyika wordt op 28 december een geheel soeverein land, waardoor het in aanmerking komt voor lidmaatschap van de UNO en van het Britse Gemenebest. Deze verdere stap op de weg naar na tionale onafhankelijkheid zal ook conse quenties hebben voor de buurlanden, die thans nog onder Brits bestuur staan, na melijk Oeganda, Kenya en Zanzibar. Dat het met Tanganyika zo snel is gegaan, is grotendeels te danken aan het feit, dat dit Britse protectoraatsgebied wat de bevol king betreft een veel grotere eenheid te zien geeft dan andere Afrikaanse landen. Oeganda kent bittere stammentwisten, evenals Kenya, maar in Tanganyika heb ben de bevolkingsgroepen goeddeels in nar- monie met elkaar samengewerkt sedert de Britten na het einde van de Eerste We reldoorlog deze voormalige Duitse kolonie onder hun bescherming namen. Het feit, dat Tanganyika bijna twee ge neraties lang geen kolonie maar een pro tectoraat is geweest (in tegenstelling tot Kenya) heeft er bovendien toe bijgedragen dat er geen pogingen werden aangewend om er een „land voor de blanken" van te maken, zoals men met Kenya heeft ge daan en dit hoewel Tanganyika uitgestrek te gebieden heeft waar het klimaat even gunstig voor Europese nederzettingen is als de hooglanden van Kenya, met even vruchtbare grond en met eenzelfde rijk dom aan mineralen. Groot-Brittannië had er na de Eerste Wereldoorlog het beheer over onder auspiciën van de Volkenbond. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het uit eindelijke toezicht over dat beheerschap aan de UNO. Dit legde aan de Britse ge zagsdragers de verplichting op om voor alles de belangen van de inheemse bevol king in het oog te houden een verplich ting, die de Britten grotendeels zijn nage komen, hoewel de ontwikkelde Afrikanen nog al eens kritiek hebben gehad. Klassiek voorbeeld Maar de Britse minister van Koloniën Iain Macleod was onlangs toch in staat Tanganyika te noemen als een klassiek voorbeeld van harmonieuze samenwerking tussen de diverse rassen. Deze harmonie ging zover, dat tijdens de verkiezingen voor een wetgevende raad alle Europeanen en Aziaten, die om reden van hun ras een bepaald aantal zetels in de raad kre gen toegewezen, de Afrikaanse meerder heidspartij African National Union steun den. De wetgevende raad bestaat uit 71 zetels, waarvan er vijftig door Afrikanen worden bezet, elf door Aziaten (Tanganyi ka heeft een vrij gpote bevolking van im migranten uit India) en tien door Europea nen. De leider van de TANU-partij, Julius Nyerere, is dus verzekerd van de vrijwel unanieme steun van deze raad, die op 1 mei het parlement is geworden. De Euro peanen hebben met hun tien zetels in dat parlement nog altijd een ruimere verte genwoordiging dan gewettigd wordt door Advertentie Profiteert van enige Dubbele pepline diverse modekleuren maat 00 0 1 2 5.95 6.25 6.50 6.75 enz. IJzersterke ribcord kwaliteit 4 jr. 6 jr. 8 jr. 4.95 5.25 5.50 enz. Kennemerlaan 100-106 Tel. 5501 HAAST U HAAST U hun aantal, maar de politieke macht is in ieder geval in handen van de zwarte be volking. Bovendien kan de onafhankelijke Tanganyikaanse regering op 28 december de speciale vertegenwoordiging van Euro peanen en Aziaten afschaffen, indien zij dat wenst. Zij kan dan bij voorbeeld te werk gaan volgens het beginsel van „één burger, één stem", ongeacht het ras van de kiezer of gekozene. De Europese bevolking van Tanganyika bestaat grotendeels uit planters, ambtena ren, zendelingen en missionarissen. Er zijn voorts enige fabrikanten en handelaren. Economisch zijn de planters de belangrijk ste bevolkingsgroep. Op hun uitgestrekte bezittingen verbouwen zij sisal, Tanganyi ka's belangrijkste exportprodukt. Zoals in alle landen met een koloniale economie, profiteren de Europese planters van de uiterst lage lonen, waarvoor de Afrikanen komen werken. Naar schatting bedraagt het jaarlijkse inkomen van een Europese planter gemiddeld het equivalent van zes duizend dollar; de Afrikaan haalt een jaar gemiddelde van slechts honderdvijftig dol lar. Men heeft zich verzekerd van een rui me toevoer van arbeidskrachten door de bevolking een belasting op te leggen, die in geld moet worden betaald. De Afrikaan se boer, die grotendeels leeft van wat hij op zijn eigen land verbouwt, heeft geen baar geld en dus moet hij gedurende een zekere periode van het jaar in loondienst werken om die belasting te betalen. Dat heeft er toe geleid, dat Afrikanen uit Tan ganyika ver uitzwermen om deze loonar beid te verrichten, onder meer in de goud mijnen bij Johannesburg in Zuid-Afrika. Bij opgravingen in Pompeii, het Ro meinse stadje in Italië, dat in 79 werd bedolven door een lavastroom bij een uitbarsting van de Vesuvius, zijn vijf gave lichamen gevonden van een ouderpaar met drie kinderen, die bij de ramp om het leven zijn gekomen. De foto toont arbeiders bezig met het vrijmaken van de stoffelijke) resten. Advertentie lange Nieuwttraat-Marktpleir Telefoon 5205 - lïmuiden Woensdagnacht is ingebroken in de win kel van Albert Heyn aan de Hoofdstraat in Santpoort. Men had zich toegang ver schaft door verbreking van een zijraam. Er wordt ruim driehonderd gulden aan wisselgeld vermist benevens een aantal obligatiezegels en een pakje sigaretten. (Van onze correspondent) WASHINGTON Eisenhowers blunder met de U-2 was niet groter dan Kennedy's blunder in Cuba. In het buitenland, zelfs in bevriende staten, heeft men in beide gevallen veel critiek doen horen. Maar hoe verschillend was de reactie in het binnen land. In het Congres was en is eigenlijk alleen senator Wayne Morse critisch. De pers heeft in het algemeen toegegeven, dat de expeditie tegen Castro op een misluk king is uitgelopen, maar de meeste bladen hebben zoveel mogelijk Amerika's schuld weggeredeneerd. De New York Times was, van de belangrijkste kranten het meest critisch en dit blad waarschuwt nog steeds voor verdere onberaden stappen. De kroniekschrijver Walter Lippmann doet dat eveneens en het bekende weekblad Time leverde zonder veel commentaar te geven uitstekend werk door de publi- katie van een lang artikel, waarin vrijwel alle feiten bijeen zijn gebracht, die na het fiasco aan het licht zijn gekomen. De stemming in de Verenigde Staten is op het ogenblik heel anders dan de stem ming in Groot Brittannië na de Suez-affai- re. In Groot-Brittannië bestond van het begin af aan een critische oppositie tegen de actie in Egypte. De Labour partij, en een belangrijk blad als de (Manchester) Guardian maakten het voor de Britse re gering van het begin af aan moeilijk om door te zetten. Kennedy daarentegen heeft in het geheel geen hinder ondervonden van de Republikeinse oppositie. Voor een groot deel kan men dat verklaren uit het feit, dat het plan om Castro van zijn macht te beroven met door de Verenigde Staten opgeleide Cubanen gevormd was tij dens het bewind van Eisenhower. Hadden de Republikeinen felle critiek doen horen, dan hadden de Democraten aan het licht kunnen brengen, dat Eisenhower en Nixon (vooral de laatste) er veel voor gevoeld hadden zulk een actie tegen Cuba uit te voeren. Kennedy heeft het zekere voor het onze kere genomen en hij heeft door onmid dellijk contact met alle Republikeinen van betekenis verhinderd, dat de Republi keinse pot en de Democratische ketel el kaar in het openbaar verwijten gingen doen. Nationalistisch Door die raadpleging van de Republikei nen heeft Kennedy tevens een sfeer van nationalisme geschapen. De Amerikanen sluiten de gelederen. Het land maakt een kritieke periode door en wanneer het bui tenland aanmerkingen doet horen, wekken die nogal wat wrevel. Zou Kennedy ge neigd zijn de smaad die de Verenigde Staten geleden hebben door ophefmakende daden uit te wissen, dan zou het Congres en in grote meerderheid ook het volk, ach ter hem staan. De voorzichtige New York Times en de bedachtzame Lippmann waar schuwen echter met klem tegen de neiging om handelend op te treden. Wat president Kennedy vooral schijnt hoog te zitten is, dat de communisten de euvele kunst van spionage, infiltratie en ondermijning zo goed verstaan. Vergele ken met wat de communisten op dat ge- mmmmt** j cc wnw u n y ZEEWEG 191 TELEFOON 4054 bied presteren, was de expeditie tegen Cu ba maar stuntelig werk. Het Central In telligence Agency de Amerikaanse spio nagedienst, waarvan Allen Dulles het hoofd is heeft niet alleen de informatie omtrent Cuba verschaft, doch tevens de leiding rgehad van df- inyasi^-fie.-uitrua- ting en de organisatie waren Amerikaans, alleen de soldaten waren Cubanen. De Cu baanse Revolutionaire Raad was niet eens vrij in zijn bewegingen en ïn zijn procla maties. De CIA had er tevens op aange stuurd, dat als de expeditie zou slagen een vrij reactionaire groep in Cuba de boventoon zou voeren. De regering van Kennedy wenst in Latijns-Amerika zeker de klok niet terug te zetten, maar de lei ding van de CIA zou die indruk zeker hebben gewekt. Kennedy schijnt er nu naar te streven de „paramillitaire capaciteit" van de Ver enigde Staten te vergroten. Dat wil zeg gen, hij zou willen, dat de Verenigde Sta ten beter opgewassen zouden zijn tegen de communisten in spionage, sabotage, pro paganda enzovoort. Het is zeker nuttig de inlichtingendienst, die al herhaaldelijk heeft gefaald, te verbeteren. Maar op dit terrein kunnen de Amerikanen toch eigen lijk niet hopen de communisten te evena ren. Het pleit voor het geestelijk klimaat van het land dat de mensen ongeschikt maakt even doortrapt te zijn als hun te genstanders. Morele remmen zouden in dit vak voor vele Amerikanen een belemme ring zijn. T weederangs Met veel inspanning zou van een groep Amerikanen misschien een groep „tweede rangs communisten" te maken zijn. Maar de tweede rang is niet voldoende in deze strijd. Veel meer zouden de Verenigde Staten kunnen verwachten van een poging „eersterangs Amerikanen" op hun eigen manier de strijd tegen het communisme te laten aanbinden. Eersterangs prestaties kunnen de Vere nigde Staten leveren door hun technisch vermogen, door hun rijkdom en door hun idealisme. Een Marshall-plan voor La tijns-Amerika is heel wat moeilijker uit te voeren dan een dergelijk project in west-Europa. Toen na 1947 Marshall-hulp aan Europa werd verleend, bestond daar een organisatie van deskundigen* die wis ten hoe zij moesten omgaan met de mid delen, die de Verenigde Staten wilden verstrekken. In Latijns-Amerika moet ook het apparaat van experts ten dele nog worden gevormd. Maar met meer moeite en meer energie zou toch ook daar iets dergelijks volbracht kunnen worden. Onbaatzuchtig Zouden Amerika's zuiderburen zien, dat de beloften die Castro doet, beter en snel ler vervuld werden met onbaatzuchtige hulp der Verenigde Staten, dan zou het best mogelijke bolwerk tegen het commu nisme zijn opgeworpen op een typisch Amerikaanse manier. Maar dat neemt heel wat tijd, zal-men zeggen. Het neemt gelukkig not meer tijd, Amerikanen even geraffineerd als de communisten te maken in het infiltreren en ondermijnen. Een week na het fiasco in' Cuba kreeg men te Washington niet de indruk, dat Kennedy er op aanstuurde dat de Verenig de Staten, op eigen gelegenheid een mili taire actie tegen Cuba zouden beginnen. In elk geval wil de Amerikaanse regering eerst proberen of de Organisatie van Ame rikaanse Staten thans bereid is om het re gime van Castro te veroordelen en de be trekkingen daarmee te verbreken. Een economische boycot zou niet zo veel bete kenen, maar een verbreking der diploma tieke betrekkingen zou Cuba beroven van veel propaganda-steunpunten. De Cubaan se ambassades zijn in vele landen centra van communistische actie. Ongewenste gasten hebben deze week tweemaal een bezoek gebracht aan de clubhuizen van enkele Castricumse vereni gingen. Maandag werd de cantine van de ten nisclub Bakkum bezocht, donderdag bleek in de cantine van het Vitesse-sportpark de jukebox van zijn plaats te zijn gehaald en de inhoud van de la te zijn verdwenen. Tevens was al het wisselgeld verdwenen. Bij de tennisclub is de schade maar en kele kwartjes, bij Vitesse meer dan 150 gulden. Vandaag zouden de Amerikanen een eerste succesvolle poging ondrenemen op het gebied van de bemande ruimtevaart; overigens zouden zij daarmee de Russi sche lancering van 12 april nog lang niet evenaren. Hieruit mag men echter niet concluderen, dat het ruimteonderzoek in de Verenigde Staten alleen maar geld heeft gekost en nog niets positiefs opge leverd. Hier onder doen wi.j daarom een greep uit de wetenschappelijke resultaten, die de Amerikaanse kunstmanen tot dus ver hebben verschaft: Explorer I ontdekte de binnenste Van Allen-stralingsgordel, een laag elektrisch geladen deeltjes, die worden vastgehouden in de lagere regio nen van het aardse magnetische veld. Vanguard I ontdekte dat de aarde een enigszins peervormige gedaante heeft en dat de druk van het zonlicht sterk genoeg is om kunstmanen in geringe mate uit hun koers te brengen. Vanguard II zond ruwe televisiebeelden uit van wolkenformaties boven het aard oppervlak. Pionier IV cirkelt in een baan rond de zon. Dit voertuig zond wetenschappelijke gegevens uit over een afstand van 650.000 kilometer. Explorer VI bracht de Van Allen-stra- lingsgordels en het aardse magnetische veld in kaart en maakte ruwe televisie beelden van wolken. Explorer VII ontdekte dat elektrisch ge laden gaswolken, die door de zon worden uitgestoten, er de oorzaak van zijn, dat de buitenste Van Allen-gordel samentrekt en opgevangen deeltjes uitstort in de damp kring van de noord- en zuidpool. Deze kunstmaan droeg ook bij tot de ontdek king dat kosmische stralen, die de aarde vanuit de ruimte buiten het zonnestelsel naderen, worden afgebogen. Pionier V cirkelt in een baan rond de zon. Zijn grootste zendafstand bedroeg 35.940.384 kilometer. Voorts kon dit tuig de door Explorer VII verkregen waarne mingen bevestigen en aanvullen en ont dekte dat het aardse magnetische veld zich tweemaal zo ver uitstrekt als werd aangenomen, namelijk tot ongeveer 100.000 kilometer. Ook nam de Pionier V een in terplanetair magnetisch veld van onbeken- Advertentie MARKTPLEIN 29 (Van onze correspondent) Maandag zijn er in Groot-Brittannië tienduizend nieuwe winkels geopend gokwinkels. Hier kunnen de kleine man en zijn vrouw op hun boodschappentocht te recht voor kleine weddenschappen op de paardenrennen, die in 't seizoen dagelijks overal gehouden worden. Tot nu toe was openbaar wedden verbo den, met het gevolg dat dit op straathoe ken en onder toonbank illegaal gebeurde. Slechts waren toegestaan weddenschappen op de renbaan zelf, bij de toto binnen de afrastering of daarbuiten bij de stalltetjes van de bookmakers en hun handlangers, de „tic-tac"-mannen, die met vreemde hand- en armgebaren de laatste officiëlê noteringen van de tribune naar het veld overseinden. Mensen met meer geld konden altijd al telefonisch een bedrag op een paard zetten bij de grote bookmakers, die de weidse naam van Turf Accountant dragen. Turf is het engelse woord voor renbaan. Bij deze firma's kan men ook voortaan door het openen van een rekening blijven gokken op krediet. Nu mag echter het ganse gokbedrijf voor het eerst en volgens de „Betting and Gaming Act-1960 in 't volle daglicht wor den uitgeoefend. Het is thans ook wettig, dat zieken en ouden van dagen door ver tegenwoordigers van de bookmakers thuis worden bezocht om hen tot een gokje over te halen. De „street bookie" (straat bookmaker) een bekende figuur, welke welhaast een nationale instelling was geworden, is thans gedoemd te verdwijnen. Velen hunnen zijn zelf een betting shop (wedwinkel) begon nen. De voorspelling is echter dat, gezien de hoge bedrijfskosten, binnen een jaar misschien nog slechts een derde van de nieuwe gokbanken over zal zijn. In Soho, een bekende wijk in Londen, heeft 'n „bookie" bijna 6.000 pond sterling uitgegeven om zijn „gokwinkel" een mo dern en luxueus interieur te geven. Maar vele „shops" zijn klein, vies en slecht geoutilleerd. Het systeem zal echter over al hetzelfde zijn en de eenvoud zelve zijn. Iedereen, als hij maar boven de achttien is, kan te allen tijde, tussen 07.00 en 18.30 uur zo'n shop binnenwandelen, de lijst van weddenschappen nagaan, eên formulier in vullen, betalen en afwachten. Het mini mum bedrag dat men daar op een paard kan zetten is 6 pence 0,25), maar vele bookmakers aanvaarden geen lager be drag dan 2V2 shilling 1,25). Geen reclame! Deze gokwinkels mogen echter niet ad verteren en ook niet in clubjes ontaarden. Ze mogen bijvoorbeeld geen klanten trek ken door middel van een televisietoestel. Na zijn gokje te hebben betaald mag het publiek er niet blijven ronddrentelen om op de uitslagen van de rennen te wachten. Het Britse puriteinse geweten knaagt, maar nu het gokken ook voor de massa is toegestaan, moet het ofschoon niet heimelijk dan toch zo stilletjes mogelijk worden beoefend- Er was de eerste dag al aardig wat ani mo. de oorsprong waar en bevestigde het be staan van een ring met ronde doorsnede van elektronen die op een hoogte van on geveer 65.000 kilometer rond de evenaar cirkelt. Tiros I zond met behulp van twee spe ciale televisiecamera's meer dan 3.000 beelden van wolkenformaties uit; stelde vast dat wolken ingewikkelder van opbouw zijn dan tot dusver werd aangenomen en deed waarnemingen van het ontstaan van stormen, die zich over uitgestrekte ge bieden te land en te zee verbreiden. Hier mee werd de grondslag gelegd voor de praktische toepassing van kunstmanen ten behoeve van de weersvoorspelling. Transit IB was de eerste experimentele satelliet, waarmee de ontwikkeling wordt beoogd van een onder alle weersomstan digheden praktisch uitvoerbaar navigatie systeem, waarbij het niet meer nodig is de zon en de sterren als vaste punten te gebruiken voor plaatsbepaling. Midas II deed een proefneming waar mee de ontwikkeling wordt beoogd van een stelsel van satellieten ten behoeve van de opsporing van geleide projectielen op het ogenblik dat ze worden gelanceerd. Transit IIA verschafte een verbeterde proef ten behoeve van de navigatie onder alle weersomstandigheden als onderdeel van het programma ter verdere ontwik keling van scheepsnavigatie. Met dit ex periment wordt thans ervaring opgedaan. Tot het instrumentarium behoort ook een elektronische klok, waarmee getracht wordt te komen tot nauwkeuriger tijdnor men over de gehele wereld. Echo I was een plastic ballon van 30 meter doorsnede, die als relaisstation dien de voor radioboodschappen, vanaf de aar de uitgezonden. Op de dag van de lan cering, 12 augustus 1960, werd een bood schap van President Eisenhower via deze ballon van de Amerikaanse westkust naar de oostkust doorgegeven. Courier IB was de eerste actieve com municatiesatelliet. Zij toonde de uitvoer baarheid aan van een stelsel van kunst manen voor wereldomspannende radio communicatie. Explorer VIII bevatte een ingewikkeld instrumentarium, waarmee acht proeven worden uitgevoerd, die een onderzoek van de ionosfeer en micrometeorieten beoog den. Tiros II tenslotte, een weersatelliet, zendt foto's van wolkenformaties en ge gevens over temperaturen naar de aarde uit. Deze kunstmaan bevat speciale tele visie-camera's met het doel de mogelijk heid te onderzoeken of de voorspelling van orkanen kan worden ontwikkeld. Vijfdaagse werkweek De Algemene Bond van Ambtenaren in Rotterdam is van plan, waarschijnlijk in samenwerking met de christelijke en ka tholieke bonden van ambtenaren maan dagavond in de Ahoy-hal in Rotterdam een protestbijeenkomst te houden tegen het beleid van dj regering inzake de vijf daagse werkweek. Advertentie in bijzonder mooie modellen en dessins PLEIN 1945 Op de Wijkerstraatweg is donderdag om half een een aanrijding ontstaan toen een auto bij het remmen voor een tegenligger door de gladheid naar links zwenkte en tegen de achterzijde van èen vrachtauto botste. De personenauto werd ernstig be schadigd. Persoonlijke ongelukken deden zich niet voor. Advertentie la MARKTPLBN UMUIDEN Geref. Kerken Beroepen te Dordrecht (vac. A Donkers) J. Wildschut te Zeist te 's-Gravenhage- Loosduinen (7de pred.pl.) W. Griffioen te Nijkerk te Veendam W. van der Zwaan, predikant voor bijzondere werkzaamheden te Amersfoort. Geref. Gemeenten Beroepen te Nunspeet G. Zwerus te Nor wich (Ontario, Canada) (voorheen te Mid- delharnis). Advertentie is beter, kost minder... en elke streek strak! BRINK, Qroot'Ammiri Voor SUPRA LUX naar WIJK AAN ZEEERWEG 74 TELEFOON 7341 De Nederlandse minister van Economi sche Zaken, drs. J. de Pous, heeft op een persconferentie te Lagos met betrekking tot zijn besprekingen met Nigeriaanse mi nisters medegedeeld, dat het Nederlandse industriële potentieel en de Nederlandse industriële ervaring „waarschijnlijk een grotere bijdrage zullen gaan leveren voor de expansie van de Nigeriaanse economie dan tot nu toe het geval is geweest". Minister De Pous is zondag in Lagos aangekomen. Een Nederlandse economi sche missie is gisteren in Lagos gearri veerd. Hij deelde voorts mede, dat het doel van zijn bezoek is zich persoonlijk op de hoogte te stellen van het economische leven in Nigeria en van de mogelijkheden om de ontwikkeling van het land te inten siveren. Hij verklaarde, dat het goederen verkeer tussen Nigeria en Nederland een waarde van meer dan dertig miljoen pond sterling vertegenwoordigt, waarbij de han delsbalans zeer Sterk ten gunste van Ni geria is. Na Groot-Brittannië is Nederland de grootste afnemer van Nigeriaanse pro- dukten, aldus de minister.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1961 | | pagina 11