CLAUDIO MONTEVERDI
Eskimo-grafiek in Canada
m
1
DE STAMVADER VAN HET
MODERNE MUZIEKTHEATER
Theorieën over en therapieën
van het alcoholisme
NIEUWE BOEKEN
in zakformaat
JJ flauweM„ „n«almede traanlampfe,ÏX«SS£
a in mvsica üsnsMJXt r-s snssssut-De we'
PAGINA DRIt-
ZATERDAG 8 JULI 1961
Herleefde belangstelling
voor een der
grootsten
Sas Bunge
Mc Mm*#**** filed
■I
EEN KWART EEUW GELEDEN was Monteverdi niets dan
een naam, begrensd door twee jaartallen (1567 en 1643) een
naam die gekend moest worden door muziekstudenten; op het
examen diende men te weten dat hij de eerste was die de
pogingen het Griekse treurspel als „dramma per musica" te
doen herleven, met een aantal meesterwerken bekroonde, en dat
hij evenzeer uitblonk in het meerstemmig herders- en liefdes
lied, het madrigaal, als in de traditionele a-capella-stijl voor de
kerk, zoals die door Palestrina en Gabrieli was bezegeld. Dat
was het dan, met wat titels van werken en bijzonderheden over
de oudste vormen van recitatief en aria. Hoe komt het dat zijn
genie opeens uit een musicologisch schemerduister naar voren
treedt en door zijn nalatenschap opnieuw tot ons gaat spreken?
Hij werd geboren in het Noorditalische Cremona, de stad van
Stradivarius, de grote Antonio zag er het levenslicht in het
jaar na Monteverdi's dood en werkte er in de ateliers van Nicola
Amati, zoon van Girolamo, zoon van Andrea, een stamboom vol
violen die uit de hemel gevallen waren. De vader van de jonge
Claudio, Bartolomeo Monteverdi, was arts; een bijzonder aan
trekkelijke beschikking van het lot, indien men bedenkt dat
Pythagoras, beschermheilige van alle musici, de enige filosoof
die op de conservatoria onderwezen zou moeten worden, zich
evenzeer bezighield met de harmonie van ziel en lichaam als
met de juiste plaatsing van de intervallen op het eensnarig
instrumentje, het monochord (zie afbeelding). Claudio toonde
vroegtijdige begaafdheid, hetgeen vrijwel een verplichting is
voor een toekomstig genie. Hij ging in de leer bij Marc Antonio
Ingegneri, koorleider van de kathedraal van Cremona. Volgens
het gebruik van die dagen omvatte het onderricht meer dan één
instrument: Monteverdi leerde zowel orgel als viool spelen,
kreeg zangles (de „grote" muziek werd toen in de eerste plaats
voor en vanuit de zangstem geschreven) en bekwaamde zich in
de ars contrapuctica, de kunst om zelfstandige stemmen volgens
bepaalde regels welluidend te combineren. Tien jaar later
schreef hij in de opdracht van zijn derde boek madrigalen aan
Hertog Vincent I van Mantua, telg uit het beroemde geslacht
Gonzaga: „Zoals een plant die niet verdord is bloemen draagt
en vruchten, zo heeft de serieuze beoefening van mijn violistisch
ambacht mij de gelukkige toegang verschaft tot de dienst van
Uwe Doorluchtigheid". Deze vorst, tot wiens particuliere
kapel Monteverdi dus inmiddels als violist was toegetreden, ver-
Hl. J NAM DEEL aan een mislukte kruis
tocht tegen de Turken, gaf handen vol geld
uit aan kunstvoorwerpen, tapisserieën,
schilderijen en edelstenen, en trachtte de
uitgeputte schatkist eigenhandig weer aan
te vullen door middel van alchemische ex
perimenten. Bovendien was hij een vurig
melomaan; Mantua was met Venetië, Flo
rence en Ferrara in een voortdurende riva
liteit gewikkeld om het verkrijgen van de
beste zangers en instrumentalisten, en de
vorst woonde iedere vrijdag de concerten
bij die in de spiegelzaal van zijn paleis
gegeven werden.
OP 33-JARIGE LEEFTIJD werd Monte
verdi gepromoveerd naar de plaats die hem
toekwam: die van hofkapelmeester. In
deze functie was hij verantwoordelijk voor
alles wat er gecomponeerd en uitgevoerd
werd bij alle kerkelijke en wereldlijke ge
legenheden die met muziek werden opge
luisterd. En die waren vele! Op 23 februari
1607 bericht Carlo Maghi vanuit Mantua
aan zijn broer Giovanni, hertogelijk gezant
te Rome: „Morgen zal Zijne Doorluchtig
heid een komedie laten voordragen die zich
onderscheidt in deze zin dat de acteurs
elkaar in de muziek zullen toespreken".
Deze „komedie" de term had toen een
meer algemene betekenis dan nu was
„Orfeo", opera in vijf bedrijven. Het was
Cremona, geboorteplaats van Monteverdi.
enigde in zich alle eigenschappen van de condottiere en
de maecenas.
IN EEN ARTIKEL over de^Euro-
pese muziekfestivals („Erbij" van
S april j.l.) werd melding gemaakt van
de uitvoering van twee opera's van
Claudio Monteverdi op het komende
festival van Aix-en-Provence. Er valt
voor deze componist uit de over
gangsperiode van Renaissance naar
Berok een toenemende belangstelling
waar te nemen. Onlangs is over Mon
teverdi een bijzonder lezenswaardige
studie verschenen van de hand van
Maurice Roche (in de Franse serie
„Solfèges" van de Editions du Seuil).
Voor nevenstaand artikel werden en
kele gegevens ontleend aan dit boekje
dat ook door de illustraties een goed
beeld geeft van Montevërdi en de tijd
waarin hij leefde en werkte Gram
mofoonopnamen van Monteverdi's
muziek vindt men in de catalogusvan
D.G.G.. Archiv-Produktion. Op een
ELP 45-t. het Lamento d'Arianna
(Elisabeth Höngen, alt), op een LP
zingt het vocaal septet Luca Maren-
zio 7 madrigalen; ook de volledige
Orfeo op 2 platen is bij D.G.G. ver
schenen. Door „Amadeo" is de ballet
opera „II Ballo delFIrigratevastge
legd, waarin o.a. de fraaie instrumen
tale dansstukken opvallen. Men kan
echter bezwaar hebben tegen de
counter-tenor zeer hoge tenorAlfred
Delier, die hier nota bene de rol van
Venus moet vervullen. Op een Colum-
bia-plaat werden enkele madrigalen
gezongen door het Nederlands Ka
merkoor onder leiding van Felix de
Nobel, in een vertolking die zowel uit
een oogpunt van vocale beheersing
als van stijlbegrip veel voldoening
schenkt.
ALCOHOLISME door dr. P. H. Esser chologie van de geheelonthouder. Rümke
(uitgave Kok, Kampen). onderscheidt namelijk een reeks van onge
in een keurig uitgevoerd boek kan men zonde motieven tot geheelonthouding, bij-
binnen een bestek van minder dan drie- voorbeeld uit neurotische angsten of stre-
honderd bladzijden een vrijwel volledig ven naar macht. Het is vanzelfsprekend
overzicht krijgen van allerlei theorieën dat men geheelonthouder kan zijn uit on-
over en therapieën van het alcoholisme, persoonlijke, gezonde, bijvoorbeeld sociale
Een ieder heeft een idee over het alcoho- motieven. De belangrijke beweging der
lisme maar een juiste definitie blijkt zeer Anonieme Alcoholisten krijgt een uitvoeri-
moeilijk. Hoe het gebruik van de alcohol ge bespreking. Ontstaan in Amerika is het
in de wereld is gekomen verhaalt de schrij- sinds 1948 aangepast aan de Nederlandse
ver aan het begin van zijn boek. Er blijkt begrippen en zijn de opvattingen ook hier
in den beginne een samenhang tussen het vruchtbaar gebleken. Hierbij streeft een
gebruik van alcohol en religieuze symbo- groep van vroegere drinkers naar verbe-
lische handelingen te zijn. Langzamerhand, tering van de alcoholicus volgens twaali
wordt het gebruik geprofaneerd en meer trappen en tradities,
individueel.
Reeds hier treft ons een bezwaar dat wij De benadering van de alcoholist door
het gehele boek door gevoeld hebben: dat de meeste leken ook de familieleden
de stof te chaotisch bij elkaar is gezet; is onjuist: ze versterken over het alge-
teveel lopen de litteratuuraantekeningen meen het onlustgevoel van de drinker. In
van allerlei aard door elkaar heen. Elk de rest van het boek vinden alle vormen
fragment is geschikt als uitgangspunt voor van therapie individueel of groepsgewijs
eigen overwegingen en daarom is de be- met of zonder medicamenten een bespre-
naming compendium van de schrijver ook king. Een goed, zwaar gedocumenteerd
juist, maar de leesbaarheid is bemoeilijkt, boek, dat door deze documentatie het
Er zijn in Nederland ongeveer veertigdui- transparante mist, maar men moge be-
zend drinkers, dat wil zeggen mensen die denken dat het alcoholisme zelf deze mis-
excessief drinken. Een ieder die maar tigheid meebrengt,
enigszins oppervlakkig kennismaakt met de
moeilijkheden die een drinker voor zich
zelf en zijn omgeving oplevert, kan de
omvang van het probleem enigszins be
vroeden. Speciale aandacht besteedt de
schrijver aan de theorieën over het alco
holisme van twe° Nederlanders,Querido en
Rümke. Querido gaat daarbij uit van de
constatering dat er voor de mens een
primaire behoefte bestaat om aan de wer-
kelijkheid te ontkomen, en dit niet al- Knoop (Prismaboekje) Dtis een boekje
leen als deze werkelijkheid ondraaglijk ««J een ruime actieradius. Het is een
wordt. Aanvankelijk was dit ontstijgen aan beknopte praktische gezinspedagogie. Het
de realiteit gebonden aan de religieuze be- volledig °v®rzl^ aiiPr_
hoefte de individuele persoon op te doeh babytijd tot de adolescentie en gt -
gaan in een groter geheel. We kunnen het lei behartigenswaardige dingen. Detoon
alcoholisme een ontaarde vorm van deze ls meerya:[gemeen b®scliouwejj„J
„OMGANG MET KINDEREN" door M.
behoefte noemen. Querido geeft als ad-
ver toont zich een voorstander van inscha-
leden trof ik voorbeelden aan van een de
vote en gematigde expressie, maar nergens
vond ik de hartstocht verklankt. Daar het
mij bekend is dat de contrasten de gave
bezitten ons innerlijk te bewegen, en daar
zulks volgens Boëthius het doel der goede
muziek is, heb ik mij met al mijn inspan
ning er op toegelegd deze uitdrukkings
wijze die in de muziek verloren is gegaan, bern vastgelegd. In de wisselwerking tus-
weer op te sporen Dit schreef Monte- sen cn zangstemmen bracht hij een
verdi in 1638, hij was toen zeventig jaar grote verscheidenheid, die ging van een
oud en al vijfentwintig jaar werkzaam in eenvoudige instrumentale begeleiding tot
de positie die maatschappelijk de top van aanduiden van beweegredenen die de
zijn carrière markeert: het kapelmeester- j.etle niet kent.
schap aan de San Marco te Venetië, toen
maals de rijkste en tevens de meest muzi- Bij het pubiiek echter raakte zijn werk
kale stad van Europa. In Venetië heeft hij in het vergeetboek. Totdat wij na drie
zijn hoofdwerken gecomponeerd. de eeuwen weer oor krijgen voor zijn caden-
„Scherzi Musicali", de laatste boeken met zen dje afwijken van de geijkte harmo-
madrigalen, de opera's „II Combattimento n;scbe kwadratuur, voor de exacte be-
di Tancredi" en „II Rittorno d Ulisse en, wogenheid van zijn melodisch parlando,
op vijfenzeventigjarige leeftijd ,,L Incoro- z„n on-academische dissonanten, de doffe
nazione di Poppeia", de bekroning van zijn gjans van gamba's, gepuncteerd door het
oeuvre, een meesterwerk dat men slechts zacbte tokkelen van de luit, geciseleerd
met de grootste van zijn soort kan ysr- ziiVer-werk beschenen door de lichtstraal
gelijken, met de „D°n Giovanni van Mo- van trompetten en bazuinen. Misschien
vies dat de beste therapie van de alco- keling van moderne hulpmiddelen zoals
holist is, zijn religieuze gevoelens te ver- bandopnameapparaat, grammofoonplatte
sterken, want het religieuze leven is de speler en televisie op school. De J
beste profylaxe tegen verslaving. Dit wordt ver wenst opvoeding tot juist §ebr
bewerkt, niet door preken, maar door ge- deze moderne medi^ in plaats v n -
=chapp.» da Anonieme Aicoi,..
Bij de puberteit treffen we naast een
Aansluitend aan deze theorie volgen de algemene beschouwing een typologie in
overwegingen van Rümke, die een geheel dit tijdperk aan. Een litteratuur-lijst be-
ander uitgangspunt had, namelijk de psy- sluit dit goede overzicht.
zart, de „Tristan" van Wagner of de „Pel-
léas" van Debussy.
ZIJN INVLOED op de muziek na hem
was aanzienlijk. Heinrich Schütz bracht
verklaart dit het raadsel van zijn her
leving: dat zijn as lang genoeg onder de
aarde rust om zijn muziek met nieuwe oren
te kunnen doen horen. Want wat wij horen
is niet wat hij wilde, maar wat hem des-
~Lzi.jn monodische stjjl op de protestantse ondanks dreef; hij is niet meer een grond-
Monteverdi's eerste werk in een kunstvorm Monochord, met aanduiding van de toon- kerkmuziek over. en door hem werd ze |egger) een voorloper, een beïnvloeder, zijn
die de gemoederen van kenners en lief- doopte der intervallen en hun „corres- doorgegeven aan Bach. De grondvorm van directe werking js verdampt wat bleef
hebbers sterk bezighield. De opera was pondentie" met de zeven planeten. Volgens de opera: het, recitatief dat de tekst dient ,g zyn geest, zyn vorm: het silhouet van
sinds het einde van de zestiende eeuw in Monteverdi een nuttig hulpmiddel bij de en de handeling op gang houdt, de ai ia die egn cypres tegen de bergen, in de stille
n 1 LA>nl1rl/s V-W-» «4 TUTnvsIö- /In InMAplill O PPllpY Ofppfl V9,n hPT ?PnPU" J _1_J
studie der muziektheorie.
de innerlijke reflex geeft van het gebeu- omarm"ing van de dageraad,
ren, de koren die op de knooppunten hun
bevestigend geluid laten horen, werd door
de groeiperiode, en bereikte met Monte
verdi's verklanking van de Orpheus-
mythe het stadium van volwassenheid. De
zeer uiteenlopende bestanddelen die tot waren. De bezetting van de verschillende
haar zijnsvorm bijdroegen waren het half- partijen was wisselend, al naar de stem-
ter1 van^^^!c'omm«fia^IdelTArte"!"<d^ dans" sThüctT HefwTs^zeTfs Tenkbaar Tat een IIlllllIIKIIIIIIillllHHlIIIIIIIMIII!III!Illlllllllllllll
het madrigaal en de behoefte aan het ver- vijfstemmig madrigaal niet door vijf-stem-
rassende schouwspel die omstreeks de men werd uitgevoerd, maar door één en-
eeuwwisseling een grote kans kreeg door kele sopraan met luitbegeleiding (het meest
de toepassing van de eerste toneelmachine- jn trek was in zo'n geval de Chitarrone, die
rieën. De opera belichaamde een typisch acht extra bassnaren bezat). Dit was het
humanistisch ideaal; men wilde tegenover begin van de zogenaamde „monodische"
de feesten der kerk de schittering van een stijl, die haar voedingsbodem had in het
mythische verheerlijking stellen, een toenemend individueel bewustzijn van de
„Trionfo" van alle beschikbare kunsten en Renaissance,
kunstmiddelen, een anti-naturalistisch
Gesamtkunstwerk". Een voordeel van deze uitvoeringswijze
was tevens dat de woorden beter tot hun
EEN IN OTTAWA gehouden expo- ten Eskimo-land getoond. Zij wekten sen-
iA/u.0 i,ci/o,w K/W o «.v. vond Cape Dorset op Baf fins Lilancl faam verworven. „In dié prenten
MEN KAN DUS NIET zeggen dat Mon- recht kwamen dan in de ouderwetse poly- heeft, daar zoveel indruk gemaakt dat schreef James Houston in „Canadian Art
teverdi de opera ontdekt heeft, trou- fonie, waarin door de vermenging der par- dg^e tentoonstelling ook in de Verenigde Magazine toont fudlik ons de raadse-
wens, op deze gebieden bestaat geen ont- tijen de tekst dikwijls onverstaanbaar welHcht ook in Europa pehou- len van de dr0?m- ty01® en ,Luktak laten
dekking, alleen een geleidelijke vormver- Werd en verloren ging in de composito- n Fskimn ons het zif„ van een vlucht ganzen,
andering die tenslotte tot een nieuwe syn- rische kunstgrepen van canon, imitatie, »al worden. De meeste tLSKtmo Kananginak beeldt de kracht der zeedie-
these leidt, waaraan wij later een nieuw stemkruising enz. Het madrigaal was een kunstenaars hebben hun land nooit ver- ren uit, Niviaksiak de vreugde van de ja-
begrip vasthechten. Een dergelijke ver- by uitstek soepele, bewegelijke vorm die laten. Zij maken hun prenten in het ger. De Eskimo's van Baffins Eda"d
andering lag besloten in het reeds genoem- talloze combinaties van zang- en instru- blanke wijde poolland, ver zelfs van (evenals Eskimo's uit andere streken) had-
de madrigaal. Want het madrigaal (letter- mentale partijen toeliet, en waarin de zin c 'norLf het centrum" van hun aen 3} n,aam gekregen a?s kun^??.arcs
lijk: lied in de moedertaal, ter onderschei- voor uiustratieve effecten kon worden uit- Cape Dorset, net centrum van nun doQr de stenerii lvoren en benen beeldjes,
ding van de kerkelijke „motetten" op La- gevierd (vooral het ruisende beekje was gebied, waar zeven blanken met hen liet die zij vervaardigen.
tijnse tekst) was in de mode. Het was een een geliefde toonschildering). Ook pasten poollot delen. Die kunstenaars vervaar- Deze produkten vindt men in tal van
de componisten tekstbehandeling toe die digen hun kunstwerken 's winters bij het ™usea e" woningen. De grafische uns
affectieve cn 's zomers bij fel zonlicht. In de een- ten te maken, vindt zijn oorzaak voorna-
SLth t T> -T T? karakter'van het madrigaal blijkt uit het zaamheid graveren zij hun prenten op melijk in het feit, dat zij tot voor kortniet
F.% L O R. F E veel voorkomen van de klaagzang, het steen of robbehuid. De stenen en huiden bescWktfCziC^ebbend'eze thans wel
-[— VI O T A „Lamento". Een bekend en in zijn tyd brengen zij naar Cape Dorset, waar een de tussenkomst van de Canadese
r A V U L, I\ reeds veel bewonderd werk van Monte- f de drukkunst bedreven Eskimo's ambtenaren die hun taak in het Hoge umdirecteuren en particuliere kunstver- Een prent volgens lithotechniek van Tud-
iLit DA CLAVDIO MONTEVERDE den madrigalen gecomponeerd, variërend prenten trekken van de stenen en nut gevoelens jegens de kunstenaars. Zij ko-
van 2 tot 7 stemmensommige met voor- c\en% Van elke steen en van elke huid IN 1960 voNDEN DE EERSTE Eskimo- pen slechts die dingen, die zij werkelijk de die op het VQOr de vreemde
geschreven medewerking van violen, echter maar een paar, want het procédé prenten hun weg naar bekende musea en moeite waard vinden. terrein van de kunsthandel als manager
naar een aantal particuliere kunstverza- Trouwens, de Eskimo kunstenaars krij- en adviseur optreedt. Ook de Canadese
melingen. Erkende critici zowel in Noord- gen opdrachten van bekende tijdschriften- overhejd doet haar best om de Eskimo's
MAESTRO Dl CAPELLA
Dl LLA S F. R E KISS. P.ltVnilCA.
JAPPRESENTATA l*J MANTOVA
L'AnnoiÉ07. Et nouar.icntc Rtfhmpota.
jg gamba's, trombones en basso continuo. moeilijk
ZOALS MEN ZIET waren in het madri-
Vi ren 'P maan- Amerika als in Europa staken hun bewon- redacties en uitgevers, terwijl zij tevens t beschermen door hpt eeven van advie-
t gaal tal van factoren van muzikaal-emotio- ONGEVEER ANDERHALF JAAR gele- dering niet onder stoelen of banken. Som- „bestellingen" ontvangen van museumdi- het houden van toezicht op de prijzen
nele aard gegeven die het geschikt maak- den werd voor het eerst een aantal van ml 6mensen zeiden (en zeggen nog), dat recties in en buiten Canada. De kunste- Co meer loezlcnt °P ae Pnjzen,
a' 72 ten als uitgangspunt voor de opera. Wat die drukken of prenten aan de wereld bui- d d ontvanHst der produkten van de naars van Cape Dorset hebben een coöpe- u "lce
4.11_ Ja J „nmnlicoKa flinrtio -I p 4
1 n v e n E r 1 4 M D c x. v.
nog ontbrak was de dramatische functie
waarbij de muziek werd opgenomen in een
i.k kunstmatig kader van actie en toneelbeeld.
Hiervoor was een ontwikkeling van de
theaterbouw nodig, die gestimuleerd werd
ik j? door een samentreffen van het prille tech-
nische vernuft met een barokke fantasie.
Jupiter die uit wolken uit de hemel neer-
l' .1 1 _i ...„r.-i;ilrn Jnup ov mnphinü"
Een van een huid getrokken prent
van Oshaweetuk.
daalde, een waarlijke „deus ex machina"
decors die de blik deden verdwalen in de
meest verbluffende perspectieven, goden.
heroën en monsters in gedaanteverwisse-
Titelblad van de eerste uitgave van de lingen betrokken, de tijd had een on-
opera „Orfeo" („muzikale fabel blusbaar verlangen naar alles wat met
kunst- en vliegwerk de illusie gaf van een
tijdverdrijf van de betere kringen om ceremonieel huwelijk tussen natuur en
meerstemmig te zingen, en een van de be- mens, de Olympus en de aarde, de vorst
roemdste componisten op dit gebied was en zijn land. Het wonderbaarlijke fasci-
zelf een aristocraat: Gesualdo, vorst van neerde: men was verzot op „meraviglie",
Venosa. Men zong op teksten van dichters en de muziek diende om aan het weidse,
als Petrarca en Tasso, maar gebruikte ook betoverende schouwspel de glans van het
veel rijmelarij in het arcadiache genre, ongehoorde te geven.
waarin de smarten van teleurgestelde her-
derinnen breed werden uitgemeten. Aange- OM DEZE „VIERDE DIMENSIE van de
zien de uitvoering ervan meestal voorbe- handeling te verwezenlijken, moest de mu-
houden bleef aan de ontwikkelde amateur, ziek de wendbaarheid bezitten die voor de
het madrigaal bij de componisten zeer dramatische situaties vereist werd. In zijn
in trek; het bood hen gelegenheid „mo
derne" harmonieën te schrijven en experi
menten in expressie te ondernemen die op
voorwoord tot het Achtste Madrigaalboek
deelt Monteverdi mee hoe hij op zoek was
naar een nieuwe „taal der hartstochten'
j l 1^,14 LV.il AAA V.4AJ44 V/UU.V
het terrein der kerkmuziek niet mogelijk „In alle werken der meesters van het ver-
nieuwe Eskimo-kunst toe te schrijven zou ratie gevormd voor de afzet hunner wer- SOMS HOORT MEN DE VREES uiten,
zijn aan een soort aartsvaderlijke welwil- ken. Sedert kort is er aan die coöperatie dat de commercialisering hunner kunst
lendheid jegens de Eskimo's. Maar muse- een Canadese kunsthistoricus verbonden, zou kunnen leiden tot ingrijpende wijzigin
gen (in ongunstig geachte zin) in het le
ven der Eskimo's. Is deze vrees gerecht
vaardigd? Sommigen menen van wel. An
deren echter en onder hen bevinden
zich uitstekende kenners van de Eskimo's
en het Hoge Noorden zijn van oordeel,
dat er voor die vrees weinig of geen reden
bestaat. Immers, dank zij hun succes op
het terrein der kunst worden de Eskimo's
fierder, zelfbewuster en onafhankelijker
dan zij tot voor kort waren. Dank zij die
successen ook kunnen zij de banden „met
de twintigste eeuw" aanhalen en toch zich
zelf .blijven. Door het geld zijn de ontbe
ringen en onzekerheden kleiner geworden.
Beroepskunstenaars zijn zij niet en wil
len zij niet worden. „De Eskimo's in het
zuiden van Baffins Eiland aldus James
Houston leiden het traditionele leven
van de jager. Zij zijn dus afhankelijk van
weer, wind en ijs. Maken de elementen de
jacht beslist onmogelijk, dèn maken zij
beeldjes of prenten, doch als het maar
enigszins gaat, gaan zij op jacht." Door de
opbrengst van hun kunstprodukten kunnen
zij zich betere wapens en andere hulpmid
delen verschaffen voor de jacht:
