„ANTI-VERHALEN" VAN MAURICE D' HAESE
Een kroonjaar
voor
Emmy van Lokhorst
Nieuwe Amerikanen en oude
Per jaar 700 liter regenwater op
elke m2 meter van Nederland
WERELDBEVOLKING IN CIJFERS
LITTERAIRE KANTTEKENINGEN
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1961
Erbij
PAGINA T bh
NIET IEDER KROONJAAR behoeft
P,„«, „U, lnh(md vm d,H>ese.s Stekel - een ded mn haar
mm
IN DE HELE OOSTELIJKE helft van Letterkundigen maar zeer ten dele af te £eft gelezen, begrijp( waar ik op doei: f^wen'ln ^^10^^ondanksdareTrgtbenrromanmvar'dePirlntst7venrS
J
:|l!llll!llllllllll!illlllll!!lllllllll!l!lllllllllllllll)lllllllllllll!llilllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllll
DE bundel verhalen, die Maurice d'Hae-
se bij de Sikkel N.V. te Antwerpen-Heynis
N.V. te Amsterdam deed verschijnen heeft
me verrast. Ik kende zijn beide romans
„De heilige gramschap" en „De witte
muur" en besprak ze in mijn Litteraire
Kanttekeningen met waardering, al is het
me moet ik eerlijk bekennen toen
ontgaan hoe dicht dit nog betrekkelijk jon
ge werk naderde tot hetgeen Sartre de
„anti-roman" noemde, de roman dus die
geen traditioneel verhaal meer kan zijn
en wil zijn, sinds de breuk met het ver
leden aan alle stelligheden die omtrent
de mens en zijn motieven inbegrepen
een radicaal einde heeft gemaakt. Ont
worteling, ontheemding, vervreemding,
verdwaling in het raadselachtige, het on
gerijmde, het onbekende, het onvoorstelba
re, het onverklaarbare, al die onzeker
heden zijn wezenlijk geworden voor de si
tuatie van de hedendaagse mens, die zich
zelf nauwelijks meer herkent in een ge
broken wereld, „le monde cassé", zo
als Gabriel Marcel het noemde. De ver
teller, de romanschrijver van vroeger da
gen, kon de wereld van zijn fictie over
zien: hij kénde zijn mensen, doorgrondde
hun heimelijke motieven, was vertrouwd
mer de humane relatie tussen mensen
en de stoffelijke, de sociale, de geestelijke
wereld en haar vaste normen. Die kennis,
deze vertrouwdheid, heeft moeten plaats
maken voor gissingen, vermoedens, gevoe
lens van onbehagelijk wantrouwen tegen benaderen
Vader" geschreven staat: terwijl de va
der sterft walmt de petroleumlamp, schui
ven flarden van wolken langs de maanhe-
levens-verlangen) van d'Haese hier het
duidelijkst aan het licht komt: de nostal
gie naar een staat van onschuld, naar het
mei, huilt de wind, en naast het huis, in de aanvankelijke, waarin het menselijk wezen
stal, heeft iets dierlijk-onzegbaars plaats nog „generzijds van goed en kwaad" leef-
men kan niet op het spoor komen wat, de, in het onbewuste één met alles. Ook
maar dat onzegbare is tastbaar aanwezig, aan andere verhalen schreef dat hulpelo-
als een wrede natuurverbondenheid. Een- ze heimwee mee, niet in woorden allicht,
zelfde sensatie ondergaat men bij het le- maar in de sfeer die tussen de woorden
zen van de vertellingen van de hier nauwe- hangt.
lijks bekende André Pieyre de Mandiar- jk ge;cof niet, al is het niet te motive-
gues („Le Musee Noir „Soleil des ren> da|. D'Haese in deze verhalen nauw-
Loups"), die men wel als „romantisch sur- keurig de uitdrukking heeft gevonden voor
realisme gekenmerkt heeft, een benaming hetgeen hij heeft mee te delen. Hij tast
die mij niet veel zegt. soms nog en het is de vraag of deze, de
mer.seii.ike onzekerheid in de verkenning
„HET VUUR geeft duidelijker aankno- van be^. onbekende in en öm ons verbeel-
pingspunten. Kinderen, die naast hun tjende, verhalen iets anders kunnen doen
ouderlijk huis, een boerderij, een vuur sto- dan tasten. Misschien is d'Haese in zijn
ken dat ze steeds hoger doen oplaaien, ontdekking van nieuwe levensgebieden in-
verrichten, het half symbolische dieroffer middels enkele schreden verder gekomen:
dat ze brengen inbegrepen, een atavistisch deze vertellingen dateren, meen ik, uit
ritueel met erotische inslag, waarmee de vroeger jaren. Maar ze zijn in het Neder-
dagehjkse realiteit als een misdruk van landse taalgebied ruimschoots genoeg ge-
nn» ti.>n/\lrl/Mi*>yvn/Hmil7 moor 1 on Halo eo_
een tweekleurendruk maar ten dele sa
r.envalt. Verstandelijk kan men aan zo'n
betoverend verhaal meer dan één uitleg
avanceerd om met zekerheid te kunnen
zeggen dat d'Haese tot de eersten van de
jongere garde moet worden gerekend, tot
letteren.
Maurice d'Haese
geven, maar geen daarvan zal de intrin- de zeer weinigen die zich kunnen meten
sieke zin ervan achterhalen, deze laat zich mej. de besten van de moderne westerse
alleen ondergaan, met verklaren, waar
dat wél het geval is, zoals in „Het Paard",
boet de vertelling dan ook aan suggestieve
kracht in: het paard, dat tussenbeide komt
in de toenadering tussen een jongeman en
JAMES PURDY, The Nephew, en Colour of Darkness (uitg. Seeker and
Warburg).
WILLA CATHER, The Professor's House, en A Lost Lady (Hamish Hamilton)
C. J. E. Dinaux JAMES PURDY is een van de meest DE HOOFDPERSONEN zijn een bejaar-
geprezen jonge Amerikaanse romanciers, de, ongetrouwde broer en zuster die sa-
moet een hinderlijke en zijn nieuwe boek „The Nephew" laat men hun neef hebben grootgebracht. De
maar ook niet meer dan be- een meisje is onmiskenbaar de geslachts- zetfout rechtzetten, die het in mijn kro- in ieder geval door de voorbeeldig discre- jongen is in militaire dienst naar Korea
Rectificatie: Ik
een in al zijn geledingen twijfelachtig ge- naderen door vergelijkingen te maken drift, wat ons uit de droomanalyse van niek over de Verzamelde Werken van Dirk te manier waarop het geschreven is zien vertrokken, en al gauw na het begin van
- 1 - - J Ccster deed voorkomen alsof de onbevre- dat hij een zekere reputatie verdient. Dat het verhaal blijkt hij daar gesneuveld te
worden leven, zodat de moderne schrij- met aanverwante auteurs. Soms voelde ik Fieud al te goed bekend is.
ver zijn innerlijke en uiterlijke ervaring ge- me in de nabijheid van de dierverhalen Meer in het zuiver-surrealistische vlak- digende inleiding van Henriëtte H. T. de men het boek daarom ook als een onthul- zijn. Dan vat zijn tante het plan op om
weid zou aandoen als hij nu nog, als de („Les Bêtes" van Pierre Gascar), soms ligt het verhaal „Juke-Box", waarin de Beaufort door de opgenomen rede van ling zal lezen staat niet bij voorbaat vast: iets over hem te schrijven, iets korts maar,
conventionele romancier, zoiets zou bewe- van Alain Robe-Grillet, een enkele maal dier-mens-verhouding haast ongemerkt prof. dr. N. A. Donkersloot voldoende zou misschien wel, als men in het bijzonder als gedenkschriftje. Zij spreekt er buren
ik indrukken (nu iaindrukken") meespeelt, een vertelling die als sluit- zijn aangevuld. Ik schreef echter: On- gesteld is op een suggererende behande- en kennissen over aan, want zij wist eigen-
J 1 1 - 1__1J.11ij5 -r*i:_4 J 114 1 ...An n I-Ia!» rtil nloiieie liil». m i <-»+ naai iron nrof V»H mof Tl" in Haffen
„uitdrager" zijn.
ren als: Theo begroette Hélène met on- kreeg
miskenbare vreugde, niet wetend hoeveel die me herinnerden aan Sartre en Camus stuk van de bundel des te opmerkelijker voldoende. Bovendien moet de „uitdager
leed hun deze ontmoeting zou berokkenen, en zoals gezegd Kafka. Het kan ook is. omdat het „levensgevoel" (beter: het een
De moderne „roman"-schrijver wéét niets, wel zijn dat er bepaalde affiniteiten be-
aangezien er niets meer met stelligheid staan met de Amerikaanse „moderne ro
te weten valt. Hij tast, hij verkent, hij man", met Hemingway (misschien) en
waagt zich in onbetreden gebieden van het Steinbeck (misschien) en mogelijk met de
menselijk bestaan en houdt het bij „soup- avant-gardistische „Tough School", zelfs
gons", bij veronderstellingen (zoals de met Virginia Woolf. Maar al deze specula-
oudste in jaren van de Franse avant-garde tieSi die allerminst op navolging willen doe-
der ultra-moderne stroming in de roman- jenj zjjn a priori een slag in de lucht opn-
literatuur, Nathalie Sarraute, het kenmer- dat de verschillende aspecten van de mo-
kend omschreef), bij het onbepaalbaar-mo- derne „anti-roman" één ding gemeen heb
belijke, waarachter zich andere ongrijp- ben; dat het eigenlijke verhaal verloopt
bare mogelijkheden verborgen houden, en buiten de codex der genormaliseerde men-
20 voort, tot in het oneindige. In hoever gelijke gedragingen én buiten de gehuma-
Maurice d'Haese kennis heeft genomen van niseerde betrekkingen tussen de mens en
het werk der niet-traditionele auteurs is de hem omringende wereld,
me niet bekend. Hij is een stille werker,
die zich afzijdig houdt van spectaculaire HET PROZA van Maurice d'Haese be-
tumulten in de litteraire wereld en laat vestigt nog eens dat de in zichzelf beslo-
zicfi over zijn „bedoelingen" voor zo- ten, afgeronde persoonlijkheid een fictie is
ling van het leven in een klein stil plaatsje lijk niet veel van wat hij met zijn dagen
waar haast niets bijzonders gebeurt.
ver hij deze bewust zou hebben niet geworden. Aan alle kanten staat ze open: „:nrrlpn u;taedrukt Emmu
uit. Hij schrijft, en hij doet dat met al ze stroomt uit en in, ze vervormt zich cl1ters te tornen uitgearuKi. wmmy
zijn zintuigen, met al zijn intuïties: uiterst met het wisselende moment, met de wis- vat) Lokhorst verjaart vandaag, ze heeft
fijnbesnaarde voelsprieten, waarmee hij selende plaats, onder de druk van het zich o -tnidvaardieheid
het onbekende aftast en de waarnemingen voltrekkende en verglijdt met haar diep- weerwtl van Stnjavaaratgnem
van zijn verkenning registreert in een ste verborgenheden in het onbepaalde en van haar levenswerk gehoorzamend aan
EEN DING IS zeker: dat zijn verhalen, verhalen niet kan worden weergegeven. Ze leven afgerond, en dat is ruimschoots
in dezelfde geest als waarin Sartre van de hebben als het ware geen „inhoud" met Qm jmm hUjk fe ,üfln
„anti-roman" sprak, „anti-verhalen zijn, uitzondering van het eerste, „Modder dat
waarin niets verteld, wél iets, véél zelfs, toenadering vertoont tot een neo-realisti- waardering en genegenheid. Blijk te
meegedeeld wordt. Er „gebeurt" niets in, sche tendens, met dien verstande dat er „even van erkentenis voor hetgeen zij
er doet zich nauwelijks iets voor, maar méér in gebeurt dan men voor zijn ogen
wel iets open: een wereld van volstrekt an- ziét gebeuren. De andere zeven vertellin- schrijvend en met voorbeeldige onbaat-
dere afmetingen dan de „dagelijkse", gen iriseren in een half-schemer: zeer na- zuchticrheid werkend in de „litteraire
waarmee ze niettemin ten dele samenvalt, bij en zeer veraf. In „De winterslaap" be-
Men zou d'Haese een surrealist kunnen reidt het leven zich voor op de collectieve wereld heeft bijgedragen tot liet aan-
noemen één vertelling, „De vervreem- situatie van een langdurig nachtelijk duis- ~jen mn onze letteren. Het mag nü en
ding", vertoont onmiskenbare overeen- ter mens èn dier, en men zou niet j j
komst met „Das Schloss" van Franz Kaf- weten te zeggen hoeveel menselijks er in hier wel eens openlijk gezegd worden:
ka, aan wie hij dit „verhaal" dan ook op- het dier, hoeveel dierlijks er in de mens, Emmu van Lokhorst is als secretaresse
droeg. Maar evenmin als de fenomenale hoeveel gelaten onderwerping aan het on-
buitenwerkelijkheid van Kafka in haar ontkoombare er in beide is. Men moet niet van de v eremging van Letterkundigen,
kern geraakt wordt door een kwalificatie naar „symbolen" zoeken: d'Haese ver- aJs Ud van zo menige litteraire commis-
als „surrealistisch", is het werk van d' beeldt met een toverachtig-suggestieve i
Haese met zo'n naamgeving getypeerd, kracht een werkelijkheid, die aan de da- sie en lury> een vraagbaak, een lielpste
Er is méér gaande in dit meevoerende, gelijkse realiteit, zelfs aan zichzelf, ont- een toevlucht. Ze heeft de organisato-
transparante proza: een complex van ten- glipt om over te gaan in een verijlend daarvan volhardend ae-
densen, die men, bij wijze van behulp, kan vraagteken, waarin een verhaal als „De ru>che lasten daarvan vol a e g
dragen, de kleine vreugden ervan als
levenswinst genoten en is önopvallend
haar weg gegaan doende wat gedaan
moest worden en door anderen moeilijk
deed. Hij blijkt dat er, ook als zij meer
weet, weinig te vertellen is, maar intus
sen hoort de lezer van allerlei over de
karakters en verhoudingen van de plaat
selijke bevolking en de tante zelf wordit ge
confronteerd met het probleem van liefde
en wederliefde, als zij merkt dat de neef
meer voor haar betekende dan zij voor
hem. Ten slotte ziet zij van het schrijven
af, maar zij en haar broer hebben ten
minste weer iets meer begrepen van hun
leven.
ALS MEN DEZE kwestie van de ver
houding tussen de neef en zijn opvoeders
als een hoofdthema wil zien, is zij niet
bevredigend behandeld. De neef heeft te
weinig te betekenen, en de verschuivingen
in het gevoel van de tante zijn al te gering.
Beter kan alles opgevat worden als een
visie op een klein Amerikaans plaatsje, dat
de lezer inderdaad zeer goed leert kennen
uit de verhalen over de inwoners. Hele
maal genoeg is het niet; de voornaamste
gegevens moeten te dun uitgespreid wor
den om voor een volledige roman te kun
nen dienen, maar de details zijn meestal
zo goed bewerkt dat men er in ieder ge
val een schrijver van aanzienlijke gaven
in herkent.
Dat was Purdy trouwens al eerder ge
bleken te zijn, in zijn roman „Malcolm",
en in zijn verhalen die nu opnieuw zijn
uitgegeven in de bundel „Colour of Dark
ness", bevattende zijn novelle „63: Dream
Palace" zowel als de kortere verhalen die
eerder verschenen waren onder de titel
„Don't Call Me by my Right Name". De
geschiedenis van „63: Dream Palace",
met haar fantastische elementen en on
werkelijke stemming, is een nuttige inlei
ding op de nieuwe roman van Purdy, die
ook pas goed te waarderen is als men er
de licht betoverde staat van de alledaagse
dingen in onderscheidt. Aan die novelle
heeft Purdy meer dan aan iets anders zijn
reputatie te danken, en ook wie er geen
bijzondere voldoening aan ondervindt zal
moeten toegeven dat het een bewonderens
waardig stuk werk is; bovendien zijn ver
scheidene van de kortere verhalen on
weerstaanbaar.
HERUITGAVEN VAN TWEE van haar
romans, ieder met een voorwoord van J.
en in oiacL mi. mi m 1.^.1 imm B- Priestley, moeten Willa Cather (1873-
met eenzelfde toewijding gedaan ZOU gen" niet dank zij haar gevoelige intelli- auteurs, Victor van Vriesland (links) en )947) bewaren voor een vergetelheid waar-
Ary den Hertog op de Boekenweek- in zl] voor veIen al blJna onzichtbaar ge-
schrijversmarkt. worden was. Haar werk is inderdaad nog
heel goed te genieten; er komt genoeg
-
v':A*v. - 'ifM
reid en in staat om uit te zien naar „mor- Emmy van Lokhorst met twee collega
zijn. Dat deel van haar onvermoeide ac- gentie alleen, maar door haar ik maak
i j 7 i i 7/ het woord voor haar als een klein ver-
twiteit staat txcr^ctis tc oock9 het ts zelfs jaarsgGschsnk lGvcnsvssrdighGid, hssr
uit de archieven van de Vereniging van levensliefde haarlevenstrouw. Wie haar icht tot aangezicht" (1937) hoe de jeug- onmiskenbare" zwakhSï^aT va'ak
zeggen wij voor de meeste jaren niet te Nederland is augustus de natste maand lezen_ Maar als het ergens geschreven ze heeft haar tijd verstaan, zonder er, ontluistering zuivere en edele en goede ia,r rijp verdiend» verweten te
fiS" mPt eemiddeld 70 tot rmm 80 mm neer" - - het hart van de velen d?"kt daarvan' DezP in,deze worden dan Ïa Lady men moet
Mfl3r Tl 1(1 r III I T11 Clfl P7.P T1 1 Cl IT 1 OOST W I r n wn o« rtnClonboorrl tirAridon «r\Ar tdn clror\_
NEDERLAND-REGENLAND en dan
veel. Normaal valt er zo tussen de 680 en met gemiddeld 70 tot ruim 80 mm neer- i
760 mm regen in ons land. Vergeleken slag. In de westelijke kustprovincies span- staat, aan ts het in
met landen als Japan, Indonesië, Voor- nen de maanden oktober en november de die weten wat zij waard is.
Indië enzovoort is ruim 700 mm heel wei- kroon met ongeveer 80 mm. In vrijwel het
nig want er zijn streken daar waar de gehele land zijn februari en maart met 35
2000 mm wordt overschreden. tot 45 mm de droogste maanden. HET ANDERE deel is naar sennjver- en maatschappelijke beginnelingen, voor
Wanneer deze 700 mm viel in totaal een Een blik op het jaarregenkaartje van schap, dat menigeen allereerst zal doen VOelde wat komende was. Anti-burgerlijk
haar tijd, Phils tijd, déze tijd moest wor
den. WAt velen vroeger niet hebben ver
staan is, dat ze in dit Babylonische Babel
roman geflankeerd worden door de skep- bem in ieder geval in zoverre gelijk ge-
tische Marianne, is karakteristiek voor ven dat deze roman op verschillende ma-
haar schrijver- in die Pr°bhlema«e* van .stud]eTe"de S haaM^SsSd.'Haarman 1946^"- Zblen%^zeu\ oTEÏÏrt hffvï
haar schrijver en maatschaDDelnke beginnelingen, voor- terende boek „Onwankelbaar" draagt als haal verteIt. De verloren dame is de vrouw
titel het motto van haar wezen. Zo staat van een spoorwegpionier in het westen van
wanneer haar echt-
35 buien van elk 20 mm dan zou ons land Nederland, de gemiddelde regenval over terugdenken aan „Phil", aan het vlinder- waren dje jongeren, anti-conventioneel; ze ze in onze litteratuur, in ons letterkundig ^"vpi-lmVde ^afen"
zeker niet de indrük van een regenlandje een periode van 30 jaar, laat zien dat de achtige, vrijmoedige meisje, dat zo wiiden alle remmen loszetten, wilden de ]even En z0 eren en waarderen we haar, wenoot paft sukkelen met"zïïn gezondheid
geven maar het vaak minder prettige meeste regen valt in een gebied achter de nieuwsgierig was naar het leven en het „persoonlijke vrijheid" of wat ze daar- a_ u.. eenooi gaai suxxeien mei zijn gezondheid
(echter wel groeizame) is dat het aantal duinen zo ongeveer van Haarlem tot Delft, met zoveel verwachting tegemoet ging, zo voor hielden voor zich opeisen, vol on
als schrijfster èn als toevlucht in het war- en sterft, terwijl zij zelf nog jong is ver-
rig bestaan van allen die het schrijven üest zij de propere stijl van het oude wes-
regendagen zo groot is. Normaal valt er een streek die een groot deel van de pro- diep in de amoureuze perikelen geraakte behagen in de „cultuur", vol verzet tegen al° levenswerk kozen. Laten we Emmy tenengaatzijlaten met dronkomend'é
namelijk op bijna 200 van de totaal 365 da- vincie Utrecht en westelijk Gelderland be- en er zo moedig uit te voorschijn kwam. verstarrende levensvormen. Een kwart- van Lokhorst ter gelegenheid van haar groen vannrofitf rende z^kenliedenHetis
gen 0.1 mm regen of meer m ons land en slaat en verder enkele gebieden in en rond „Phils amoureuze perikelen was jeugd- eeuw later zou blijken hoe waar deze ro- zeventigste verjaardag tot Nestor kronen, tegelijk de geschiedenis van een vrouw die
op 125 dagen I mm of meen Wanneer alle Apeldoorn, en in Zuid Limburg waar Vaals werk, onhollands-licht en charmant van man was, hoe voorzienend de chaos van Het is Bde hoogste onderscheiding die het te jong weduwe^Is geworden en ven een
maanden zich vrijwel aan het normaalcij- met een gemiddelde van 900 mm de kroon toon en voor die tijd (1917) bijna uitda- het ogenblik verbeeld was. t letterkundige Pylos haar verlenen kan. ontwikkeling in Amerika waar Willa Ca-
fer (berekend over een 30 tot 50 jaar) hou- spant. De gemiddeld droogste gebieden gend gedurfd, frisser, spiritueler, „ge- E d h h eerbied ther misnnepd n.7e7 I
den dan geeft ook de zomer niet de indruk zijn die van Midden Limburg, een gebied fvanceerder"Jes^^wurtoffl- ZIJ DIE DROOMEN" sc:hreef had gn Rrote dankbaarheid. lijke geschiedenis zeU leeft zichP™"
van een nat seizoen maar niet zelden wor- rond Kampen en ook enkele Waddenei- tertijd de schrijvende jonge vrouw toe in zich het leven anders gewenst, anders ge
den deze normaalcijfers niet gevolgd en landen zijn over het algemeen niet neer- staat was. Phil choqueerde destijds en hoopt. Maar zie en lees in „Van aange
komt het jaar cijfer soms 200 mm hoger slagrijk. De omgeving van Haarlem en dat was goed: het bewees dat Emmy van
te liggen. Vooral in de laatste acht jaar ten zuiden hiervan behoort tot het natste Lokhorst daar stond, waar ze altijd is blij-
komt het herhaaldelijk voor dat er in en- van Noordholland. ven staat: op de bres. open voor het
kele delen van ons land meer dan 1000 nieuwe, het komende. Phil werd geado-
mm regen is gevallen. DE REGIONALE afwijkingen komen reerd ook, en ook dat was goed: ze intro-
voornamelijk in de zomer en nazomer duceerde de jonge vrouw die zich durfde
voor tijdens buien waarbij in de regel ook te Wagen aan de onontkoombare proble-
de grootste regenhoeveelheden vallen. Zo matiek van het leven. Maar dat „Phil"
hebben wij in het westen bij buien een op- ook dèn nog de lieveling bleef van lezend
stuwing tegen de duinen hetgeen ook is Nederland toen ze door rijper werk al
waar te nemen bij de Utrechtse heuvelrug lang achterhaald was, dat ze met „Le
de plaatselijk vrij hoge Veluwerand o.a. noor Sonneveld" (1918) nog altijd de uit-
90 0 no
30000006600000000000000000000000000060000000c5000600060ö3c>i)0ö0000060000600cöö0000(50©00000000000000000006006000000
lijke geschiedenis zelf leent zich ook al-
C. J. E. Dinaux weer voor verschillende waarderingen. De
zwakte is hier niet in de opzet, maar juist
in de bijzonderheden, in de beschrijving
van karakters en achtergronden. De term
van meesterwerk die Priestley ervoor ge
bruikt lijkt daarom niet verdiend, maar
leesbaar is het zeker, en met zijn beste
eigenschappen stimulerend voor de ver
beelding.
„THE PROFESSOR'S HOUSE", twee jaar
later dan het andere boek gepubliceerd, in
1925, heeft niet zo'n helder gegeven en is
v--e - Het thans verschenen demografische voor Groenland zijn 32,2 jaar voor man-- ,-.
even westelijk van Apeldoorn en in het yerkorene was toen een beminnelijk boek jaarboek over 1960 van de UNO venneldt nen en 37,5 voor vrouwen en voor Indfa rommelig in de uitwerking, maar
heuvelgebied van Zuid Limburg. a(s „De Zonnewijzer" (1928) en „Droo- dat de aarde medio 1959 werd bevolkt 32,45 jaar voor mannen en 31,6 voor vrou- beeft d® veJ^nstj dat bet_ ons pader
Vele weeramateurs beschikken over een men» (1930) was verschenen, dat was, door 2.907 miljoen mensen, dat is 412 mil- wen. dre"gt tot de hoofdpersoon. De professor
eigen regenmeter in de tuin waarvan er hoe vleiend voor Phil, als een bewijs van ioen meer dan het voor midden 1950 vast- heaft een nieuw hms laten houwen van de
nu al enkele jaren vrij eenvoudige in de gebrek aan onderscheidingsvermogen niet gestelde aantal. Tegenover elk sterfgeval Net aantal geboorten is waarschijnlijk °PorenSst van een reeks boeken die hij
handel zijn. Het K.N.M.I. te De Bilt heeft goed. Emmy van Lokhorst had toen im- staan bijna twee geboorten. in Afrika het hoogst en in Europa het ge- als zijn voltooide levenswerk beschouwt,
ruim 300 regenmeters, verspreid over het mers haar jeugdwerk, haar jeugdstijl ach- ringst. In Afrika komen, voorzover men maar hlJ heeft §een zin om er in te trek-
gehele land, opgesteld. ter zich gelaten en was, met behoud van Een kwart van de wereldbevolking woont hat kon nagaan, 47 geboorten en 28 sterf- ^en en bbjft tot ontstemming van zijn
NDTIMAA! RFGFNT het in het erontste de bekoring van haar schriftuur, in een in de vier landen met de grootste bevol- gevallen op elke duizend inwoners voor. In „maa7 a ang aJn. werkkamer
deel vail Nederland ner iaar een 480 uren andere huid gekropen om, vernieuwd, het Jdng te weten China, India, de Sovjet- Europa worden negentien mensen per dui- het oude huis, dat verder leeg
Dit betekent aemlddefd mffr rifn een uur leven h^ter, waarachtiger, pijnlijker mis- Unie en de Verenigde Staten. 7-enci inwoners geboren en sterven er tien. hP^°™e' hlJ paseven in de
Dit betekent gemiddeld meer dan een uur schjen Qok te kunnen benaderen. In In de Sovjet-Unie is het sterftecijfer acht Ls.' heeft hij geen plezier meer in nieuwe
per dag. Gelukkig komen er ook gunstige pb:i_ iaatste wil" (1921) had ze afscheid ut k per duizend. dingen, en hij merkt dat hij ook de energie
uitzonderingen voor zoals in 1959 toen De »^hiis laatsle wil (ïyzii nao ze aiscneia jn Noorwegen geboren baby s hebben mjst om drukte te maken over de kleinie-
Bilt totaal 539 mm regen kreeg tegen 928 genomen van deze Tfnke, franke jeugdfi- voigens het jaarboek de grootste kans op De kindersterfte is in IJsland 16,4 in Ne- heden van het familieleven De nrinier
verleden jaar. Het record-natste jaar voor ^"rP"c1sasie^ een lang le^n- namelijk jongetjes 71 jaar derland 16,5 en in Zweden 16 6 per 1.000. waarop deze levensmoeheid aan de lezer
De Bilt is 1852 met 1045 mm regen. een concessie aan net eciaianie succes a en melsjes 75 ]aar. jn Nederland en Zwe- Het gemiddelde in de wereld ligt naar wordt doorgegeven is voorbeeldig en de
Het is opvallend dat de laatste jaren 'a ,-f af,Y°°Lr et" den is de gemiddelde levensduur voor jong- schatting tussen 30 en 40 per 1.000. figuur van de professor heeft de'charme
vaak veel te nat zijn. Na 1950 bleven al- bo^t teWef flik tToorTmfnkeUikte genS, ®n feisies.74 iaar' De Jansen op van een mooi najaar. Wat er verder in het
leen 1953, 1955 en 1959 aan de droge kant nor^ bewegeiijK, ie oorspronxenjK, ie een lang jeven zljn voor pasgeborenen in Van de gehele wereldbevolking is 49,9 boek staat is lang niet zo goed dat is
Guinee het geringst. De gemiddelde le- percent van het mannelijk en 50,1 van het jammer; maar het dient grotendeels om
vensduur voor beide geslachten is daar, vrouwelijk geslacht. In Canada, Australië, de situatie van de professor te verduide-
leen iuoó, isoo en laas aan ue uiugc nam
de overige zeven jaren waren te nat. Na onarnankeiijK.
juni is er ook dit jaar weer van een natte vv_
tendens sprake met als gevolg dat straks EMMY VAN LOKHORST bleef jong volgens een in 1955 verricht onderzoek, Nieuw-Zeeland. Midden-Amerika, de eilan- lijken, en is in zoverre altijd welkom.
••e J 1 1 X__._ 4 a! A IA VA A A„A VA A VA Y A VIVA 1 VA 1 /A el VA 7 Al IttTA OA a n A V I I A 1 V l VA T_T nil, 1 A Va A 4 A A WA J J /A U A J A via va 7 1 12 1_ 4 i. 4 J - 1
de zomerregencijfers op tal van plaatsen met de jongeren, onverminderd „nieuws- 30.5 jaar. Ook in Haiti is het gemiddelde den van Oceanië en het grootste deel van
weer boven normaal zullen liggen.
gierig naar het leven", onverminderd be- 32,6 jaar voor beide geslachten. De cijfers Azië wonen meer mannen dan vrouwen.
S. M.
