Belgrado
op grote
wil dringend beroep
mogendheden doen
ROKKEN
BORST
HET WEER
Tweede Russische kern
proef in de dampkring
Internationaal
beheer over
N.-Guinea
Voorzitter Vink wenst meer
aandacht voor de mens
Jonge en bijdehante verstekelinge
Poging tot algemene erkenning van
Oost-Duitsland vermoedelijk mislukt
Voorkom oorlog
Afwijzende Russische commentaren
op het westelijke aanbod
Mits garantie voor
zelfbeschikking
PEN bestelt tweede
centrale voor Velsen
Spanning in Bizerta
iée MORRIS 6ejjm>ijou êmj!
De Gaulle houdt vandaag
een persconferentie
Militaire oefeningen
in Duitsland afgelast
Regen
„.Sr. W1LL1BRORDUS" 50 JAAR
Hv'! gr-
DAGBLAD VOOR VELSEN -IJ MUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING
VAN TERLENKA
effen -
ruit
streep -
Enkele plooi vanaf 7.50
Dubbele plooi vanaf 14.75
't Is betaalbaar bij
Anegang 19
Haarlem
Aan het strand:
Belangwekkend
In de krant van heden:
Het woord is aan...
i VI -
m I
MM
REGEN- EN TWEEDJASSEN
46e JAARGANG NUMMER 257
DINSDAG 5 SEPTEMBER 1961
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
IJmuider Courant
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.Vn Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
BELGRADO, 5 september. De
conferentie der 24 niet aan een blok
gebonden staten in Belgrado zal zo goec
als zeker een dringende oproep aan de
grote mogendheden richten om een
oorlog te voorkomen en de geschillen
door onderhandelingen te regelen. Pre
mier Nehroe zou de tekst opstellen van
dit appèl. De Indische premier en de
Ghanees Kwame NKroemah, zouden het
appèl in Moskou aan premier Kroesj-
tsjev ter hand gaan stellen, misschien al
woensdag. Soekarno en de president van
Mali, Modibo Keita, zouden dit in
Washington bij president Kennedy af
leveren.
Volgens conferentiekringen zullen' aan
de Amerikaanse en Russische ambassadeur
in Belgrado vandaag brieven worden over
handigd De overhandiging van deze brie
ven zou worden gevolgd door de speciale
missies naar Washington en Moskou.
Premier Nehroe vertrekt morgen naar
Moskou voor een voorgenomen bezoek* en
besprekingen met Kroes.itsjev.
De tekst van het beroep, dat uit slechts
drie alinea's bestaat, zal niet worden be
kendgemaakt alvorens Kennedy en Kroes-
tsjev het hebben ontvangen.
Een poging om algemene officiële
erkenning van Oost-Duitsland los te
krijgen van de Belgradose conferen
tie schijnt tot mislukking gedoemd. Het
initiatief, waarvan president Soekarno ee.i
van de vaders was, is gestuit op verzet
van de groep gematigde Aziatische landen,
die Nehroe volgen en de meeste Arabische
afgevaardigden, onder wie Nasser, die kre
dieten op lange termijn van de Bondsre
publiek krijgen. Dit was maar een van de
onderwerpen, waarover de 24 delegaties der
niet aan een blok gebonden staten gister
avond en vanochtend in besloten zitting
vergaderden. Nu de openbare zittingen
met hun beginselverklaringen voorbij zijn,
staat de conferentie voor de pijnlijk lasti
ge taak de, op sommige punten zeer ver
schillende, opinies van zeer verschillende
landen met zeer verschillende belangen
in en voor iedereen aanvaardbaar eind-
communiqué onder te brengen. Bij de vele
vormen van druk waaraan zij bloot staan
kwam gisteravond een nieuwe: het bericht,
dat de Sovjet-Unie wederom een kernwa
pen tot ontploffing heeft gebracht in de
dampkring.
De delegatiechefs en de ministers van
Buitenlandse Zaken bogen zich gisteravond
tot half negen over de ontwerpresoluties,
die de twee redactiecommissies hadden
voorbereid. Het eerste behelst een beroep
op de grote mogendheden om een oorlog
te voorkomen door hun geschillen in onder
handelingen te beslechten. Op dit punt
schijnt een akkoord in de maak. Een twist
punt betreft de vraag, wie dat appèl in
Moskou en Washington zal afleveren. Aan
vankelijk werd gedacht aan respectievelijk
Nehroe en Soekarno. Nu overweegt men
twee commissies te zenden.
De andere resolutie, of beginsel-verkla
ring, zou een waslijst moeten omvatten
van specifieke wensen omtrent reorganisa
tie van de UNO, ontwapening, economische
hulp en het einde van het kolonialisme. De
Indonesische delegatie heeft geprobeerd de
kwestie Nieuw-Guinea als een apart punt
aanvaard te krijgen. Ook dit initiatief van
Soekarno lijkt weinig kans te hebben, men
Advertentie
Verwachting tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met
enige regen. Matige, aan de kust
vrij krachtige wind tussen zuid
en west. Iets lagere tempera
turen.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Morgen veel bewolking en enige
régen en een toenemende zuidwes
telijke wind. Temperatuur overdag
17 a 19 graden. Zeewater 17 graden.
Vooruitzichten: Achter het kou
front dat morgen passeert, stroomt
uit het noordwesten oceaanlucht
ons land binnen.
vindt Algerije en Angola wel zo belang
rijk. De Arabieren blijven aandringen op
een veroordeling van Israel.
De conferentie brak zich ook het hoofd
over de Kongolese afvaardiging. De Kon
golese premier Adoula en de vice-premier,
Loemoemba's opvolger Gizenga, kwamen
weliswaar gisterochtend vroeg in Belgra
do aan, maar zij ontbraken gisteren nog
op de ochtendzitting. Een aantal pro-Loe-
moembistische delegaties, waaronder die
van Guinea en Ghana, probeerden alsnog
Gizenga als afgevaardigde geaccrediteerd
te krijgen. Maar dat conflict bleek opga-
lost te zijn: Adoula zal vanochtend het
woord mogen voeren op een openbare zit
ting, die na zijn rede weer een besloten
karakter zal krijgen om zich aan de re
dactie van het eindcommuniqué te wijden.
Met enig voorbehoud mag men voorspel
len dat het eindcommuniqué aan de gema
tigde kant zal zijn, behalve uiteraard op
het punt van 't anti-kolonialisme. De Afri
kanen en Aziaten, die gedetailleerde oplos
singen voor alle acute problemen aan de
hand willen doen. zijn het ten eerste on
derling niet helemaal met elkaar eens. Het
besef groeit dat zij niet de macht hebben
die oplossingen aan de grote mogendheden
op te leggen, en zij weten vooral dat er
tenslotte een eenstemmig aanvaarde tekst
uit de bus moet komen. Zij mogen Nehroe
een verouderde figuur vinden, een resolu
tie waaraan de kolos India zich zal ont
trekken zou weinig effect hebben. Zij kun
nen ook hun nieuw verworven broze een
heid niet onmiddellijk in gevaar brengen.
De staart van de sprekerslijst leverde
nog een belangwekkende figuur op: de
nieuwe Algerijnse premier Youssouf Ben
Khedda, de opvolger van Ferhat Abbas
hield een korte, zakelijke en intelligente
rede in het Frans. Het was opvallend dat
hij de enige Arabier was die zich van deze-
taal bediende. Hij vroeg doeltreffende soli
dariteit met de Algerijnse opstandelingen,
drong aan op verdere erkenning van de
voorlopige Algerijnse regering en zei dat
het FLN gereed is zowel om verder te
strijden als om verder te onderhandelen.
De man zowel als zijn toespraak maakte
indruk. Deze 41-jarige revolutionair verte
genwoordigt in leeftijd, strijdervaring en
denkwijze veel meer de nu zeven jaar oude
Algerijnse opstand dan de gematigde, maar
twijfelende, Ferhat Abbas. Na Abbas, die
tegenover het strijdende contingent steeds
weer zijn vastbeslotenheid moest bewijzen,
vindt Frankrijk nu een harde tegenstander
tegenover zich, hetgeen echter een voor
deel heeft: men weet met hem precies
waar men aan toe is. Hij heeft een wer
kelijk mandaat Omdat hij de revolutie ver
tegenwoordigt.
WASHINGTON (Reuter en UPI) -
De Sovjet-Unie heeft maandagochtend
vroeg een tweede kernproef genomen
opnieuw in het gebied van Semipala-
tinsk in Centraal-Azië. zo heeft de voor
zitter van de Amerikaanse Commissie
voor Kernenergie, dr. Glenn Seaborg,
officieel meegedeeld. De ontploffing ge
beurde weer in de dampkring. De kracht
van de kernbom was opnieuw enige
kilotonnen, aldus de bekendmaking.
Een woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat
de tweede ontploffing, met het oog op de
korte tijd die is verstreken, niet kan wor
den beschouwd als Moskou's antwoord op
het Brits-Amerikaanse voorstel voor het
staken van kernwapenproeven in de damp
kring. Beide landen achten het voorstel
nog van kracht, aldus de woordvoerder.
LONDEN In officiële Britse kringen
zei men dat de tweede ontploffing geen
verrassing betekent daar de aard van de
eerste deed vermoeden dat deze het begin
van een serie proeven was.
BELGRADO Waarnemers op de con
ferentie van niet-gebonden landen in Bel
grado merken op dat de Russische hervat
ting der kernproeven in het algemeen min
der verontwaardiging onder de deelne
mers heeft gewekt dan in het Westen, daar
een aantal afgevaardigden de Russische
proeven op een lijn stelt met de Franse.
Een Russische zegsman in Belgrado zei
naar aanleiding van de iongste kernproef:
,De machtsverhouding in de wereld is ver
anderd Wij zijn niet meer bang van een
machtspolitiek te worden beschuldigd. Op
de politiek van macht antwoorden wij met
een politiek van macht."
Men verwacht uit Moskou geen medede
ling van de tweede proef, evenmin als van
de eerste proef mededeling is gedaan.
Waarnemers verwachten een officiële be
kendmaking pas als de hele serie is vol
tooid.
NEW YORK Volgens het Amerikaan
se tijdschrift Newsweek heeft Irving Mi-
chelson, van de Amerikaanse natuurkundi
gencommissie voor inlichtingen over stra
ling, gezegd dat indien de Sovjet-Unie twee
proeven neemt met kernbommen met een
kracht gelijk aan die van een megaton,
er meer schadelijk strontium 90 in melk
en tarwe zal komen dan toelaatbaar wordt
geacht.
Reeds door een proef met een dergelij
ke reuzenbom wordt de hoeveelheid radio
actieve neerslag ingrijpend gewijzigd.
Twee zulke bommen geven meer radio-ac
tief stof dan alle Amerikaanse, Russische,
Britse en Franse proeven in de afgelopen
dertien jaar bij elkaar, aldus Michelson.
In een vraaggesprek met het Amerikaan
se weekblad „U.S. News and World Re
port" heeft de voormalige voorzitter van
de Amerikaanse Commissie voor kern-ener
gie (tijdens het bewind van Eisenhower),
admiraal Strauss, erop aangedrongen dat
de Verenigde Staten de proeven met kern
wapens hervatten. Hij gelooft dat de Rus
sen tijdens het in oktober 1958 aangegane
moratorium in het geheim proeven zijn
blijven nemen. Hij wees erop dat er in de
afgelopen jaren onverklaarbare explosies
zijn waargenomen.
GENEVE (UPI) De Sovjet-Unie heeft
het Brits-Amerikaanse aanbod een onmid
dellijk verbod in te stellen op het nemen
van kernproeven boven het aardoppervlak,
naast zich neergelegd, maar de delega
ties der drie landen die in Genève be
sprekingen over dit onderwerp voeren, be
sloten zaterdag opnieuw bijeen te komen.
LONDEN (UPI) In een te Londen
beluisterde uitzending heeft radio-Moskou
het Brits-Amerikaanse voorstel om de bo
vengrondse kernproefnemingen te beëin
digen „het oude hengelen van de weste
lijke mogendheden" genoemd .„teneinde
het recht te krijgen om kernwapens door
middel van ondergrondse éxplosiès té ver
volmaken."
Naar aanleiding van de zitting van de
Geneefse kernstopconferentie zei radio-
Moskou: „De westelijke afgevaardigden
bliezen hoog van de toren met hun voor
stel om de proefexplosies in de atmosfeer
stop te zetten en uitsluitend kernontplof
fingen beneden de grond en op grote hoog
te toe te staan De Russische afgevaardig
de noemde een en ander een manoeuvre
in de richting van de legalisering van on
dergrondse en andere proefnemingen," al
dus radio-Moskou.
In de Vijzelstraat in Amsterdam heb
ben de palen met de verkeerslichten
onderaan drie rode lampjes gekregen,
die 's nachts blijven branden om te
voorkomen dat de palen omvergere
den worden. Dat is namelijk al her
haalde keren gebeurd.
Weerrapporten 1 2
Agenda van IJmond en Haarlem 2
Uit het binnenland 2, 7
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws 3, 7
In de Vishal en op zee4
Uit stad en omgeving4, 6
Horen en Zien 7
Kunst 7
Feuilleton 9
Panda en andere beeldverhalen9
Economisch nieuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 11
Sport 13
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
Naar verluidt heeft minister Luns
gistermiddag de vaste commissie voor
Buitenlandse Zaken van de Tweede Ka
mer ingelicht over mogelijkheden tot
„internationalisering" van het beheer
over Nederlands Nieuw-Guinea. De re
gering overweegt een initiatief in de
komende algemene vergadering van de
Verenigde Naties.
Het is echter ook mogelijk, dat een
dergelijk initiatief door bevriende mo
gendheden genomen wordt. Hoofdzaak
voor de Nederlandse regering is, dat het
zelfbeschikkingsrecht van de Papoea's
onaangetast blijft. In dit opzicht zou
een garantie van de Verenigde Naties
welkom zijn.
Minister Luns, die vandaag naar New
York is vertrokken, zal daar vóór de
opening der V.N.-Assemblee op 19 sep
tember nagaan op welke wijze een inter
nationalisatie met waarborgen voor zelf
beschikking zou kunnen worden bereikt.
E. Wertheimer:
Als ze geen maskers droegen, zouden
de mensen elkander niet meer kunnen
herkennen.
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben de directie van het Provinciaal
Elektriciteitsbedrijf va*n Noordholland
(PEN) gemachtigd aan de Koninklijke
machinefabriek gebr. Stork en Co n.v. in
Hengelo in opdracht te geven de bouw
van een complete nieuwe centrale inclusief
gebouwen met een capaciteit van 210.000
kw (Velsen 2).
Deze centrale komt te staan circa 400
meter ten oosten van de bestaande cen
trale van het PEN (Velsen 1 met een ver
mogen van rond 500.000 kW).
De twee ketels, elk met een stoompro-
duktie van 380 ton per uur. zullen met olie
en hoogovengas gestookt worden Stork zal
prof- ir. H. T. Zwiers inschakelen voor het
bouw- en civiel-technische gedeelte.
De centrale moet opgeleverd worden
medio 1964.
TUNIS (AFP) Het Tunesische pers
bureau TAP meldt, dat de toestand in
Bizerta zeer gespannen is. Franse para
chutisten zouden alle wegen naar de zetel
van de gouverneur blokkeren.
De Nederlandse Katholieke Bond van Werknemers(sters) in Industriële Bedrijven
„St. Willibrordus" vierde gisteren en vandaag in Scheveningen zijn vijftigjarig be
staan. In zijn openingsrede herinnerde de voorzitter, de heer H. B. Vink, eraan dat
het machtsmiddel de staking door de bond en de met hem gefuseerde vakorganisaties
vele malen in de loop der jaren is gebruikt, maar dat de naoorlogse periode heeft
bewezen dat strijd tussen bedrijfsgenoten niet altijd het middel hoeft te zijn om de
positie van de werknemers te verbeteren: na 1945 is de bond bij slechts één „bona
fide" staking betrokken geweest. De arbeider van 1961 in Nederland heeft een redelijk
bestaan. Vooral door het werk van de vakbeweging heeft hij veel meer rechtszeker
heid. sociale zekerheid en dus bestaanszekerheid dan vijftig jaar geleden.
Erkend wordt nu dat de vakbeweging
een onmisbare functie in de gemeenschap
vervult. Dat de leden van de vakbeweging
als dank daarvoor een lager inkomen ge
nieten dan hun ongeorganiseerde collega's
vond spreker sociaal niet te rechtvaardi
gen.
Minder tevreden dan over de aanzien
lijke verbetering van de materiële positie
der arbeiders was de heer Vink over de
mate waarin de arbeidende mens in de
onderneming als mens wordt gewaar
deerd en behandeld. De mens, zo meende
hij, is ondergeschikt gemaakt aan de tech
niek, moderne apparaturen worden meest
al zonder enig overleg met de arbeiders
of hun organisaties aangeschaft, zonder
dat men zich afvraagt wat de gevolgen
V
(Van onze correspondent)
LONDEN Het twaalfjarige Londense
meisje Angela Riley, dat stewardess wilde
worden, heeft het weekeinde doorgebracht
in de Amerikaanse stad Boston. Zij was
als een verstekelinge in een Amerikaans
vliegtuig de Oceaan overgestoken, en
werd pas ontdekt, toen zij driekwart van
de reis achter de rug had. Angela was
zaterdagmiddag naar London-Airport ge
gaan, waar het op dat moment razend
druk was door vertragingen als gevolg van
de mist. Toen vlucht 105 van de Pan Ame
rican Airways werd omgeroepen, ging zij,
met een pop in papier gewikkeld, met de
mensenstroom mee. Een functionaris van
de luchtvaartmaatschappij vroeg haar
naar haar plaatsbewijs, waarop zij ant
woordde dat zij bij „die mevrouw hoorde",
en zij wees op haar voorgangster.
Zonder verdere moeilijkheden kwam An
gela het toestel binnen. Tegen de passa
gier die naast haar zat en vroeg met wie
zij reisde, zei ze: „Ik ben op reis met
mijn vader", en zij wees naar achteren.
„Er was daar geen plaats meer voor mij",
voegde zij er als extra verklaring aan toe.
Pas toen het DC-8 straalvliegtuig al in de
buurt van Amerika kwam, ontdekte het
cabinepersoneel dat er geen bijbehorende
vader was.
De bemanning was echter zo onder de
indruk van Angela's durf en volkomen be
heerstheid, dat zij niet kwaad werd. Toen
het toestel in Boston landde, werd zij toe
vertrouwd aan een vertegenwoordiger van
de luchtvaartmaatschappij, die haar nog
iets van de stad liet zien en haar later in
een vliegtuig naar Londen zette. Voor
haar vertrek zei ze tegen Amerikaanse
journalisten: „Ik heb helemaal geen zin
naar huis terug te gaan. Mijn vader zal
wel heel erg kwaad zijn".
Het ondernemende Britse meisje
Angela Riley, gefotografeerd in Bos
ton, in gezelschap van de echtgenote
van de functionaris van de P.A.A., die
zich over haar ontfermde.
(Telef oto)
Advertentie
BARIELJORISSIR HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (Bil KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
voor de arbeiders zullen zijn, die ze toch
moeten bedienen. Dit is een schromelijke
miskenning van de arbeider. Men zal er
mee moeten beginnen de arbeidende mens
zoveel mogelijk actief in het arbeidsgebeu-
ren te betrekken. Hem zal gelegenheid
gegeven moeten worden in de onderne
ming mee te voelen, mee te leven, mee te
denken en mee te besluiten. Spreker vond
het daarom jammer, dat het met de tot
standkoming van de ondernemingsraden
niet wat vlotter gaat. Een einde zal moe
ten worden gemaakt aan de heerschappij
van enkelen, die nu de beslissingsmacht
genheden. Het streven naar een volledige
erkenning der waardering van de mense
lijke persoon in het samenwerken binnen
de onderneming ep in het sociaal-econo
mische leven zal vruchteloos zijn, als de
arbeidende mens niet rechtstreeks zijn
deel krijgt in de vruchten van de geza
menlijke inspanning.
De heer Vink had zich verbaasd over de
vrees van de voorzitter van de Algemeene
Werkgevers-Vereeniging, voor de nieuws
gierigheid van vakbondszijde om meer te
willen weten van de produktiviteit en de
rentabiliteit van de onderneming of be
drijfstak, waarin hij de achterdeur zag om
de zogenaamde „medewetenschap" binnen
te halen. Spreker vond het bedroevend dat
zestien jaar na het verschijnen van de
eerste verklaring van de Stichting van de
Arbeid, waarin de volwaardigheid en ge
lijkwaardigheid van de arbeider in princi
pe wordt erkend, en na elf jaar bestaan
van de wet op de P.B.O., men nog be
zwaar hoort maken tegen „medeweten"
van de arbeiders. Medezeggenschap en
medebezit ook voor de arbeiders zijn voor
de A.W.V. blijkbaar begrippen geworden,
waarover men zo weinig mogelijk moet
denken en praten. Als men echter in die
kringen denkt, dat de „sociale kwestie" is
opgelost met alleen een redelijk bestaans-
niveau voor de arbeider, vergist men zich
schromelijk, aldus de heer Vink.
PARIJS (UPI) President De Gaulle
zal vanmiddag om 15.00 uur een perscon
ferentie houden de vierde sinds hij in
1958 aan de macht kwam.
Men verwacht dat De Gaulle zijn stand
punten zal geven over de kwestie-Berlijn,
de kernproeven, de conferentie in Belgra
do, en over Algerije, Bizerta en andere
Franse problemen.
Gezien de laatste berichten zal De Gaul
le zich wellicht bereid verklaren zijn mi
nister van Buitenlandse Zaken te laten be
raadslagen met andere westelijke minis
ters over de mogelijkheid van een ge
sprek met de Russen over Berlijn. Hij
zou echter nog steeds gekant zijn tegen
een conferentie met premier Kroesjtsjev,
tenzij er iets concreets is om over te on
derhandelen.
Wat de kernproeven aangaat, lijkt het
erop dat Frankrijk zijn eigen programma
zal voortzetten.
De militaire oefeningen op internationaal
niveau, die midden september in Duits
land zouden worden gehouden, zijn voor
onbepaalde tijd uitgesteld. Van Nederland
se zijde zouden aan deze oefening onder
delen van de landmacht en de luchtmacht
deelnemen. Aangenomen wordt, dat de
reden voor dit uitstel dezelfde is als die
waarom de oefeningen in La Courtine zijn
afgelast en wel als gevolg van de inter
nationale politieke toestand.
