DE DODENLIJST VAN
ADRIAN MESSENGER
PRIEGELTJES GROTE REIS
„Schoonheidskeizerin" bezocht ons land
PANDA EN DE MEESTER43PHEFFER
i
Poüe
Ons vervolgverhaal
s
Telecommandopost in Australië
waakt over het welzijn van
de Amerikaanse ruimtevaarders
Operatie Vasa
nadert voltooiing
^Hoe is het ontstaan?^
f
WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1961
9
PHILIP MACDONALD
Oorspronkelijke titel:
The list of Adrian Messenger
5 ss
5
s
if
3 -g
s
g
s
s
s
X
5
3
ft
r X
u
o
f .s l O
^cqpqQQSSoa-c1-
m om
WmÊÈmËÊ,
Hoge noot
„Oma" Rubinstein gaat nu de tieners bewerken
lil
Dit woord: KOMPAS
22. Als het vreemde vrachtschip de oever nadert, zien ze Pelli met de
kleintjes al staan wachten. Folie heeft geen geduld meer, en springt zonder
nadenken aan de wal! „Ha, die Pelli!"roept hij blijen opgelucht
vliegen Pelli en hij elkander in de armen. Dat de arme Zeerob daarbij op
zijn hoofd komt te staan, merken ze niet eens!
4
28)
Toen de trein voor het eerst stopte
op het kleine landelijke station in Bar
ton Cross was mijnheer Bronson mijn
heer Bronson weer. Zijn kleine ze
nuwtrekking was nu nog maar zo ge
ring, dat deze bijna onzichtbaar was
geworden, welke autoriteit hij op de
hem eigen vriendelijke wijze verzocht
hem te willen helpen aan een kaartje
nu hij besloten had niet naar Deyming
maar rechtstreeks naar Londen te
gaan.
Om vijf uur, ongeveer een kwar
tier nadat mijnheer Bronson zijn
nieuwe bestemming had bereikt,
kwam Seymour aan in Stukeley Gar
dens. Hij zag er vermoeid uit, zijn
gezicht vertoonde nieuwe en minder
engelachtige lijnen en zelfs de kort
afgeknipte krullen maakten een slap
pe indruk. Hij stak zijn benen uit naar
het haardvuur in de werkkamer en
nam een grote en dankbare teu0 uit het
glas, dat Anthony hem had voorge
schreven. Met verbazing keek hij naar
het grote aanplakbord, dat naast het
bureau aan de muur hing. Er waren
stukjes papier van verschillende af
meting op geprikt, sommige met al
leen een of twee woorden erop, an
dere met vele.
Anthony zag de kritische blik en
grinnikte. „Ik heb mijzelf de illusie
gegeven te werken", zei hij. „Als je
mij vertelt wat je te weten bent ge
komen, heb ik tenminste wat feiten
om daar te vermelden. En als we iets
nodig hebben is het dat! „Wat de mi
litaire dienst betreft ben ik een heel
eind gekomen, mijnheer", meldde
Seymour. „Maar wat de rest betreft
minder. Wat dat betreft heb ik eer
lijk gezegd zelfs helemaal niets bereikt.
Geen achterdocht jegens een van de
„ongelukken". Alleen één familielid
herinnerde zich een aantal van de na
men, en dan nog zonder enig ver
band".
„Zoals verwacht". Anthony was on
verstoord. „Van hoeveel mensen heb
je de militaire gegevens te pakken
kunnen krijgen?"
Seymour ging recht zitten en haal
de een notitieboekje te voorschijn.
„Ik heb ze hier van zeven ervan,
mijnheer". Hij sprak opzettelijk ge
woon.
„Zeven!" Anthony was opgetogen.
„Dat is schitterend!" Seymour straal
de. „Het was niet allemaal mijn werk.
Drie ervan heb ik van de Yard. Uit
de antwoorden op de brieven van
Pike. Die kwamen vanochtend. Ik heb
er de gegevens over de militaire
dienst uitgehaald en mijnheer Pike
zal de rest morgen met u bespreken.
Maar hij vroeg me u te zeggen dat
hij niet gelooft dat er iets bruikbaars
bij is".
„Wederom als verwacht". Anthony
haalde zijn schouders op.
„Wanneer had je overigens tijd naar
de Yard te gaan?"
„Zopas, mijnheer. Ik ben er even
langs gegaan nadat ik terug was ge
keerd uit Suffolk".
„Suffolk?" zei Anthony snel. „Pom-
fret?"
„Dat klopt". Seymour werd attent.
„Waarom? Is er iets nieuws?"
Anthony wees naar het laatste stuk
je papier aan de rechterkant van het
bord en Seymour stond op om ernaar
te kijken. Op het papiertje stond al
leen: „Sara Koeroedzjian".
„De weduwe van Pomfret is weer
getrouwd", zei Anthony en vertelde
de geschiedenis van het agendablad.
„Wat ben je over hem te weten geko
men?"
„Ik heb geluk gehad", zei Seymour.
„Het huis waarin hij woonde, Manor
House, is verkocht. Maar de kastelein
van The Boars Head in Mostyn-Un-
derhill was daar vroeger butler". Hij
keek naar een bladzijde van het no
titieboekje. „Pomfret had geen kin
deren of naaste familieleden. De we
duwe is kort na de begrafenis naar
het buitenland vertrokken. Ze is er
nooit teruggekeerd. Pomfret diende
in het achtste bataljon van de Suf
folk Light Infantry. Hij bracht het
tot majoor. Deed dienst in India en
Birma. Was veertig toen hij ver
dronk. Zeil„ongeluk". De boot werd
ondersteboven in het water gevonden
waarschijnlijk door een windvlaag.
Pomfrets lijk spoelde later aan. Geen
getuigen. Geen verdenking".
„Mooi zo!" zei Anthony. Hij haal
de het grootste velletje van het bord
en stak het in zijn schrijfmachine.
„Dit is de lijst van de tien namen,
met Messenger nog toegevoegd. Er
zijn drie hoofden: onderdeel en rang,
waar dienst gedaan tijdens de oorlog
en familielid. Dicteer me jou zeven
even alfabetisch."
„Goed", zei Seymour. „Dan begin
nen we met Bainbridge.Hij begon
te dicteren en tien minuten later haal
de Anthony de lijst uit zijn machine
en bestudeerde hem:
G
SJ
V
i,
3 -a
aj i> a
i -S -s
3 3
T3
0) <D
3
"8 jj
u
5 W a) jb
T5
5
U flj
ffi
co
.2
u
c
3
as
i—i
i
"O
e0
i
.2
O
E
t_i
G
co
Ui
G
O
►H
00
c
V
1
O
c0
«J
X
co
Q,
:?s>
4^
c
i
-e
c
HH
O
'C
O
G
K
ÖC
W
T>
in
ai)
r-6. A3
*0
d>
U
fl
se
c/5
05 O.
G G
O X
O w
3 os
3
V -m
T3
T3
a
6
a
OS
E
TJ
G
a
Öfi
W
u
O
O
'co
d
CC
s:
3-1
o
«w
<w
3
CO
T3
d
i
Jd id
:d» :d»
d d
es oi u
u u -
|xi CQ
05 H
O5 -iZ-
<U
N
3
CC X
U O
04
(X4
a
O G~
75 O «M
x
P i- cti O
<D
>-5
Q/
>i 05
U 05
0) (13
05
cn
-O tj Si >-S
'Eo S -
p. J3 3 O
e 05 03 - - wu w
Zonder iets te zeggen stond Adrian
op en prikte de lijst weer op het bord.
En zonder iets te zeggen fronste hij
zijn wenkbrauwen. Seymour, naast
hem, ging ongemakkelijk verzitten.
Tenslotte kon hij de stilte niet meer
verdragen.
„Het valt wel op, niet?" zei hij. Hij
wees naar de naam van Slattery:
„Alleen deze niet..Zoü het kunnen
zijn dat zijn gegevens incompleet
zijn? Hij kan natuurlijk eerst in Frank
rijk geweest zijn en daarna in India
en Birma. Zoals Messenger zelf".
„Hij niet", zei Anthony. „Hij ver
loor in Duinkerken een been". Hij
fronste zijn wenkbrauwen nog steeds.
„Ik zou er op hebben willen zweren
dat we een aanknopingspunt hadden
gevonden". „Seymour was teleurge
steld. „Toen ikzelf vier India-Birma's
bij elkaar had en er van de Yard nog
drie kreeg dacht ik dat we er waren".
Anthony schudde zijn hoofd. „De
verbinding moet constant zijn!"
„Zelfs als Ormiston en Paxton ook
India-Birma blijken te zijn?" Sey
mour gaf het nog niet op. „Wat zou
u dan zeggen, mijnheer?"
Anthony draaide zich om om hem
aan te kijken. „Ik weet het niet", zei
hij. „J. Slattery kan naar de pomp
lopen. Ik zal niet meer aan hem den
ken voor we de rest hebben". Welke
verklaring, hoe eerlijk ook bedoeld,
verder van de waarheid was verwij
derd dan wat ook hij in vele jaren had
gezegd
Het was zes uur toen Seymour Stu
keley Gardens verliet.. Op dat tijd
stip probeerde Jonathan Slattery in
de zitkamer achter zijn winkel in
Twickenham aan zijn bezoeker uit
te leggen waai om hij hem gevraagd
had te komen.
(Wordt vervolgd)
DE TWEE BEMANDE ruimte-capsules,
die de Amerikanen totnogtoe gelanceerd
hebben, vormen natuurlijk nog slechts
een pril begin van het veelomvattende
Mercury-project, welks voorlopig eind
doel de „zachte landing" van een (of
meer) mensen op de maan is. Begin
en eindpunt van dit project is de be
kende lanceerbasis Cape Canaveral in
de Amerikaansi staat Florida. Vandaar
hebben de beide eerste astronauten hun
korte „ruimtesprong" gewaagd en van
daar ook zullen nieuwe pioniers te zij
ner tijd hun langere verkeningstochten
door de wereldruimte aanvangen. In de
directe omgeving van de lanceerbases
is een groot laboratorium annex waar
nemingsstation gebouwd, waar een gro
te staf deskundigen op allerlei gebied
de waarnemingen en bevindingen det
ruimtevaarders registreert, controleert
en uitwerkt, en waar zich ook de com
mandoorganen bevinden, via welke
men de ruimteschepen of capsules leidt
en, zo nodig, „gelast" om naar de aar
de terug te keren.
BEHALVE OP Canaveral zijn er ook op
de Bermuda-eilanden en op Hawaii derge
lijke waarnemingsposten ingericht ten
dienste van het Mercuryproject. Boven
dien hebben de leiders van het project
Australië om medewerking gevraagd
Daartoe is onlangs nabij Red Lake in
de directe omgeving van het Australische
proefterrein voor geleide projectielen Woo-
mera een installatie in gebruik geno
men, waarmee men kan registreren hoe
het capsules en mensen in de ruimte ver
gaat. Van enige commando-bevoegdheid is
echter in Red Lake geen sprake.
u
Terwijl de wetgevers zich nog wanhopig
het hoofd breken over de lawaaioverlast
der vestzak-transistorradio's heeft de indu
strie alweer een nieuwe knuppel in het
elektronische hoenderhoek gegooid: de
draagbare t.v.-ontvang er, die in de hier
afgebeelde nieuwste versie „made in
Japan" nog slechts zes kilo weegt an
gevoed wordt door batterijen. Het geval
heeft een beeldschermpje van 18 x 24 cm.
en twee draaibare sprietantennes die een
ongestoorde ontvangst mogelijk maken
tot op vele kilometers afstand van een
televisiezender. Het toestel wordt thans
gedemonstreerd op de Frankforter na-
jaarsbeurs en naar men zegt, regent het
bestellingen. We weten dus wat ons straks,
in bos en veld, te wachten staat
WEL IS DIT het geval bij een tweede
Australische waarnemingsstation dat thans
geïnstalleerd is in Muchea, op 50
km. afstand van de West-Australische
hoofdstad Perth. Deze post zal een zeer
belangrijke schakel worden in het Project
Mercury en hier beschikt men dan ook
over alle instrumenten en mogelijkheden
om een astronaut eventueel te kunnen „be
velen" terug te keren naar moeder Aarde.
De staf van Muchea bestaat uit een der
tigtal Australische en vijf Amerikaanse
deskundigen. De bouw- en ïnstallatiekos-
ten bedroegen bijna vijftien miljoen gul
den. Zij werden gedragen door de Ver
enigde Staten. De instrumenten zijn uiter
aard de allermodernste. De staf van Mu
chea kan de capsules of ruimteschepen op
ultra-lange afstandsradar volgen op hun
tocht en voortdurend in radio-telefonisch
contact blijven met de inzittenden. Dank
zij vernuftige en zeer gevoelige telemetri-
sche apparaten kan men in Muchea zelfs
de hartslag, bloeddruk en ademhaling der
astronauten registreren. Een arts-specia
list controleert deze gegevens en kan, zo
nodig, de astronauten adviezen geven.
8586. Zo, Priegeltje, zei professor Wie-
demors. Gelukkig, dat we je gevonden
hebben, vóór je in dat drukke verkeer iets
overkomen was!
Hij nam het negertje mee naar z'n stu
deerkamer, zette hem op het bureau en
sprak hem geruststellend toe.
Waarom liep je van ons weg, Prie
geltje? zei hy. Heb je 't hier niet goed?
Krijg je niet alles, wat je hartje begeert?
Priegeltje keek sip.
Nou, ik snap wel, wat er aan schort,
ging de professor verder. Je verlangt naar
je land en je makkers terug, nietwaar?
Stil maarwe gaan je terugbrengen!
Toen maakte Priegeltje juichend een
vreugdesprong
.v.*.*}
De „Verlort"-ultra-langeaf standsradar
in Muchea, Australië, heeft een bereik
van bijna vierduizend kilometer. (Foto
hierboven). Inzet: Het antennesysteem
van Muchea's radiotelemeterinstallatie
die bloeddruk, pols, hartslag en adem
haling van de astronauten op hun verre
reizen kan opmeten.
BOVENDIEN kan men in Muchea vast
stellen, wanneer een ruimteschip naar de
aarde moet terugkeren en kan men zelfs
de remraketten in werking stellen, die zo'n
terugtocht naar de aarde inleiden.
IN TOTAAL zijn ongeveer 18.000 voor
werpen gevonden op het zestiende eeuw-
se Zweedse oorlogsschip „Vasa" sinds
vijf jaar geleden voor het eerst een dui
ker in het modderige water van de Stock-
holmse „Stroemmen" verdween om het
wrak te onderzoeken en de berging voor
te bereiden. Momeenteel worden op de
marinewerf Beckholm in Stockholm door
een groepje oudheidkundigen de laat
ste ruimten onderzocht op het be-
voorradingsdek. Half september hoopt men
hiermee klaar te zijn en dan zal de Vasa
versleept worden naar zijn laatste lig
plaats, de „Vasawerf".
INGENIEURS en arbeiders zijn druk
in de weer om in de speciale ponton waar
op het schip komt te rusten het Vasamu-
seum te bouwen. De dakspanten zijn al
op hun plaats aangebracht evenals het
platform vanwaar de toeristen een mooi
overzicht zullen hebben op het schip, dat
op 10 augustus 1628 in de haven van Stock
holm verging. Volgende week zal een be
gin gemaakt worden met de muren en
het dak die in glas en aluminium zullen
worden uitgevoerd.
Het schip wordt nog nat gehouden door
middel van brandslangen die moeten ver
mijden dat de houten romp gaat barsten.
In het bouwwerk dat de Vasa zal omge
ven, zal een installatie worden aange
bracht die de vochtigheid van de lucht
op een constant peil houdt.
DE AFGELOPEN weken is de laatste
ballast uit het schip verwijderd. In de of
ficiershut op het bevoorradingsdek zijn
vorige week nog verschillende interes
sante vondsten gedaan. Hieronder bevin
den zich zeven tinnen borden en een trik
trakspel met 27 stukken, voorts een vis
net, sierlijk beschilderde aardwerken
schalen en borden en een houten vijzel.
Zestien skeletten zijn tot dusver gevon
den. Op een werd een paar leren schoe
nen aangetroffen, fragmenten van een
jas en een beurs met geld.
Als alles volgens plan verloopt zal de
Vasa in haar drijvend museum begin ok
tober van de Beckholmwerf naar de Va
sawerf worden overgebracht.
De Britse opera-sopraan Una Hale heeft
gisternacht een inbreker uit haar slaap
vertrek verjaagd door een hoge c in te
zetten. „Ik gilde zo hard als ik kon", ver
klaarde de operadiva. „De dief scheen er
van te schrikken want hij ging er meteen
vandoor".
(Van onze Amsterdamse redacteur)
EEN COCKTAILPARTY in een groot
hotel in Amsterdam. Temidden van de
gasten een klein koket vrouwtje in citroen
gele japon, het zwarte haar glad naar ach
teren gekamd, het gezicht omlijst door
halssnoer en lange oorbellen, aan linker
en rechterarm precies gelijke met edel
stenen bezette armbanden, aan de ring
vinger een ring mei een groene steen zo
groot als een kippeëi. Ze praat langzaam
en beheerst, is opgewekt en charmant te
gen ieder, die haar de hand komt drukken.
Haar leeftijd? Tegen de 80, een eindje
jn de 80? Men geeft haar hooguit 60 en zelfs
voor die leeftijd is een dergelijke vitaliteit
een raadsel. Succes, rijkdom en roem heb
ben haar tot dusver alleen maar geprik
keld tot nog meer werklust en nog meer
actie. Zo lang zij leeft, zal zij de keizerin
zijn in het wereldje van de schoonheids
verzorging: Helena Rubinstein.
MEVROUW RUBINSTEIN, die 60 jaar
geleden in Australië een klantenkringetje
als schoonheidsspecialiste opbouwde en
die met dag en nacht werken een concern
opbouwde, dat thans bestaat uit niet min
der dan 14 fabrieken, die cosmetica pro
duceren, tien grote schoonheidsinstituten
en duizenden verkooppunten, verspreid
over de gehele wereld. Helena Rubinstein
40. De dames schoven Jonker Henri naar voren en
de intelligente aristocraat begreep wat er van hem ver
wacht werd, namelijk het openen van zijn portefeuille.
Hij verrichtte de eenvoudige bezigheid bekwaam en zon
der twijfel zou Archibald Brauswasser nu dus de huur
voor zijn Grieks decor in ontvangst hebben kunnen ne
men, als Graaf Bueno de Rothfeller niet nèt iets vlug
ger van gebaar was geweest clan hij. „Mijn hartelijke
dank," zei de bankier eenvoudig tot Jonker Henri.
„Als huurder van deze gelegenheid met alle in- en op
stallen zal ik deze kleinigheid onder mijn berusting ne
men." Zonder zich aan de klaarblijkelijke teleurstelling
van Braunwasser te storen, wendde hij zich vervolgens
tot mevrouw Knokkebies-van Tutteren, die nu eenmaal
de leidster van het groepje was. „Geacht Mevrouwtje",
sprak hij minzaam, „ik zie hoe het u verbaast de ver
anderingen in dit bouwwerk op te merken. Ach ja,
riepen niet reeds de Ouden uit: Decora mutantur, nos
et decoremur in illis zulks wanneer zij de moder
nisering hunner bedrijven bekend wilden maken? De
decorverhuurderij die gij hier kendet, mevrouwtje, is
onder mijn bezielende leiding omgezet tot een onder
neming die is aangepast aan de eisen des tijds. En
ei, hoe toevallig! dit is een onderneming die van
belang kan zijn voor uw weldadige bezigheden. Het is,
om kort te gaan, een Krediet Bank voor de Opheffing
van Onderontwikkelde Personen en ik heb de eer daar
van de leider te zijn!"
heeft thans 40.000 mensen in haar dienst
Zij heeft een bezoek van enkele dagen
aan ons land gebracht en tussen de zake
lijke besprekingen door liet zij zich bren
gen naar het Anne Frank-huis en naar de
villa aan de boulevard van Scheveningen,
waar zij, vóór de eerste wereldoorlog, een
tijdje heeft gewoond.
Mevrouw Rubinstein heeft een druk pro
gramma achter de rug. Maar zonder een
spoor van vermoeidheid heeft zij in Am
sterdam steeds weer opnieuw aan haar
gasten verteld van de nieuwe schoonheids
middelen, die haar concern in de handel
gaat brengen.
„Ik heb speciaal het oog op de
jeugd", vertelde ze met tintelende
ogen. „Ik vind, dat de tiener recht
heeft op een mooie jonge huid. Weet
u dat wij acht jaar lang hebben ge
zocht naar een serie produkten, die
speciaal op het jonge meisje is afge
stemd? Wij zijn daarin geslaagd, maar
nog prettiger vind ik het, dat ze ver
kocht kunnen worden tegen prijzen die
ieder meisje kan betalen".
HELENA RUBINSTEIN, die in Polen is
geboren, Engels spreekt, maar soms zo
maar midden in een zin op Frans of Duits
overschakelt, zegt, zeer vooraanstaande
vrouwen in de wereld tot klant te hebben.
Ja, Nina Kroesjtsjev heeft ze ook ontmoet.
„Dat was in San Fransisco, maar me-
vrAiw Khroesjtsjev had meer belangstel
ling voor kinderspeelgoed dan voor cosme
tica, zegt ze glimlachend. Dinsdag is de
eeuwig jonge zakenvrouw vertrokken naar
Parijs om vandaar door te reizen naar
haar huis in New York. Lang zal ze daar
niet blijven, want er staan alweer zaken
reizen naar Israel en Italië op het pro
gramma.
Voor de verklaring van het woord
kompas moeten we uitgaan van het La
tijnse woord passus: schrede, pas.
Hiervan zijn afgeleid de Franse werk
woorden passer: voorbijgaan en
compasser: be-stappen, met stap
pen afmeten. Het hierbij behorende
zelfstandige «aamwoord luidt com-
p a s en dit is dus wat wij nu een
passer noemen, een instrument
waarmee men kleine afstanden meet en
cirkels beschrijft. Het is het begrip
cirkel dat veroorzaakt heeft dat het
woord kompas ook is gaan betekenen:
zonnewijzer, wijzerplaat en tenslotte:
op een horloge gelijkende doos waarin
zich een vrij bewegende magneetnaald
bevindt die zich noord-zuid richt.
„2= .9
