DE DODENLIJST VAN
ADRIAN MESSENGER
WANNEER DE VORST JAAGDE, WAS
HET FEEST VOOR DE KNECHTEN
PANDA EN DE MEEST ERA) P HEFFER
-E?
Polïe
Het Meheim van de vuurtoren
Pelli
Ons vervolgverhaal
Tuf jVf&rqy
\rv'S^T 4.'H
Bijles voor ouders
Luchtbesmettingsmeter
waarschuwt bij te hoog
stralingsniveau
MAANDAG 16 OKTOBER 1961
j
PHILIP MACDONALD
Oorspronkelijke titel:
The list of Adrian Messenger
s
Maar de boer betaalde het gelag
ifTT-t&JE 4
WAjèbhaus
iï§
jZ&zsnfoh,
We/óre
arrp£
Voorschriften
56. „U moet voor de aardigheid eens naar de toren kijken, Zeerob", zegt Klaas,
„die krijgt zo'n aardig model!" „Oeioeil", zegt Zeerob, „dat noem je een aardig
model? Ik vind het meer dan gek! Wat gebeurt er eigenlijk?" „Ik zou zo denken,
dat de toren niet best tegen de regen kan! De klei is nog niet hard genoeg ge
weest, zo te zien!"
IIIMMHIMMM
62) En men viel er
minstens tweehonderd meter naar be
neden in een met rotsblokken bezaai
de spleet, die Jackman's Gorge heet
te.
Hij stuurde wat hij kon en remde
zo hard hij durfde, en zwaaide zo op
de een of andere manier rond de eer
ste bocht, maar nu leek een ramp
onvermijdelijk. Een stationcar blok
keerde de smalle weg grotendeels; hij
stond aan de kant met het achtereind
uitstekend over de weg, opgekrikt en
met twee man erover gebogen die be
zig waren met het linker achterwiel
Hij remde nu zo hard hij l^on en ruk
te aan het stuur.
En op de een of andere manier luk
te het.Hij kwam tot stilstand. In een
razernij van stof en gillende banden
en schreeuwende stemmen en een
afschuwelijke slip die de jeep tot stil
stand bracht vlak achter de andere
auto, slechts enkele centimeters van
de opgekrikte achterkant ervan
Met enorme inspanning slaagde hij
er op de een of andere manier in zich-
jelf te dwingen weer in de huid te krui
pen van Benjamin J. Knight, de huid
die hij nooit had moeten verlaten.
En het was dus Ben Knight die de
zaak nu verder behandelde met de
twee mannen die hij zo gemakkelijk
had kunnen doden. Het waren kenne
lijk Mexicanen, gelijk gekleed in
overalls en grote stoffige zwarte som
brero's. De grootste was dreigend
en stil, de kleine verschrompelde put
te zich uit in verwensingen in een ver
ward mengsel van Spaans en Engels.
Het pleit zeer voor de persoon van
Benjamin J. Knight, zoals bekend
een aangenaam mens, dat de atmos
feer al heel snel volledig verander
de, zo volledig, dat hij en zijn nieuwe
vrienden nu rond de oude auto van
die nieuwe vrienden stonden, en dat
Knights grote fles van hand tot hand
ging. Voor de fles leeg was, wisten
de nieuwe vrienden niet alleen alles
van Knight en zijn beroep, maar zij
hadden hem ook de reden van hun ei
gen aanwezigheid in Mount Lobo toe
vertrouwd. Benjamin J. Knight, die
in een leren tas op hun voorbank had
zien liggen, maakte een joviaal grap
je dat ze wel eens collega-fotografen
van hem konden zijn, en de kleine
Mexicaan die spraakzamer werd naar
mate de fles meer rondging, gaf
Knight een wenk, wees naar de top
van de Mount Lobo en opende de tas
om een geiger-teller te laten zien..
Na een afscheid over een lege fles
reed Knight langzaam terug naar To
mahawk. Zo nu en dan wreef hij met
zijn hand zachtjes op een plaats bij
zijn rechteroog.
Hij moest wachten. Nog drie da
gen- Drie dagen die de langste van
zijn leven schenen.
De eerste dag was er helemaal geen
wind, zodat zijn bewaking van het
meer vanuit de pijnbomen aan de
langste zijde vruchteloos bleef. Er
was geen boot te zien en geen teken
van enig menselijk leven.
De tweede dag stak laat in de och
tend een zwak windje op, waarop de
jongen inderdaad ging zeilen. Hij
was weer alleen in het zeilbootje,
maar wederom werd hij vergezeld
door de jol met de buitenboordmotor,
waarin dit keer niet alleen de donke
re jongen zat, maar ook een donkere
aantrekkelijke vrouw, die waarschijn
lijk zijn moeder was.
De derde dag was het windstil. Vol
komen windstil en nog warmer. Zo
warm dat het eerder augustus leek
dan maart.
natuurlijk maar een paar uur ge
weest, en dan nog een paar maanden
geleden ook".
„Wat?" Lucas probeerde zijn ver
rassing te onderdrukken.
„Maar ik dacht.."
„Ja dat weet ik", zei Anthony. „Een
gewoonte, die je moet afleren, mijn
beste, speciaal in jouw functie. Alan
en ik zijn alleen een nacht in Mon-
treux gebleven om zijn moeder op
te pikken. We hebben allemaa' in Ca-
lifornië nieuwjaar gevierd". Hij keek
naar Raoul. „Saint-Denis en zijn
vrouw kwamen een paar dagen la
ter", zei hij, „met een paar van zijn
vrienden".
„Californië", zei Lucas, terwijl
Firth vooruit ging zitten in zijn stoel
en Pike een kort gegrinnik onderdruk
te.
„Ja". Anthony was vriendelijker
dan ooit. „We logeerden bij Lady Gle-
neyre".
Hij stond plotseling op. „Sorry",
zei hij. „Ik weet dat ik me aanstel,
maar die atmosfeer hier werkt altijd
op mijn humeur en bovendien was
ik kwaad, omdat jullie dachten dat
ik je in de steek gelaten had. Konden
juliie je dan niet realiseren dat niets
me van de zaak-Gleneyre had kunnen
afhouden?"
Lucas glimlachte mager. „Ik moet
toegven dat Pike dat veronderstelde",
zei hij. „Maar ik was van mening
dat je toch op zijn minst contact met
ons had kunnen opnemen".
„En dan een stel Aston-Phibbsen
achter me aan krijgen!" Anthony
schudde zijn hoofd. „Nee, Lucas. Toen
ik tegen Outram zei dat Swaab een
buitengewone misdadiger was, maar
dat de politie niet over buitengewone
bevoegdheden beschikte om met hem
af te rekenen, bedoelde ik dat die af
rekening zou moeten geschieden door
een of meer personen, die niet aan
de regels gebonden waren".
Hij pauzeerde, zittend op een hoek
van het bureau. Hij zei: „Mensen als
Saint-Denis en ik, bijvoorbeeld. Men
sen die vrij zijn een val te zetten om
de man te pakken te krijgen flagran
te delicto". Hij pauzeerde. „Dat heb
ben we dus gedaan, met het enige
aas dat hij niet kon weerstaan. De
jongen. De jongen, die al die zeven
enzestig moorden voor mijnheer Swaab
de moeite waard moest maken..Kijk
niet zo verschrikt, Lucas. Derek heeft
geen enkele keer werkelijk gevaar
gelopen. We hadden een groep bewa
kers, klein maar eerste-klas. Ikzelf
en Saint-Denis en die vrienden van
hem die ik geloof ik al genoemd heb".
Hij keek naar Raoul. Deze zei: „Ja.
Wat oude, bekenden uit de Maquis".
Hij haalde zijn schouders op. „Men
sen aan lager wal misschien, maar
zeer effectief".
Lucas die boos keek, deed zijn
mond open om iets te zeggen, maar
Anthony was hem voor.
„Het duurde niet lang voor Swaab
arriveerde", zei hij. „Paspoort of geen
paspoort, eind februari was hij op on
ze bergtop. We hebben het aas een
paar dagen voor zijn neus laten ben
gelen en een week geleden probeer
de hij het te pakken".
„Je bedoelt dat hij werkelijk een
aanslag deed op het teven van' de jon
ge Gleneyre?" Lucas kon zijn oren
niet geloven.
„In aanwezigheid van getuigen?"
„Zeker". Anthony knikte. „Ikzelf en
Saint-Denis.
„Maar wat is hij dan, wat heb je
hem gedaan?" Lucas had zijn Sibe
rische kalmte afgelegd en was opge
staan. „Heb je de politie geroepen?
Is hij gearresteerd? Wat is er met
hem gebeurd?"
Het was nu Raouls beurt om hem
in de rede te vallen. Hij zei' „Nu zal
ik een verklaring af moeten leggen.
Ik had die man te pakken, maar op
de een of andere manier is hij erin
geslaagd te ontsnappen". Hij deed
verontschuldigend. „En aan mijn
vrienden ook". Hij schudde bedroefd
zijn hoofd. „Wat je noemt een gladde
jongen. Een hele gladde!" Lucas, die
dit met wilde ogen had aangehoord,
streek met een hand door zijn haar.
„Wil je me vertellen dat hij ontsnapt
is?"
„Neem het niet te zwaar op", zei
Anthony. „Bewaar je kalmte". Hij
had een portefeuille uit zijn zak ge
haald, waaruit hij een kranteknipsel
pakte.
„Lees dit eens", zei hij en legde
het voor Lucas neer, midden op het
kleine man in overall en grote vuil
zwarte sombrero. De verschrompelde
kleine Mexicaan van Jackmann's Fall.
Hij had geen tijd om zich ergens
over te verbazen of om vragen te stel
len, geen tijd te verliezen. Hij viel
aan en raakte de man in de maag
met al zijn tachtig kilo, waarachter
zijn volle snelheid zat.
De kleine man rolde achteruit en
viel met een glijdend gekraak op een
bed van dennenaalden. Hij kreunde
en bleef als een in elkaar gefrommel
de hoop liggen..
(Wordt vervolgd)
44-45. Ze praatten nog verder over het
vreemde geval.
Ik zou echt niet weten, wat ik er
van denken moet, zei meneer Blok. Die
kerel met z'n baard heb ik al enkele ma
len gezien, maar ik ken 'm nietIk vind
't een vreemde sinjeur, als je 't mij
vraagt!
Ja, een griezelige vent! vond Ben.
Wat die kerel in de zin heeft, weet
ik niet, zei meneer Blok. Ik zou er wel
achter willen komen. Zeg, jongens.zou
den jullie me willen helpen, iets meer over
die baardman te weten te komen?
Natuurlijk, meneer Blok! zeiden ze
tegelijk.
MooiDan zou ik graag willen,
dat jullie die man zoveel mogelijk bespion-
neerden, maar héél voorzichtig natuurlijk.
ELK NAJAAR, als de jacht opengaat, komen in het eenzame bos-
en heideland van de Hümmling, het Duitse grensgebied ten oosten
van het Groningse Ter Apel, de verhalen los. Dan herleven de over
geleverde herinneringen aan reusachtige drijfjachten, van een omvang
waarvan wij ons nu nauwelijks een voorstelling kunnen maken. Hon
derden mannen; uit alle dorpen gerequireerd, vormden een levende
ketting rondom de Hümmling (een gebied dat ongeveer zo groot is
als de Veluwe) en nikten langzaam in gesloten linie naar het midden
op. Dat duurde liefst drie dagen, maar de afstanden waren er dan
ook naar. Doel van die klopjachten was het vroegere dorpje Wahn,
waar op de laatste van de drie dagen de landsheer met groot gevolg
in speciaal voor dat doel opgerichte schuilhutten de komende dingen
afwachtte. De buit was natuurlijk enorm. De drijvers van alle zijden
hadden dan een wilde tocht van tientallen kilometers achter de rug,
dwars door struikgewas, uitgestrekte
wouden, moerassen en over akkers,
heidevelden en drassige weidegronden.
Als het opgejaagde wild aan de dode
lijke ring trachtte te ontsnappen, ge
beurden er wel eens ongelukken voor
al everzwijnen konden gevaarlijk zijn.
Maar, zo weet men er nog te vertellen,
de boerenknechten wilden dit feest voor
geen geld ter wereld missen en de mooi
ste kermis kon men van hen cadeau
krijgen, als de jaarlijkse grote drijfjacht
maar doorging!
IN VROEGER DAGEN was de jacht
een bijna heilige zaak. Er werd al het
mogelijke gedaan om de wildstand, die
waarlijk niet gering was, onverminderd
op peil te houden. Zo werd vierhonderd
jaar geleden een verordening uitgevaar
digd, waarbij stroperij streng werd ge
straft. Elk ongeoorloofd neergelegd stuk
wild kwam de schuldige bij de eerste over
treding op een vat boter te staan. Het
houden van jacht- en windhonden was on
der geen beding toegestaan. Het illegaal
bezit van zulke honden kon de eigenaar
vele tientallen goudguldens boete kosten,
ja zelfs zijn materiële ondergang beteke
nen. Hielpen deze straffen niet, dan moes
ten verschillende lichaamsdelen van de
betrokkenen er aan geloven. Het is duide
lijk, dat in die dagen weinig gestroopt
werd
EN DE BOEREN moesten zich maar
zien te redden. Als ze, om de gewassen
op hun akkers te sparen, eens een hert of
een wild varken onschadelijk hadden ge
maakt, werden ze niet minder zwaar ge
straft. Nog erger: het was verboden het
wild (onverschillig of het groot of klein
was) op enigerlei wijze van de akkers te
weren. Het branden van vuren, het wa
ken 's nachts om de akkers, ja zelfs de
tuintjes beschermen tegen schadelijk ge
dierte, was streng verboden!
Bovendien kon het bij een grote drijf
jacht gebeuren dat de oogstwerkzaamhe-
den achterop raakten, omdat honderden
mannen voor „hand- en spandiensten" of
als drijvers waren opgeroepen.
In die tijd was de jacht op groot wild
uitsluitend de landsheer voorbehouden. De
plaatselijke adel zelfs mocht blijkens een
decreet van 1727 alleen maar op klein
wild jagen.
CLEMENS AUGUST, een voor zijn tijd
bijzonder rijk met aardse goederen ge
zegend man, is een van de grootsten ge
weest onder de vorsten die op de Hümm
ling plachten te jagen. Hij leefde van
1700-1761, was hertog van Beieren, keur
vorst en aartsbisschop van Keulen, vorst
bisschop van Münster, Osnabrück, Pader-
born en Hildesheim, grootmeester van de
Duitse orde, ambassadeur van de Heilige
Stoel en nog het een en ander meer. Der
gelijke titels betekenden in materieel op
zicht heel veel, maar desondanks is Cle
mens August in politiek opzicht een weinig
betekenende en besluiteloze figuur ge
weest. Hij was meer een man, die van het
schone op aarde wist te genieten en zich
met ongekende pracht en praal heeft om
ringd. Als „vorst van de Rococo" is hij
de geschiedenis ingegaan, als een waar
lijk groot bevorderaar van de architectuur
en de schone kunsten.
CLEMENS AUGUST was ook een harts
tochtelijk jager en de Hümmling was zijn
geliefkoosd jachtgebied hij vertoefde
er zeker eens in het jaar. Zijn jachtpar
tijen werden met grote zorg voorbereid
ze werden te voet en te paard gehouden,
er werden lange en korte jachten georga
niseerd, op grof en klein wild en op ge-
mijdelijke aanhang moesten ook behoor
lijk onderdak hebben en daarop was dat
boerendorp natuurlijk niet berekend.
Daarom besloot Clemens August tot de
bouw van een jachtslot in de bossen van
Sögel. Drie jaren is er aan gewerkt, in
1740 was het klaar en daarna verrezen de
sierlijke paviljoens, die er omheen wer
den geplaatst. Het geheel was ongetwij
feld een waardig onderdak voor de vorst
en zijn vaak niet minder doorluchtige gas
ten, die wellicht ook wel eens voor be
langrijker zaken dan alleen de jacht naar
de Hümmling werden genodigd
DIT JACHTSLOT „Clemenswerth"
de vorst zou het bij de voltooiing „eines
Clemens wert" (een Clemens waardig)
hebben gevonden is momenteel met uit
gestrekte bossen eigendom van de herto
gelijke familie Arenberg. Het kasteeltje is
yi
O JVUOt »>o
cffirrx-etfë
rmm J jC
jj Ba/ft qNN. {sz/wnzLrp
Jfënbi) rum,
SparpenJ/ory
0lcrË2Jl/7£r -
Larf: ZB ar/s ei ÖV]
DEN
£asuz£c
crrv/sc
CZeff/terter
purtan^e --
DancZer
Werelte
Jayal o t
Menu
o JZclte
Wit/hem^
Luid.
Juzrf";
.el v, HaieJ^Lun
era_fXig*e; HeyAe ^L\nirup
vogelte (speciaal op reigers), dat zich
vooral in bijna ontoegankelijke veengebie
den ophield. Drijfjachten te paard echter
vielen het meest in de smaak bij alle be
trokkenen. Honderden boeren en landar
beiders waren dagenlang tevoren in touw
geweest met het aanleggen van geschikte
paden, het begaanbaar maken van moe
rasgronden enz., het dempen van hinder
lijke kuilen, het leggen van dammen
alles om de vorst-bisschop en zijn gasten
te gerieven.
Aanvankelijk logeerde de hoge bezoeker
steeds in Sögel, het grootste dorp op de
Hümmling, bij de schout, een van zijn
vertrouwensmannen in het nederstift Mün
ster. Maar de grote hofhouding, de om
vangrijke jachtgezelschappen en de onver-
Gedeelte van een oude kaart (1761)
van Clemens August's jachtgebied in
het voormalige Nederbisdom Münster.
nog steeds een der bezienswaardigheden
van de Hümmling. Helaas zijn het park
en de vijvers, die naar Frans voorbeeld,
een bekoorlijk geheel met het kasteel heb
ben uitgemaakt, volkomen verwilderd.
Maar de voorname sfeer van het (helaas
onbewoonde en slechts zelden toegankelij
ke) jachtslot en zijn onmiddellijke omge
ving is gebleven en in het gebouw zelf
alsmede in de kapel leggen fraaie stuc
werken en schilderijen getuigenis af van
de kunstzin, die alom in Clemens August's
rijk zo'n ruime ontplooiing heeft gevon
den en die hem zelfs op jacht heeft ver
gezeld.
74. Het duurde niet lang voordat de politie de lege
gevangen-wagen had gevonden, en de pientere dienders
zagen onmiddellijk in, dat hun prooi nu niet ver weg
kon zijn. „Naar links!" riepen enkelen. „Naar rechts!"
riepen anderen. Zij spanden zich behoorlijk in, maar
er heerste enige verwarring en daaraan hadden Pan
da en Joris het te danken, dat zij tot nu toe op hun snel
le wandeling nog ongemoeid waren gebleven. „Niette
min," prevelde Joris, „zou een wat minder potsierlijke
kledij me liever zijn. Begaven we ons naar een ge
kostumeerd feest, ik. zou zeggen: welaan, ik behelp mij.
Maar in mijn huidige vogelvrije staat past dit kostuum
me niet. Doe mij een genoegen, ventje, en loop rustig
door terwijl ik mij een wijle terugtrek Zo sprekend
verdween hij even uit het gezicht, oVn in minder dan
geen tijd weer tevoorschijn te komen in de gedaante,
waarin Panda en vele anderen hem het beste kennen.
„Een rustige onopvallende kleding is niet alleen net
ter voor een heer, maar ook beter voor de veilligheid,"
merkte hij op. „Schreven niet reeds de Ouden; si vis
pacem, eclipsare? Denk daar maar eens over na, mak
kertje!" Nu Panda had wel iets anders aan zijn
hoofd! Hij schonk niet eens aandacht aan het feit,
dat Joris al die tijd de tas meevoerde waar het geld
in zat dat hij met zijn verschillende genootschappen
bij elkaar had gekregen.
Clemenswerth, het sierlijke jacht
slot in de bossen van Soegel.
WASHINGTON „Ik begrijp er niets
meer van, hoe jullie dat tegenwoordig
doen op school. In mijn tijd was het
heel anders" die opmerking kan men
horen in alle landen, waar ouders hun
kinderen helpen met het huiswerk. En
waar gebeurt dat niet?
Maar in Amerika probeert men de
ouders er nu voor te behoeden een al
te stuntelig figuur te slaan, wanneer zij
met het huiswerk van hun kroost ge
confronteerd worden. In Arlington, een
voorstad van Washington D. C., is een
cursus begonnen onder het motto: „In
leiding voor ouders tot de moderne wis
kunde".
Voor Kerstmis kunnen de vaders en
moeders zich een inzicht hebben verwor
ven in de moderne methode van het on
derwijs in algebra en meetkunde. Die
methode leert de kinderen niet alleen
hoe zij sommen moeten maken, maar
geeft hun ook begrip voor abstracte ma
thematische theorie.
Neemt een van de ouders aan de cur
sus deel, dan betaalt hij of zij twaalf
dollar. Maar voor achttien dollar kun
nen vader en moeder samen de cursus
volgen. Kennelijk wil men het in de
hand werken, dat beide ouders begrip
krijgen voor de nieuwe methodiek.
Een uitkomst voor de kinderen: zo lang
er nu in het vervolg maar een van de
ouders thuis is, zal het met dat wis-
kunde-huiswerk wel in orde komen.
ir rir»n*
De n.v. Philips heeft een apparaat ont-
wikeld met behulp waarvan het mogelijk
is, radio-actieve stofdeeltjes te meten.
Voor controle van het stralingsniveau in
isotopen (in röntgen-laboratoria, kerncen
trales en dergelijke) dient men de be
schikking te hebben over apparaten die
alarm geven als het stralingsniveau een
bepaalde waarde overschrijdt. Buiten de
ze centra dient de verontreinigingsraad
van de lucht eveneens nauwkeurig te
worden bewaakt, waarbij het vooral van
belang is, invloeden van kernexplosies tij
dig waar te nemen. Technici van Philips
zijn er thans in geslaagd, een luchtbe
smettingsmeter te ontwikkelen, die met
behulp van een vast filter stof verzamelt
en deze stof bij voortduring op zijn radio
actieve intensiteit controleert.
In Japan is onlangs een nieuw ver
keersreglement van kracht geworden, dat
reeds tot grote verwarring heeft geleid en
dat algemeen bespottelijk wordt genoemd.
Het bevat inderdaad enige zeer merk
waardige voorschriften. Een daarvan
luidt: „Een persoon met slechts één oog
mag een motorfiets berijden, indien de cy-
linderinhoud daarvan minder dan 50cc be
draagt en de bereikbare snelheid niet ho
ger is dan vijftien kilometer per uur, mits
het gezichtsvermogen van de berijder
meer dan 0.5 is en zijn gezichtsveld meer
dan 150 graden". Een ander voorschrift
betreft optochten die „de rechterkant van
de rechterweghelft moeten houden, indien
zij bestaan uit meer dan tweehonderd sol
daten of uit meer dan honderd andere per
sonen, die vlaggen, borden of banieren
met zich voeren, of uit personen, die bege
leid worden door grote dieren als giraffen
en olifanten." Er zijn ook nieuwe verkeers
borden ingevoerd, waarvan de tekst zowel
in het Japans als in het Engels is gesteld.
Een van die nieuwe borden draagt het nog
al verbluffende opschrift: „Weggedeeite
voor het gebruik van claxons". Tenslotte
weet men ook niet goed weg met het voor
schrift: „Passeren is verboden wanneer
twee voertuigen zich evenwijdig aan elkaar
in diezelfde richting bewegen."
De Japanse kranten hebben al een actie
gevoerd tegen deze nieuwe voorschriften,
maar de politie zegt: deze regeling is door
het parlement aanvaard en alleen het par
lement kan haar veranderen."
i
