Polle
Pelli eo
DE DODENLIJST VAN
ADRIAN MESSENGER
De was bedreigt het gewas
PANDA EN DE MEESTERA)PHEFFER
Het fiefaeimm van de vuurtoren
Ons vervolgverhaal
MORGEN
„Synthetische wasmiddelen" een
gevaar voor land en tuinbouw?
Drie jonge Hongaren uit
ondergrondse grot gered
Dronken telefoon
^Hoe is het ontstaan?^
15
PHILIP MACDONALD
Oorspronkelijke titel:
The list of Adrian Messenger
DAAR GA JE!
DONDERDAG 19 OKTOBER 1961
httJ '4:
59. Kijk hier eens eventjes", zegt Klaas, „jullie vergeten, dat Robinson Crusoe
op dit eiland heeft gewoond! Hier is zijn huis nog!" „Er staat nog een omheining
omheen, maar als je die wegneemt, zul je wat beleven, let maar eens op...."
Berend Scheepers
VJ
De vriendjes hollen naar binnen! Dat is me no ge ens een genoeglijk huisje
„Hoera voor Klaas en Robinson!", roepen ze, „hier blijven we, terwijl we ons
nieuwe schip gaan bouwen!"
i
f.y
Ben keek bedenkelijk.
Toch doe ik het zei Dolf. Ik sluip I
naar de hut en luister. Blijf jij hier en
kijk goed uit; als er iets mis gaat, loop
dan gauw naar het dorp en haal hulp!
Hoewel Ben er eigenlijk een hard hoofd
in had deed Dolf, wat hij gezegd had. Heel
voorzichtig sloop hij het duin af.
64)
„Dat weet ik", zei Lucas. „Hoe was
het overigens in Zwitserland?"
„Heerlijk". Anthony bleef vriende
lijk. „Erg Zwitsers. Maar ik ben er
natuurlijk maar een paar uur ge
weest, en dan nog een paar maanden
geleden ook".
„Wat?" Lucas probeerde zijn ver
rassing te onderdrukken.
„Maar ik dacht
„Ja dat weet ik", zei Anthony. „Een
gewoonte, die je moet afleren, mijn
beste, speciaal in jouw functie. Alan
en ik zijn alleen een nacht in Mon-
treux gebleven om zijn moeder op
te pikken. We hebben allemaal in Ca-
lifornië nieuwjaar gevierd". Hij keek
naar Raoul. „Saint-Denis en zijn
vrouw kwamen een paar dagen la
ter", zei hij, „met een paar van zijn
vrienden".
„Californië", zei Lucas, terwijl
Firth vooruit ging zitten in zijn stoel
en Pike een kort gegrinnik onder
drukte.
„Ja", Anthony was vriendelijker
dan ooit. „We logeerden bij Lady Gle-
neyre".
Hij stond plotseling op. „Sorry",
zei hij. „Ik weet dat ik me aanstel,
maar die atmosfeer hier werkt altijd
op mijn humeur en bovendien was
ik kwaad, omdat jullie dachten dat
ik je in de steek gelaten had. Konden
jullie je dan niet realiseren dat niets
me van de zaak-Gleneyre had kunnen
afhouden?"
Lucas glimlachte mager. „Ik moet
toegeven dat Pike dat veronderstelde",
zei hij. „Maar ik was van mening
dat je toch op zijn minst contact met
ons had kunnen opnemen".
„En dan een stel Aston-Phibbsen
achter me aan krijgen!" Anthony
schudde zijn hoofd. „Nee, Lucas. Toen
ik tegen Outram zei dat Swaab een
buitengewone misdadiger was, maar
dat de politie niet over buitengewone
bevoegdheden beschikte om met hem
af te rekenen, bedoelde ik dat die af
rekening zou moeten geschieden door
een of meer personen, die niet aan
de regels gebonden waren".
Hij pauzeerde, zittend op een hoek
van het bureau. Hij zei: „Mensen als
Saint-Denis en ik, bijvoorbeeld. Men
sen die vrij zijn een val te zetten om
de man te pakken te krijgen flagrante
delicto". Hij pauzeerde. „Dat hebben
we dus gedaan, met het enige aas dat
hij niet kon weerstaan. De jongen.
De jongen, die al die zevenenzestig
moorden voor mijnheer Swaab de
moeite waard moest maken.... Kijk
niet zo verschrikt, Lucas. Derek heeft
geen enkele keer werkelijk gevaar
gelopen. We hadden een groep bewa
kers, klein maar eerste-klas. Ikzelf
en Saint-Denis en die vrienden van
hem die ik geloof ik al genoemd heb".
Hij keek naar Raoul. Deze zei: „Ja.
Wat oude, bekenden uit de Maquis".
Hij haalde zijn schouders op. „Men
sen aan lager wal misschien, maar
zeer effectief".
Lucas die boos keek, deed zijn
mond open om iets te zeggen, maar
Anthony was hem voor.
„Het duurde niet lang voor Swaab
arriveerde", zei hij. „Paspoort of geen
paspoort, eind februari was hij op on
ze bergtop. We hebben het aas een
paar dagen voor zijn neus laten ben
gelen en een week geleden probeerde
hij het te pakken".
„Je bedoelt dat hij werkelijk een
aanslag deed op het leven van de jon
ge Gleneyre?" Lucas kon zijn oren
niet geloven.
„In aanwezigheid van getuigen?"
„Zeker". Anthony knikte. „Ikzelf en
Saint-Denis
„Maar wat is hij dan, wat heb je
hem gedaan?" Lucas had zijn Sibe
rische kalmte afgelegd en was opge
staan. „Heb je de politie geroepen?
Is hij gearresteerd? Wat is er met
hem gebeurd?"
Het was nu Raouls beurt om hem
in de rede te vallen. Hij zei: „Nu zal
ik een verklaring af moeten leggen.
Ik had die man te pakken, maar op
de een of andere manier is hij erin
geslaagd te ontsnappen". Hij deed
verontschuldigend. „En aan mijn
vrienden ook". Hij schudde bedroefd
zijn hoofd. „Wat je noemt een gladde
jongen. Een hele gladde!" Lucas, die
dit met wilde ogen had aangehoord,
streek met een hand door zijn haar.
„Wil je me vertellen dat hij ontsnapt
is?"
„Neem het niet te zwaar op", zei
Anthony. „Bewaar je kalmte". Hij
had een portefeuille uit zijn zak ge
haald, waaruit hij een kranteknipsel
pakte.
„Lees dit eens", zei hij en legde
het voor Lucas neer, midden op het
vloeiblad.
Als één man stonden Pike en Firth
op, liepen om het bureau heen en gin
gen achter Lucas staan om het knip
sel mee te lezen.
Het was van een Californische krant
de San Bernardino Herald-Chronicle.
De datum ervan was 3 maart en het
luidde: „Vreemde dood op Mount Lo-
bo, Jackman's Gorge vraagt weer
slachtoffer".
Een man, die werd geïdentificeerd
als Benjamin J. Knight uit Chicago
heeft gisteren de dood gevonden toen
hij met zijn jeep door de railing langs
Jackman's Fall reed. Knight, die na
tuurfotograaf was, logeerde in het
Wolf's Head Motel in Tomahawk,
waar hij bij de wintergasten zeer ge
zien was. Het stoffelijk overschot van
de man, dat vele breuken vertoon
de, was slechts gekleed in zwembroek
en een riem, waarin zich meer dan
dlrs. 3.000.- bevond. Het werd op eni
ge afstand van de auto, die in vlam
men was opgegaan, gevonden.
Het mysterie dat ontstaat door de
omstandigheid, dat het lichaam van
de man bijna naakt was, wordt nog
vergroot door de verklaring van een
jongen uit Tomahawk, die de politie*
vertelde dat hij een ontploffing ge
hoord had voor hij de auto langs de
rotsen naar beneden hoorde vallen.
Er wordt een onderzoek ingesteld,
dat onder leiding staat van inspec
teur Hagmeyer. Voorshands wordt er
aan de verklaring van de jongen ech
ter niet te veel waarde gehecht. Ver
moed wordt dat een klapband bij ho
ge snelheid de oorzaak van het onge
luk is geweest.
Lucas keek op toen hij het stukje
gelezen had. „Moet ik aannemen.."
zei hij.
„Ja". Anthony knikte. „Waar Ben
jamin J. Knight staat, moet je Geor
ge Swaab lezen".
Een stilte volgde die door Raoul
werd verbroken. Hij zei: „Hij vond
dus de dood door een ongeluk.."
Hij was filosofisch. „Wat je noemt
een poëtische rechtspraak".
EINDE
.beginnen wjj op deze plaats met de publikatie van een nieuw vervolg
verhaal „In het duister van de oude mijn" van de Engelse schrijfster
Elizabeth Morton. Het is het spannende relaas van een jong, onder
moeilijke omstandigheden opgegroeid Amerikaans meisje, dat plotseling
erfgename wordt van een groot, doch vervallen Engels landgoed in een
verkommerd vissersdorpje waar, naar spoedig blijkt, allerlei geheim
zinnige dingen gebeuren. Die gebeurtenissen schijnen zich te concen
treren rond een oude, verlaten tinmijn, die ook tot de vreemde erfenis
van Jane Marriot behoort en dat schenkt het meisje de overtuiging dat
zij middenin een broeinest van misdaad terechtgekomen is. Dat prikkelt
haar nieuwsgierigheid en zij besluit, het raadsel van Port Marriot (zoals
het louche dorpje heet) zelf tot een oplossing te brengen. Dat besluit
brengt haar in grote moeilijkheden en tenslotte zelfs in levensgevaar.
Gelukkig echter krijgt zij onverwacht steun van de man, die zij aan
vankelijk het meeste wantrouwde: de jonge nietsnut Peter Williams,
die zich echter al spoedig ontpopt als een kerel uit één stuk èn als een
zeer acceptabele levensgezel voor Jane. Hoe dit tweetal tenslotte na veel
avonturen de „duistere krachten" in Port Marriot ontmaskert, zult ge
met veel genoegen lezen. „In het duister van de oude mijn" is een vlot
geschreven verhaal dat alle elementen van spanning en romantiek bevat,
welke men van dit soort ontspanningslectuur verwachten mag.
Vlak na de bevrijding heeft een profes
sor eens gezegd, dat de komst van het
plastic tevens het begin van de onder
gang van onze beschaving zou zijn. Binnen
driehonderd jaar zou de mensheid te
gronde gaan aan de onverteerbare puin
hopen van haar eigen afval
Zo'n uitspraak is natuurlijk absurd.
Deze hooggeleerde wilde alleen maar dui
delijk maken dat er gevaar dreigt, als de
mens dingen gaat produceren die niet door
bakteriën ontleed kunnen worden. En
plastic wordt niet door bakteriën aange
tast, vergaat dus niet in de grond en in
het stads- en huisvuil. Maar voor deze
onvergankelijkheidernstige gevolgen zou
hebben, zou er heus wel iets op gevonden
worden om dergelijke kunststoffen op een
andere manier tot ontleding te brengen.
EEN ANDER NIEUW artikel dat de des
kundigen zorgen baart, zijn de syntheti-
sche en reinigingsmiddelen. Want ook
daarmee is iets aan de hand. In Nederland
zijn er nog geen plaatsen waar deze was
middelen schade doen. Maar in Engeland
b.v. zijn er enkele gebieden bij de grote
steden, waar het in het water van beken
en rivieren metershoge bergen van schuim
ophopen. Dat zou op zichzelf niet zo erg
zijn; integendeel: misschien is het wel een
mooie attraktie voor toeristen. Maar erger
wordt het als er in de verre omtrek van
zulke punten niets meer wil groeien omdat
het overal heen-waaiende schuim erg
schadelijk voor de plantengroei blijkt te
zijn. Zelfs grote bomen vallen aan dit
schuim ten offer.
ZOALS GEZEGD: in Nederland hebben
we zoiets nog niet; waarschijnlijk omdat
hier te lande de rioleninhoud zo weinig
mogelijk vrij geloosd wordt in de binnen
wateren. Hoe langer hoe meer gaat men
in ons land noodgedwongen over tot het
stichten van afvalwaterreinigirigsbedrijven.
In dergelijke bedrijven wordt alle afval
water van een bepaalde gemeente of ge
bied eerst langs biologische weg gezuiverd,
vóór het in het binnenwater wordt geloosd.
Het slib dat bij dergelijke installaties vrij
komt is heden ten d-ige (nog) een veel ge
vraagde (en bovenste beste) meststof.
Maar toch doemen er ook hier proble-
men op. Onze synthetische wasmiddelen
namelijk bestaan uit een mengsel van tal
rijke scheikundige verbindingen, die voor
het grootste deel onschadelijk zijn voor
planten. Maar voor ongeveer 20 percent
komen er z.g. detergenten in voor, die naar
de mooie naam van alkylaryl-sulfonaten
luisteren. Deze sulfonaten hebben de eigen
schap, dat ze niet afgebroken worden door
bakteriën. Dat houdt dus in dat men ze bij
de hier te lande toegepaste biologische af-
val-waterreiniging niet kwijt raakt. Deze
stoffen zijn ook verantwoordelijk voor de
enorme schuimvorming waar men in het
buitenland zoveel last van heeft. Doordat
deze stoffen zich heel stevig aan vaste stof
fen hechten (waardoor ook de reinigende
werking ontstaat) komen ze voor het
merendeel in het slib terecht.
UIT PROEVEN van het Rijkstuinbouw-
consulentschap voor Bodemaangelegen
heden in Wageningen is nu gebleken, dat
de detergenten op drie manieren onschade-
De Weense coutieriers hebben nji al
het oog gericht op de Olympische
Winterspelen van 1964. Tijdens een
grote show hebben zij laten zien wat
de deelnemers aan deze spelen, voor,
tijdens en na de wedstrijden volgens
Sepp
hen dienen te dragen. Foto links: een
pakje voor na het skieën uit de col
lectie van Sepp Reinalter. Foto rechts:
Skikleding voor hem en haar. Opval
lend zijn de brede strepen op de pan
talons. Ook deze ontwerpen zijn van
Reinalter.
lijk kunnen zijn voor de planten. In de
eerste plaats doordat ze via de wortels in
het celsap van de plant terecht komen en
daarin de z.g. oppervlaktespanning veran
deren. Het celsap wordt, populair gezegd,
natter. In de tweede plaats wordt de wer
king der wortels geremd, doordat deze
stoffen zich aan de wortels vasthechten. En
in de derde plaats wordt de water-lucht-
verhouding in de grond gedesorganiseerd.
En vooral dit laatste feit schijnt voorlopig
het ernstigst te zijn.
BIJ GENOEMDE proeven werd o.a. in
potten met circa 7 kg. grond gewerkt met
verschillende gewassen. Daarbij bleek dui
delijk dat humusarme gronden, zoals onze
zand- en geestgronden ernstig te lijden
hadden van de toegevoegde alkylarylsul-
fonaten. Gronden met veel organische stof
of klei hadden er niet veel hinder van. In
dien we dus in staat zijn, om voldoende
organische stof aan de grond toe te voegen
b.v. door stalmest, stadcompost, e.d. dan
kan de schade nog wel meevallen. Vele boe
ren en tuinders brengen als organische
stof het rioolslib uit de afvalwaterreini
gingsinstallaties in de grond waardoor dus
ook veel van deze giftige stoffen in de
grond terecht komt. Hierdoor is het lang
niet denkbeeldig dat we min of meer in
een vicieuze cirkel terecht komen. Het
laatste woord is hierover natuurlijk nog
lang niet gesproken. Maar er gaan van
tuinbouwzijde wel reeds stemmen op om
de synthetische wasmiddelen verboden te
krijgen. Ook om andere rédenen.
En de leider van de hierboven genoemde
proefnemingen in Wageningen, ir. Den
Duik, heeft zich in principe achter deze
actie geschaard. Het ziet er dus naar uit
dat wij zullen moeten gaan omzien naar
andere wasmiddelen waarin alleen be
standdelen voorkomen die wel door bac
teriën aangetast en omgezet kunnen
worden.
BOEDAPEST (UPI) Drie jonge Hon
garen zijn thans gevonden in de Ma
gyas-grot, in de Boeda-heuvels niet ver van
Boedapest, na een week vermist te zijn ge
weest. Het drietal, de 27-jarige Simon Ka-
roly en de 15-jarige schooljongens Tibor
Werle en Istvan Furtig hebben al die tijd
zonder voedsel of water in de grot ver
toefd. Zij zijn naar een ziekenhuis in Boe
dapest vervoerd, volkomen uitgeput. De
dokters vrezen voor hun leven.
De Magyas-grot werd in 1948 ontdekt. Er
wordt altijd gewaarschuwd er niet zonder
gids binnen te gaan. De grot is onver
licht en er zijn geen richtingsborden of
andere plaatsaanduidingen. De grot be
staat uit een gangenstelsel met een totale
lengte van twee kilometer en vochtige ge
welven en voert naar een ondergronds
meer.
77. Daar stonden Panda en Joris Goedbloed nu! Per
ongeluk waren ze terecht gekomen op de liefdadigheids
voorstelling van mevrouw Knokkebies- Van Tutteren,
waar zij-zelf heel weinig liefdadigheid te verwachten
hadden, en aan de andere kant werden ze opgejaagd
door de politie! „Het is allemaal jouw schuld!" zei
Panda, die niet wist dat zijn eigen onschuld al lang
was vastgesteld. „Jij hebt me meegesleept in al deze
akeligheid, met je gekke genootschappen en je ophef-
ferij!" „Ge betoont u als altijd een meeslepend spre
ker," antwoordde Joris, een beetje nerveus, „maar ik
vrees dat ons de tijd ontbreekt om deze leerzame ge-
dachtenwisseling thans voort te zetten.Daar had hij
gelijk in; enkele agenten hadden nu de hal bereikt, en
het duurde niet lang of één hunner had de gezochten ge
zien. „Er op af!" riep hij zijn vakgenoot toe. Joris, die
dit in de gaten had, zei dan ook haastig: „Verschoon
mij als ik onbeleefd lijk, maar ik breek ons onderhoud
nu af. Misschien kunnen we het later hervatten veel
later, mocht ik weer eens het genoegen smaken u te
ontmoeten. Vaarwel, roep ik u nu toe; onze wegen
scheiden. Alleen door elk een andere weg te kiezen
hebben we een kans. Het ga u goed!" En voordat
Panda nog iets kon zeggen, werd hij door een deur
geduwd waar „Verboden Toegang" op stond.
Een afvalwaterreinigingsbedrijf is
een al even gecompliceerd geval als
zijn naam, De hoge toren (links) is
de slijkgistingstank. Rechts: het
voorbezinkingsbassin, gezien van
de genoemde toren af.
Herbergier Stanley Payne van de ta
veerne „De drie pijlen" in het Noorden
gelse plaatsje Bury is gerust. Zijn telefoon
werkt weer normaal. Maar steeds tegen
sluitingstijd van zijn etablissement was er,
de laatste weken iets vreemds met het toe
stel gebeurd. Als men een nummer draai
de hoorde men een vreemd borrelend ge
luid. De volgende ochtend was echter alles
steeds weer normaal.
Deskundigen van de telefoondienst kwa
men ten slotte achter de oorzaak van het
vreemde geluid: jenever. Zij wezen naar
een drankfles op een plank recht boven
het toestel. De waard gebruikte deze fles
als hij zijn klanten bediende en de drup
pels die langs de fles gleden wanneer de
ze weer op haar plaats stond vielen pre
cies in de telefoonhoorn. Tegen sluitings
tijd was deze „afgeladen", 's Morgens was
de alcohol verdampt en de telefoon weer
nuchter.
De drankfles in De drie pijlen heeft nu
een andere plaats gekregen (Reuter).
Regen en najaarsstormen negérend,
is het Londense modehuis Lee Cop
per alvast begonnen met het showen
van zijn collectie voor de komende
lente. Mannequin Katherine toont
hier een jeugdige combinatie, be
staande uit een witkatoenen over-
hemdbloese en een vrolijk-gekleur
de katoenen rok met wijde, losse
plooien, die de knie vrij laat en be
drukt is met een wereldkaart. En
nu maar hopen dat de wereldkaart
inmiddels geen wijzigingen onder
gaan mag
In Nederland is het heel gewoon bij
het heffen van het glas te zeggen:
Daar ga je! Men bedoelt daarmee
hetzelfde als: proost of prosit. Prosit is
een Latijnse werkwoordsvorm die be
tekent: het zij u tot voordeel. Merk
waardig is dat Daar ga je eigenlijk
hetzelfde beduidt. Het is namelijk een
verbastering van het Hebreeuwse 1 e-
c h a j e m, dat betekende: ten leven.
Men sprak deze woorden uit bij het
drinken van wijn. Het Nieuwe Testa
ment leert ons (zie Marcus 15:23) dat
aan ter dood veroordeelden wijn met
mirre werd gegeven om hen te bedwel
men. Bood men nu iemand wijn aan,
dan zeide men: (deze wijn is) ten leven,
(niet om te bedwelmen, niet voor een
veroordeelde).
Nog een merkwaardigheid: in het He
breeuws luidt het woord voor wijn:
j a j i n. Via het Jiddisch is dit jajem
geworden, een woord dat men thans
gebruikt voor jenever, waarschijn
lijk door de gelijkheid van de begin
klank.
50-51. Dolf en Ben keken elkaar veelbete
kenend aan.
Die h bben vast weer iets met elkaar
te bespreken! zei Ben.
Ja, antwoordde Dolf. En we moesten
kunnen horen, wat ze nu weer met elkaar
praten.Weet je wat, ik zou er wel op
af willen gaan!
