m
Derde lustrum van de
K u nstenaarsfedera tie
„Partita" van Henkemans bij
het Concertgebouworkest
Spokensprookje „Ploeft" bij Arena
HODEn
Sas Bunge gaf „Portret van Liszt"
voor Jeugd en Muziek
Magda Janssens jubileert in zwak Deens stuk
Feestelijke voorstelling van „Een vrije Dag
l
Joop de Leur gehuldigd
A A TfKOND/G/tlGE tl sn BESCHOUWUiGEU
MAANDAG 23 OKTOBER 1961
Minister Luns komt
morgen terug
Schilderijendieven gepakt
Sas Bunge
De negen Muzen
Hans van den Bergh
Het weekeinde
Radio- en televisie-
staking in Oostenrijk
Duitse vredesprijs voor
Indische vice-precident
Hans van den Bergh
Beeldschermer
Liszt-herdenking
Golfbreker
De radio geeft dinsdag
T elevisieprogramma
Fedaratievoorzitter Ben Groenier
(links), staatssecretaris mr. Y. Scholten
en Bert Schierbiek gefotografeerd tij
dens de receptie, in het Stedelijk Mu
seum, van de jubilerende Federatie.
DE VIERDELIGE „PARTITA" van Hans Henkemans, voltooid in 1960, vormt de
meest recente aanwinst van het repertoire aan Nederlandse orkestwerken. Het Con
certgebouworkest heeft in de afgelopen weken verschillende uitvoeringen van het
werk gegeven, onder meer tijdens de klassieke „Gala du Disque". Zondagmiddag
opende Bernard Haitink er het eerste programma mee in de serie zondagmiddag-
concerten C, een reeks die uitsluitend werken uit de tijd vóór Beethoven en na De
bussy bevat. De programma's zijn overigens minder belangwekkend dan men zou
denken, want bij de tien eerste uitvoeringen (voor Amsterdam) zijn er vier uit de
achttiende eeuw.
De Nederlandse Federatie van Beroeps
verenigingen van Kunstenaars heeft van
middag haar 15-jarig bestaan gevierd met
een bijeenkomst in de aula van het Ste
delijk Museum te Amsterdam met bestu
ren en vertegenwoordigers der aangeslo
ten organisaties, een aantal autoriteiten en
vertegenwoordigers uit het culturele leven
en van kunstinstellingen. Het woord werd
gevoerd door federatievoorzitter, de heer
Ben Groenier, de staatssecretaris mr. Y.
Scholten en namens de leden der aange
sloten beroepsverenigingen sprak Bert
Schierbeek.
De voorzitter zei dat de kunstenaars de
rijksoverheid en de andere overheden er
kentelijk zijn voor het begrip dat in vele
opzichten bij de overheid is gegroeid voor
de noodzaak om ertoe mede te werken, dat
de kunst in het leven een eigen plaats
heeft. „In Onze organisatie hebben wij een
I samenwerking van- betekenis bereikt. Wij
hebben de kunstenaars zelfbewustzijn ge
geven en een besef van hun rechten, ook
van hun plichten. Wat dit betreft zijn we
er nog lang niet, al hebben wij door bij
anderen voor de positie van de kunste
naars begrip te kweken, ook bij de kun
stenaars zelf een verandering van menta
liteit en instelling kunnen bereiken."
„Wij staan, zo betoogde de heer Groe
nier, aan het begin van een nieuwe perio
de in het culturele leven. Wij moeten een
studie maken van vraagstukken betreffen
de kunst en samenleving, overheid en
kunst, en over de positie van de kunste-
TOT EER VAN Henri Arends en het
N.Ph.O. mag verder opgemerkt dat de
„Vier Essays" van de Poolse componist
Taddeüs Baird te Haarlem reeds hun lan
delijke première beleefd hebben, terwijl
het Concert voor Orkest van diens land
genoot Lutoslawski indertijd ook eerder
in Haarlem dan te Amsterdam is uitge
voerd. Waarmee niet gezegd wil zijn dat
Amsterdam tot de randgemeenten van
Haarlem behoort (dixit Bomans).
Henkemans' Partita is het werk van
iemand die een eigen stijl gevonden heeft,
en de muzikale materie naar zijn inner
lijke stem weet te boetseren. De zacht-
smekende, bijna breekbare arabesken die
tot zijn vaste melodietype behoren, en
die zich aftekenen en weer verschieten te
gen een wisselend fond van chromatiek,
zijn veel sprekender geworden en meer
variabel van uitdrukkingskracht. Deze
verrijking is enerzijds te danken aan de
ritmische impulsen, soms van ostinaat
karakter (deel 4, Tarantella) die een
nieuwe conflictstof op de bekende patro
nen enten. En anderzijds door een vermo
gen om de timbres tot een zeer aparte
totaalkleur te versmelten die en dit is
wel een van de opmerkelijkste kanten
van het werk de bindende onderstroom
in de vormveranderingen der motieven
uitmaakt. Misschien is in deze kleur, de
ze atmosfeer wel iets van de inspiratie-
ve kern van deze Partita vastgehouden,
die mijns inziens met woorden als „tra
gisch" en „somber" niet voldoende om
schreven is. Zelfs in de heftigste climaxen
of verwaaiend als „de stof waar dromen
van gemaakt zijn", blijft de indruk van
een heldere en mysterieuze precisie, een
onontkoombare „aanwezigheid" als de ijzel
De minister van Buitenlandse Zaken, mr.
J. M. A. H. Luns, wordt dinsdagochtend
om 8.40 uit New York op Schiphol ver
wacht. Mr. Luns heeft gedurende enkele
weken de leiding van een Nederlandse de
legatie bij de Verenigde Naties gehad. Ook
heeft hij de ambassadeursconferentie in
Paramaribo geleid. De minister heeft enige
malen een bezoek aan Washington ge
bracht.
De drie schilderijen die enkele dagen ge-
eden uit een tentoonstellingszaal in Milaan
verden gestolen zijn terecht. Het zijn een
fattori, een Appiani en een Albertis. De
lieven zijn twee dagen geleden gearres-
eerd, maar zij weigerden te zeggen waar
:ij de schilderijen hadden verborgen.
die zich vastgezet heeft aan een net van
twijgjes. De Partita maakte blijkens de
reactie veel indruk, en de componist
kwam naar voren om voor het applaus
te danken.
Het programma vermeldde voorts Mo
zart's Pianoconcert in G (KV 453) met
de jonge pianiste Tilly Keessen als solis
te; de Chaconne in van Henry Pur-
cell; en de „Nachtstücke und Arien" van
de jonge Duitse componist Hans Werner
Henze, met Helga Pilarczyk in de so
praanpartij.
BRITSE ACTEURS STAKEN
MEDEWERKING AAN COMMERCIëLE
TELEVISIE
Het Britse vakverbond van acteurs, dat
10.000 leden telt, heeft besloten vanaf 1 no
vember geen medewerking meer te ver
lenen aan uitzendingen van de commerciële
televisie. De federatie van variëte-artiesten
begint dinsdag een dergelijke actie. Beide
groepen willen hogere gages.
In de grote zaal van Bellevue in Am
sterdam is zondagmiddag de 62-jarige ar
tiest Joop de Leur ter gelegenheid van zijn
50-jarige jubileum als componist-pianist
tijdens een door collega's aangeboden uit
gebreid feestprogramma gehuldigd. Talrij
ke artiesten, bekend van radio en televisie,
verleenden hun medewerking.
De jubilaris werd door een groot aantal
kleinkustenaars toegesproken, onder meer
door Rudi Carrell en mevrouw Henriette
Davids. Zij zong op verzoek nog een liedje
dat, gezien de grote bijval van het publiek,
op hoge prijs werd gesteld. Alle sprekers
en spreeksters lieten hun woorden van
waardering van genegenheid vergezeld
gaan van bloemen en geschenken.
Werkman-expositie. Te Bochum is
een tentoonstelling geopend van 500 wer
ken van de schilder en graficus Hendrik
Nicolaas Werkman, die op 10 april 1945 te
Groningen werd gefusileerd. De tentoon
stelling beoogt een overzicht te geven van
het werk van deze kunstenaar, die door de
commandant van het vuurpeloton een „sur
realistisch zwijn" werd genoemd. De ope
ning van de expositie werd door de wedu
we van de kunstenaar bijgewoond.
DE TONEELGROEP „ARENA" heeft zaterdagmiddag in het Amsterdamse de la
Mar Theater een voorstelling gegeven van een kindertoneelstuk van de Braziliaanse
schrijfster Maria Clara Machado: „Ploeft, de geschiedenis van een spookje". Het is
voor de aanwezige kinderen een heerlijk feest geworden, waarbij de fantastische
gebeurtenissen uit hun sprookjesboeken door het wonder van het toneel voor hun
ogen tot realiteit werden. Gillend van opwinding en plezier hebben ze meegeleefd
met de avonturen van Ploeft die met zijn moeder en zijn oom, twee volwassen
spoken, op de zolder woont van een verlaten huis. Bijzonder aardig heeft de schrijf
ster de gebruikelijke rollen omgedraaid: Ploeft is bang voor de mensen en wil daar
om niet in ze geloven, maar als een zeerover en een klein meisje bij hem op zolder
naar een verborgen schat komen zoeken, moet hij er wel aan geloven en merkt hij
zelfs dat kleine mensjes heel aardig kunnen zijn.
MARIETJE SCHELTEMA, zelf schrijfster
van voortreffelijk kindertoneel, had haar
geestige vertaling meesterlijk op 't jeugdig
gehoor afgestemd zonder daarbij het ple
zier voor de begeleidende volwassenen te
bederven. Voor de regie van Berend Bou-
dewijn kon men niet anders dan bewonde
ring hebben. Nergens kan men namelijk
leren, en dus is het wel bijzonder knap
om zo feilloos te weten, wélk soort van
kluchtigheid door kinderen zal worden be
grepen. Hij is daar volledig in geslaagd, al
heeft hij met name in de scènes van de
drie zeelieden naar een soort marionetten-
clownerie gegrepen, die ik geheel in
tegenstelling tot het mij omringende mini-
atuurpubliek niet echt leuk kon vinden.
Han Reysiger, die voor (veel te weinig)
fijne muziek had gezorgd, en de feestelijke
decors en kostuums van Herman van Elte-
ren in lekkere felle kleuren, droegen niet
weinig bij tot het sprookjesachtige resul
taat. Er werd met bijzonder veel entrain
gespeeld, speciaal door Henk Votel, die
van het, ook in de meest letterlijke zin
on-handige spookje Ploeft iets heel grap
pigs en stunteligs maakte. Mieke Lelyveld
was een beredderige en heel geest-ige me
vrouw Spook, terwijl Kapitein Houtepoot
van Jan Korevaar precies de juiste dosis
ironie meebracht die de boemanachtigheid
van de zeerover volkomen neutraliseerde.
LAAT U GERUST door Uw kinderen
meenemen naar „Ploeft". Niet alleen om
enkele aardige eigenlijk meer op volwas
senen afgestemde vondsten (zoals het por
tret van Ploefts vader dat niets is dan een
uitgezaagd silhouet), maar ook om te zien
hoe de op dit gebied gespecialiseerde
krachten van Arena bergen nuttig werk
verzetten om ook de komende generatie
op artistiek zo verantwoorde wijze de
broodnodige liefde voor het Theater bij te
brengen.
OOK DE AARD van de problematiek
bijvoorbeeld een in wezen uiterst trouwe
huisvader, die uit pure mismoedigheid
een verhouding begint met een jongere
vrouw van twijfelachtige zeden bleek
gekopieerd uit Millers stuk, maar dan te
gelijk omlaag gehaald tot het niveau van
het botste huiskamer-realisme. We maken
kennis met „Mooie Marie", voorheen het
helpstertje in- een plattelandscafé, op het
moment dat ze, 54 jaar oud, bij haar man
en kinderén is weggelopen, omdat ze op
één enkele dag heeft moeten ervaren hoe
elk van hen (man twee zoons en een
dochter) buiten haar om een eigen leven
is gaan leiden, zonder dank voor hetgeen
zij voor hen heeft gedaan-en betekend.
ZE NEEMT dan „een vrije dag" en
gaat terug naar het café, waar ze in haar
jeugd haar eerste liefde heeft beleefd. Als
ze door de confrontatie met haar verleden
tot een soort milde berusting is gerijpt
keert ze braaf terug in de schoot van haar
gezin, waar ook inmiddels iedereen be
rouw heeft gekregen, tot inkeer is geko
men en naar haar terug verlangt.
Het was bedroevend, dat de directie van
Ensemble geen beter stuk heeft weten te
vinden om Magda Janssens grote talent
tot zijn recht te laten komen. Nog was het
een wonder om te zien hoe, zodra zij haar
deel van de tekst sprak waar de anderen
op stonden te kauwen als op droog gras, er
een warm leven leek te stralen uit deze
Deense „Moeder Doorsnee", omdat zij de
schrale toneelfiguur realiteit wist te ver
lenen door de vele schakeringen van haar
zo natuurlijke talent en haar rijke tech
niek: de fijne handgebaartjes en hoogst
persoonlijke stembuiginkjes waarmee zij
zovele belangrijker rollen voor ons onver
getelijk heeft gemaakt.
-MA-AR-INDERDAAD- is- het waarschijn
lijk niet gemakkelijk een stuk te vinden
met.een, geschikte .hoofdrolvoor. hét .zes
tigjarig jubileum van een actrice, die er
nog zó jong uitziet, dat deze vrouwenrol
van év'eh'i'n' Öè'vijftig' haar 'volkomen na
tuurlijk afging. Dat neemt niet weg dat
het zo nu en dan bijna gênant was haar
zich te moeten zien lenen tot ruziescène
tjes om huishoudgeld met haar man „die
niet iedere dag goedkope groentesoep wil
eten". Onnodig te zeggen dat bij de pre
mière zaterdagavond in de Tilburgse
naar. Naast het voeren van actie moeten
wij de gelegenheid vinden tot studie en
beraad en ook voorlichtend werkzaam zijn
in besprekingen met anderen. Het hoofd
bestuur der federatie heeft daarom beslo
ten, zo deelde de voorzitter mede, dat een
studiecentrum zal worden gesticht. In dat
centrum wil het hoofdbestuur ook anderen
dan kunstenaars betrekken; mensen, die
door hun plaats in de samenleving hetzij
op wetenschappelijk, hetzij op bestuursge
bied, werkzaam zijn. Mensen ook, die be
langstelling hebben voor de sociologische
aspecten van de tegenwoordige ontwikke
ling van het kunstleven. De stichting, die
voor de oprichting van het centrum zal
worden gevormd, zal worden genoemd
naar de wethouder van Amsterdam, de
eerste in ons land die een wetenschappe
lijke studie schreef over overheid en kunst
dr. E. Boekman.
Staatssecretaris Scholten, die namens de
regering de gelukwensen aanbood, zei on
der andere: het is opvallend dat er begrip
voor de kunst gegroeid is en nog verder
groeit in een tijd, waarin de kunst zelf op
een aantal terreinen onzeker is geworden.
Maar de huidige zekerheid, dat de kunst
samenhangt met belangrijke creatieve
vermogens in de mens, die volgens hun
aard moeten worden gebruikt, leidt ertoe,
dat nieuwe waarden, nieuwe zekerheden
moeten worden gezocht, waar oude weg
vallen. In dit opzicht hebben de individuele
kunstenaars, kunstenaarsorganisaties en
de overheid elk een eigen taak; het zijn
echter taken, die niet anders dan in sa
menwerking vervuld kunnen worden. Het
is mede aan de kunstenaarsorganisaties te
danken, aluds mr. Scholten, dat de over
tuiging van een overheidstaak op het ge
bied van de kunst is gegroeid. Wellicht
het belangrijkste en het moeilijkste pro
bleem, waarvoor wij staan is dat der ver
ticale, der sociale spreiding van de kunst.
Wij weten dat dit een zaak is van lange
termijn, en wij zullen naar het betere
blijven zoeken.
„De federatie is de volwaardige vakver
eniging geworden, een waarlijke vakvere
niging van kunstenaars, zo zei de heer
Schierbeek, die in zijn geestige toespraak
als schrijver de kreet slaakte, dat schrij
vers alleen moeten schrijven en niet daar
naast ook nog ander werk doen."
Na afloop der herdenkingsbijeenkomst
hield het dagelijks bestuur een drukbe
zochte receptie in de stijlkamers van het
museum.
Met de rechtstreekse overneming van
het door de BBC uitgezonden concert van
het Londens Symfonie Orkest heeft de Ne
derlandse Televisiestichting de muyek-
vrienden onder de televisiekijkers in ons
land zaterdagavond een grote verrassing
bereid In het bijzonder heeft deze stich
ting de Nederlandse bewonderaars van de
grote Franse dirigent Pierre Monteux, die
de leiding van dit concert op zich had ge
nomen, aan zich verplicht, want, al was
hier dan geen sprake van het unieke con
tact, dat een zaalconcert tussen auditorium
en uitvoerenden mogelijk maakt, de uit
zending heeft toch een voortreffelijke in
druk gegeven van het onvergelijkelijke
meesterschap en de ongelofelijke vitaliteit
van deze zesentachtigjaar oude kunstenaar.
Pierre Monteux, die op 4 april 1875 te
Parijs geboren werd, was in zijn rijke leven
getuige van een bewogen evolutie van de
muziek. Hij beleefde het hoogtepunt van
de romantiek, de opkomst van het impres
sionisme, van het expressionisme, het neo
classicisme; hij zag het ontstaan van de
bitonaliteit en de. atonaliteit, het invoeren
van nieuwe componeer-technieken tot op
de dag van heden. En zijn kunstenaar
schap evolueerde mede met al deze stijl-
ontplooiïngen in die zin dan. dat hij met
zijn universeel kunstenaarschap in het
nieuwe de muzikale essentie kon ontdek
ken en tot een wezenlijke inhoud van zijn
vertolkingen kan maken.
Die inhoud maakte ook zaterdagavond
de door hem geleide uitvoeringen tot een
buitengewone muzikale ervaring. Men zag
hem met eenvoudig maar dwingend gebaar
en met de tinteling van zijn spirituele blik
en met een onwillekeurige mimiek, die zijn
innerlijke emoties verraadde, het orkest
dirigeren bij de vertolking van het gees
tige, diepzinnige en om zijn strekking zelfs
actuele symfonische gedicht „L'appren-
ti sorcier" van Paul Dukas, welk werk als
een extra-verrassing aan het televisie
programma werd toegevoegd. En daarna
zorgde Monteux met het Londense orkest
voor een prachtige begeleiding bij de schit
terende voordracht van het derde Piano
concert van Ludwig van Beethoven door
de eminente pianist Rud-olf Firkusny. De
voortreffelijke camera-regie maakte van
99
DE DEENSE SCHRIJVER Leek Fischer heeft met zijn stuk „Een Vrije Dag"
(Frisondag) bewezen veel belangstelling te hebben voor het werk van Arthur
Miller, maar helaas niet diens talent. De structuur van „De Dood van een Han
delsreiziger", waarbij we in iemands leven binnenstappen op het moment dat dit
totaal is vastgelopen en dan in een serie met het heden afwisselende flash-backs
zijn achtergronden en verleden leren kennen, werd hier benauwend zorgvuldig
nagebootst. Zelfs verscheen in het laatste bedrijf een nauwkeurige imitatie van
de bij Miller zo beklemmend werkende begrafenisscène op de planken, ook al
bleek die zich ditmaal alleen in de verbeelding van de hoofdpersoon af te spelen.
Ook door de Haarlemse afdeling van de
stichting „Jeugd en Muziek" werd aan
dacht besteed aan het feit dat het gisteren,
22 oktober, honderdvijftig jaar geleden was
dat te Raiding aan de Hongaars-Oosten
rijkse grens de componist, pianist en diri
gent Franz Liszt geboren werd. Onder de
titel „Portret van Liszt, gespeeld en ge
sproken" heeft de Haarlemse pianist Sas
Bunge in de Vleeshal te Haarlem voor de
jonge muziekliefhebbers een levensschets
gegeven van deze markante figuur die in
ieder opzicht een kind van zijn romanti
sche tijd was.
DE SPREKER weidde vooral uit over
Liszt's eerste levensperiode tot ongeveer
1848- de tijd waarin hij als ongekroonde
koning van het klavier geheel Europa be
reisde overal de meest uitbundige succes
sen behalend, successen die ons thans vaak
ais even zovele excessen aandoen. De be
tekenis van de Parijse tijd werd belicht,
en de indruk die de jonge Liszt ontving
van de persoonlijkheid en het optreden
van collega-musici als Berlioz, Paganini en
Chopin. Een eigenaardig contrast met de
sfeer van magische schittering waarmee
de concertreizen van Liszt omgeven waren,
vormde de onderbreking van zijn reis naar
Londen in 1840: Liszt, geboeid door de
klank van een carillon over het water, laat
de rivierboot waarop hij de Rijn afzakt,
aanmeren in Zaltbommel en maakt ten
huize van de beiaardier kennis met diens
muzikale dochter die door zijn bemiddeling
in Parijs haar studies zal voortzetten; deze
Suzanne Leenhoff werd later de vrouw
van de schilder Edouard Manet. (De ge
beurtenis wordt beschreven door Dr. A.
van Anrooy in zijn boekje „Impromptu").
HET VERHAAL van Liszt's waarlijk
fantastische loopbaan als pianist werd
aangevuld met de voordracht van enkele
korte werken die hierbij een illustratieve
functie hadden: de eerste „Valse Oubliée",
de twee eerste stukken uit „Consolations'
en het „Sonnetto 104 del Petrarca".
Na de pauze gaf Sas Bunge een karak
teristiek van het melodie-type van Liszt,
Hij liet met enkele voorbeelden horen hoe
in het declamatorische beginsel de gestalte
van Liszt als het ware noot voor noot te
herkennen is. Met drie pianowerken- (Je
derde „Etude de Concert" (in Des), de
„Lugubre Gondola" en de Tweede Ballade
werd deze avond besloten.
Bij de Oostenrijkse radio en televisie is
zaterdagavond een uur gestaakt om sala
riseisen kracht bij te zetten.
Om kwart over acht werd aan de luis
teraars en kijkers meegedeeld dat de uit
zendingen gedurende een uur onderbroken
zouden worden, daar de directie nog steeds
in gebreke was gebleven de in april van
dit jaar beloofde salarisverhogingen te ge
ven. Het aantal stakers was 1.900.
FRANKFORT, (DPA) De vice-presi
dent van India, Sarvapalli Radhakrishnan,
is zondag in Frankfort onderscheiden met
de „vredesprijs van de Duitse boekhan
handel" Radhakrishnan is de twaalfde
die deze prijs ontvangt, die jaarlijks ter
gelegenheid van de boekenbeurs in Frank
fort wordt verleend aan personen die zich
verdienstelijk hebben gemaakt voor de in
ternationale vrede en het onderling begrip
De prijs is onder meer" toegekend aan de
filosoof Karl Jaspers, de Engelse uitgever
Victor Gollancz en oud-bondspresident
Heuss.
schouwburg de andere spelers geen kans
zagen om hun kleinere rollen, die niet
meer psychologische nuancering vertqon-
den dan de stiefzusters van Assepoester,
uit te tillen boven de droeve stereotypen
die de schrijver ervan had gemaakt. Het
zou danook onbillijk zijn hen daarvan een
verwijt te maken, maar prijzenswaardig
was in ieder geval het decor van Joseph
Carl, dat met het oog op de talloze tijd
sprongen die gemaakt moesten worden,
uiterst vindingrijk en in hoge mate bruik
baar bleek. Jan Retèl had in zijn regie
gestreefd naar een opgelegd-naturalisti-
sche speeltrant die het geheel nog door
zichtiger maakte dan het toch al was, ook
al lijkt het mij dat zelfs het suggereren
van grotere diepgang en diepzinnigheid
dit stuk niet had kunnen redden.
DE BURGEMEESTER van Tilburg, mr.
C. J. G. Becht, was na de voorstelling de
eerste van een lange rij sprekers, die hul
de brachten aan Magda Janssens. Van het
stichtingsbestuur ontving de actrice een
kandelaar van de Goirlese kunstenaar
Henk Potters. Tilburgse bewonderaars
verrasten haar met een televisietoestel.
Ook werd het woord gevoerd door het be
stuur en directie van de toneelgroep „En-
haarzelf in de rol van „Badeloch" in de
„Sint Olaf" en Ko Arnoldi.
Ontroerd dankte Magda Janssens voor
de vele blijken van belangstelling. Zij deed
dit onder aanbieding van een door Kees
van IJsseldijk geschilderd portret van
semble", het Tilburgs studentenkorps
Gysbreght, bestemd voor de foyer van de
Magda Janssens, Shireen Strooker en
Geert Thijssen in „Een vrije dag".
stadsschouwburg. De galapremière werd
onder anderen bijgewoond door de heer
A. J. Vanhoutteghem, consul van België,
de commissaris der Koningin in de pro
vincie Noord-Brabant, mr. dr. C. N. M.
Kortmann en mgr. W. M. Bekkers, bis
schop van Den Bosch.
deze uitzending een ware visuele klanken
partituur, welke van een uitnemende mu
zikaliteit getuigde.
De befaamde hoboïst Jaap totijn, die op
22 september zijn zeventigste verjaardag
vierde, was zaterdagavond in .Treslong"
tezamen met zijn zoon Haakon, de al even
zeer befaamde hoboïst van het Concertge
bouworkest, te gast. Beiden hadden zich
in de heel eigen sfeer van de „Zaterdag
avondakkoorden" van de KRO-televisie
gewaagd met hun instrumenten, die wel
eens de muze van de operette gediend
zullen hebben, maar toch wel nooit tot nu
toe die van het amusement, waarvoor zij
nu hun klanken lieten horen. De char
mante introductie van Teddy Scholten
neutraliseerde de onwennigheid en slag
vaardig zetten „Vader en zoon" zich aan
de uitvoering van „Aulos in travesti", een
stuk voor twee hobo's en orkest, waarmede
Jurriaan Andriessen niet zo erg aan te
bevelen knipoogjes naar de jazz heeft ge
maakt. Het was een grapje, dat maar niet
herhaald moet worden.
Overal in Europa zijn zondag, de dag,
waarop de componist-pianist-dirigent Frans
Liszt honderdvijftig jaar geleden in de Hon
gaarse plaats Raiding geboren werd, door
vele radio-zenders uitvoeringen gewijd aan
werken van deze geniale toonkunstenaar.
De Nederlandse omroep is daarbij niet
achter gebleven. Het was de AVRO, die
in haar uitzendingen drie keer de aandacht
van de luisteraars voor Liszt vroeg. De
pianist Willem Hielkema gaf tezamen met
het door Bernard Haitink geleide Radio
Filharmonisch Orkest een knappe uitvoe
ring van het tweede Pianoconcert in A van
de meester. Op grammofoonplaten liet
men vertolkingen van liederen van Liszt
horen door de prachtige bariton Gérard
Souzay. En zelfs bracht de AVRO de
Europese première van een jeugdwerk van
Liszt, de Sonate in cis voor viool en pia
no, een compositie, die tot voor een jaar
of twee nimmer gepubliceerd werd, om
dat alleen een niet-uitgewerkt handschrift
daarvan bewaard bleef.
De in Amerika wonende cornponist Ti-
bor Serly heeft het sonate-ontwerp ter hand
genomen en er een uitgave van bezorgd,
die een uitvoering mogelijk maakte.
Liszt hield zich van 1832 tot ongeveer
1835 met de compositie van de sonate be
zig en zondagmiddag, na honderddertig
jaar, klonk het werk voor het eerst op
Europese bodem in een openbare uitvoe
ring, gegeven door de violist Theo Olof en
de pianist Geza Frid.
De muzikale gedachte, die het stuk be
heerst, is het thema van de Mazurka in
cis opus 6 no. 2 van Frédéric Chopin. Dit
thema heeft Liszt verwerkt in deze sonate
en er een bewogen rapsodische fantasie
van gemaakt, die enerzijds de weerspie
geling is van vele muzikale invloeden,
waarmede Liszt al in zijn jeugd werd ge
confronteerd, maar die ook een overtui
gende indruk geeft van zijn rijke harmo
nische begaafdheid, zijn zin vöor virtuoze
glans en van zijn romantische bewogen
heid. Met jeugdige spontaniteit heeft Liszt
zich daarin ongeremd laten gaan en de
vorm moest terugtreden voor zijn behoef
te aan expressie. Is deze jonge oneven
wichtigheid de reden geweest, waarom
Liszt het niet tot een uitgave van de so
nate liet komen?
Ondertussen is de sonate door de zorgen
van Serly tot een bevattelijk, warm klin
kend werk geworden, waarvan de klank
van viool en piano tot een uitstekende een
heid gebracht zijn. De muziek maakt zelfs
een kans om populair te worden. Met
fraaie toon en met grote beheersing van
de vele technische moeilijkheden vertolkte
Theo Olof de viool-partij en met even
fraaie en bewogen klank en virtuositeit
speelde Geza Frid het aandeel voor de
piano, dat al karakteristiek bleek voor de
grote meester van het klavier: Frans
Liszt.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 AVRO. 7.50 VPRO.
8.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Gram.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9.00 Gymn. voor de vrouw. 9.10 De groen
teman. 9.15 Gram. 9.35 Waterst. 9.40 Morgenwij
ding. 10.00 Gram. 10.50 Voor de kleuters. 11.00
Voor de zieken. 12.00 Zang en piano. 12.20 Re-
geringsuitz.Voor de landbouw. 12.30 Land- en
tuinbouwmeded. 12.33 Lichte muz. 13.00 Nieuws.
13.15 Meded. en gram. 13.25 Beursberichten. 13.30
Promenade-orkest. 14.00 Kamermuz. 14.40 School
radio. 15.00 Voor de vrouw. 15.30 Zangrecital.
16.00 De kritiek als kunstgenre, lezing. 16.15 Gram.
16.30 Voor de jeugd. 17.30 Amateursprogr. 17.55
New York calling. 18.00 Nieuws. 18.15 Pianospel.
18.30 Radio-Volksuniversiteit: Chimpansees, geen
mensen, maar ook geen dieren.., maar wat dan
wel? (II) lezing door dr. A. Kortlandt. 19.00
Voor de kinderen. 19.05 Paris vous parle. 19.10
Inleiding tot muziekbegrip, muzik. lezing. 19.25
Kamermuz. 20.00 Nieuws. 20.05 Muzikale biogra
fie. 21.00 Het is maar een weet: licht progr 22 00
Nieuws en meded. 22.40 Act. 23.00 Gram. 23.55—
24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.0024.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Gram. 7.30 Voor de jeugd.
7.45 Morgengebed en overweging. 8.00 Nieuws
8.18 Gram. 8.50 Voor de vrouw. 9.40 Schoolradio
10.00 Inleid, Hoogmis. 10.05 Hoogmis. 11.15 Gram.
11.30 Gram. 11.50 Volaan.. vooruit, lezing 12 00
Middagklok - noodklok. 12.04 Als de dag van gis
teren, klankb. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Gram. 12.50 Act. 13.00 Nws. 13.15 Nieuwe gram.
13.30 Metropole-orkest. m.m.v. solist. 14.05 Gram
14.35 Voor de plattelandsvrouwen. 14.45 Gevar!
progr. 15.50 Gram. 16.00 Voor de zieken 16 30
Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.40 Beursber
17.45 Regeringsuitz.Arubaanse levensstijl, door
Frank Martinus Arion. 18.00 Voor de jeugd 18 20
Pol. lezing. 18.30 Lichte muz. 18.50 Gram 19 00
Nieuws. 19.10 Act. 19.25 Omr.ork. en sol In 'de
pauze: pl.m 20.30—21.00 Muziek modern en klas
siek, muzik. lezing. 21.30 Pianorecital. 21.55 Licht
%°Irh2215J-lFZ5 B°ekbespr. 22.30 Nieuws.
22.40 Gram. 22.55 Cabaret. 23.25 Gram. 23.55—24 00
Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Nieuws. 12.02 Gram. 12.30 Weerber 12 35
Gram. 12.50 Beursber. 13.00 Nieuws. 13 15 Klass
iTUZ-l4-0° Schooii-atJlo. 15.45 Gram. 16.00 Beurs-
JjfL l®-06 Duitse les. 16.21 Kamermuz. 17.00 Nws.
17.15 Zangrecital 17.40 Boekbespr. 17 50 Voor de
ioUn?d'J8'20 Vo,°J de soIdaten. 18-50 Sportkroniek.
19.00 Nieuws. 19.40 Walsmuz. 19.50 Lezing 20 00
Hoorspel. 21.15 Operettemuz. 22.00 Nieuws 22 15
Lichte muziek. 22.55—23.00 Nieuws.
VOOR MAANDAG
NTS: 20.00 Journ. en weeroverz. 20.20 Toespr
do°r'f Pnn,s Bernhard t.g.v. de najaarsin-
nïïl, de Antl Hor|ger Actie. VARA:
20.25 Achter het nieuws. 20.40 Wild-West-film
21.05 Filmkroniek. 21.35 Forum.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.00 Journ. 20.20—21.20 Tien jaar: Neder
land in de wereld, documentaire. 21.20—22 25
Speelfilm.
