mk
Finnen duchten naast militaire
ook politieke Russische eisen
Mede-ondertekening van het
Oostduitse vredesverdrag
1
Kabinetsformatie in Bonn
weer op losse schroeven
Wereldnieuws
r
Van dag tot dag
Westelijke vluchten naar
Berlijn gaan voort
^Praatótocl
Liberalen houden het been strak
Twee Russische
kernexplosies
J
de
- T
GIEBELS I
GEREEDSCHAP
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1961
3
I
Eén dode in het verkeer
WEEKABONNEMENTEN
Begrip
■ggglg|llWÊKKÊËÊSBA
Radio-activiteit
Gezin Tsjombe in Genève
Jan van Ees
Superbom had kracht
van 57 megaton
Duitsers aangehouden
VRIJE TIJD
Vluchtelingen van Tristan
da Cunha in Engeland
Iedereen weet waarschijnlijk wat
„O.W." is: oorlogswinst. De oudere gene
ratie heeft er tijdens de laatste wereld
oorlog aan den lijve kennis mee gemaakt
door haar ervaringen op het gebied van
de „zwarte handel". De overheid heeft
vlak voor het uitbreken van de oorlog in
1939 drastische maatregelen genomen om
de mogelijkheid tot exploitatie van de nood
en het gebrek aan elementaire levensbe
nodigdheden te beperken. De bezettings
autoriteiten, die deze taak later overna
men, waren zeer streng en menig „O.W.-
er" is in een Duits concentratiekamp te
rechtgekomen. Sommigen van hen zijn na
de oorlog bij de „gevallenen' gerekend en
als „zij die voor ons hun leven offerden"
jaarlijks geëerd, doch dat is van minder
belang. De selectie zou te moeilijk zijn
geweest en in de dood vervagen de scher
pe lijnen van schuld gelukkig zeer snel.
Doch deze herinnering aan uiterst laakba
re praktijken van „gieren", die de nood
van hun medemensen trachten uit te buiten
om geldelijk eigenbelang, moet ons voor
het heden een ernstige les zijn.
We leven niet in oorlogstijd, doch wel in
een situatie die een zekere ocrlogsnood
geschapen heeft. De koude oorlog veroor
zaakt bepaalde algemene calamiteiten,
waaraan niemand ontkomt: als voorbeeld
nemen wij de toeneming van de radio-ac
tiviteit, die ons allen een zekere onbeha
gelijkheid en velen zelfs een graad van
doodsangst bezorgt. In feite is die angst
zeker niet ongemotiveerd. Er bestaat een
direct lijfsgevaar, dat nog wel niet drin
gend is doch door zijn toeneming spoedig
zeer acuut zou kunnen worden, vooral
wanneer de proefexplosies van beide zijden
ongelimiteerd zullen voortgaan.
Nu is er tegen de invloed van radio
activiteit wel iets te doen. Evenals men
zich kan trachten te wapenen tegen een
ziekte, kan men proberen persoonlijk maat
regelen te nemen om de radio-actieve ge
volgen voor zich en zijn gezin zoveel mo
gelijk te beperken. Een methode van ont
smetting van voedingsmiddelen is reeds
van het eerste moment dat de atoombom
in de wereld kwam, in de laboratoria ont
wikkeld en steeds verder uitgewerkt. Iede
re ziekte is voor de medische wetenschap
een onderwerp van studie en onderzoek en
de enorme toeneming van farmaceuti
sche middelen wijst erop dat de heilwe-
tenschap niet stil zit. Nu is het bekend, dat
die overvloed van geneesmiddelen sterk ge
ïnfiltreerd is door de handelsgeest, waar
bij uiteraard een zekere exploitatie van
de menselijke nood niet te ontkennen valt.
Niet alleen is in veel gevallen de prijs van
het middel hoger dan voor een humane
voorziening gewenst zou zijn, doch boven
dien bevinden zich op de markt geneesmid
delen, die uit commerciële ambitie zijn
voortgekomen en er beter niet konden
zijn. Er wordt van overheidswege tegen
gewaakt, doch het resultaat daarvan is on
voldoende. De medici zelf trachten on
der andere in de vereniging tegen de kwak
zalverij tegen het euvel te strijden,
doch de handel is slim en de mazen van
het net zijn wijd. Men zal deze toestand
moeten accepteren en zelf zo veel mogelijk
op zijn qui vive moeten zijn.
Nu echter de radio-actieve straling, de
„fall out" en de gevaren daarvan voor de
gezondheid zo nadrukkelijk en algemeen
onderwerp van massale beduchtheid zijn
geworden, veel meer dan welke ziekte ook
is strenge aandacht geboden: er zijn on
getwijfeld lieden, die deze wijdverbreide
angst een dankbare bron voor geldelijke
profijten vinden en geen scrupules hebben
om er commercieel uit te putten.
Dat is een vorm van „O.W.", waartegen
niet drastisch en niet tijdig genoeg kan wor
den opgetreden en gewaarschuwd. De le
vendige handel in schuilkelder-apparatuur,
die in Amerika reeds tot bloei gekomen is,
zij een teken aan de wand. Een deel van
het bedrijsleven en dan natuurlijk net
„harde, cynische" deel zal er geen been
in zien „geld te maken" uit de angst voor
radio-activiteit. Tegen dit deel zal de over
heid onmeedogend en radicaal moeten op
treden in tweeërlei opzicht. Ten eerste:
zij zal moeten verhinderen dat de consu
ment waardeloze en dure middelen en ap
paraten worden opgedrongen onder de leu
ze „beveilig u en de uwen tegen de radio'
activiteit". Ten tweede: zij zal de wél bruik'
bare en noodzakelijke beveiligingsmiddelen
tot distributiegoed moeten verklaren, op
dat deze binnen het bereik van iedereen
zullen komen en blijven.
De overheid zal daartoe de medewer
king moeten hebben van de industrie, de
wetenschap, de handel, de medische orga
nisaties, de vakorganisaties, de consumen
tenbonden, de huisvrouwenverenigingen, de
standskringen en allen, die bona-fide werk
zaam zijn in de maatschappelijke machine
rie. Het ministerie van Volksgezondheid
dient ermee te beginnen en wel meteen,
En de consument moet sterk genoeg in
zijn schoenen staan om voorlopig geen
halve cent te besteden aan handelswaar,
die onder de commerciële vlag en de an
ti-radioactieve wimpel ongecontroleerd en
in de vrije handel wordt aangeboden,
BERLIJN (UPI) Volgens welingelich
te kringen zullen de Verenigde Staten
hun vluchten van en naar Berlijn blijven
uitvoeren als onderdeel van de geallieer
de rechten inzake vrije toegang binnen en
naar Berlijn. Een Amerikaanse woord
voerder verklaarde, dat de helikopter-
vluchten van de Amerikaanse enclave
Steinstücken zouden voortduren om de
Amerikaanse troepen te bevoorraden die
daar gelegerd zijn.
Een Britse piloot meldde intussen, dat
twee Russische straaljagers gisteren tot
op 450 meter zijn Viscount toestel gena
derd waren, dat over Oostduits grondge
bied van West-Berlijn op weg was naar
West-Duitsland. De Russische toestellen
waren gistermorgen kort na de start ko
men opdagen, maar hadden hem niet ge
hinderd.
Amerikaanse zegslieden verklaarden,
dat een tweede Amerikaans troepenkon
vooi vandaag te West-Berlijn werd ver
wacht. Vier vrachtwagens en een jeep
met 39 soldaten en een officier bereikten
gisteren Berlijn vanuit West-Duitsland
zonder door de Russen of Oostduitsers las
tig gevallen te zijn.
De Westberlijnse politie meldde, dat het
vanmorgen vroeg rustig was langs de sec
torgrens, en dat zich geeq incidenten had
den voorgedaan. Drie vrouwen en twee
kinderen zijn er donderdag in geslaagd
door de prikkeldraadversperring langs de
sectorgrens naar het Westen te ontkomen.
Advertentie
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
HELSINKI. 3 november. De Sov
jet-Unie zal Finland mogelijk vragen
iet komende vredesverdrag met Oost-
Duitsland te ondertekenen. Dat is de
vrees van diplomatieke kringen in de
Finse hoofdstad, nu zij de tijd hebben
gehad de Russische nota nauwkeurig
te bestuderen. Hun veronderstelling
gaat uit van twee punten: Ten eerste
landelt een vijfde deel van de lange
nota over dat vredesverdrag en het
Westelijk verzet daartegen, bovendien
is dat het deel dat voorafgaat aan de
slotparagraaf, die begint met de woor
den: „Onder deze omstandigheden moet
de Russische regering de noodzakelijke
conclusies trekken". Ten tweede: al
hebben de Russen de Finse regering
nog niet over dat vredesverdrag gepolst,
de Tsjechische ambassadeur heeft wèl
een voorstel in die richting gedaan.
Zo'n poging om een verdere politieke
beveiliging tegen „het Westduitse gevaar"
te verkrijgen, hoeft militaire eisen niet uit
te sluiten, maar Helsinki ziet nog steeds
niet goed in wat de Russische wensen kun
nen zijn. Zij kunnen de legering van Rus
sische troepen op Finse bases behelzen,
of Russisch gebruik van het Finse radar-
net. De Russen zouden, volgens sommige
Finse kringen Finland ook kunnen verzoe
ken zijn eigen defensie te versterken, met
Russische hulp en onder Russische con
trole, hetgeen overigens een herziening no
dig zou maken van het vredesverdrag, dat
Finlands strijdkrachten een plafond op
legt.
In afwachting van de terugkeer van pre
sident Kekkonen, die vandaag in Helsinki
is aangekomen, braken de Finnen zich
De 81-jarige P. G. de Baere uit Holtum
(L.) is door een vrachtauto overreden toen
hij in Nieuwstadt met zijn fiets de rijks'
weg Roermond-Sittard overstak. Hij was
op slag dood.
geen diplomatieke betrekkingen met de
twee Duitse regimes, die hier slechts ver
tegenwoordigd zijn door handelsmissies
met consulaire status.
dienen uiterlijk op woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op donder
dag moeten afrekenen
DE ADMINISTRATIE
aDTXXXXNVyTCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOÓ
ook het hoofd over de vraag, wie de onder
handelingen met Moskou zal moeten voe
ren. De oude garde van sterke en hardnek
kige onderhandelaars, die de Russen door
en door kennen, is sterk gedund. De mees
ten van hen zijn trouwens voor Moskou on
aanvaardbaar geworden, President Kekko-
n zelf zou de aangewezen man zijn,
maar dat zou doen veronderstellen dat het
overleg op topniveau, dus met Kroesjtsjev
zelf, zou moeten geschieden. Wordt het
een gesprek tussen de ministers van Bui
tenlandse Zaken, dan zal Finland vertegen
woordigd worden door minister Karjalai-
nen, weliswaar een politieke luitenant van
Kekkonen, maar een betrekkelijk onerva
ren man, die geen nationale status heeft.
Zijn positie, zonder internationaal poli
tieke rugdekking, zal niet benijdenswaar
dig zijn. Het enige waarop hij kan terug
vallen is een verklaring, dat, wanneer de
Russen onaanvaardbare eisen zouden stel
len, het Finse leger en het Finse volk be
reid zouden zijn tot een guerilla en dat
die uit zou kunnen groeien tot een inter
nationaal conflict, zij het dan vermoede
lijk beperkt tot conventionele wapens.
De Finnen hopen inmiddels dat de Rus
sische eisen inderdaad eerder op het po
litieke, dan op het militaire vlak zullen
liggen. Misschien zullen zij zelfs bereid
blijken een vredesverdrag met Oost-Duits-
land te tekenen (hoewel Finland in de
tweede wereldoorlog aanvankelijk aan
Duitse zijde streed, veranderde het na de
wapenstilstand met de Sovjet-Unie van
kant, toen de Duitse troepen weigerden
Finland te verlaten). Finland zal eventuele
politieke concessies aan Moskou doen, in
vertrouwen dat het Westen daarvoor het
zelfde begrip zal opbrengen, dat het eer
der heeft getoond. Te weten het begrip
voor iemand, die met een beer samen
leeft en bij gebrek aan een wapen wel
gedwongen is aan de grillen van het dier
toe te geven, omdat hij anders opgegeten
wordt.
Het tekenen van het verdrag met Oost
Duitsland zou de Finse betrekkingen met
Bonn niet verbeteren, maar formeel geen
inbreuk betekenen op de Hallstein-doctri-
ne, die wil dat men niet met Bonn en
Pankow tegelijk politieke betrekkingen
kan onderhouden. Helsinki heeft namelijk
F^^meerenoeel va^deU
BESMETTE STOFFEN BLIJFT\
MAANDENIN DE HOGE LUCHT-
ILAGEN RONDZWEVEtJ^
WINDRICHTING
ONMIDDELLIJKE
RADIOACTIEVE
NEERSLAG
KERN
Deze beide kaarten geven een over
zicht van de gevolgen van de Russi
sche kernbom-explosies. De radio
actieve smetstof wordt door de kracht
van de explosie omhoog gestuwd en
daalt slechts voor een zeer klein ge
deelte direct op de aarde neer. Veruit
het grootste deel van de radio-actieve
stoffen stijgt tot in de stratosfeer en
blijft daar maanden zweven op de
overwegend westelijke winden van
het noordelijk halfrond. Pas veel later
komt dit langzaam naar de aarde
terug. In de schematische tekening is
deze werking als het ware in dwars
doorsnede gegeven. In de kaart geven
wij een fragment van de wereldbol
gezien op de Noordpool met daarin de
gebieden waar de eerste (troposferi-
sche neerslag) neerdaalt alsmede de
verder gelegen gordel waar de tweede
(stratosferische neerslag) neerkomt.
Neerslag uit
de troposfeer
IRKOETSX
NOVA
NOOmUJKE
TO.-Ima
Kernexplosies
NOORD
AMS1EnOAH
ZWMTE ZEE
MIOütLLA
Neerslag uit
de stratosfeer
President Moïse Tsjombe van de afge
scheiden Kongolese provincie Katanga
brengt met zijn gezin een bezoek aan
Zwitserland, waar hij verscheidene
artsen raadpleegt over zijn gezond
heidstoestand Deze opname werd ge
maakt in Genève, waar men van links
naar rechts Jean, Marie, Monique
(met donkere mantel) en Léon een
wandeling ziet maken met hun
vader.
Leve De Sport
Mijn echtgenote heeft er hooit veel aan
gedaan, aan de sport. De step kende
men nog niet in haar prille jaren; het
is begonnen met de fiets. Op kostschool
een beetje tennis, daarna is het weer
de fiets geworden, tot na een jaar van
haar huwelijk. Toen werd het een kin
derwagen en daarna was de zaak wel
bekeken. Maar nu, dank zij de Tievie, kijkt
ze er zo nu en dan wel met een onzekere
belangstelling naar, hoewel begrijpen doet
ze er niet veel van. Rugby gaat erg
boven haar begrip. Handbal, Basketball
blijft moeilijk. Bij korfbal meent ze dat
de mand te hoog hangt, véél te hoog
vindt ze. Van tafeltennis krijgt ze pijn
in haar nek. Maar nu. Voetbal. Daar be
gint ze toch wel belangstelling voor te
krijgen na de wedstrijd Feijenoord-Hots-
purs. Bij het derde kopje koffie, na de
rust zette zij zich naast me, en vroeg
me: „Je moet me toch es uitleggen hoe
dat spelletje eigenlijk precies gaat".
Nou zeg ik, je ziet aan beide kanten
van het veld die drie palen? Goed. Het
doodeenvoudig, het is nou alleen maar
de kunst om de zal, zie je die bal?,
tussen die palen door in dat net te
krijgen.
Is het anders niet?" zei ze, ietwat
geringschattend.
Nee" zeg ik „anders is het in feite
niet".
Nou" zegt ze „dat valt dan nogal
mee. Die palen staan een flink eind van
mekaar".
Ik bestudeerde in het eerstvolgende
kwartier haar lieve gelaat en ontwaarde
inderdaad een zekere spanning daar op.
Ze liet zelfs haar koffie koud worden,
wat voor haar heel wat zeggen wil. Er
werd een meneer tegen de grond ge
kwakt, wat ze „gemeen" vond, temeer
omdat de man even bleef liggen en er
een paar heelmeesters bij te pas moes
ten komen.
Zelfs nadat het spel weer hervat was,
meende ik een paar benauwde, soms op
gewonden keelklanken van haar te ver
nemen.
Toen plots kwam er een enorme kei
op het doel. Een gil van mijn vrouw.
Het was het Feijenoord-doel, maar Pieters
Graafland was op zijn post. Hij ving de
bal klem-vast in zijn beide handen. Liep
er een paar passen mee en pang, schoot
het leder weer naar de Engelse helft.
Stommelingkreet mijn vrouw in op
perste wanhoop.
,Wat nou stommeling?", vroeg ik.
,Maar zag je dat dan niet? De bal
was haast tussen die palen door, komt
me die vent en schopt 'em er weer
uit!"
Ik heb 'r een zoen gegeven op haar
zilveren lokken en ben mezelf nog een
kop thee in gaan schenken.
Toen klonk de fluit dat het afgelopen
was.
Ik was blij toe.
(Van onze correspondent)
BONN Het laatste woord over de
vorming van een nieuwe Westduitse re
gering is nog niet gevallen. Na veertien
uren onderhandelen en overleggen, was
het resultaat van de dag van gisteren,
dat 's avonds om elf uur de impasse
nog net zo groot was als 's ochtends
om negen uur. Om elf uur namelijk be
slist de fractie van de liberalen dat zij
wel met de christendemocraten samen
willen regeren en dat zij ook Adenauer
als regeringsleider willen aanvaarden,
maar dat zij geen enkele wijziging dul
den in het coalitieverdrag, dat in de af
gelopen weken tussen beide partijen is
opgesteld.
De christen-democraten hadden juist
's middags besloten dat zij in het voor
woord van dit verdrag een kleine ver
andering willen aanbrengen. Deze wijzi
ging beoogt dat niet alleen de tekst van
het verdrag als grondslag voor de coa
litieregering zou gelden, maar ook „alle
teksten die in de loop van de onder
handelingen zijn voorgelegd." Dit laat
ste achten de liberalen onaanvaardbaar,
omdat er teksten zijn, die andere lijn
recht tegenspreken.
Het dieptepunt van gisteravond laat
kwam na een dag van stralend optimis
me. Om acht uur gisteravond leek alles
al in kannen en kruiken en circuleerden
er lijsten van ministers, die in het nieu
we kabinet zitting zouden hebben. Zeker
WASHINGTON (UPI) De Sovjet-
Unie heeft gisteren opnieuw twee kern
bommen in de dampkring tot ontploffing
gebracht. De mededeling over de nieuwe
explosies werd gedaan door het Ameri
kaanse bureau voor kernenergie. Gezegd
wordt dat de proeven werden genomen in
de buurt van Nova Zembla. Hun kracht was
gering en vermoedelijk beneden 1 mega
ton, gelijk aan 1 miljoen ton tnt.
De Russische ambassadeur in Turkije
Nikita Rijov heeft intussen in Istanboel
verklaard, dat de Russische superbom van
maandag j.l. een explosieve kracht had
van 57 megaton. Rijovs verklaring komt
overeen met de mededeling van premier
Kroesjtsjev, dat de Russische geleerden
de kracht van de explosie verkeerd hadden
berekend. In het westen heeft men het
destructieve kaliber van de superbom niet
nauwkeurig kunnen vaststellen.
leek het dat minister van Binnenlandse
Zaken Schroder, in het nieuwe kabinet
zou verhuizen naar Buitenlandse Zaken
Verder was bepaald dat de liberalen vijf
ministeries zouden krijgen namelijk Fi
nanciën, Justitie, Schatkist, Verdrevenen
en Ontwikkelingshulp. De minister van
Economische Zaken Erhard had zich wel
iswaar aanvankelijk tegen de vorming
van een ontwikkelingshulpministerie uitge
sproken, maar toen bij de vergadering
van de fractie van de C.D.U. bleek dat
de regeringsvorming op deze kwesties
zou kunnen blijven hangen, gaf Erhard
toe en werd besloten een dergelijk mi
nisterie op te richten.
In christen-democratische kring was er
ook nog enige weerstand tegen een be
noeming van Schroder, tot opvolger van
Von Brentano. Vooral de afgevaardig
den uit Berlijn zeiden weinig vertrouwen
te hebben in Schroder, die zij er van
verdenken een veel slapper standpunt m
de Berlijnse kwestie tegenover de Rus
sen in te nemen dan Von Brentano. Ook
hadden zij bezwaren tegen Schröders on
ervarenheid in de buitenlandse politiek
Tenslotte werd de benoeming echter toch
met grote meerderheid goedgekeurd.
Andere kanselier!
Het staat nu echter allemaal weer op
losse schroeven. Vandaag staan verdere
vergaderingen en besprekingen op het pro
gramma, maar iedereeen heeft er nu een
hard hoofd in of er ooit een regering-
Adenauer uit de bus zal komen. Tenslotte is
ook bekend, dat de bondspresident Lübke
het wachten moe is en het plan heeft in
te grijpen. Vanmorgen werd Lübke door
christen-democraat Krone en liberaal Me
de ingelicht over de stand van zaken. Gis
teren had hij al een opvallend en geheel
onverwacht gesprek met minister Erhard
En vandaag ontving hij ook Adenauer. Het
is verre van denkbeeldig, dat Lübke op
korte termijn de Bondsdag zal laten bijeen
roepen, om dan een nieuwe kanselier voor
te stellen, die niet Adenauer heet, maar
van wie bekend is dat hij een absolute
meerderheid in het parlement kan krijgen
Hiervoor zouden vooral Gerstenmaier en
professor Erhard in aanmerking komen.
De Amsterdamse recherche heeft van
nacht een auto aangehouden, waarin zich
drie jeugdige Duitsers bevonden. De avond
tevoren had een handelaar in tweedehands
rekenmachines de politie verteld dat en
kele Duitsers hem vijf rekenapparaten
hadden aangeboden, maar dat geen koop
was gesloten omdat hij de knapen niet ver
trouwde.
In de auto werden acht rekenmachines,
zeven herenpolshorloges en een ampul
morfine aangetroffen en in beslag geno
men. Onderzocht wordt of de Duitsers zich
hebben schuldig gemaakt aan diefstal of
aan frauduleuze invoer.
Advertentie
Ged. Oude Gracht 5-7
t.o. Postkantoor
SOUTHAMPTON (UPI) De 262 vluch
telingen van het door vulkanische uitbars
tingen geteisterde eiland Tristan da Cun
ha zijn vanmorgen in de Britse havenstad
Southampton van boord gegaan. De vluch
telingen. die raar zullen opkijken van vele
faciliteiten van de twintigste eeuw, waar
van zij op het afgelegen eiland grotendeels
waren verstoken, kregen bij het verlaten
van de passagiersboot, de „Stirling Cast
le", een hartelijk officieel welkom.
Spionage. Een rechtbank in Brno (Tsje-
cho-Slowakije) heeft vijf personen be
schuldigd van spionage veroordeeld tot
gevangenisstraffen variërend van drie
tot zeventien jaar.
Vliegen is goedkoop. Op enige lange tra
jecten in Engeland is het vliegen goed
koper geworden dan het reizen per trein.
De Britse luchtvaartmaatschappij B.E.A.
heeft donderdag de eerste van deze tra
jecten, namelijk van Londen naar Glas
gow geopend.
Verschijningsverbod. Het te Djakarta ver
schijnende communistische partij-or
gaan „Harian Rajat" is donderdag door
de Djakartaanse garnizoenscommandant
een verschijningsverbod opgelegd we
gens het afdrukken van een tekening,
waarin het Russische partijcongres te
Moskou wordt opgehemeld. Volgens le-
gerkringen is het verschijningsverbod
van tijdelijke aard.
Dodende hagel. In het district Bhindi, in
de Indische staat Madhya Pradesj, zijn
als gevolg van een hagelstorm twaalf
mensen omgekomen.
Asiel. Sara Kouri Barreto, schoonzuster
van de Cubaanse minister van Buiten
landse Zaken Raul Roa, heeft donderdag
om politiek asiel in de Verenigde Staten
gevraagd. Mejuffrouw Barreto is in
Washington werkzaam geweest als secre
taresse van ambassadeur Carlos Lechuga,
Cuba's gedelegeerde bij de Organisatie
van Amerikaanse Staten, OAS.
