FILATELIE
Een nieuwjaarswens
m
ge
Dammen
ZATERDAG 30 DECEMBER 1961
Erbij
PAGINA ZES
liit r om m:4
B. Dukel
z 6 a •Ir f i oi a o 8 a v asv*
t
OOSTENRIJK. De koerserejide serie
frankeerzegels met afbeeldingen van
gebouwen is aangevuld met een zegel
van 20 gr. (zwartviolet) met als voor
stelling een oude boerenhofstede in
Mörbisch in Burgerland. Het ontwerp
is van Adalbert Pilch.
OOST-Duitsland. Ter gelegenheid van
het bezoek van de Russische ruimte
vaarder German Titov aan de D.D.R.
is een serie van zes waarden in omloop
gebracht: 5 pf. Titov temidden van
leden van de jeugdorganisatie „Jonge
pioniers", 10 pf. Titov in Leipzig, 15 pf.
Titov in zijn ruimteschip, 20 pf. Walter
Ulbricht reikt aan Titov de Karl Marx-
orde uit, 25 pf. het ruimteschip „Wostok
11" tijdens de vlucht om de aarde en
40 pf. Ulbricht en Titov in een open
auto tijdens een rit door Oost-Berlijn.
ROEMENIE. Ter herdenking van be
roemde personen op cultureel gebied is
een serie van zes waarden verschenen:
10 bani de Griekse wijsgeer Heraclitus,
20 bani de Britse staatsman Francis
Bacon (1561-1626), 40 bani de Indische
dichter en filosoof Rabindranath Tagore
(1861-1941), 55 b ni de Argentijnse
schrijver Domingo Baustine Sarmiento,
1,35 lei de Duitse toneelschrijver, novel
list en dichter Heinrich von Kleist (1777
-1811) en 1,75 lei de Russische geleerde
en literator Michaïl W. Lomonosov
(1711-1765).
SOW JET-UNIE. Tweehonderdvijftig
jaar geleden werd de Russische ge
leerde M. W. Lomonosow geboren. Dit
feit is herdacht door de uitgifte van
drie zegels. Het zijn een 4 kop. met een
standbeeld van Lomonosow tegen een
achtergrond van de gelijknamige uni
versiteit te Moskou, een 6 kop. met zijn
portret en een 10 kop. met zijn portret
in het midden, links zijn geboortedorp
en rechts de Academie van wetenschap
pen te Leningrad.
SEYCHELLEN. De Britse eilanden
groep in de Indische Oceaan, ten noord
westen van Mauritius, heeft drie post
zegels het licht doen zien ter viering
van het eeuwfeest van het eerste post-
"T'fwiWiii
kantoor op de Seychellen, dat op 11
december 1861 in de hoofdstad Victoria
werd geopend. De zegels in de waarden
10 cents, 35 c. en 2,25 rands geven een
reproduktie van de Mauritius-zegel van
6 d. met het B 64-stempel, alsmede een
Annigoni-portret van koningin Eliza
beth II.
ZUIDSLAVIE. De Zuidslavische pos
terijen hebben een tweede klederdrach
tenserie in circulatie gebracht (de eer
ste verscheen in 1957): 15 din. Servische
dracht, 25 din. dracht van Montenegro,
30 din. dracht van Bosnië en Herzego-
gowina, 50 din. dracht va- Macedonië,
65 din. Kroatische dracht en 100 din.
Sloweense dracht.
POLEN. Een serie van drie zegels is
uitgegeven ter viering van het vijftien
jarig bestaan van Unicef, het inter
nationale noodfonds voor kinderen. Op
de 40 groszy ziet men een jongetje en
een injectiespuit,, 60 gr. drie kinderen
van verschillend ras en 2,50 zl. een moe
der geeft haar kind flesvoeding.
FORMOSA. Ter gelegenheid van de
ingebruikneming van de eerste atoom
reactor van nationalistisch China door
de nationale Tsing Hua universiteit is
een postzegel van 0,80 dollar uitgeko
men. De zegel geeft een panoramisch
gezicht op de reactor van het type
„zwembassin".
VATICAANSTAD. De Vaticaanse post
dienst heeft een kerstserie van drie
waarden, 15, 40 en 70 lire, het licht
doen zien. Op alle zegels komt een
schilderij van de christelijk-Chinese
schilder Luca Chen voor, getiteld „De
aanbidding van het kind Jezus".
De jaarlijkse ontmoeting tussen de sterk
ste dam tientallen van Noord- en Zuid-
Holland is in een kleine overwinning (11
9) voor Zuid geëindigd. Daar de fraaie „De
Graaf-Haagenaarsbeker" vijf keer moet
worden gewonnen, en de rivalen elk vier
overwinningen op hun naam hebben, zal
de volgende wedstrijd in de eerste week
van december 1962 in Den Haag met grote
spanning tegemoet worden gezien.
Toen de stand 108 in het voordeel voor
Zuid was, bood Laros in een gewonnen?
eindspel remise aan. Of dit spel inderdaad
voor Laros gewonnen is, geven wij ter
onderzoek.
VAN MOURIK
>3OOOOC^^pry0OC>3OO^ vw- r.OC^^^-'^'OOCy'. y "yv-v-ic/yioC' - -
VOOR GEWONE SPELERS.
Het is in een rubriek als deze natuur
lijk niet mogelijk, altijd hele moeilijke of
zeer eenvoudige problemen te behan-
hij de beschikking krijgt over het belang
rijke veld e5 voor een paard.
8) Rg5—h4 Rf8e7 9) Ddl—f3 Dd8
c7 10) 0—0—0 Pb8d7 11) Rfl—e2
12) e4e5 Een gewichtig mo
ment; beter is 12) Rf6:, hetgeen b.v. ge
schiedde in de ontmoeting KeresFischer
Bled 1959. Om precies te zijn: dat was
delen. De laatste maanden zijn de sterke zonder 7) h6 en nu had Matanovic
spelers zeker voldoende aan hun trekken uitgedokterd, dat dit tussenzetje een ver-
gekomen en op verzoek van enkele betering was, omdat zouden de eerst-
lezers wil ik nu eens in de naaste toe- volgende zetten conform het Keres—
komst zo nu en dan wat eenvoudiger Fischer-voorbeeld zijn gespeelddan op
HP1H 0P7QOn KfvV* nnrl/\l am /^a Of)a r* a4- 1L a! 1-1 i1 *1 i.
bridgezaken behandelen.
Als begin heb ik daartoe een spel ge
kozen, dat in de praktijk voorkwam en
dat prompt onjuist werd afgehandeld
terwijl het met wat meer kennis van de
Sansatout-techniek te maken was ge
weest:
A B 10 9 3
9VB5
<>6 4
B 10 6
Zwart: 3, 13, 16, 19, 20, 21, 23, 24, 26.
Wit: 27, 28, 32, 33, 34, 37, 38, 40, 45.
Dit was het spel na de 45ste zet van
wit. Het verliep als volgt: 45) 20-25.
46) 34-29 23x34. 47) 40x20 25x14. 48) 33-29
13-10. Ook 14-20 is goed speelbaar. Op
29-23 19-24. 49) 28-22 19-23. 50) 22x13 23x34.
51) 13-9 34-39. 52) 9x20 39-44. 53) 45-40
44x35. 54) 20-14 35-40. 55) 14-10 40-45 ge
dwongen. Op 40-44 of 3-8 of 3-9 wint 37-31
26x28 10-5 en de rondslag. 56) 10-4. Leuk
is 45-50 verhinderd door het offer 27-22
en 32-28 6x31 4x36. Het offer 3-9 is ge
dwongen. 56) 3-9 of? 57) 4x22 45-50.
58) 22-6 50-45, Met de volgende stand.
OOQOOOOOJI JCn
H 8 2
9? H 4
A H 8 5 2
A 7 5
Over het bieden wil ik kort zijn. Het
ging: zuid 1 ruiten - OW pasten - noord
1 schoppen - zuid 2 Sansatout - noord 3
Sansatout. Niet erg mooi - maar het eind
bod is niet slecht.
West kwam met klaveren 4 uit noord
(de tafel) klaveren 10 - oost klaveren 3 en
zuid klaveren 5. Hoe nu verder? Kent u
voldoende van de speeltechniek, om dit
contract feilloos af te spelen?
In de eerste plaats moet men zich in een
dergelijk geval goed realiseren, wie der
tegenstanders de lange gevaarlijke bijkleur
in handen heeft. Zonder twijfel is dat hier
west heeft vrijwel zeker een lange kla-
verenkleur met Heer-Vrouw aan het
hoofd.
Daarna moet men zich realiseren, dat
men om 9 slagen te maken, vrijwel zeker
2 malen van slag af kan gaan: namelijk
met hartenaas en met de schoppenvrouw.
En nu moet u ervoor beginnen te zorgen,
dat u de kleur waarin u zeker een slag
moet verliezen (harten aan hartenaas),
éérst speelt.
Ziehier: in slag 2 harten 5 uit noord na
en in zuid de hartenheer leggen. Als west
de slag neemt met hartenaas en klaveren
naspeelt, kan zuid de 2e klaveren aan OW
laten. Volgt er dan wéér klaveren, dan
neemt zuid en kan er wel haast zeker
van zijn, dat oost geen klaveren meer
heeft. Zodoende is het thans< veilig kleine
schoppen uit zuid te spelen en schoppen 9
te léggen; wint oost met de'vrouw (en
heeft hij geen klavertje meer) dan is de
winst zeker. Zou de schoppen 9 de slag
houden, dan kan een kleine schoppen uit
noord nagespeeld worden en zuid neemt
de 20e zet het vluchtveld h7 een rol
zou zijn gaan spelen. Matanovic had
20) Kg8 op het oog, een zet welke
Fischer niet beschikbaar had. Wij tippen
dit even aan om duidelijk te maken,
welk een geweldige studie het schaken op
grootmeesterniveau vereist. 12) Rc8—
b7 13) Df3—g3 d6xe5 14) f4—f5! Een
geheel nieuwe gedachte, welke bijzonder
bloeiende complicaties inleidt.
14) 000. Na zeer lange aarzeling
gespeeld. Er dreigt nu ed4: Het alternatief
was ef5: en nu:
a) 15) Pf5: g5 en wit krijgt een gewel
dige aanval voor het geofferde stuk
(Rh4)
b) 15 Dg7 Tg8 16 Pe6!? en nu niet 16)
fe6: 17) Rh5f Kd8 18) Df7 en de witte aan
val is het stuk ten volle waard, maar
16) Db6! en zwart komt in het voor
deel.
15) f5xe6 e5xd4 16) e6xd7f Dc7xd7 Niet
16) Td7: wegens 17) Rf6:f 18) Rg4
17) Rh4xf6 Re7xf6 18) Re2—g4 Rf6—g5f.
Het gaat alles maar net; slechts dank zij
dit tussenschaak redt zwart zijn dame. 19)
Kclbl f7f5 20) Tdlxd4 De stelling
vereist een uitermate scherp calculeren.
De tekstzet betekent een tijdelijk toren
offer en is precies berekend. «0) Dd7x
d4. In aanmerking kwam ook De6.
21) Rg4xf5t Td8d7 22) Thl—dl Rg5—
d2. Alles over en weer gedwongen. Wit is
voorlopig een toren achter, maar de pen
ningen langs de d-lijn en de diagonaal h3
c8 representeren voldoende compensatie.
23) Dg3g4! De enige zet. Onvol
doende is 23) Kbl wegens Tf8 en wit krijgt
geen tijd om Pbl benevens slaan op d2 te
spelen, daar zwart op d2 kan offeren en
op fl vervolgens mat kan geven.
Voorts faalt 23) Pe2 op Dd5.
23) Dd4xg4 24) Rf5xg4 Rd2xc3! Zo
wikkelt zwart naar een voordelig loper
eindspel af. 25) Rg4xd7t Kc8—c7 26) b2x
c3 Th8d8 27) Rd7—g4 Td8xdlt 28) Rg4x
dl Rb7xg2. Na dit geforceerde verloop is
een materieel gelijkstaand eindspel ont
staan, dat echter gunstig is voor zwart,
omdat hen flexibele meerderheid heeft op
de koningvleugel, terwijl wit zijn pluspion
op de andere zijde niet tot gelding kan
brengen. Matanovic avanceert nu eerst
rustig zijn meerderheid, belet dat zwart
op de damevleugel iets kan ondernemen
en wikkelt tenslotte op zeer instructieve
wijze af.
29) Kcl—bf?1Kc7—b6 30) Rdl—g4 Rg2—
d5 31) a2a3 Rd5—e4 32) Rg4—e6 Kb6—
c5 33) Re6c8 a6—a5 34) Kcl—d2 g7—g5
35) Rc8g4 Re4g6 36) Rg4—e2 h6—h5
37) Re2d3 Rg6—e8 38) Kd2—e3 Kc5—d5
39) Ke3—f3 Re8—d7 40) Kf3—e3 h5—h4.
Leerzaam voor minder sterke spelers;
Wit dam op 6 en vier stukken op 27, 32,
37, 38.
Zwart dam op 45, stukken op 16, 21, 26.
In de partij werd gespeeld: 59) 38-33
45-18. 60) 6-22 18-1 en het werd remise ge
houden.
Na afloop werd onderzocht of wit met
59) 27-22 tot winst kon komen. De heer
Douma merkt op, dat 45-29 22-17 33x31
6-1 21x12 1x36 wint. Op los staan kan
ook direct 37-31 26x17 met winst volgen.
Het dubbeloffer 26-31 37x17 45-23 faalt
door 17-11 en 38-32. Op 45-29 volgt over
macht met 6-1. Een nader onderzoek moet
nog volgen op het volgende: 59) 27-22 21-27.
60) 22x31 45-29. Ook 45-22 stelt de vraag,
of er winst voor wit aanwezig is.
Nieuwe ontdekkingen heeft de heer H. J.
Lunenburg te Haarlem gevonden in de
partijstelling van Damclub Santpoort. Het
ging om de volgende stelling:
Kd5e5 42) Rd3—e2 Rd7—c6t 43) Kf3-
g4 Ke5—f6 44) Re2—d3 Rc6—d7t 45) Kg4—
f3 Kf6e5 46) Kf3—e3
Zwart: Matanovic (aan zet)
AYOO(VV >^vvyyioO(YYv-v v WW*- '"/*OOC
DE GROOT
met de heer bekennen beide tegenstan- uratoom vuur mmucr sieme speiers;
ders, dan is de rest van de schoppenkleur de pionnen horen op de tegengestelde kleur
vrij en de winst van 3 SA weer zeker. Zou y_an_ die van de eigen loper. 41) Ke3—f3
west in die tweede schoppenronde niet
bekennen (oost zou dan schoppenvrouw-
vierde hebben gehad en de eerste schop
penslag niet hebben genomen), dan kan
zuid toch 9 slagen maken (3 in schoppen,
2 in harten, 2 in ruiten, 2 in klaveren).
Het is óók mogelijk, dat in slag 2 harten
wordt gespeeld en zuids hartenheer biet
door de tegenpartij werd genomen. Dan
moet zuid schoppen vervolgen en de 9
slagen leggen; maakt oost de schoppen
vrouw, dan hebben NZ och 4 slagen in
schoppen, 1 slag in harten, 2 slagen in rui
ten en 2 in klaveren 9 slagen. Als schop
pen 9 blijft, kan klein schoppen na worden
gespeeld en zou nu blijken dat oost de
vrouw-vierde gehad heeft (west bekent
dus de tweede schoppen niet meer), dan
k.m zuid gewoon harten naspelen om daar
in een tweede slag te ontwikkelen. NZ
maken dan 3 slagen in schoppen, 2 in har
ten, 2 in ruiten, 2 in klaveren.
Maar speelt u het spel nu eens: in slag 2
schoppen na en (verkeerd) snijden. OW
spelen klaveren en als west 5 klaveren en
hartenaas had, gaat zuid down.
Bridgeyraag dezer week: Oost gever, NZ
kwetsbaar, paren wedstrijd. Oost 1 schop
pen - zuid pas west pas - noord 1 Sans
atout - oost pas. Wat moet zuid doen met:
B 9 3 9 H V 7 5 OH8 4» B 8 7 6
Antwoord elders op deze bladzijde.
Wit: Perez
46)
In het PAN-toernooi te Utrecht zijn
meerdere partijen gespeeld, die de schaak
geschiedenis zullen ingaan. Matanovic
startte als favoriet, maar in de voorlaatste
ronde struikelde hij, door te verliezen van
O'Kelly, met wien hij tot dat moment in
een nek-aan-nek-race aan de kop had ge
g5g4. Voor de hand liggend,
maar geenszins vanzelfsprekend. Zie ana
lyse bij de volgende zet.
47) Rd3e2 Zeer belangrijk is, dat
hier 47) c4 net niet gaat wegens 47)
b4
48) ab4: a4! en nu:
a) 49) c3 Rf5! en óf links, óf rechts loopt
een zwarte pion door, terwijl de zwarte
koning de b- en c-pion tegenhoudt.
b) 49) c5 a3 50) Rc4 Re6! en verder
sortgelijk als sub a.
c) 49) Kd2 h3! De enige zet. Er dreigt
nu g4g3 50) Rfl g3 51) hg3: h2 52) Rg2
a3 53) Kc3 Rf5! benevens Re4 en wit komt
net te laat.
47) f.a5a4! Nu kan op c3c4 altijd
b5b4 volgen.
48) Re2dl De enig overgebleven
zet. 48) Ke5—f5 49) Rdl—e2 Rd7—c6
XtAjOC
VLASVELD
De heer Lunenburg geeft een fraaie en
diepe analyse. 1)22-27. 2) 42-37 17-21.
3) 37-32 gedwongen. 26-31. 4) 28-22 27x18.
5) 36x27 18-23.
Stand: zwart 3, 4, 14, 16, 19, 21, 23, 24;
wit 25, 27, 32, 33, 34, 35, 38, 40.
Op 34-30 volgt doorbraak met 24-29
23-28 en 21x43. 6) 33-28 3-8.
Vraagt de heer Lunenburg: kan deze
voordelige stand voor zwart tot winst wor
den gebracht? Voor wit drie speelbare
zetten. 27-22, 34-30, 38-33. Eerste spelgang.
7) 27-22 21-26. 8) 38-33 26-31. 9) 22-18 23x12
10) 32-27 31x22. 11) 28x17 12x21. 12) 34-29
21-27, 13) 29x9 4x13. 14) 25-20 19-24. 15)
20x29 27-32 en nu is dit vier om vier eind
spel ternauwernood remise.
Zwart 8, 13, 16, 32; wit 29, 33,
35, 40.
16) 29-24 32-37 17) 24-20 37-41. 18) 20-15
41-46. 19) 33-28 46x45. 20) 15-10 13-19.
21) 10-4 19-23. 22) 4-10 23-29. 35-30 remise.
een neK-aan-neK-race aan ae Kop naa ge- rvaico
legen. Toch beschouwen wij de Joegoslaaf Fe2d3t Kf5g5. Sterker dan Ke5, om-
sic Ho e+orlrcto ma ddt H P kf)ninP fill PUPntllOOI *71 o V"i 4 Iron
als de sterkste deelnemer van de zo ge
slaagde Utrechtse tienkamp. In onder
staande partij zien wij een fraai staaltje
van zijn grote kracht. Allereerst weet hij
met zwart stand te houden in een gevaar
lijke openingsvariant; vervolgens combi
neert hij in het uitermate boeiende mid
denspel nét iets beter dan zijn tegenstan
der; daarna wikkelt hij af naar een eind
spel met een minuscuul voordeeltje; ten
slotte zet hij dit in een subtiele strijd van
ieder loper vier pionnen in winst om
op een wijze die in de litteratuur over dit
soort eindspelen klassiek zal worden.
Wit: Matanovic (Joegoslavië)
Zwart: Perez (Spanje)
Siciliaanse verdediging
1) e2—e4 c7c5 2) Pgl—f3 d7—d6 3) d2—
d4 c5xd4 4) Pf3xd4 Pg8f6 5) Pblc3
a7—a6 6) Rel—g5 e7—e6 7) f2—f4 h7—h6.
Gewoonlijk speelt zwart deze variant zon
der h6, omdat dit de koningsvleugel ver
zwakt en een stormaanval met g2g4 uit
lokt. De idee van de tekstzet, enige jaren
geleden te Hastings voor het eerst toege
past in de partij Gligoric—Bobotsov, is
g2g4 te beantwoorden met g7g5, f4xg5
Pf6h7 en zwart wint de g-pion, terwijl
dat de koning nu eventueel via h4 kan
binnenkomen. 51) Ke3f2 Kg5—f4 52) Rd3
g6 g4—g3f 53) h2xg3t h4xg3t 54) Kf2—e2
Rc6 d5! 55) Rg6e8 Na 55) Rd3 wint Rc4
55) Rd5—c4t 56) Ke2—el Kf4—e3
57) Re8c6 Rc4e2 en wit gaf het op,
daar Re2f3 benevens promotie van de g-
pion niet meer te verhinderen is.
Als een Zwitsers horloge van klasse:
Prezisionsarbeit!
Mr. Ed. Spanjaard
'6 do tam jbbui 'uagets 8 do uasuejj spoog
Tjaaq ua uassed VS Z do ftq urn; trep
:piaaqjooA fiq tiq jjooh
ua^eui VS VS Z uba ftq jbz uep
'isds-vs paoS JtCnajpiaM uaa pjoou Tjaan
avq-B snp apen;is ap „pujaqosaq" LTh
uftz noz uadoiagjB uapaiq jaq jsed ,'tq jaou
-ubm jepuio '3199 uatqosstui ap;o[sua; jaiq
ipaiq pjoojq uaggaz vs I uep uaop uoq
ja;aq s;aiu iads reejqos [ua uaa do 'uapaq
-gipueisuio ap Joop uaguompag 'pjoou
;ep uftz sfCqauiBu ueq ;ajj uapatq proje
-subs Z UEp jaaui jaiu qao; ftq ;ooui 'ijaaq
uaiJBB3( agoq ubb ua;und oi P?nz jaMaoH
:SBBaAaSp(jq assjfnajjaAV do pjooa )uy
IN HET NAJAAR woonde Lizika nog
in een gehuchtje in Stajerska. Ze vond
het prettig om naar school te gaan en
ze leerde graag. Ze las even goed als
de grote mensen en met rekenen maak
te ze nooit fouten.
Ze liep naar school, van school naar
huis en met de dorpskinderen hoedde
ze de koeien van de buren. Thuis had
den ze geen vee. Dat was haar hele
wereld en ze was tevreden.
Af en toe spraken ze er thuis over,
dat ze zouden gaan verhuizen naar een
grotere plaats, waar Vader beter werk
zou krijgen.
Ze dacht na over die grotere plaats.
Zou 't een dorp zijn of een stad? „We
gaan Verhuizen", vertelde ze de kinde
ren, toen ze op de wei bij het vee
waren.
„En dan zal je je van ons niets meer
aantrekken", verweet Mira haar, die
haar vriendinnetje was en al twee jaar
samen met haar op school gezeten had.
„Als we niet te ver weg gaan kom
ik af en toe terug", zei Lizika. Ook als
ze alleen thuis was en haar huiswerk
maakte, troostte ze zichzelf en dacht:
„Als we niet te ver weggaan, kom
ik af en toe terug."
OP EEN AVOND HOORDE ze, dat
haar ouders er over spraken, dat ze
naar Dolenjska gingen. En die plaats
in Dolenjska zou geen dorp zijn, ook
geen stad, alleen maar een groot ge
hucht, een beetje groter dan waar ze
nu woonden.
Ze begonnen alles in orde te maken
voor de verhuizing. Ze hadden niet
veel, maar bij een verhuizing is alles
teveel, zei Moeder. Ze wikkelde het
vaatwerk in krantenpapier en legde het
in een kist.
Terwijl ze zo aan 't werk was, be
dacht ze plotseling, dat Lizika op school
afscheid moest nemen.
„Zeg, je moet de onderwijzer bedan
ken", zei ze tegen haar. Lizika keek
haar verbaasd aan en vroeg haar;
„Maar waarom moet ik bedanken?"
„Nu dacht ik toch, dat je wijzer was
Je moet hem bedanken voor alle moei
te, die hij voor je gedaan heeft. Be
grijp je?"
„Ja," zei Lizika en toch begreep ze
er niets van. Hoe moest ze dat toch
aan de onderwijzer vertellen? Ze zou
hem vaarwel hebben willen zeggen en
het beste ermee en dat ze hem zou
schrijven. Maar dat ze bedankte voor
de moeite, die hij voor haar gedaan
had, dat kon ze hem niet vertellen.
Waarom is Moeder toch op die ge
dachte gekomen? En nu zal ze haar
zeker niet met rust laten. Elke dag zal
ze er haar aan herinneren.
En zo was het ook werkelijk.
„Vergeet niet de onderwijzer te be
danken. Hij is zoogoed voor je geweest
en hij heeft je zóveel moois geleerd."
HOE MEER MOEDER er haar over
sprak en haar de goedheid van de on
derwijzer onder het oog bracht, hoe
benauwder Lizika het kreeg.
De laatste avond vroeg ze Moeder:
„Vertel me nog eens, hoe ik het aan
de onderwijzer moet zeggen."
„Je zegt: wel bedankt voor alle moei
te, die U voor me gedaan hebt en
neemt U me niet kwalijk, als ik U wel
eens boos gemaakt heb."
Lizika repeteerde, tot ze niet meer
slapen kon en zelfs midden in de nacht
wakker werd.
Vertel nu eens, jullie, die op school
zit, is dat werkelijk zo moeilijk? Maar
misschien was het wel erg moeilijk.
Lizika was helemaal in de war. Want
ze was nooit bang geweest voor de on
derwijzer Ze was altijd graag naar
school gegaan. En een paar dagen ge
leden had ze zelfs gedacht, dat ze het
leuk vond naar een andere plaats te
verhuizen; maar nu was haar hart vol
vreemde, koude woorden en vol angst.
ZE HADDEN ALLES AL ingepakt en
naar het station gestuurd, ook Lizika's
schooldingen, alleen de kooi met het
kanarievogeltje was. achtergebleven.
Moeder nam afscheid in het hele dorpje
en Lizika moest naar school. Het ka
narievogeltje liet ze niet alleen achter
in het lege, open huis. Ze nam de kooi,
alsof het haar schooltas was en ging
ermee naar de school. Het was een
koude dag met veel wind. Lizika klem
de het handvat van de kooi stevig in
haar hand en het kanarievogeltje druk
te zich in een hoek van de kooi, in el
kaar gekrompen en zielig. Zo kwam ze
de klas binnen en toen ze de drempel
over was, bleef ze al staan.
Haar kameraadjes keken haar aan
en ook de onderwijzer, want ze dach
ten, dat ze iets wou zeggen.
Maar ze deed haar mond niet open;
ze stonden daar maar, zielig en ver
kleumd, Lizika en de kanarievogel.
„Ben je ons komen vertellen, dat je
weggaat?", vroeg haar de onderwijzer.
„Ja," fluisterde ze.
Ze gaven haar een hand en vroegen
haar, dat zij hun zou schrijven, maar
ze zweeg. Toen ze de onderwijzer een
hand gaf, dacht ze, dat ze nooit meer
haar mond open zou kunnen doen.
GRAAG HAD ZE HEM vaarwel wil
len zeggen, maar dat zou niet goed ge
weest zijn, dat was niet, wat Moeder
haar had gezegd. De woorden konden
haar niet voor de geest komen. Ze kon
den niet tot leven komen.
Nu gaat ze, en allemaal zullen ze zeg
gen, dat ze nog niet eens behoorlijk af
scheid kon nemen, dat ze een ondank
baar kind is.
Wat zullen ze toch allemaal denken?
Toch ging het voorbij en tegen Moe
der loog ze, dat ze alles gezegd had,
wat haar was opgedragen.
Zo herinnerde zich haar iedereen in
de klas: ze stond daar bij de deur met
de vogelkooi en niemand wist nog pre
cies, of ze hun ook iets als afscheid
had gezegd.
Ook kregen ze helemaal geen brief
van haar. ofschoon het al tegen Nieuw
jaar liep.
Ne1 tegen die tijd leerden ze brieven
schrijven.
„Wie zullen we schrijven?" vroeg hun
de onderwijzer.
„Lizika", zeiden ze eenstemmig.
„Goed", zei de onderwijzer. „Mis
schien weten ze haar adres op het post
kantoor."
NAUWELIJKS WAREN ZE met de
brief begonnen, of Lizika's beeld met
't kanarievogeltje bij de schooldeur be
gon te verbleken. Weer dachten ze aan
haar, zoals ze had gelachen, zoals ze
had gepraat, zoals ze met hen gezon
gen had, zoals ze had gelezen en gere
kend, zoals ze aardappels had gebak
ken op de wei; zoals ze de gebakken
aardappel in de hand gehouden had en
zoals ze hem had opgegeten.
Ze hadden van haar gehouden en het
speet hun, dat ze er niet meer was.
Dat schreven ze haar in de brief. Mira,
haar vriendinnetje, schreef haar, dat
ze haar erg miste, vooral omdat ze nu
het rekenhuiswerk niet meer van haar
kon overschrijven. Ze wensten haar een
gelukkig nieuwjaar.
Het was een geluk, dat ze net op
school brieven leerden schrijven en dat
dat net tegen nieuwjaar gebeurde,
want anders hadden ze haar zo'n brief
nooit kunnen schrijven.
In Dolenjska dacht Lizika vaak aan
hen en aan haar geboortegrond. Maar
ze dacht er niet met plezier aan. Ze
kon het niet helpen. Nog altijd waren
die vreemde woorden in haar hart, die
ze niet had kunnen uitspreken bij het
afscheid en ze geloofde het, dat ze een
ondankbaar kind was.
Toch vond ze op haar nieuwe school
goede kameraadjes. Al gauw werd ze
vrienden met hen en de weg naar
school en naar huis was prettig in hun
gezelschap.
HET BEGON TE SNEEUWEN en
heuvels en dalen werden wit. Op weg
naar school speelden de kinderen en
gooiden elkaar in de sneeuw, zodat
hun afdruk in de sneeuw bleef staan.
Ook de afdruk van Lizika bleef in
de sneeuw staan, precies zoals ze er
in was gevallen. In haar hand hield
ze een tas. maar in de afdruk was te
zien, hoe ze in haar hand een kooi
met een kanarievogeltje hield.
Meteen dat ze begon te lachen, be
stierf de lach op haar gezicht. Ze keek
naar haar atdruk en hoorde niet, hoe
de kinderen haar riepen en zich voort-
haastten naar school.
Ze haalde zich nog eens het pijnlijke
afscheid van haar vroegere medescho
lieren en onderwijzer voor de geest.
Zo lang dacht ze na, dat ze bijna
te laat op school kwam.
MAAR NOG DIEZELFDE DAG
kreeg ze hun brief. En door die brief
klaarde de hemel op, zodat het ophield
met sneeuwen en de eerste sneeuw
voor de zon wegsmolt en in de sneeuw
Lizika's afdruk. Elk woord in de brief
was medicijn voor haar hart.
Het landschap van Stajerska kwam
zo dicht bij Dolenjska, dat je kon ho-
ren, hoe in haar geboortedorpje de
herders op de wei naar elkaar riepen,
hoe de koeien loeiden en de dorps
klok luidde, zoals op een feestdag. In
de verte, ergens tussen zon en aarde
bloeide aan de zonverlichte zoom van
het woud thuis de kerstbloem open.
Ze zag hem. Hij bloeide net als vo
rig jaar. Ze riep naar de herder in
Stajerska: „Ik kom, ik kom! Nu weet
ik, dat jullie nog van me houdt".
'Y?*. tlet Sl0veens „PtickA *so
odletele van Ela Peroci vei
taald dooi Th. van Huet)
