EEN MARS PER DAG
ll
Russisch filmpathos in VLAMMENDE JAREN
Mr. Luns is tegen een minister
voor Europese Zaken
Kwakzalver werd erelid
van Newyorkse Academie
Exposities in Amsterdam
Ford Taunus 17 M
HS EU EED
Geen officieel oordeel over het
Merdeka"-geroep
„Merdeka'Mncident
brengt Jones tot
hartelijke lach
Israel blijft huiverig
voor Duitse bezoekers
Stikker naar Adenauer
Franse treiler gezonken,
tien opvarenden vermist
De negen muzen
Expositie in Het
Huis van Looy
Melle weigert prijs van
Kunstenaarsverzet
I
Evenwicht verlorenechtheid verloren
WOENSDAG 10 JANUARI 1962
7
TWEEDE KAMER
Conferenciers mogen niet
uitgewisseld worden
SCHANDAAL IN ZWITSERLAND
GEEFT
DRIE KEER
NIEUWE
ENERGIE
Recordbezoek in 1961 aan
het Stedelijk Museum
Bob Buys
N.V. HAARLEMSCHE AUTO-CENTRALE
Bijzondere frankeerzegels
Nederlands Nieuw-Guinea
NAVO-aanklacht tegen
eigenaar Teleservice
„Haags Jeugdtheater"
De radio geeft donderdag
7 elevisie programma
(Van onze parlementaire redacteur)
„De regering is benieuwd, of de
Amerikaanse ambassadeur in Indonesië
inderdaad na een „haatrede" van Soe-
karno te Makassar het met anti-Neder
landse sentimenten geladen woord
„Merdeka" (vrijheid) beeft geroepen".
Minister Luns verklaarde dit gisteren in
de Tweede Kamer bij de voortgezette
behandeling van de begroting van Bui
tenlandse Zaken. De heer Duynstee
(K.V.P.), niet te verwarren met de gelijk
namige Nijmeegse hoogleraar, had de
mening van de minister gevraagd over
„het zonderlinge gedrag" van deze
Amerikaanse ambassadeur. Minister
Luns herhaalde de reeds eerder door
zijn departement uitgegeven verklaring,
dat het niet gebruikelijk is, publiekelijk
een oordeel te geven over gedragingen
van buitenlandse diplomaten elders.
Meer viel er thans over dit geval niet
te zeggen.
Vrij uitvoerig heeft minister Luns nog
stilgestaan bij wat prof. Patijn (P.v.d.A.)
vorige week had gezegd over de wenselijk
heid van een reorganisatie aan de top van
het departement en over verbetering van
het contact tussen departement en parle
ment. De minister beloofde tenslotte na
enig heen-en-weer-gepraat de ideeën van
de heer Patijn nog eens te zullen bestu
deren, maar het is wel zeker dat tijdeps
de zittingsduur van het huidige kabinet
(normaal tot 1963) van een reorganisatie
niets komt.
„De minister is inmiddels bezig zich te
overwerken", aldus prof. Patijn, die het
jammer vond dat mr. Luns in eerste in
stantie de benoeming van een aparte mi
nister van Europese Zaken had afgewezen.
Gereserveerd stond de minister ook tegen
over de instelling van een speciaal ambte
lijk apparaat ter verbetering van de voor
lichting van de Kamer. In vergelijking
met buitenlandse parlementen hebben de
Nederlandse Kamerleden reeds de gele
genheid zeer diepgaand alle mogelijke de
tails van het buitenlands beleid te bespre
ken, zo meende minister Luns. Wel had hij
begrip voor de door prof. Patijn bij in
terruptie geuite klacht, dat bepaalde infor
maties voor de Kamerleden soms sneller
te verkrijgen waren in Parijs, Brussel of
Bonn dan in Den Haag. Mr. Luns noemde
dit inderdaad een „wantoestand", die
blijkbaar was toe te schrijven aan het uit
lekken van gegevens na vertrouwelijke
internationale besprekingen. Niet iedereen
schijnt het met de discretie zo nauw te
nemen.
Eén der brandende internationale pro
blemen is de kwestie-Berlijn. Met nadruk
ontkende minister Luns dat hierover in
het westelijke kamp principiële menings
verschillen zouden bestaan. Slechts' over
het tactische optreden heerst geen volko
men eenstemmigheid, daar Frankrijk het
thans niet gewenst vindt dat het westen
een initiatief neemt voor een gesprek met
de Russen. De meerderheid van de NAVO,
waaronder Nederland, is het met deze op
vatting niet eens. Wij hebben geen bezwaar
tegen zo'n initiatief, mits er een redelijke
mogelijkheid voor een gesprek bestaat,
aldus de minister. Ondanks enkele gebre
ken in de samenwerking heeft de NAVO
het hoofd kunnen bieden aan de commu
nistische druk, die zich steeds meer over
de wereld verbreidt. Verdere bundeling van
de afweer is nodig.
Wat de Berlijnse crisis betreft merkte
staatssecretaris Van Houten nog op, dat
deze crisis niet de eerste is en ook niet
Ambassadeur Jones
WASHINGTON (AP) Perschef Lin
coln White van het State Department
heeft gisteren bevestigd dat de Ameri
kaanse ambassadeur in Indonesië, .To
nes, op een massabijeenkomst in Ma
kassar het woord Merdeka (vrijheid)
heeft geroepen, nadat president Soekar-
no hem had gevraagd enkele woorden
tot de menigte te spreken.
White verklaarde evenwel dat dit
woord in Indonesië een groet is die in
onschuldigheid te vergelijken valt met
het roepen van „Vive la France" op een
politieke bijeenkomst in Frankrijk.
Het was White niet bekend of in
Washington een Nederlands protest over
de uitlating van ambassadeur Jones is
ontvangen. Jones is deken van het
corps diplomatique in Djakarta.
Ambassadeur Jones heeft hartelijk
gelachen om de Nederlandse critiek op
zijn uitroep. Hij zei, „dat iedereen die
in dit deel van de wereld geweest is
weet dat „Merdeka" daar gebruikt
wordt als openbare groet".
de laatste zal zijn. We zijn vastbesloten
de banden tussen West-Berlijn en het wes
ten te handhaven, zei hij.
Over de Nederlandse bijdrage aan on
derontwikkelde gebieden verklaarde mi
nister Luns nog, dat een tijdelijke stil
stand in de verruiming van deze hulp niet
betekent dat de Nederlandse regering het
nu welletjes vindt. Het leek hem geens
zins verwerpelijk dat bij een eventueel de
bat hierover ook zijn ambtgenoot van Fi
nanciën aanwezig zou zijn. Vorige week
was in de Kamer de gedachte naar voren
gekomen dat dit departement een rem
mende invloed op onze ontwikkelingshulp
zou uitoefenen.
De heer Goedhart (P.v.d.A.) wiens be
toog over het buitenlands beleid critischer
klonk dan dat van zijn geestverwant Pa
tijn, heeft nog de wens uitgesproken dat
het westen grootscheepse strijdvaardige
radio-uitzendingen voor Rusland en de sa-
tellietlanden op touw zou zetten. Voor Ra
dio Nederland-Wereldomroep zag hij hier
echter geen taak. De staatssecretaris heeft
geantwoord dat ons land in de NAVO-raad
de gedachte van dergelijke radio-uitzen
dingen via een bijzondere zender steunt.
JERUZALEM (Reuter) Het Israëli
sche parlement (Knesseth) heeft met 37
tegen 25 stemmen een motie van de op
positie verworpen, waarin verzocht wordt
de culturele banden tussen Israel en West-
Duitsland te verbreken. De motie werd in
gediend door de leider van de nationalis
tische Heroeth-partij, Beigin, die er onder
meer op wees dat de versterking van de
banden tussen Israel en West-Duitsland tot
gevolg heeft dat er een wig gedreven wordt
tussen Israël en de Sovjet-Unie.
Het parlement keurde een rqeks rege
ringsrichtlijnen goed voor de regeling van
de culturele betrekkingen tussen Israel en
West-Duitsland. Volgens deze richtlijnen
mogen afgevaardigden van Israel deelne
men aan internationale gebeurtenissen :n
West-Duitsland. Alleen Westduitsers, die
„geschikt" worden bevonden of Westduit
sers met een verleden dat niet nationaal-
socialistisch geweest is, mogen echter Is
rael bezoeken. Conferenciers en dergelijke
mogen niet uitgewisseld worden. Men zal
voorts de Israëliërs onder de dienstplich
tige leeftijd niet aanmoedigen in West-
Duitsland te gaan studeren. Men mag zijn
studie in West-Duitsland alleen voortzetten
als het gaat om zaken die van vitaal be
lang voor de staat zijn. Westduitse instel
lingen, maatschappijen en organisaties mo
gen geen bijkantoren in Israel vestigen.
Niet zonder leedvermaak vestigden
Zwitserse bladen er gisteren de aan
dacht op, dat de New Yorkse Academie
van Wetenschappen het erelidmaat
schap heeft toegekend aan een Zwitser,
die in 1958 veroordeeld is wegens me
dische zwendel. Het Züricher dagblad
Die Tat" identificeerde de geëerde
veroordeelde als de 40-jarige Friedrich
Wichtermann uit Herisau in het kanton
Appenzell, waar hij een eigen „biolo
gisch instituut", het Wichtennann-
instituut exploiteert.
In een ander Kanton, Grison, heeft de
kantonnale rechtbank Wichtermann in
1958 schuldig bevonden aan bedrog en
hem veroordeeld tot een jaar gevangenis
straf, een boete en twee jaar verlies van
burgerrechten.
Dit vonnis, dat later is bekrachtigd door
het Zwitserse Hooggerechtshof, is des
tijds gepubliceerd in Zwitserse bladen.
Mechanische diagnoses
Volgens de uitspraak van het hof had de
beklaagde, die beweerde niet minder dan
30. doctorsgraden te bezitten en 24 maal
professor te zijn, „hièt de geringste ken
nis van de geneeskunde en kon hij
zelfs de betekenis het woord „biologie"
niet uitleggen."
Het hof was Van oordeel, dat Wichter
mann patiënten had bezwendeld met een
apparaat voor het mechanisch stellen van
diagnosen, dat hij de „Wichtermann-de-
tector" noemde. Dit was een kistje, met
een grote wijzerplaat erop, dat het speek
sel van de patiënt zou kunnen analyseren.
De wijzer op de wijzerplaat, die heime
lijk door Wichtermann zelf werd bewo
gen, gaf tevens aan welk geneesmiddel
moest worden toegepast.
Na het uitzitten van zijn straf ging Wich
termann, die zijn loopbaan begonnen was
als loopjongen, krantenbezorger en bak
kersleerling, terug naar het ongeveer
twaalf jaar geleden door hem opgerichte
instituut. Sindsdien zijn geen nieuwe aan
klachten tegen hem ingediend.
Wichtermann en twee Zwitserse genees
kundigen, dr. Pierre Rentschnick uit Genè-
ve en dr. Hubert Block uit Bazel, hebben
de mededeling van de hun verleende on
derscheiding van vorige maand ontvangen
tijdens een besloten plechtigheid op de
Amerikaanse Ambassade te Bern.
Ambassadeur Robert M. McKinney,
drukte de drie heren de hand en in Zwit
serse bladen verschenen foto's van McKin
ney met de drie nieuwe leden van de aca
demie.
Een woordvoerder van de ambassade
deelde mede, dat „de niets kwaads ver
moedende ambassadeur uit hoffelijkheid
namens het New Yorkse instituut was
opgetreden.
Aangezien de academie de onderschei
dingen reeds had toegekend, achtte nie
mand op de ambassade het nodig, een na
der onderzoek in te stellen, tot McKinney
enkele dagen geleden een brief van de
kantonnale rechtbank van Grison ontving,
waarin een volledige uiteenzetting werd ge
geven van het proces-Wichtermann. De
ambassade zal de brief van de rechtbank
doorzenden naar de Newyorkse Academie
en naar de bevoegde autoriteiten te Wash
ington.
„Die Tat" noemt de hele zaak een
schandaal en merkt op: „Het zou buiten
gewoon interessant zijn, te weten.wie er
achter zit, dat deze Newyorkse academie
op zo'n vreemde manier in Europa ere
leden kiest."
PARIJS, (DPA) De secretaris-generaal
van de NAVO, de Nederlander mr. D. U.
Stikker, zal vandaag naar Bonn reizen,
waar hij donderdag een onderhoud /.al
hebben met kanselier Adenauer. De dag
daarop keert hij weer naar Parijs terug.
BREST (AP) De Franse treiler Mi
chel et Manu uit Douarnenez is dinsdag
avond gezonken na bij de vuurtoren van Le
Four tussen Ouessant en de Franse kust
op een rots te zijn gestoten. Drie opva
renden wisten zwemmend de kust te be
reiken, terwijl tien andere vermist wor
den. Vijf reddingsboten nemen aan het op
sporingswerk deel. De zee is tamelijk ruw.
De treiler, die terugkeerde van de vis
gronden bij Ierland, is vergaan bij zwaar
weer met windstoten van 100 km per uur
Men hoopt dat de tien vermiste vissers
zich met een opblaasbare boot in veilig
heid hebben kunnen stellen.
Peter Stuyvesantcollectie. In het ste
delijk Museum te Amsterdam wordt op
18 januari een tentoonstelling geopend
van de Peter Stuyvesantcollectie, waar
aan is bijgedragen door kunstenaars uit
15 landen. Bij de opening zal de voorzit
ter van het Verbond van Nederlandse
Werkgevers, de heer H. J. Koster, het
woord voeren. De heer Pierre Schaeffer,
directeur du Service de la Recherche de
Radiodiffusion-Télévision Frangaise, zal
een toelichting geven op de voor deze ten
toonstelling gecomponeerde concrete ach
tergrondmuziek. De expositie duurt tot
12 februari.
Advertentie
IN HET STEDELIJK MUSEUM te Am
sterdam wordt thans werk geëxposeerd
van de in 1894 geboren Duitse schilder Otto
Nagel. Als ik me niet vergis was Nagel
vertegenwoordigd op een grote tentoonstel
ling, georganiseerd in de dertiger jaren
door de hier toen bestaande Socialistische
Kunstenaarskring. Men ontmoette daar
uiteraard veel tendenskunst, waarvan ook
veel al tot de geschiedenis is gaan beho
ren. De realistische uit- en verbeelding van
vooral het proletariërsleven door Nagel
zou misschien tendenskunst genoemd kun
nen worden door de keuze van het onder
werp, maar blijkt thans door de afstand
in de tijd nog duidelijker vrij van opzet
telijkheden en een verre van tendentieus
verslag van wat er nu eenmaal bestond.
Veel van Nagels werk is te vergelijken
met Van Goghs „Aardappeleters" en even
zeer over een bepaalde tijd heenreikend.
TOT 29 JANUARI is in hetzelfde mu
seum een keuze uit de collectie van Ella
Winter te zien. Het werd bijna een Klee-
tentoonstelling door het dominerende aan
tal werken van deze hier magisch te noe
men kunstenaar, die ondanks veler pogin
gen onnavolgbaar blijkt. Van de andere in
deze collectie vertegenwoordigde figuren
noem ik Henry Moore, Alberto Giacomet-
ti, Marino Marini, Mondriaan, Chagall, Pi
casso, Léger en Feininger. Het is een ver
zameling, die van smaak en echte liefde
voor het verworvene getuigt. De exposi
tie van werken van Torres Gargia (1874-
1949), volgend op die van de collectie Win
ter, kwam me door een zekere rijkdom
in het voorafgaande als wat leeg voor.
BIJ DE KUNSTHANDEL Santee Land
weer exposeert tot 25 januari de nog jon
ge Nederlander Frits Vanèn gouaches en
een enkel schilderij. Het vertoonde is ge-
inspireerd door zee en land van Bretagne
en door Laren, aldus wordt ons verteld.
Het ziet er aannemelijk uit, maar van een
sterk reageren was bij mij weinig sprake.
Meer te vertellen heeft voor mij de ex
positie bij Ina Broerse van etsen van Henk
Huig, met wiens werk men „In 't Goede
Uur" al eens kennis kon maken, en plas
tieken van Wicher Meursing en Karl Pel-
grom. Pelgroms verbeeldingen neigen
sterk naar het teken, dat meestal duide
lijk genoeg is om te kunnen boeien. Al
lerplezierigst vond ik de kennismaking met
het meer realistisch te noemen en vaak
zo beminnelijke werk van Wicher Meur
sing. Huigs grafische werk mocht ik al eer
der roemen. Hij was en is in sommige
werken enigszins te vergelijken met Veld
hoen. Iri Venetiaanse onderwerpen vond hij
aanleiding tot éen picturaal*'té noemen
Het Stedelijk Museum te Amsterdam
heeft gedurende het afgelopen jaar 308.961
bezoekers geteld, hetgeen een toeneming
van ruim 30 percent ten opzichte van het
voorafgaande jaar betekent. Tentoonstel
lingen als „Dag Amsterdam" en „Bewogen
Beweging" zullen, zo meent de directie,
aan dit resultaat wel niet vreemd zijn.
voordracht. Knap is gerealiseerd het spel
van het licht in etsen, het circus verbeel
dende. Geest wordt vertoond in ietwat ka
rikaturale prenten, waarbij men misschien
even denkt aan Ensor. Ik had echter het
gevoel, dat Huig zijn ontwikkeling wat for
ceert, waardoor ik iets van de spanning
mis, die ik in even ouder werk zo vond.
Tot 26 januari, deze tentoonstelling.
Op vrjjdag 12 januari zal in het museum
Het Huis Van Looy een herdenkingsexpo-
sitie worden geopend van schilderijen,
aquarellen en tekeningen van A. Miolée
(1879—1961).
De expositie wordt ingeleid door de
heer L. H. H. Schutte, lector aan de Tech
nische Hogeschool te Delft. De openings
bijeenkomst begint om 20 uur.
Vorig jaar schreven wij bij het overlij
den te Haarlem van de schilder A. Miolée
dat hij weliswaar weinig bekendheid in
het openbaar genoot, maar dat zijn werk
veel gekocht werd door particulieren om
dat zij er echt van hielden. Het was voor
Niolée de vervulling van zijn carrière dat
zijn werk onder de mensen leefde.
Adrianus Miolée werd 2 april 1879 gebo
ren in Vlissingen. Na voor notaris te heb
ben gestudeerd ontving hij zijn schilders
opleiding in de Kunstnijverheidsschool aan
de Dreef te Haarlem. Het Hollands land
schap en daarin vooral de duinen
had zijn bijzondere voorliefde. Ook legde
hij zich toe ook als graficus op
bloemstillevens. Hij was lid, jarenlang se
cretaris, van Kunst Zij Ons Doel en ex
poseerde regelmatig met deze vereniging.
Hij was een voortreffelijk pedagoog. De
ontwikkeling der abstracte kunst had hem
de laatste jaren zich nog meer doen te
rugtrekken.
Advertentie
vanaf 7735.incl. kachel
Werkplaats en kantoor Janswcg 915
Showroom Houtplein 24 Haarlem
Telefoon 1.4.1.2.5
De postadministratie van Nederlands
Nieuw-Guinea zal binnenkort een serie
van twee bijzondere frankeerzegels zonder
toeslag uitgeven. De waarden, voorstellin
gen en kleuren zijn als volgt: 25 cent, over
steekplaats voor schoolkinderen, verkeers
bord (rode driehoek), verkeersagent en
groep kinderen (beeld in blauw); 30 cent
volwassenen bij hetzelfde bord (rode drie
hoek), beeld in groen.
De ontwerpen voor deze zegels zijn ver
vaardigd door de kunstenaar P. M. van
Lienden te Bennebroek aan de hand van
foto's, genomen in Nederlands Nieuw-
Guinea door de heer A. Vos te Hollandia.
Reproduktie vond plaats in twee kleuren
koperdiepdruk door de N.V. Joh. Ensche
dé en Zonen te Haarlem, die ook de tekst
en waardecijfers verzorgde.
De zegels zullen van 16 maart tot en
met 15 juni 1962 verkrijgbaar zijn. Voor
frankering blijven zij geldig tot en met
ultimo 1963. Technische gegevens: beeld
grootte: 33 x 22 mm; zegelgrootte: 36 x 25
mm; vellen van tien maal tien honderd
zegels; papier: gecoucheerd, zonder water
merk; tanding: 14:12-3A; gomming: Ara
bische gom.
De n.v. Verzekering Maatschappij NA
VO te Leiden heeft bij de officier van Jus
titie in Den Haag een aanklacht wegens
belediging ingediend tegen de eigenaar
van de televisieverzekeringmaatschappij
„Teleservice", de heer W. D. Speetjens
uit Den Haag. In de aanklacht zegt de n.v.
NAVO, dat de heer W. D. Speetjens op 27
december een schrijven aan verscheidene
dagbladen heeft bericht, waarvan de in
houd beledigend is voor de n.v. Tevens
zou de heer Speetjens 27 december een
brief aan het typebureau „Maco" in Den
Haag hebben gezonden, waaruit blijkt dat
het schrijven aan de dagbladen moedwil
lig onjuist was.
De Amsterdamse kunstschilder Melle
aan wie de beeldende kunstprijs 1961 der
Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945 is
toegekend, heeft aan het bestuur der stich
ting medegedeeld, dat hij deze prijs niet
zal accepteren.
De heer Melle is van mening dat de ver-
zetsprijs hem niet toegekend kan worden
door een jury, waarin iemand zitting
heeft, die lid is geweest van de Cultuur
kamer.
Naar aanleiding van het bedanken voor
de prijs door de heer Melle deelt het be
stuur der Stichting Kunstenaarsverzet
1942-1945 mede dat het de weigering ten
zeerste betreurt maar begrijpt. Een en
ander heeft het bestuur echter doen be
sluiten de uitreiking van de beeldende
kunst- en de letterkunde prijs 1961 (aan
Hella Haasse), die was vastgesteld op za
terdag 10 februari in het Concertgebouw
te Amsterdam voorlopig op te schorten.
Zoals wij gisteren meedeelden is het ju
rylid Pierre Janssen uit de jury getreden
omdat zijn mede-jurylid Theo Swagema-
kers lid van de Cultuurkamer is geweest.
Ook de heer Swagemakers is uit de jury
getreden.
In Den Haag is onder de naam „Haags
Jeugdtheater" een toneelgroep voor de
jeugd opgericht. De leiding berust bij de
toneelspeler Jacques Delmonte. De volgen
de acteurs en actrices hebben al hun me
dewerking toegezegd: Henk Dillewaard,
Tonny Verweij, Brenda Lindberg en Net
ty Moget. Met anderen en met gast-regis-
seurs is men nog in onderhandeling. Men
hoopt in de tweede helft van februari te
kunnen beginnen. Het repertoire vermeldt
sprookjes, jeugdtoneel en toneelstukken
voor de oudere jeugd.
Reeds enkele jaren geleden bestond pen
dergelijk plan, doch toen de toneelgroep
„Arena" werd 'opgericht besloot de heer
Delmonte te wachten. Daar „Arena" zich
echter vooral op avondvoorstellingen is
gaan toeleggen en er veel behoefte aan
jeugdtoneel bestaat, is het „Haags Jeugd
theater" nu toch opgericht. Men hoopt op
medewerking van de gemeente, later ook
subsidie. Het „Haags Jeugdtheater" wil
het gehele land bestrijken.
Advertentie
VAN HET SCHAARSE AANTAL Russi
sche films, dat in onze theaters draalt, is
onmogelijk af te lezen hoe het nu met de
Russische filmproduktie staat. Ook de film
die onder de titel „Vlammende jaren" op
het jongste festival te Cannes werd ver
toond, is niet representatief te noemen
voor wat de Russen op het gebied der ci
nematografie presteren, al valt het op, dat
deze Russische inzending opnieuw een film
was, gewijd aan de oorlog. Reeds eerder,
bij de bespreking van enige Tsjechische
films, kwam aan de orde dat dit onder
werp de gemoederen nog altijd bezig houdt
zij het vanuit een heel ander motief
dan dat het geval is met de zogenaamde
oorlogsfilms van Hollywood. Men kan ook
stellen dat de strijd om de vrijheid bij
zonder tot de verbeelding spreekt en daar
om zulk dankbaar materiaal voor de Rus
sen vormt, omdat het patriottisme, erin
aan de dag gelegd, harmonisch past in
het politieke systeem der „wereldbevrij
ding". Toch doet men er, geloof ik, goed
aan niet al te zeer van zulk een verborgen
politieke verleider uit te gaan. Als dat zo
was, zou een film als „Vlammende jaren"
niet tot stand zijn gekomen.
De film barst eenvoudig van pathos. Ik
krijg niet de indruk dat de maker, de eni
ge jaren geleden overleden regisseur Dov-
sjenko, van andere dan alleen zuivere va-
derlandse hartstocht was vervuld, toen hij
de beelden op het doek wierp, die ons een
overdonderend pleidooi opleveren van wat
het ware Russische heldendom vermag.
De film is zo simpel als het maar kan,
tenminste in de bewerking, die ik onder
ogen kreeg en die ook te Cannes werd
vertoond. Oorspronkelijk duurt ze name
lijk drie uur. Teneinde haar te doen be
antwoorden aan de eisen van de festival
leiding, werd ze tot anderhalf uur terug
gebracht en dat moet altijd ten koste
gaan van de kwaliteit, zelfs ai zijn er
films, die men gerust tot de helft kan cou
peren zonder dat ze er een haar slechter
of beter van worden. Die films kunnen het
nooit opnemen tegen deze „Vlammende ja
ren". Dovsjenko moet bezeten zijn geweest
van één wens: te laten zien hoe glorieus
de strijd en hoe gruwelijk het lijden was
van de Russische bevolking in zijn he
roïsche gevecht tegen de Duitse Hitler-
legers. Welnu, hij slaagde daarin ten dele.
Zolang hij zijn pathos gebruikt om de rea
liteit een monumentaal aanzien te verle
nen evenredig aan. haar verschrikkelijk
heid en alles verwoestende kracht, is hij
fenomenaal, een man, die alle demonen
tegelijk over het doek jaagt, groots, drif
tig, hevig in zijn uitbeelding, nergens voor
terugschrikkend om een breed panorama
te schilderen van het tomeloos geweld van
de oorlog. Wanneer hij zich evenwel
uitvoerig gaat bezighouden met de soldaat,
die van begin tot eind het gevecht mee
beleeft, vervalt hij precies in die sterver-
goding, die Nikita Kroesjtsjev zo afwijst
en wordt hij onecht, lachwekkend en on
houdbaar naïef. Mogelijk heeft hier het
couperen de film het allergrootste kwaad
gedaan, omdat het evenwicht zoek is. Dan
kan men zich afvragen waarom „Vlam
mende jaren" toch naar Cannes is gezon
den en buiten Rusland via de diplomatie
ke dienst wordt gedraaid. Of is het pa
thos voor het Russische gevoel niet vals
en gaan de Russen in hun verering zo ver,
dat zij heldhaftigheid geen normen stellen
van waarschijnlijkheid en realiteit.
Ik herinner mij een scène uit de film,
waarin de soldaat is gewond geraakt en
naar het ziekenhuis wordt vervoerd. Een
amputatie lijkt zijn redding, maar de dok
toren schrijven hem af als zij het mense
lijk wrak zien, dat aan hun hoede is toe
vertrouwd. Dan staat de patiënt op uit
zijn bed en eist van de chirurg dat hij voor
het vaderland behouden blijft. Daarvoor
zwichten de doktoren. „Zijn wilskracht
heeft hem gered," roepen zij en de pa
tiënten omringen de gewonde met luide ju
bel over de wilskracht, die soldaten tot
helden maakt. Kijk, zo'n scène vinden wij
volmaakt belachelijk. Maar Dovsjenko
probeerde misschien zijn pathos tot poëzie
te verheffen en een soort ballade in zijn
film te wrochten zonder rekening te hou
den met het verstoorde evenwicht tussen
verdichtsel en realiteit. Hij dringt ons een
gefingeerde realiteit op, welke wij moeten
aanvaarden als echt. Dat spreekt mis
schien een mens aan, die brooddronken is
van geestdrift, zolang de geestdrift niet op
ons is overgebracht, heeft de soldaat het
pleit voor ons verloren. Om te weten waar
de grenzen liggen had Dovsjenko zich moe
ten oriënteren op „De ballade van de sol
daat", met „Als de kraanvogels overvlie
gen" de mooiste Russische film, die ik van
de jongste oorlog heb gezien.
Het is jammer dat de film in twee zulke
ongelijksoortige delen uiteenvalt. Men zou
Dovsjenko op zijn best moeten zien om on
ze teleurstelling over Dovsjenko op zijn
slechtst te kunnen begrijpen. Daarom mag
men „Vlammende jaren" niet representa
tief achten voor de Russische filmkunst,
■al zitten er meesterstukken in.
P. W. Franse
A A11 KOU DIG IhGEfi rn BESCHOUW!Ti GEN
HILVERSUM L 402 m. 7.00 KRO. 10.00 NCRV.
11.00 KRO. 14.00-24.00 NCRV.
KRO: 7.00 Nws. 7.15 Gram. 7.30 Voor de jeugd.
7.45 Morgengebed en overweging. 8.00 Nieuws. 8.18
Gram. 8.50 Voor de huisvrouw. 9.35 Waterstanden.
9.40 Schoolradio NCRV: 10.00 Gram. 10,15 Mor
gendienst. 10.45 Gram. KRO: 11.00 Voor de zie
ken. 11.45 Gewijde muz. 12.00 Middagklok - nood
klok. 12.04 Gram. 12 25 Voor de boeren. 12.35
Land- en tuinbouwmeded 12.38 Gram. 12 50 Act.
13.00 Nieuws. 13.15 Gram. 13 40 Licht programma,
(herh NCRV: 14.00 Promenade-ork. en soliste.
14.45 Instr. sext. 15.35 Instr. kwintet. 16.00 Bijbel
overdenking. 16.20 Kamermuz 16.40 Gram. 17.00
Voor de ieugd. 17.30 Gram. 17.40 Beursber. 17.45
Instr. trio. 18.15 Sportrubr. 18.30 Israëlische volks
liederen cn -dansen. 18.50 Sociaal perspectief,
praatje. 19.00 Nieuws en weerber. 19.10 Op de
man af. praatje. 19.15 Gram. 19.30 Radiokrant.
19 50 Pol. lezing. 20 00 Gevar progr. 22 30 Nws.
22.40 Avondoverdenking. 22 55 Boekbespr. 23 00
Strijkkwart. 23.30 Nobelprijswinnaars in vertaling
(V), lezing. 23 5524.00 Nieuws.
HILVERSUM II 298 m. 7.00 AVRO. 7 50 VPRO.
8 00-24 00 AVRO.
AVRO' 7.00 Nieuws 7 10 Gymnastiek. 7 20 Gram.
VPRO: 7 50 Dagopening AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9,00 Gymn. voor de vrouw. 9.10 De groen
teman. 9.15 Gram. 9 35 Geestelijke liederen. 9 40
Morgenwijding. 10.00 Gram. 10.50 Voor de kleu
ters 11.00 Huishoudelijke zaken. 11 15 Gram. 11.45
De jongste paleontologische vondsten in Oost-
Afrika. vraaggespr. 12 00 Gram 12 30 Land- en
tuinb meded 12 33 Orgel en zang. 13 00 Nieuws.
13.15 Meded. en gram 13.25 Beursber 13.30 Thea-
ter-ork. en solist. 14 00 Kamermuz. 14.30 Voor de
vrouw 15 05 Intern, volksliederen. 15 20 Gram.
15.30 Voordr. 15 50 Pianorecital. 16.20 Gram. 17 05
Gram voor de jeugd. 17 30 Voor de jeugd. 18 00
Nieuws. 18 15 Eventueel actueel. 18.20 Gram. 18.30
Sportpraatje 18 35 Gesproken brief. 18 40 Lichte
muz. 19 00 Voor de kleuters 19 05 Gevar. muziek
en Het Vogelkwartier, hoorsp. 20 00 Nieuws. 20 05
Pianorecital 20 55 Doe het zelf. hoorsp 21 45 Vo
caal sextet 22 15 Gram 22 30 Nieuws en meded.
22.40 Act 23 00 Sportact. 23 10 Discotaria. 23 55—
24 00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12 00 Nieuws 12 03 Gram. 12 30 Weerber. 12 35
Amus.orkest. 12 50 Beursber. 13.00 Nieuws. 13 15
Kamermuziek 14 00 Schoolradio. 16 00 Beursber
16.06 Franse les 16.21 Ork.concert. 17.00 Nieuws.
17 15 Voor de kinderen. 18.15 Lichte muziek 18 20
Voor de soldaten. 18,50 Sportkron. 19 00 Nieuws
19.50 Vrije politieke tribune. 20 00 Voor de vrouw
21 00 Ork conc. 22.00 Nieuws. 22.15 Gram 22.55-
23 00 Nieuws.
VOOR WOENSDAG
NTS 17 00 Intern jeugdjournaal. VPRO' 17 11
Voor de kinderen CVK-IKOR-RKK 17 45 18 05
Jeugdprogr over de Bübel NTS'20 00 Journ en
weeroverz AVRO: 20 20 Televtzier 20 30 Sport-
panorama 2100 Nieuwe talenten 2140 TV-film
22 05—22 40 Gedachtenwisseling over artistieke
VOOR DONDERDAG
NTS: 20 00 Journaal. NCRV 20 20 Memo. 20 30
Filmbespr. 20.55 Martine. toneelstuk 22 30 Dag
sluiting.
