Brits drie-motorig straalvliegtuig
„Trident" maakte eerste proefvlucht
f^Pr
„De situatie bij Harmeien is
extra gevaarlijk" (24 nov. '61)
Wereldnieuws
r
„MERKEN" - SLAG
Van dag tot dag
Uitgangspunt
McCormack voorzitter
van Amerikaanse Huis
„Huurlingen bron van
onrust in Katanga11
Gizenga blijft in
Stanleystad
Kennedy bedankt voor de
eer van de Cosmos-club
Lord Home steekt Berlijn
een hart onder de riem
Walter Scheel wordt in
Bonn onder-minister
Aardbevingen in
Joegoslavië
Passagiers „Caravelle11
naar Brussel terug
Bijtia profetisch
Een oude vriendaan het woord
sport- en dress-shirts
(Op de
raatótocl
DONDERDAG 11 JANUARI 1962
3
Toplin 11.80
Fablo 10.80
Sunbird10.80
Trenco 13.80
Splendid 8.80
pullovers en vesten
Mobby - Lonertex v.a. 9.80
hoeden
radium - sutton - attaboy -
staalmeester v.a. 12.80
kamgaren kostuums
v.a. 78.00
Trevira pantalons
v.a. 28.00
flllll
iiBiai
Jaarlijkse boodschap van
Kennedy aan het Congres
UN O-vertegenwoordiger
Stalmanns rehabilitatie
onvoldoende geacht
Liberale invloed op de
buitenlandse zaken
M. Mok
OPRUIMING bij
Woensel
Harmeien
1020% korting
op alle baby- en
kleuterconfectie
BABY- en KLEUTERKLEDING
Minister-president De Quay heeft in de
Tweede Kamer tijdens de voortgezette be
handeling der begroting voor Algemene
Zaken een uitlating gedaan, die enige aan
dacht vereist. Het was niet zijn enige op
merking waarover iets te zeggen zou zijn,
doch wel was het de expressie van een
opvatting, die vooral de pers tot speciale
aandacht dient te verleiden. Het ging na
melijk over „voorlichting" en dat is een
nunt waarbij de journalist de oren pleegt
te spitsen.
De minister-president, sprekende over
de civiele verdediging en de noodzaak om
de bevolking te doordringen van de moge
lijkheden en plichten ten aanzien van zelf
bescherming in oorlogstijd, zeide dat „de
bevolking op eenvoudige en duidelijke wij
ze moet worden voorgelicht. Voorkoming
van defaitisme moet hierbij uitgangspunt
zijn." Die „voorlichting" sloeg op de cri-
tiek, welke door de openbare mening en
ook de Kamer is geoefend op de bekende
B B.-brochures. „Het beste kinderboek van
hét jaar," zoals uit de Kamer ironisch is
opgemerkt, was volgens de minister „dui
delijk en eenvoudig," en in overeenstem
ming met het uitgangspunt: „voorkoming
van defaitisme."
Dit laatste moge goed bedoeld zijn, het
is ten enen male onjuist. Het uitgangspunt
van voorlichting, of die door de pers dan
wel door de overheid wordt verstrekt, mag
nooit worden gevormd door de tendens
„voorkoming van defaitisme", want dan
zou het begrip voorlichting verward wor
den met „propaganda".
Een voorbeeld uit de laatste wereldoor
log kan dit illustreren. Toen de Russische
legers Berlijn bereikt hadden en de wes
telijke geallieerden oprukten over de Rijn,
gaf Hitier een proclamatie uit waarin hij
de volkomen vernietiging van Duitslands
vijanden voorspelde met het argument:
„Het gehele Duitse volk neemt thans de
wapens op om zijn tactisch teruggetrokken
en geconcentreerde Wehrmacht bij te
staan. Het grote offensief van leger en
volk zal binnen enkele weken Dujtslands
grootste overwinning aller tijden bewerk
stelligen. De redding is nabij, de onder
gang van de geallieerden staat voor de
deur."
Dat is „voorlichting" met het uitgangs
punt: voorkoming van defaitisme. Als Hit
Ier had gezegd: Er is geen hoop meer,
ons leger is vernietigd, onze tegenstand is
doelloos, wij zijn verloren," zou hij échte
voorlichting hebben gepleegd. Er is eer
aanmerkelijk verschil.
Het verschil zit in de realiteit. Het uit
gangspunt van voorlichting, ook door de
overheid, dient te zijn: de realiteit, voor
zover die kan worden onderkend en bere
deneerd. Alle andere uitgangspunten zul
len teleurstellingen en rampen veroorza
ken.
Ten aanzien van de zelfbescherming en
de civiele verdediging wordt de realiteit
door de bevolking zeer duidelijk aange
voeld. Als er propaganda inplaats van
voorlichting wordt gepleegd, zal het ge
vreesde defaitisme sneller en intenser
doorbreken dan wanneer de realiteit eer
lijk en nuchter wordt verduidelijkt. Wij
zijn namelijk' Nederlanders.
(Van onze correspondent
LONDEN. Engelands nieuwste straal-
verkeers vliegtuig, de „Trident" van De
Havilland, heeft met succes zijn eerste
proefvlucht van 80 minuten gemaakt met
de beroemde invlieger Sir John Cunning
ham aan de stuurknuppel. Het toestel
vloog met een snelheid van 640 kilometer,
dit is 2/3 van zijn maximumcapaciteit.
Op het vliegveld was de oprichter der
firma, Sir Geoffrey D. De Havilland aan
wezig, die op de dag af 50 jaar geleden met
de D.H.-l was opgestegen, een toestelletje
dat een snelheid had van 64 kilometer.
De „Trident", die hoogstwaarschijnlijk
ook door de KLM zal worden besteld voor
de middenafstanden, is geïnspireerd op de
Franse Caravelle. Het toestel heeft 3 mo
toren, die achterin zijn geplaatst. De
staartvleugel is zo groot als een voormalige
Spitfire. De machine bezit ook 3 afzonder
lijke elektronische systemen. Dit is een
groot voordeel voor het onderhoud en de
controle en de eventuele installatie van
een elektronisch landingsapparaat.
De Engelsen liggen met deze nieuwe ma
chine, die nog geen ïx/i jaar na voltooiing
van het ontwerp gereed kwam, bijna een
jaar voor op de Amerikanen, die bezig
zijn met de boeing-727. De „Trident", die
100 passagiers kan vervoeren, wordt in En
geland geprezen als een straaltoestel, dat
in economisch opzicht ideale afmetingen
bezit. De grotere Boeing-727 wordt hier
daarentegen beschouwd als een machine,
die te groot en daardoor te oneconomisch
is voor de niet-Amerikaanse markt. Het
toestel dat ruim 10 miljoen gulden kost,
is opvolger van de turboprop „Viscount".
Advertentie
Vélu
GR. HOUTSTRAAT 96 - HAARLEM
De Trident het nieuwe Britse straal-
verkeersvliegtuig van De Havilland-
fabrieken, gefotografeerd na zijn
eerste vlucht.
mm
WASHINGTON (Reuter,AP) —Na het
kerst- en nieuwjaarsreces is het Ameri
kaanse Congres gisteren weer bijeenge
weest in een zitting van negentien minu-
Ze is al weer een paar weken dood en
er lijkt geen reden te zijn om haar niet
'e midden van de doden te laten rusten
ten waarin de zeventigjarige Democraat I Maar het probleem van haar verschijnen
John McCormack met 253 tegen 159 stem- °P het wereldtoneel houdt me af en toe
men gekozen werd als voorzitter van het no9 bezig. Vandaar deze opmerkingen.
I Tl. 7. —1. L/.4 Ow/i/viWim/l S/IncOC
Huis van Afgevaardigden als opvolger
NEW YORK (AFP) In een rapport
aan de Veiligheidsraad over de toestand
in Katanga heeft Sture Linner, de verte
genwoordiger van de Verenigde Naties in
Kongo, verklaard, dat de onzekere mili
taire toestand in Katanga voor een groot
deel kan worden toegeschreven aan de ac
tiviteiten van niet-Kongolese elementen.
De kern van deze groep is, aldus Linner.
nog vrij in haar bewegingen, omdat zij
aan de UNO-strijdkrachten heeft weten te
ontkomen.
Volgens zekre inlichtingen zou een groep
van achtendertig huurlingen, samenge
steld door twee Fransen en onder leiding
van een Franse kolonel de spil van de Ka-
tangaanse militaire operaties in december
zijn geweest, zo verklaarde Linner.
De incidenten en de spanning in Katan
ga zijn snel verminderd, aldus Linner. In
Elisabethstad is het thans rustig, het da
gelijks leven heeft zijn normale loop her
nomen. Een nieuwe bron van onrust is
echter ontstaan door terroristische activi
teiten van Katangaanse gendarmes en ze
kere niet-Kongolese elementen, aldus het
rapport van Linner.
Naar AP meldt zijn vijf Belgen van een
groep huursoldaten, die uit Brazzaville in
Noord-Rhodesië waren aangekomen, giste
ren weer vertrokken, nadat zij de pers
meegedeeld hadden, dat zij naar Katanga
gingen om als guerillastrijders te vech
ten.
Het Katangese ministerie van binnen
landse zaken heeft alle Afrikanen, die on
rechtmatig ontruimde huizen bezet houden
opdracht gegeven deze vandaag te verla
ten.
Het bevel is in de loop der middag her
haaldelijk door radio-Katanga uitgezon
den en later heeft de Katangaanse minis
ter van binnenlandse zaken tegenover
journalisten verklaard dat dit absoluut de
iaatste waarschuwing is.
De Havilland is van mening dat het tijd
vak van het schroefvliegtuig, in welke
vorm dan ook, thans voorbij is. British
European Airways heeft 24 „Tridents" be
steld. Eind volgend jaar worden de eerste
toestellen op diverse Europese routes in
dienst gesteld.
LEOPOLDSTAD (Reuter) De Kongo
lese plaatsvervangende minister-president,
Gizenga, heeft de regering te Leopoldstad
woensdag meegedeeld dat hij in Stanley
stad zal blijven. Het parlement in Leopold
stad had hem gelast dadelijk naar de hoofd
stad te komen.
Gizenga zei in de mededeling dat indien
men hem beschuldigt van een gewone mis
daad of het één of andere vergrijp, men
een beroep moet doen op gerechtelijke
autoriteiten en niet op het parlement.
De plaatsvervangende premier zei naar
Leopoldstad te zullen terugkeren zodra het
besluit dat het parlement in september
over Katanga heeft genomen, geheel en te
goeder trouw is uitgevoerd. De Kongolese
regering deelde als bekend in september,
na een besloten vergadering van het par
lement, mee dat het haar toevlucht tot
eigen middelen zou moeten nemen om een
eind te maken aan de afscheiding van Ka-
tanga.
Zoals gemeld nam het parlement maan
dag jongstleden een resolutie aan volgens
welke Gizenga binnen tweemaal 24 uur
naar Leopoldstad zou moeten komen om ge
hoord te worden over beschuldigingen van
activiteit, die gericht is op afscheiding
van de oostprovincie.
WASHINGTON (AP) De perschef van
het Witte Huis, Pierre Salinger, heeft me
degedeeld dat president Kennedy geen lid
zal worden van de exclusieve Cosmosclub
in Washington.
Hij was voorgedragen door Kenneth Gal-
braith, Amerikaans ambassadeur in India,
doch deze heeft zijn lidmaatschap opge
zegd omdat het clubbestuur een vooraan
staande neger geweigerd heeft als lid ie
aanvaarden.
Inmiddels hebben Bruce Catton, historï
cus, Harlan Cleveland, staatssecretaris
van Buitenlandse Zaken en dr. Jerome
Wiesner, een der belangrijkste wetenschap
pelijke adviseurs van de president ook hun
lidmaatschap opgezegd.
LONDEN (AP) De Britse minister
van Buitenlandse Zaken heeft na terug
keer van een bezoek van een dag aan
West-Berlijn verklaard dat het geschil tus
sen Oost en West over West-Berlijn op eer
volle wijze kan worden opgelost als de
Russen van goede wil zijn. Op de vraag
of er een nieuwe internationale crisis over
Berlijn op handen was, zei Lord Home
,,De mogelijkheid van een crisis is altijd
aanwezig. We hopen deze te vermijden."
Home heeft bij zijn bezoek aan West-
Berlijn met nadruk gewezen op de waar
borgen van de westelijke mogendheden
voor de Westberlijners. De Westberlijners
hebben het recht op een leven naar eigen
keuze en op ongestoorde verbindingen met
de wereld om zich heen, aldus Home.
Burgemeester Brandt van West-Berlijn
(die inmiddels voor een vakantie in Tune
sië is aangekomen) toonde zich zeer tevre
den over de politieke gesprekken met Lord
Home, die vooral belangstelling toonde
voor de economische en financiële ontwik
keling.
Bij zijn vertrek zei Lord Home dat hij de
stad verliet „met gevoelens van afschuw
ten aanzien van die verschrikkelijke muur'
maar met bewondering voor de moed van
de burgers die zich door de verdeling van
de stad niet terneer laten slaan.
Generaal Clay terug
BERLIJN (AP) Generaal Lucius D
Clay, speciaal afgezant van president Ken
nedy, is teruggekeerd op zijn post in West-
Berlijn. Zondag heeft hij in Washington
besprekingen gevoerd met de Amerikaan
se president. Hij wenste hierop geen com
mentaar te leveren.
(Vün onzé correspondent)
BONN. De grootste fractie in de West
duitse Bondsdag, de christen-democrati
sche, is van mening dat hoofdambtenaar
dr. Otto Stalmann onvoldoende gerehabili
teerd is door de officiële verklaringen van
de Nederlandse minister Marijnen en de
vice-voorzitter van de Executieve Com
missie der EEG, Mansholt. De leider van
de fractie, oud-minister Heinrich von
Brentano, zal nu met de Bondsregering be
spreken welke stappen gedaan moeten
worden om tot volledige rehabilitering
van de valselijk van omkoperij betichte
Stalmann te komen. In de fractie zijn
stemmen opgegaan om over te gaan tot di
plomatieke stappen.
Grandma
van Sam Rayburn, die in november is
gestorven.
Vandaag zal president Kennedy in de
jaarlijkse „state of the union"-boodschap
de feitelijke werkzaamheden in het nieu
we jaar inluiden. In deze boodschap zet
de president in grote lijnen voor een ge
zamenlijke zitting van Huis
uiteen welke wetgevende voorstellen hij
het parlement zal doen en in welke rich
ting de regeringspolitiek zich zal bewe
gen.
Ik heb het over Grandma Moses, de
Amerikaanse boerenvrouw over wie op
zesenzeventigjarige leeftijd de geest vaar
dig is geworden, een vaardigheid die tot
haar honderdeneerste jaar heeft mogen
duren. Dat zijn krasse cijfers, maar kras
heid en Grandma zijn twee onafscheidelij
ke grootheden geworden. Is er behalve die
en Senaat I zeldzame krasheid nog meer aan haar te
ontdekken? Met dit meer bedoel ik dan
Lagere invoerrechten
zeer bepaaldelijk genialiteit. Wat er van
haar oeuvre tot mij is doorgedrongen,
brengt mij een onomwonden neen op de
lippen. Ze had niets geniaals, en een grein
tje van deze eigenschap is toch onontbeer
lijk om iets van blijvende aard op welk
gebied ook te presteren. Ze is één geweest
Een van de voornaamste voorstellen een ieger van prentjesmakers, onschul-
van de president zal zijn hem grotere dige lieden die men niet in hun bezigheid
bevoegdheden te geven voor het veria- hoeft te storen, aangezien ze geen kwaad
gen van invoerrechten teneinde de Ame- doen Maar tevens ueden die een naar
rikaanse handel met andere landen te li- I Qpg^aringen van menselijke grootheid
beraliseren. De president heeft de laatste hunkerend hart zonder bezwaar links kan
maanden herhaaldelijk gewaarschuwd, dat [aten uggen,
de Verenigde Staten zich niet achter een Ook nj heb ik niet tot Grandma's ver-
hoge tariefmuur moeten isoleren van de trouwelingen behoord, ik neem aan dat
expansieve Europese gemeenschappelijke haar geen blaam treft. Ze is ontdekt en
markt en van andere belangrijke handels- heeft zich gewillig laten ontdekken. Ver
programma door het Congres aangeno- volgens heeft ze zich langs de maatschap-
men te krijgen, aangezien sommige krin- peujke ladder omhooggeschüderd totdat ze
gen sterk protectionistisch zijn ingesteld, miljonaire was. Wie haar dat euvel duidt,
De belangrijkste punten voor de binnen- noem ik een huichelaar. We willen het
landse wetgeving op het programma van allemaal wel tot miljonair brengen, tenzij
de president zullen zijn medische zorg we het al zijn. Grandma was dus volko-
voor de bejaarden, een nieuw landbouw- men normaal en misschien heeft ze nog
plan, hogere posttarieven, steun voor het een extra vleugje respect verdiend omdat
onderwijs en enige belastingwijzigingen. 2e, miljonaire geworden zijnde, niet tot
poenigheid is vervallen. Wellicht ook was
ze daarvoor te oud. Maar het aardige is
dat ze evenzeer te oud was om te schil
deren, althans iets anders dan curiosa te
schilderen.
Ik zeg dit niet op eigen, aanvechtbaar,
gezag, maar op dat van een psychiater,
die een omvangrijk boek met wetens
waardigheden inzake de ouderdom heeft
bijeengeschreven. Een tijd geleden, toen
Grandma nog in volle bloei stond, heb 'k
I me aan dat boek gelaafd. Wat zegt nu
zo'n zielsontleder over de scheppende ver-
BONN (DPA) De Westduitse minis
ter voor Economische Samenwerking, Wal- I
ter Scheel, zal tot onderminister van Bui- 1Jfln de ouderdom? Die bestaan
tenlandse Zaken worden benoemd. Dit be-
sluit heeft de regering volgens een woord
voerder van de Vrije Democratische Par
tij (FDP) genomen.
De functie werd tot dusver door Von
Merkatz vande christendemocratische par- I J Oi~Grandma"'hJb
tij bekleed. De FDP had tijdens de on-1 a
derhandeling over de kabinetsformatie in
vloed op de buitenlandse politiek ver-
eenvoudig niet, zegt hij. Zeker, een be
jaard iemand kan nog wel iets belang
rijks verrichten, maar dan betreft het een
uitwerking, een voltooiing van iets waar
de grondslag op jongere leeftijd is
ik in
het
boek niets gevonden, maar iemand die
pas ver in de zeventig het penseel be
gint te hanteren, zou bij mijn psychia-
langd Scheel is lid van de liberale FDP helemaal geen kans maken. Men ko
De voorzitter van de FDP, Erich Men- 1 -
de, zal in maart op uitnodiging van net
Amerikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken een bezoek brengen aan de Ver
enigde Staten, waar hij onder anderen
president Kennedy en minister Rusk zal
ontmoeten.
BELGRADO (Reuter) Het Joegosla
vische vissersdorp Podgora, aan de Dalma-
tische kust, is vanmorgen vroeg door een
krachtige aardbeving getroffen. Volgens de
eerste berichten werden één man gedood
en verscheidene andere personen gewond.
De aardbeving werd ook in tal van an
dere plaatsen in het land gevoeld, ook in
de hoofdstad Belgrado.
Zondag en maandag deden zich reeds
21 aardbevingen voor, waardoor twee men
sen werden gedood, tien gewond en 400 ge
zinnen dakloos werden.
me dus niet aandraven met Frans Hals
die op aartsvaderlijke leeftijd nog enige
meesterwerken heeft gewrocht. Hij heeft
altijd boven de maat uitgestoken, zoals
Grandma er altijd onder is gebleven.
Wil men uit een en ander een les put
ten? Welnu: wacht niet tot uw oude dag,
maar begin reeds eerder, veel eerder,
aan uw onsterfelijkheid te werken. Eil
laat u niet imponeren door Grandma's
roem, want dat is een dwaallicht, ook al
werpt het de glans van miljoenen dollars
om zich heen.
Advertentie
BRUSSEL (ANP) De Belgische lucht
vaartmaatschappij Sabena heeft gisteren
in Brussel meegedeeld, dat de 18 passa
giers en vier leden van de bemanning
van de maandag door Russische straal
jagers onderschepte „Caravelle" woens
dag naar Moskou zullen worden overge
bracht, vanwaar zij vandaag met de
„Aeroflot" naar Brussel zullen reizen.
De „Caravelle" zal naar Brussel wor
den gevlogen, zodra daartoe toestemming
wordt verleend door de Russische auto
riteiten, aldus de mededling van de Sa
bena.
Een thans gepensioneerde em
ployé van de Nederlandse Spoor
wegen stelde op 24 november 1961
een beschouwing op schrift over de
veiligheid bij de spoorwegen in ons
land, naar aanleiding van juridische
behandelingen van spoorwegongeval
len. Merkwaardig genoeg noemde de
schrijver bij een aantal voorbeelden
ook de gevaarlijke situatie bij Har-
melen, weinig vermoedend dat en
kele maanden later juist op dat punt
de grootste ramp uit de geschiedenis
van het Nederlandse railverkeer zou
plaatsgrijpen. Hier volgt de beschou
wing van deze spoorwegman, die ons
belangwekkend genoeg lijkt om ter
kennis van onze lezers te brengen,
zonder bepaalde conclusies aan het
relaas te verbinden.
SANTPOORT 24 NOVEMBER '61
Telkens, als ik weer door een behandeling
van een ernstig spoorwegongeval door de
rechtbank, kennis kan nemen van de bij
zonderheden van zo'n ongeval, bekruipt
mij het gevoel dat de veiligheid bij de Ned.
Spoorwegen toch niet zö is als deze wel
zou moeten en kunnen zijn. Ondanks ver
beterde techniek, verbeterde arbeidsvoor
waarden, lijkt het mij of de veiligheid
jaren geleden toch beter verzorgd werd.
Toen ik n.l. nu ruim 55 jaar geleden in
dienst trad bij de toenmalige Staatsspoor
wegen, gold als eerste artikel en tevens
het voornaamste, van „de wet op de spoor
wegen": „de zong voor de veiligheid van
het verkeer is de eerste plicht van de
beambten en bedienden van den spoor
weg". Is dat nu nog zo? Ja, op papier na
tuurlijk wel, maar in de praktijk? Men
leunt, geloof ik, teveel tegen de ver door
gevoerde automatisering aan, waardoor
ook veel sleur ontstaat; snelheid en vooral
toch op tijd rijden is een der voornaamste
factoren geworden; men wordt bedolven
onder een berg van voorschriften waar
door men door de bomen (de papieren) het
bos (de veiligheid) niet meer ziet, zodat
de ernst en de waarde van een perfecte
veiligheid, vooral voor diegenen, die daar
mede telkens te maken hebben, verflauwt.
Dezer dage.i las ik in verschillende bla
den het verslag van de rechtszitting be
treffende het spoorwegongeval te Woer
den, een jaar geleden, waarbij twee doden
en verscheidene gewonden te betreuren
waren. Als oud-insider sta je dan versteld
hoe het feit, dat een bepaald traject met
beperkte snelheid bereden mag worden
aan de betrokken machinist bekend ge
maakt wordt. Het blijkt n.l. dat een ma
chinist, na beëindiging van zijn dagtaak,
eerst moet nagaan welke bijzondere voor
schriften verschenen zijn voor de volgende
dag en ook dan pas weet welke dienst hij
dan heeft; voorschriften door elkaar in
klappers opgeborgen. De betrokken ambte
naar, belast met de verzorging van die
voorschriften, verklaarde als getuige ter
gerechtszitting „dat het lezen van die
soms wel tientallen aanschrijvingen inder
daad bijzonder tijdrovend is en er dan
ook wel eens de hand mee wordt gelicht
en paraaf of handtekening in feite zinloos
zijn". Als je dit leest denk je „hiermede is
dan blijkbaar de kous voor hem af". Of
moeten dan niet superieuren gewaar
schuwd worden een eind te maken aan
deze gebleken onvoldoende wijze van ken
nisgeving van voor de veiligheid zeer be
langrijke feiten en dit door een afdoend
veilig systeem te vervangen. Enfin, het kalf
is verdronken; zal de sleur nu doorbroken
worden?
Vroeger deden we dat anders. In de
eerste plaats was toen de hoofdconducteur
van de trein de eerst verantwoordelijke
voor de veiligheid, in nauwe samenwerking
met de machinist. (Nu heeft de hoofdcon
ducteur niets meer met de veiligheid te
maken). De h. c. d. ressorteerde onder
de Dienst van Exploitatie, en ontving dan
via de stations na décharge de betrokken
aanschrijving terwijl bovendien de machi
nist, die onder de Dienst van Tractie en
materieel ressorteerde, de wijzigingen van
zijn depot ontving, doch bovendien en dat
was zeer belangrijk, het laatste hoofd
station van het betrokken baanvak nog
eens mondeling aan de h. c. d. van de be
trokken trein kennis gaf. Misverstanden
of „niet gelezen" waren dan toch wel
uitgesloten.
Op hetzelfde vlak ligt feitelijk ook het
zeer ernstige ongeval nu ongeveer twee
jaar geleden bij Woensel; ook meerdere
doden en gewonden, daar vanaf Eind
hoven op zogenaamd verkeerd spoor ge
reden moest worden. Niets is gevaarlijker
dan dat, omdat in zo'n geval de seinen
langs de weg voor die trein niet kunnen
gelden. Op het station Eindhoven was men
het al geruime tijd onderling niet eens
hoe de daarvoor geldende voorschriften
moesten worden opgevat. De stationschef
schreef ten slotte om nadere uitleg naar
de Inspectie, kreeg echter geen antwoord
en drong verder niet weer aan. Gevolg
was dat toen het feit zich werkelijk voor
deed ernstige fouten werden gemaakt met
het verschrikkelijke gevolg van zijdelingse
botsing met een op topsnelheid rijdende
sneltrein. Waar was nu hier die zo zeer
vereiste zorg voor de veiligheid? Vroeger
zou de hoofdconducteur na schriftelijke
lastgeving bij de machinist op de machine
hebben plaats genomen met de opdracht
te stoppen voor het gevaarlijke punt waar
het „verkeerde" spoor weer overging op
het normale baanvak. Hij zou dan in het
Enidhovense geval het sein voor de snel
trein op veilig hebben zien staan en rustig
gewacht hebben. Er zou niets gebeurd zijn,
alleen tijd verloren.
Een ander geval. Enkele maanden ge
leden las ik het rechtbankverslag over
een frontale botsing bij Harmeien van
twee goederentreinen met alleen maar
grote materiële schade. Situaties als bjj
Harmelen waar twee dubbelspoor banen
(UtrechtHarmelen en AmsterdamHar-
melen) zich verenigen tot één dubbel
spoor baan naar Woerden of omgekeerd
één dubbelspoor baan vanaf Woerden zich
splitst in twee banen naar Utrecht of
Amsterdam vereisen extra beveiliging.
Op die bewuste dag heerste er grondmist
en de machinist reed door onveilig sein
hetwelk hij beweerde niet gezien te heb
ben. De Officier van Justitie merkte hier
bij op: „hij had dat rode licht moeten
zien want hjj rijdt dat traject zo dikwijls".
Er blijkt hieruit dat zelfs bij mist geen
speciale veiligheidsmaatregelen voor der
gelijke extra gevaarlijke punten worden
getroffen.
Vroeger moesten in zo'n geval bij
het voorsein een rijtje klappers gelegd
worden op de rails door de naastbijgelegen
wachtpost; zou dan de machinist het voor-
sein niet zien, dan was hij in ieder geval
gewaarschuwd dat hij het eigenlijke
hoofdsein spoedig kon verwachten en al
vast afremmen, om de situatie te over
zien. (Een voorsein diende om aan te
geven of het bijbehorende hoofdsein, op
korte afstand gelegen, al of niet op veilig
stond; door de tegenwoordige automati
sering schijnen de meeste voorseinen ver
dwenen te zijn en schijnt men alleen af
te moeten gaan op de laag bij de grond
staande automatische seinen).
Het al of niet aanwezig zijn van een
voorsein zou ook een eenwichtige rol spelen
bij het recente ernstige ongeval bij Til
burg, vlak bij de brug over het Wilhel-
minakanaal, waar de machinist van een
goederentrein de dood vond toen zijn trein
's nachts bij goed zicht frontaal botste
tegen een goederentrein in de richting
Tilburg's Bosch; hijzelf komende uit de
richting EindhovenTilburg. Ook hier
weer een extra gevaarlijke samensmelting
van 2 dubbelspoorbanen, resp. het uit een
wijken van één baan tot twee banen, om
dat op de brug over het Wilhelminakanaal
enkelspoorbanen liggen. Beweerd wordt
dat de machinist door onveilig sein is ge
reden. Zou hij dan bij goed zicht én het
voorsein én het hoofdsein niet gezien heb
ben? Of zijn deze beide seinen vervangen
door één automatisch sein? Bovendien, hoe
kon die ongelukstrein op het spoor van
zijn tegenligger komen? Er is daar ter
weerszijden bij die brug een netwerk van
wissels om de enkelspoor-overgangen die
op de brug liggen weer om te schakelen
in twee dubbelspoorbanen naar resp. Eind
hoven en 's Bosch. Wordt er dan niet meer
op gerekend dat bij onveilig sein het wis
sel zo ligt dat bi, een eventueel doorschie
ten van de trein een dan ongevaarlijk
baangedeelte bereikt wordt, te meer daar
m.i. hier ruimte in overvloed aanwezig
was. Of is het alweer door de automati
sering onmogelijk (ook voor een eventueel
aanwezige seinhuiswachter) iets aan de
stand van de wissel te veranderen?
Het is een geluk dat door de stalen con
structie van de rijtuigen bij ernstige onge
vallen het aantal slachtoffers meestal be
trekkelijk gering blfjft; alleen materieële
schade maakt niet zoveel indruk, hoofd
zaak is dan dat het verkeer zo spoedig
mogelijk weer normaal is. Ik zou het jam
mer vinden als de goede roep die vroeger
van de spoorwegen uitging door verschil
lende omstandigheden zou moeten ver
flauwen. Oude liefde roest niet. Daarom
deze op- en aanmerkingen.*)
ROOS
Tot zover dit bijna profetische geschrift,
dat kan worden aangeduid als een poging
om het algemene belang te dienen. „Het
is een goed vriend, die u uw feilen toont'
geldt zeker voor deze trouwe spoorweg
beambte, wiens oude liefde niet geroest is,
doch die in verschillende verwachtingen
teleurgesteld rerd door de recente, tragi
sche gebeurtenis. Red.
GEN. CRONJÉSTR. 133 - TEL. 57731
Weer één. Dezer dagen is een Westduitse
divisie pantsergrenadieren onder opper
bevel van het Navo-hoofdkwartier in Pa
rijs geplaatst) zodat nu negen van de
twaalf Westduitse divisies aan de Navo
ter beschikking zijn gesteld.
Angola. In het noorden van Angola heb
ben de Portugese strijdkrachten 34 op
standelingen gedood. Tien van hen wer
den in een bosrijk gebied bij Quitexe op
130 km ten noordoosten van Loeanda ge
dood.
Essentieel. Het bestuur van Australisch
Nieuw-Guinea breekt zich het hoofd over
de vraag, hoe men de Papoea's kan be
wegen afstand te doen van de dorpsdans
feesten, die vaak maanden duren. Mis
sionarissen beklagen zich er over, dat
de kinderen lange tijd van school weg
blijven. Ethnologen verzekeren echter,
dat de feesten een essentieel onderdeel
vormen van het dorpsleven.
Tegen de bierkaai. Het Londense district
Poplar voerde het vorig jaar onbreek
bare straatverlichting in om geld te spa
ren. De balans voor de eerste zes maan
den is: 1.830 stuks van de verlichting
vernield door straatjongens die ijzeren
staven voor dit werk gebruikten. Ver-
vangingskosten 12.000 gulden.
Voor de vrede. David A. Morse, de direc
teur-generaal van de Internationale Ar
beidsorganisatie (I.L.O.), heeft zijn gis
teren gemelde ontslag ingetrokken. Hij
is van mening dat zijn aanwezigheid aan
het hoofd van I.L.O. gunstig is voor de
continuïteit in het beleid en de wereld
vrede.
Aardschokken. Woensdagochtend vroeg ;s
nabij Korinthe een krachtige aardschok
gevoeld de vijftigste in de afgelopen
drie dagen. Over persoonlijke ongeluk
ken of schade wordt niets gemeld.
Ezel. De Joegoslavische horlogemaker
Metod Bajc uit Ljubljana maakte in het
nationale museum een horloge open om
het na te kijken.Er zat een stukje pa
pier in, waarop in het Duits stond: „jij
ezel, waarom maakte je me open? Dit
horloge werd in 1846 gerepareerd. Alojz
Schuschek, Goudsmid."
