Geen klacht van Nederland
bij de Veiligheidsraad
Staatssecretaris Bot gaat
naar Nieuw-Guinea
HET WEER
Poging tot gesprek met
Indonesië in Brussel
Vice-premier Gizenga uit
Kongolese regering gezet
Relaas van een
gevangene
Ook aardgas in Drente
aangetroffen
Ook dr. Mohammed
Roem en Anak Agoeng
Agoeng gearresteerd?
VIJFTIEN WINNAARS
HOOFDPRIJS TOTO
Achttien missionarissen
in Kongo vermoord
De Quay doet Kamercommissie
vandaag vertrouwelijk verslag
„Oranje" en „Johan"
gaan niet naar
Nieuw-Guinea
£eë M 0 M%"ieforeifou êuyl
§8
47e JAARGANG NUMMER 62
WOENSDAG 17 JANUARI 1962
•-
DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING
Verschijnt dagelijks bek zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuidemJ.K(>sakjfcUitgave^?rafische^Jedriji^
SUÈDE DAMES- EN HERENJASJES
Zuidwestelijke wind
Uitdaging
Reacties in het
buitenland
In de krant van heden:
Het woord is aan
INITIA TIEF VAN PAR TICULIER
m
A rrestatiebevel
Regering licht Kamer in
Kantoon Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
IJmuider Courant
NEW YORK (Reuter) Volgens betrouwbare kringen in New York is Neder
land niet van plan het geschil over Nieuw-Guinea thans aan de Veiligheidsraad
voor te leggen. Het hoofd van de permanente Nederlandse vertegenwoordiging
bij de V.N., mr. Schürmann, heeft gisteren een onderhoud gehad met de voor
zitter van de raad, Sir Patrick Dean (Groot-Brittannië). Er zijn geen bijzonder
heden over hun gesprek meegedeeld. Mr. Th. Bot, de Nederlandse staatssecreta
ris voor Nieuw-Guinea, zal zondag in Nederlands Nieuw-Guinea aankomen voor
een kort bezoek. Bij zijn bezoek in april 1961, ter gelegenheid van de installatie
van de Nieuw-Guinea-Raad, verbleef hij vrijwel uitsluitend in Hollandia. Mr. Bot
zal nu enkele gebieden bezoeken, die bij vorige reizen nog niet werden bezocht.
De commandant van de Nederlandse
strijdkrachten op Nieuw-Guinea, schout
bij-nacht J. E. H. Reeser, heeft vandaag
mededelingen gedaan over hetgeen de In
donesische gevangenen bij hun ondervra
ging hebben losgelaten over de actie van
maandagavond.
De schout-bij-nacht gaf eerst een over
zicht van de actie en vertelde dat op het
radarscherm van een Neptune-vliegtuig
van de Nederlandse Marine echo's waren
opgevangen die zich met grote snelheid
in noordelijke richting verplaatsten. Ten
noorden van de Aroe-eilanden werd waar
genomen dat de echo's, nog steeds op vol
le snelheid, de twaalf-mijlsgrens vanaf de
kust van Nieuw-Guinea passeerden. Daar
na werden door een Nederlands marine
vaartuig Indonesische vaartuigen waarge
nomen. Een der Indonesische schepen
opende het vuur op het Neptune-vliegtuig.
Dit schip werd door een Nederlands fre
gat in brand geschoten en explodeerde na
derhand. Het treffen veranderde toen in
een felle achtervolging die op twaalf mijl
uit de kust werd gestaakt. De Nederland
se schepen keerden toen terug om over
levenden op te pikken.
Een gevangengenomen Indonesische ser
geant, aldus schout-bij-nacht Reeser, heeft
bij ondervraging verteld dat zijn eenheid
de sterkte had van een compagnie en dat
deze compagnie waarschijnlijk afkomstig
was van de Kei- of Tanimbar-eilanden.
De compagnie werd ingescheept aan
bóord van een groter schip, een in Ja
pan gebouwde havenboot. De sergeant ver
telde verder dat er één dag was geva
ren en dat men daarna drie dagen voor
anker was gegaan nabij Nederlands Nieuw-
Guinea. Hij verklaarde dat hij wist dat
zijn legereenheid bevelen had voor een mi
litaire actie tegen Nieuw-Guinea. Andere
gevangenen verklaarden hieromtrent het
zelfde. Nadat de laatste voorbereidselen
voor de aanval waren getroffen, arriveer
den er uit Soerabaja drie motortorpedo
boten die door Indonesich marine-perso
neel waren bemand, aldus de gevange
nen. Deze boten waren van de Jaquar-
klasse die in 1959 en 1960 op de West-
duitse werf van F. R. Lursen in Bremen
waren gebouwd.
De gevangengenomen Indonesiërs zijn
overgebracht naar Sorong. De officieren
en onderofficieren werden voor verhoor
naar Hollandia gebracht. Twee gewonden
zijn in een ziekenhuis opgenomen.
In een rede, die hij hield voor de com
missie die belast is met de uitvoering van
het bevel van het volk om West-Irian
te bevrijden", heeft president Soekarno
gezegd het noodzakelijk te achten, dat
er een machtige volksbeweging op de been
wordt gebracht na het gevecht tussen de
Nederlandse en de Indonesische oorlogs
bodems. Radio-Djakarta, dat de rede uit
zond, voegde hieraan toe, dat reeds drie
miljoen Indonesiërs zich als vrijwilligers
hebben aangemeld.
Kolonel Sukawati zei in zijn antwoord
aan Soekarno, dat het incident „uitgelokt
door de Nederlanders, verre van de moed
der Indonesiërs te verzwakken, alleen
maar hun vijandschap jegens de Neder
landers zal doen toenemen". Dit incident,'
aldus Sukawati, wordt door de Indone
siërs beschouwd als een uitdaging, en zij
zijn bereid om de handschoen op te ra
pen.
Reuter meldt uit Bandoeng dat de Pa
poea-student Frits Kirihio, die kort gele
den uit Nederland naar Indonesië is ge
gaan tot verslaggevers heeft gezegd, dat
hij verwacht, dat bij een Indonesische in
vasie in Nederland-s Nieuw-Guinea de Ne
derlanders ongeveer drie maanden ver
zet kunnen bieden.
Maarschalk Abdel Hakim Amer, vice-
president van de Verenigde Arabische
Republiek, die een bezoek aan Djakarta
brengt, heeft verklaard dat zijn volk en
zijn regering achter Indonesië staan in de
strijd om Westelijk Nieuw-Guinea aan de
Nederlanders te ontrukken, „juist zoals
Indonesië onze strijd steunt om Palesti
na terug te winnen". Men verwacht dat
hij het antwoord van president Nasser zal
overbrengen aan president Soekarno op
De n.v. Nederlandse Aardolie Maat
schappij te Oldenzaal, een gezamenlijke
onderneming van de Koninklijke Shell
Groep en de Standard Oil Company (New
Jersey), heeft bij haar exploratieve arbeid
in Nederland op haar boring te Annerveen
(Drente) een gasvoerende laag aangetrof
fen. Op dit moment worden produktieproe-
ven genomen, zodat aangaande de grootte
van het reservoir nog geen gegevens be
kend zijn, zo deelt de directie mede.
„Het aardgas, dat in schier onbegrensde
ïoeveelheden en van een uitermate goede
cwaliteit naast onze voordeur wordt gevon
den, kan voor het noorden wellicht aan
leiding worden tot een ontwikkeling, die
te vergelijken zal zijn met de ontwikkeling
in Zuid-Limburg, waar de steenkool basis
is geworden van een zeer belangrijke che
mische industrie. Ik heb er vertrouwen ,n,
dat Groningen volop in de gelegenheid ge
steld wordt op de voordeligste wijze te
profiteren van deze prachtige vondst, die
zoveel voor de toekomst belooft." Aldus de
voorzitter van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Groningen, de heer J.
G. Harkema in zijn gisteren uitgesproken
nieuwjaarsrede.
Advertentie
BAREST HAARLEM TEL 13439
LEIOSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
Verwachting tot morgenavond:
Plaatselijk enkele buien, maar
ook verspreide opklaringen. Ma
tige tot krachtige, aan de Wad-
denkust nog tijdelijk harde zuid
westelijke wind. Dezelfde tem
peraturen als vandaag of iets
lagere.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
diens verzoek de doorvaart van Neder
landse oorlogsschepen door het Suezka-
naal te verbieden.
De Indonesische regering heeft een gro
te scheepswerf in Djakarta opdracht ge
geven schepen te bouwen „zonder orders
af te wachten". De werf behoort aan de
Indonesische Scheepsbouw Onderneming,
die voor de nationalisatie „Het Verenigd
Prauwenveer" heette. Op de werf wor
den gewoonlijk kustvaarders gebouwd.
Lincoln White, de woordvoerder van hét
Amerikaanse departement van Buiten
landse Zaken, heeft gezegd, dat Neder
land en Indonesië zonder verder uitstel
nauw zullen moeten samenwerken voor
een vreedzame regeling van het geschil
en dat zij daarbij ook de medewerking
van de V.N. moeten zoeken om verdere
incidenten te vermijden.
In Washington hebben hoge ambtenaren
een schatting gemaakt van de relatieve
sterkten der strijdkrachten van beide par
tijen. Zij kwamen tot de slotsom, dat
men in Indonesië vermoedelijk niet gaar
ne tot een aanval zal overgaan vóór het
eind van 1962, na de ontvangst van meer
wapenen van het Sovjet-blok.
Volgens welingelichte kringen in Londen
steunt de Britse regering, zonder zich
rechtstreeks in de kwestie te mengen, de
pogingen van Oe Thant om een vreedza
me oplossing van het geschil te bereiken.
Op het Britse ministerie van Buitenland
se Zaken, waar men nauwe contacten on
derhoudt met Nederland, Indonesië en de
V.S. weigert men elk officieel commen
taar op het incident. Men is echter van
mening dat dit geen Indonesische invasie
poging betrof.
Het Australische kabinet is bijeen ge
weest om te spreken over het incident
in de wateren van Nieuw-Guinea. Na af
loop werd echter geen verklaring uitge
geven.
Australië wil niet aan een oorlog over
westelijk Nieuw-Guinea deelnemen zonder
de hulp van Engeland en Amerika, aldus
waarnemers. Volgens de „Sydney Sun'
zal Australië toegang verlenen aan Ne
derlandse staatsburgers die voor Indonesi
sche aanvallen op westelijk Nieuw-Guinea
vluchten. Het departement van immigra
tie zal volgens het blad aanvragen van
Nederlandse vluchtelingen om zich blij
vend in Australië te vèstigen, in overwé-
ging nemen.
Weerrapporten 1, 2
Agenda van IJmond en Haarlem 2
Uit het binnenland 2, 7
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws 3, 7
Langs sluizen en havens4
Uit stad en omgeving 4, 5
In de Vishal en op zee5
Kunst 7
Horen en 7Aen 7
Feuilleton 9
Panda en andere beeldverhalen.9
Economisch nieuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 11
Sport 13
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
DJAKARTA (AP) De Indonesiscae
militaire autoriteiten hebben enkele politie
ke leiders van ontbonden oppositiepartijen
gearresteerd nu de politieke spanning rond
om het geschil over westelijk Nieuw-Gui
nea zozeer is toegenomen, aldus zeggen
welingelichte zegslieden. Tot de gearres
teerde politici behoren oud-premier
dr. Soetan Sjahrir, leider van de ver
boden Indonesische socialistische partij, en
dr. Mohammed Roem, oud-minister van
Buitenlandse Zaken. Verder zijn vooraan
staande leden van de rechtse Masjoemi-
partij in hechtenis genomen. De militaire
autoriteiten willen de berichten bevestigen
noch ontkennen. Verondersteld wordt, dat
de bewuste politici in verband met subver
sieve activiteiten gearresteerd zijn.
Voorts zijn naar verluidt gearresteerd
Prawoto, de vroegere voorzitter van de
verboden Masjoemi-partij en Soebadio, een
voormalig parlementslid en een vooraan
staande autoriteit in de ontbonden socialis.
tische partij.
Nasoendiön, vroeger algemeen secreta
ris van de Masjoemi-partij en Anak
Agoeng Agóeng, ex-minister van Buiten
landse Zaken, ex-ambassadeur in Frank
rijk en een volgeling van de socialistische
partij, zouden eveneens gearresteerd zijn.
Het arrestatiebevel is ondertekend door
het hoofd van de militaire politie, kolonel
Sudirgo. Het bevel, waarvoor geen specia
le reden gegeven wordt, droeg slechts de
aanduiding: „Moeten voor de stafchef van
het leger geleid worden." De arrestaties
hadden gisteren in de vroege morgenuren
plaats. De Masjoemipartij en de socialis
tische partij werden op 17 augustus 1960
door president Soekarno verboden.
Voor de hoofdprijs van de sporttoto van
deze week, ten bedrage van f 288.09-3
komen vijftien personen in aanmerking,
die ieder ruim 19.000.zullen ontvangen.
De totoformulieren van deze deelnemers
zijn reeds door de sporttoto gecontroleerd.
Voor de tweede prijs van 157.142.
komen 215 wedders in aanmerking, waar
van één met twee kolommen. Zij ontvan
gen ieder ongeveer 724. De extra prijs
voor- de gelijke spelen van f 78.571.valt
uiteen in 110 delen. Deze gelukkigen ont-
gen ieder ongeveer 714.
OESOEMBOERA (Roeanda Oeroendi)
(AFP) Gisteren is te Oesoemboera, in
het Belgische mandaatgebied van Roean
da Oeroendi, vernomen dat leden van mi
litaire eenheden uit Stanleystad, die onder
het gezag van de Kongolese-vice-premier
Gizenga stonden, te Kongolo, in Noord-Ka-
tanga, achttien missionarissen van de con
gregatie van de Heilige Geest hebben ver
moord. Dit is medegedeeld door mgr. Ma-
la Noel, die zich thans te Boekavoe, in
de provincie Kivoe, bevindt en door enke
le missionarissen, die aan de moordpartij
wisten te ontkomen.
Een jonge seminarist van het seminarie
te Kongolo heeft een ooggetuigeverslag
van de moordpartij gegeven.
Volgens de seminarist namen de troepen
van de centrale regering wraak, omdat de
missionarissen openlijk instemming had
den betoond over het afslaan van de aan-
Leonardi da Vinei:
Al onze kennis heeft haar oorsprong
in ons gevoel.
val van de centrale troepen op de stad
op 28 december door de Katangaanse gen
darmerie.
Toen de centrale troepen de stad drie
dagen latei' veroverden zouden de missio
narissen zijn aangeklaagd door leden van
de Baloebakat jeugdorganisatie, die aan
hangers zijn van de centrale regering.
Alle priesters zouden op oudejaarsdag
in Kongolo gevangen zijn genomen, aldus
de seminarist. De centrale troepen namen
hen mee naar het militaire kamp, waar
zij de nacht hebben doorgebracht. De vol
gende dag werden de priesters doodge
schoten na te zijn geslagen en vernederen
de handelingen te hebben ondergaan.
De minister-president en de minister
van Buitenlandse Zaken hebben de vo
rige week aan particuliere tussenper
sonen meegedeeld, dat zij bereid waren
een in het buitenland geaccrediteerde
Indonesische ambassadeur (gedoeld
wordt op de heer Zain in Washington) te
ontvangen. Dit op voorwaarde dat deze
een verzoek daartoe zou doen. Het ge
sprek zou moeten dienen om de ambas
sadeur de gelegenheid te geven de twee
Nederlandse ministers in kennis te stel
len van de Indonesische inzichten over
het probleem-Nieuw-Guinea.
Dit is van officiële zijde in Den Haag
meegedeeld, naar aanleiding van pers
berichten over contacten, die particu
lieren hebben trachten te leggen tussen
de Nederlandse regering en Indonesi
sche regeringsvertegenwoordigers.
Dit gesprek tussen Zain en de heren De
Quay en Luns heeft echter niet plaats ge
had, omdat naar het schijnt de Indonesi-
LEOPOLDSTAD (Reuter) De Kongo
lese minister-president, Adoela, heeft gis
teren in Leopoldstad meegedeeld dat de
Loemoenbistisehe leider Gizenga niet
langer deel van de regering uitmaakt. Gi
zenga was vice-premier. Adoela deelde op
een persconferentie mee, dat in de oost
provincie een proces tegen Gizenga aan
hangig is gemaakt. De voormalige vice-
premier wordt er van beschuldigd verant
woordelijk te zijn voor het bloedvergieten
en de opstand in het afgelopen weekeind
in Stanleystad.
Regeringstroepen onder bevel van gene
raal Loendoela bewaken Gizenga. Zij heb
ben een cordon om zijn woning gelegd. Hij
zal daar blijven tot het vooronderzoek is
afgelopen.
De premier verwachtte, dat het parle
ment zal besluiten Gizenga's parlementai
re onschendbaarheid op te heffen al zal
de regering een daartoe strekkend ver
zoek niet indienen.
Gizenga heeft zijn plaats in het kabinet
verloren na de maandag tegen hem aan
genomen motie van afkeuring. Volgens de
basiswet verliest een lid van de regering
zijn zetel in het kabinet na een dergelijke
motie. Het besluit waarbij hij uit de re
gering wordt gezet, is door president Ka-
savoeboe getekend
Adoela deelde mee spoedig een nieuwe
vice-premier te zullen benoemen, omdat
hij veel behoefte heeft aan iemand met
wie hij nauw kan samenwerken. In ant
woord op vragen zei hij dat Gizenga's op
volger gekozen zou kunnen worden uit de
rijen van de Conakat-partij van de rege
ringsleider van Katanga, Tsjombe.
Van diplomatieke zijde werd vernomen
dat de Kongolese minister-president, Adou-
la, de provinciale regering van de oost
provincie heeft verzocht vice-premier Gi
zenga te arresteren en een onderzoek in
te stellen. Adoela is, zo zei men, van oor
deel dat de provinciale autoriteiten de
zaak-Gizenga moeten regelen, omdat de
zaak zich in Stanley stad heeft afgespeeld.
Verder zei men dat Adoula ook vreest
dat Gizenga's aanwezigheid kan leiden tot
relletjes in de straten van Leopoldstad en
tot incidenten in het parlement.
Een woordvoerder van de Verenigde Na
ties heeft dinsdag meegedeeld dat niet
langer Ethiopische UNO-soldaten de wacht
houden bij Gizenga's woning te Stanley
stad, maar soldaten van de Kongolese ge
neraal Loendoela. De Ethiopische militai
ren zijn teruggetrokken tot op tweehon
derd meter van Gizenga's huis en worden
paraat gehouden om zo nodig in te grij
pen.
E en grote groep Ambonezen wil het
Ambonezenkamp Graetheide in Gè-
leen niet verlaten. Er staan reeds enige
tijd 32 mooie woningen in Geleen, die
door het rijk voor deze Ambonezen
werden gebouwd en ingericht, leeg,
Slechts 8 van deze woningen zijn tot
nu toe bewoond. Voor de splinter
nieuwe woningen behoeven de Ambo-
S <V WWm* y<: C--
nezen slechts een huur van f 3,per
week te betalen en dat is niet veel
meer dan dat zij thans voor hun krot
ten betalen. Maar niettemin staan de
woningen in de Potterstraat leeg tot
grote ergernis van alle woningzoeken
den. Boven: Een gedeelte van het
Ambonezenkamp Graetheide. Onder:
Enkele van de 32 woningen.
sche regering er niet in heeft willen toe
stemmen. Een verzoek om het onderhoud
van Indonesische zijde heeft de Neder
landse tussenpersoon niet bereikt.
Het Algemeen Dagblad weet te melden,
dat afgelopen vrijdag in Brussel een ge
sprek is gevoerd tussen de Nederlandse
tussenpersoon (Den Haag spreekt van
.particuliere personen") en de Indonesi
sche ambassadeur in Bonn met enkele
van diens medewerkers. De Nederlandse
tussenpersoon zou een Amsterdamse pu
blicist zijn. De bedoeling van het gesprek
zou zijn geweest het voorbereiden van de
ontmoeting tussen Zain en de Nederland
se ministers. Het idee voor dit gesprek
zou afkomstig zijn van de Indonesische
ambassade te Bonn.
In hoeverre de maritieme schermutse
ling van maandag de Nederlands-Indone
sische ontmoeting waarop het gesprek
in Brussel van vrijdag, ondanks het feit
dat Zain niet naar Europa is gekomen,
toch enig uitzicht schijnt te hebben gege
ven in de weg staat, is niet bekend.
In de Tweede Kamer heeft voorzitter
Kortenhorst gistermiddag, kort na het be
gin van de vergadering, meegedeeld, dat
minister-president De Quay vandaag aan
de vaste commissie van Buitenlandse Za
ken schriftelijk verslag zal doen van de
feiten en omstandigheden die zich sinds
het Kamerdebat van 2 januari rond de
kwestie-Nieuw-Guinea hebben voorgedaan.
Deze uiteenzetting zou een vertrouwelijk
karakter dragen.
Of hieruit een openbare verklaring zal
voortvloeien is niet bekend. Voorzitter Kor
tenhorst achtte de ongerustheid van de
heer Bakker (C.P.N.) over het feit, dat
Kamer met een eventuele ongunstige ont
wikkeling van de kwestie-Nieuw-Guinea
in het vooruitzicht, donderdag op reces
hoopt te gaan, ongegrond.
In ieder geval, aldus de voorzitter, ein
digt de week niet op donderdag. De Ka
mer heeft verder niet over Nieuw-Guinea
gepraat. Zij wilde eerst de mededelingen
van de regering aan de commissie van
Buitenlandse Zaken (waarin de C.P.N. niet
vertegenwoordigd is) afwachten. De heer
Burger (P.v.d.A.), die ook het woord had
willen voeren, zag hiervan nu af.
De directeur van de stoomvaart maat
schappij Nederland heeft berichten tegen
gesproken, volgens welke twee schepen
van de maatschappij, de „Oranje" en de
„Johan van Oldenbarneveldt" in Australi
sche havens in gereedheid zouden worden
gehouden voor een mogelijke evacuatie
van vrouwen en kinderen uit Nieuw-Gui
nea. Hij voegde hieraan toe, dat de Ne
derlandse regering de scheepvaartmaat
schappij zelfs niet met een suggestie van
een dergelijke strekking had benaderd.
De „Oranje" bevindt zich ergens tussen
Wellington en Papette in de Stille Oceaan.
Het schip is op thuisreis. De „Johan van
Oldebarneveldt" is in Oakland, Nieuw Zee
land, aangekomen.
V*.
s
:v
fiMM
