Oe Thant doet een dringend beroep op regeringen
in Den Haag en Djakarta
HET WEER
Officieel rapport over
zeegevecht bij N.-Guinea
Soedarso vermist
na zeegevecht
Gerrit Achterberg
overleden
Snel antwoord verlangd op zijn
aanbod als vredestichter
op te treden
Antwoord aan
Oe Thant
Amerikanen sturen
raket naar de maan
Spoorwegen vragen
tariefverhoging aan
Twee Nederlanders
onder slachtoffers
m
Indonesiërs hadden opdracht
tot landing bij Kaimena
Plv. Stafchef van de
Indonesische marine
Ook Sultan Hamid
gearresteerd
A?ê'M0RRIS "éefore you êuy!
47e JAARGANG NUMMER 63
DONDERDAG 18 JANUARI 196^
DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMÜIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMCEVING
REGEN- EN TWEEDJASSEN
Aanvankelijk
opklaringen
De moord in Kongolo
ln de krant van heden:
Terug uit Nieuw-Guinea
Het woord is aan
r
0
Kantoon Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd, Telef. 15295.
IJmuider Courant
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V„ Grote Houtstraat 93. Haarlem Directie: P. W Peereboom en Mr. H. C. van de, Mije
(Van onze kunstredacteur)
Gerrit Achterberg, Nederlands groot
ste dichter, is gisteravond vlak voor
thuiskomst in zijn woning te Leusden
op 56-jarige leeftijd aan een hartaanval
bezweken.
De begrafenis zal maandag a.s. te
één uur op de begraafplaats Rusthof te
Amersfoort plaats hebben.
Gerrit Achterberg werd 20 mei 1905 in
Langbroek geboren. Hij debuteerde in 1926
in Elseviers Weekblad. Hij publiceerde de
volgende bundels „Afvaart" (1931), „Eiland
der ziel" (1939), „Dead End" (1940), „Os
mose" (1941), „Thebe" (1941), „Reiziger doet
Golgotha" (1943), „Huis" (1943), de rijm
prent Schaatsenrijder (1944) en „Kleine ka-
ballistiek voor kinderen" (1944), „Meisje"
(1944), „Morendo" (1944), „Sintels" (1944),
„Eurydice" (1944), „Sphinx" (1945), „Li
miet" (1945), „Energie" (1946), „Existentie"
(1946), „Stof" (1946), „Radar" (1946), „En
Jezus schreef in 't zand" (1947), „Doorn
roosje" (1947), „Sneeuwwitje" (1949),
„Hoonte" (1949), „Woord" (rijmprent, 1950),
„Mascotte" (1950), „Cenotaaf" (1953), „Ode
aan Den Haag" (1953), „Ballade van de gas
fitter" (1953), „Autodroom" (1954), „Spel
van de wilde jacht" (1957), „Vergeetboek"
(1960). Zijn oeuvre is verzameld in vier
delen „Cryptogamen".
In 1950 verwierf hij de staatsprijs P. C.
Hooftprijs voor „En Jezus schreef in 't
zand", in 1954 de poëzieprijs van de stad
Amsterdam voor „Ballade van de gasfitter'
en in 1959 de Constantijn Huygensprijs
(voor een oeuvre) van de gemeente Den
Haag.
„Symbolen worden tot cymbalen in de
ure des doods" schreef Gerrit Achterberg
in zijn gedicht „Werkster". In het uur van
de dood wordt het zinnebeeld zin. wordt
het onvolledige overvolledig. Achterberg
heeft met zijn poëzie de gestorven geliefde
over de grens van dood en tijd trachten te
bereiken. Hij heeft haar bereikt. Aafjes
schrijft: „Men ontmoet in dit oeuvre twee
koningskinderen, maar nooit was het water
zo diep tussen hen. Voor het normale ge
voelsvermogen is dit raadselachtige water
zelfs zo diep, dat men nooit zou willen
geloven dat deze twee één ogenblik bij
elkander konden komen, indien niet de
poëzie van Achterberg dit zwart op wit
bewees". Achterberg is thans in de eeuwig
heid waarmee hij steeds heeft verkeerd.
Hij leefde altijd naar het volgende vers.
Hij heeft het laatste nu gevonden Hij is in
het geheim dat de taal achterhoudt en
waaraan hij mét de taal heeft geraakt. Hij
hoorde eigenlijk niet bij ons. Hij kende de
klank van de cymbalen.
„De sterren staan tussen ons in gezakt
We vinden bij de hemel onderdak.
Er is hier plaats en tijd genoeg voor
beiden"
(„Tabor" uit Spel van de wilde jacht")
Advertentie
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
Verwachting tot morgenavond:
Koudere nacht met opklaringen
en zwakke tot matige wind tus
sen west en zuidwest. Morgen in
de loop van de dag toenemende
bewolking met later van het
westen uit enige regen. Krach
tige, aan de kust mogelijk to(
hard toenemende zuidwestelijke
wind. Ongeveer dezelfde tem
peraturen als vandaag.
Volledige weerrapporten op pagina twee
NEW YORK (AP en Reuter) De secretaris-generaal van de Verenigde
Naties, Oe Thant, heeft een dringend beroep gedaan op Nederland en Indonesië
zijn diensten als vredesstichter in het geschil over de toekomst van Nieuw-
Guinea te aanvaarden. Hij deed ook een beroep op president Soekarno en pre
mier De Quay zich te onthouden van elke overhaaste actie als gevolg van het
zeegevecht van maandag voor de zuidkust van Nieuw-Guinea. Thant is meer
dan een week betrokken geweest in intensieve besprekingen achter de schermen
over de kwestie-Nieuw-Guinea. Hij heeft woensdag een onderhoud gehad met
mr. C. W. A. Schürmann, het hoofd van de permanente Nederlandse vertegen
woordiging bij de V.N., en met Soekardjo Wirjopranoto, het hoofd van de
Indonesische afvaardiging. Eerder had Oe Thant gesproken met de leider van
de Amerikaanse V.N.-vertegenwoordiging, Adlai Stevenson, eveneens over de
kwestie-Nieuw-Guinea. Oe Thant zal morgen ten huize van Stevenson in New
York een onderhoud hebben met president Kennedy.
In zijn gelijkluidende telegrammen aan president Soekarno en minister-president
De Quay vroeg Oe Thant, de permanente vertegenwoordigers van beide landen
opdracht te geven met hem de mogelijkheden van een vreedzame oplossing van de
gehele kwestie te bespreken in overeenstemming met de doelstellingen en beginselen
van het Handvest der Verenigde Naties. Hij vroeg een zeer dringende overweging
van dit beroep en een spoedig antwoord. Ook het Amerikaanse departement van
Buitenlandse Zaken heeft er by Nederland en Indonesië op aangedrongen, „snel en
positief" te reageren op het verzoek van de V.N.-secretaris-generaal. Er bestaat
volgens het departement duideiyk een mogelijkheid tot een vreedzame regeling
van de kwestie-Nieuw-Guinea.
De Nederlandse regering heeft naar aan
leiding van het telegram van de secretaris
generaal van de V.N., na kort beraad be
sloten een spoedig en positief antwoord
te zenden.
WASHINGTON (AFP) De V.S. zullen
over enige dagen proberen een houder met
apparatuur op de maan te plaatsen, aldus
is vandaag in Washington vernomen. Voor
deze proef wordt gebruik gemaakt van de
raket Ranger 3 waarvan de eerste trap
een Atlas- en de tweede een Agena B-ra
ket is.
Vernomen wordt dat mr. Schürmann
slechts acht minuten met Oe Thant ge
sproken heeft. Soekardjo was drie kwar
tier bij hem.
De Indonesische afgevaardigde zei na
derhand, dat hij geen instructies had om
de door Oe Thant voorgestelde besprekin
gen te beginnen. „Wij zullen enkele da
gen paoeten wachten," zei hij.
Van Oe Thant's voorstel zei hij: „Het
is de Indische resolutie". India heeft in
november voorgesteld, Jat de algemene
vergadering er bij Indonesië en Nederland
op aandringt over hun geschil te onder
handelen overeenkomstig de beginselen
van het Handvest der Verenigde Naties.
Vóór zijn bezoek aan de secretaris-ge
neraal zei ambassadeur Soekardjo dat In
donesië een soepele houding aannam,
maar dat het alleen voor onderhandelin
gen was op basis van een overdracht van
het omstreden gebiedsdeel door de Neder
landers aan de Indonesiërs. Op de vraag
of Indonesië erop stond vóór het begin van
de onderhandelingen van de Nederlanders
dg toezegging te krijgen dat het gebied
overgedragen zou worden, zei hij„Min
of meer".
DJAKARTA (AP) „Indien secretaris
generaal Oe Thant geen formule kan vin
den voor een regeling van het geschil met
Nederland, dan wordt een invasie van
Nieuw-Guinea noodzakelijk". Een Indone
sische zegsman formuleerde zo het stand
punt van de regering nadat het kernkabi
net gisteren bijeen geweest was. Hij zei
dat het kabinet steeds meer overhelt naar
de overtuiging dat oorlog over Nieuw-Gui
nea onvermijdelijk zal zijn. De weigering
van Nederland om te praten met als uit
gangspunt de overdracht van het bestuur
over Nieuw-Gumea aan Indonesië en het
marineincident van maandag hebben, al
dus de zegsman, het kabinet overtuigd
dat het Nederland ernst is met zijn steeds
militanter houdihg tegenover Indonesië.
,Dit heeft", zo zei hij, „een einde ge
maakt aan de tweespalt in het kernkabi
net tussen hen die in ieder geval eerst
nog met Nederland wensten te praten en
zij die eisten dat nu naar de wapenen ge
grepen moest worden. Het kabinet heeft
echter geen tijdslimiet gesteld voor een
beslissing in de kwestie."
Personen die in nauw contact staan met
de leden van het kernkabinet zeiden dat
het kabinet van mening is dat alleen Oe
Thant een formule kan vinden om Neder
land en Indonesië aan de conferentietafel
te brengen.
De Indonesische regering heeft inmid
dels de secretaris-generaal van de V.N.
een gedetailleerd rapport gezonden over
het vuurgevecht tussen Nederlandse en
Indonesische oorlogsschepen bij Nieuw-
Guinea. De minister van Buitenlandse Za
ken, Soebandrio, zond Oe Thant bovendien
een boodschap, waarvan de inhoud niet
bekend is.
In het rapport van de regering aan Oe
Thant worden de beschuldigingen her
haald volgens welke Nederlandse oorlogs
schepen de Indonesische marinevaartui
gen in volle zee hebben aangevallen.
De Indonesische ambassadeur in India,
Moekarto Notowidigdo, heeft woensdag
verklaard, dat elke inmenging in een oor
log tussen Nederland en Indonesië over
westelijk Nieuw-Guinea tot een wereldoor
log zou leiden. „Wij hopen dat geen enkel
land zo dwaas zal zijn ofn zich in dit con
flict te mengen. Als dat toch gebeurt zal
dat een wereldoorlog tot gevolg hebben. In
donesië zal dan namelijk gedwongen wor
den zich tot een of ander land te wenden
om hulp", zei hij.
De militaire commandant van Zuid-Ce
lebes heeft volgens een mededeling van
Radio-Djakarta vei-klaard, dat de voorbe
reidingen voor de „bevrijding" van West-
Nieuw-Guinea thans zijn voltooid. Volgens
ditzelfde bericht is met het bestuur van
West-Nieuw-Guinea reeds belast de gou
verneur van de Molukken, Mohamad Pa-
dang.
Het Suezbanaal.
In Cairo is geen officieel commentaar
gegeven op berichten uit Djakarta dat de
minister van Defensie van de V.A.R., veld
maarschalk Abdel Hakim Amer, de Indo
nesiërs verzekerd heeft dat het Suezkanaal
gesloten zal worden voor Nederlandse oor
logsschepen in geval van vijandelijkheden
om Nieuw-Guinea. Het Engelse blad „The
Times" schrijft dat een Egyptische wei
gering om Nèderlandse oorlogsschepen op
weg naar Nieuw-Guinea door het Suezka
naal te laten gaan. een inbreuk op het in
ternationale recht en woordbreuk van de
kant van president Nasser zou zijn.
De Nederlandse Spoorwegen hebben aan
de minister van Verkeer en Waterstaat
toestemming gevraagd de tarieven voor
het personenvervoer te verhogen. Het mi
nisterie van Verkeer en Waterstaat heeft
dit verzoek met gunstig advies doorgezon
den naar het ministerie van Economische
Zaken. Deze tariefverhoging houdt mede
verband met de gestegen kosten, die nog
verhoogd zullen worden door de verbete
ring van de arbeidsvoorwaarden van
het NS-personeel per 1 april wanneer het
reglemént dienstvoorwaarden (RDV) wordt
herzien. Aangenomen mag worden dat de
wens om een sluitende exploitatierekening
te verkrijgen hierbij eveneens een grote
rol speelt.
Bij de moord op de missionarissen in
Kongolo zijn twee Nederlanders omge
komen. Het zijn de 29-jarige priester Wal
ter Gillij ns uit Zutphen en de 61-jarige
broeder Bernulphus Heemskerk uit Me-
demblik. Beiden behoorden tot de congre
gatie van de paters van de Heilige Geest.
Volgens berichten uit Djakarta hebben
zich in geheel Indonesië drie miljoen
vrijwilligers aangemeld voor de „be
vrijding" van Nederlands Nieuw-
Guinea. Op deze radiografisch over
gebrachte foto ziet men een deel van
de drie miljoen, dat in Djakarta wordt
gedrild. De mannen, gecamoufleerd
met twijgen en bladeren, dragen stok
ken in plaats van geweren. (Telefoto)
Weerrapporten 1, 2
Uit het binnenland 2
Agenda van IJmond en Haarlem 2
Buitenlands nieuws3
Van Dag tot Dag 3
Op de Praatstoel3
De Kleine Wereld.3
Kunst 4
Horen en Zien 4
Uit stad en omgeving .5, 6, 7
In de Vishal en op zee7
Feuilleton 9
Panda en andere bccldverhalén9
Economisch nieuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 11
Sport 13
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
Met de „Zuiderkruis" zijn woensdag
repatrianten uit Nieuw-Guinea in de
Amsterdamse haven aangekomen.
(Zie ook pagina 2)
Auerbach:
Het is fataal, zijn innerlijk te kleaen
zoals de mode het wenst.
'ifX
DEN HAAG. Het ministerie van
Defensie heeft heden een officieel com
muniqué uitgegeven oyer het zeegevecht
van maandag in de wateren van Nieuw-
Guinea. Daarin wordt gezegd dat uit
mededelingen van geredde Indonesische
onderofficieren is gebleken, dat hun op
dracht was in de omgeving van Kai-
mana te landen en daar het Nederlandse
gezag te liquideren, waartoe de motor
torpedoboten de troepen van de Indone
sische landmacht via de rubberboten
moest afzetten.
In het communiqué wordt voorts gede
tailleerd uiteengezet hoe het incident tus
sen de Nederlandse en Indonesische zee-
strijdkrachten zich heeft toegedragen:
Een Nederlands verkenningsvliegtuig had
maandagavond ten 20.05 in peiling 222
graden (zw) vanuit vlakke hoek (Z 4 gra
den 26 minuten O 135 graden 13 minuten),
op een afstand van 58 mijl vandaar een
radarcontact op zijn scherm.
Dit contact splitste zich, waaruit bleek
dat het meer dan één object was. De koers
van het contact was ongeveer 337 graden
(NNW). Het fregat „Evertsen" ging ten
20.51 uur onderzoeken wat zich ter plaat
se bevond. Het fregat „Kortenaer" meld
de om 21.43 uur drie schepen op een af-
stand van 25 mijl van de Vlakke Hoek in
peiling 222 graden van daaruit.
Een visuele waarneming van het vlieg
tuig gaf om 22.08 uur op een afstand van
12 mijl uit de kust nabij vlakke hoek drie
motortorpedoboten aan. Deze motortorpe
doboten bleken uit de gecombineerde
scheeps- en vliegtuigwaarnemmgen een
snelheid te hebben van ongeveer 31 a 32
mijlen en een koers recht de kust in. De
Mtb's begonnen op het vliegtuig te schie
ten waarna de „Evertsen" het vuur beant
woordde Om 22.15 uur nam de „Korte
naer" eveneens deel aan het vuren. Ge
durende dit treffen werd een der Mtb's,
nog steeds ongeveer 30 mijl varende, om
22.30 uur in brand geschoten. Het schip
voer nog gedurende de volgende 20 minu
ten brandend door en zonk om 22.50 uur.
De „Evertsen" en „Kortenaer" hielden
contact met de overgebleven 2 mtb's,
waarbij de „Evertsen" om 23.47 uur voor
de laatste maal vuurde. De beide mtb's
verdwenen in zw-richting.
De „Evertsen" pikte daarna 52 overle
venden op. De commandant der strijd
krachten in N.-Guinea gaf vervolgens op
dracht de resterende Indonesische mtb's
ongemoeid te laten, indien deze zouden te
rugkeren om naar overlevenden te zoeken.
De doden zijn te Kaimana begraven op
16 januari.
Vier ernstig gewonden zijn op 16 januari
naar Biak overgevlogen en daar in het hos
pitaal opgenomen. Negen onder-officieren
zijn op 17 januari naar Hollandia overge
bracht. Negenendertig manschappen zijn
voorlopig naar Sorong overgebracht.
Uit de mededelingen van de geredde
onderofficieren blijkt dat de actie op de
zuidkust van N.-Guinea werd ondernomen
door drie mtb's van de Jaguarklasse, ter
wijl een vierde mtb achter bleef bij de
tender „Multatuli", ten anker liggend bij
het Indonesische eiland Udjer (Aroe-eilan-
den).
De mtb's waren op 9 januari uit Djakar
ta vertrokken. Zij hadden boven hun nor
male bemanning 21 man van de water-
transportdienst aan boord, alsmede per
schip vijf zespersoons rubberboten met
bijbehorende motoren.
Uit een in beslag genomen document
blijkt, dat de scheepsbemanning van de
„Matjan Tutul" (de tot zinken gebrachte
mtb) 45 man bedroeg. Daarenboven wa
ren ruim 100 man Indonesische land
machttroepen over de drie mtb's ver-
De commandant van de „Matjan Tutul'
waren 35 man landmachttroepen inge
scheept, bewapend met een 2 inch mor
tier, 4 machinepistolen, 3 brens, 28 ge
weren en 3 radio-ontvangers. Zij waren
voorzien van voeding voor 20 dagen.
De commandant van de „Matjan Tut!
kapitein Wiratno, is gesneuveld. Tevens
bevond zich aan boord commodore Soe-
dardo van de Indonesische marine. Deze
behoort niet tot de overlevenden.
Uit mededelingen is voorts gebleken,
dat aan boord van de „Hafiman", de
voorste motortorpedoboot, een zekere ko
lonel Domo was, die commandant van de
actie zou zijn. De achterste mtb heeft
het vuur op het Nederlandse vliegtuig ge
opend, toen dit parachutefakkels af-
wierp. Hierna hebben beide andere mtb's
eveneens het vuur geopend.
De „Matjan Tutul" werd getroffen in
het achterschip in de munitiebergplaats,
raakte in brand en zonk na enige tijd.
DJAKARTA (AFP) Een woordvoer
der van de generale staf van de Indone
sische marine heeft donderdagmorgen
bekendgemaakt, dat de plaatsvervan
gend stafchef van de marine, kapitein
ter-zee Soedarso, na het treffen tussen
Nederlandse en Indonesische oorlogs
schepen aan de zuidkust van Nederlands
Nieuw-Guinea als vermist is opgegeven.
Kapitein-ter-zee Soedarso voerde het
bevel over de motortorpedoboot „Ma-
dian Tutul", die in het gevecht tot zin
ken werd gebracht. Het is in Djakarta
nog niet bekend, of Soedarso is gesneu
veld of dat hij tot de krijgsgevangenen
behoort.
De woordvoerder verklaarde, dat de
aanwezigheid van de plaatsvervangend
stafchef aan boord van het Indonesische
schip een bewijs vormt, dat de Indone
sische eenheden geen agressieve bedoelin
gen hadden. Het is ondenkbaar, zo voeg
de hij er aan toe, dat zo'n kleine groep
van drie motortorpedoboten onder direc
te leiding van de plaatsvervangend staf
chef zou worden geplaatst, als men met
een zoveel sterkere vijand te maken heeft
De woordvoerder zei dat de Indonesische
schepen een „routine-patrouilletocht"
maakten.
De drie schepen maakten een patrouil-
letocht in open water, om het peil van
de waakzaamheid op te voeren. Het feit,
dat de commandeur aan boord was, toont
duidelijk de sterke geestkracht van de
Indonesische leiders, wanneer een com
mandeur zich aan boord van zo'n klein
schip kan bevinden, aldus de verklaring
„De houding van de plaatsvervangend
stafchef duidt op een grote verantwoor
delijkheid voor de marine en de natie,
hetgeen een stimulans voor ons betekent
om werkelijk vastberaden te zijn, West-
Irian te bevrijden", aldus de Indonesische
woordvoerder.
Indonesische schepen en vliegtuigen
zoeken nog steeds naar de vermiste com
mandeur. Ook Nederlandse marine-eenhe
den bevinden zich in het betrokken ge
bied.
Soedarso is 35 jaar. Hij was aangewe
zen om in geval van een landing een
grotere strijdmacht aan te voeren.
DJAKARTA (AP) Uit welingelichte
bron wordt vernomen dat de Indonesische
militaire autoriteiten Sultan Hamid van
Pontianak hebben gearresteerd in ver
band met de recente bomaanslag op presi
dent Soekarno.
Het aantal gearresteerden is niet bekend
maar volgens de zegslieden is het met de
arrestatie van Sultan Hamid gestegen tol
zestien. De afgelopen dagen werden de
arrestaties gemeld van oud-premier Soe-
tan Sjahrir en oud-minister van Buiten
landse Zaken Mohammed Roem. Van mi
litaire zijde was geen bevestiging of ont
kenning der arrestaties te verkrijgen. D(
tot dusver gearresteerde zestien personer
zouden voorkomen op een lijst die in to
taal achttien namen omvat van personer
die voor arrestatie in aanmerking komen
