Nederlands Studenten Orkest begon
tweede lustrumconcert te Bergen
N.Ph.O. met robuust programma
ziEnll
HOPEN
mnsansHii
wisssmnHm
OP EN OM HET BINNENHOF
Kindje
Abstracte kunst in het Stedelijk Museum
met concrete muziek geïllustreerd
ZATERDAG 20 JANUARI 1962
4
Biennale-prijswinnaars
in één expositie
Nieuzv vioolconcert van Ton de Leeuzv
NA EEN REPETITIETIJD van
twaalf dagen is het Nederlands Studen
ten Orkest woensdag in De Rusten
de Jager te Bergen voor het voetlicht
getreden met het programma dat tijdens
de maand januari in dertien steden tot
uitvoering zal komen. Onder de beproef
de leiding van Jan Brussen is wederom
binnen korte tijd een sluitend ensemble
ontstaan dat ongetwijfeld in de komende
„lustrumtournee" nog aan verfijning zal
winnen doch dat nu reeds met alleszins
acceptabele resultaten voor de dag
kwam.
Solist Daniel Wayenberg: fenomenaal
Beeldhouwer Mestrovic
in V.S. overleden
T elevisie-opera
we
Iverzo
De radio geeft zondag
De radio geeft maandag
7 elevisipprogramma
Hef plaatsen van de enorme sprink- I beschilderd) van de Zuid-Afrikaan
haan (het doek is aan beide kanten Christo Coetzee, 32 jaar, thans in
Parijs woonachtig.
IN HET STEDELIJK MUSEUM in Am
sterdam is een expositie geopend van ab
stracte schilderijen, die in opdracht van
een sigarettenfabriek in Zevenaar zijn ver
vaardigd door zeventien kunstenaars uit
Nederland (Lucebert, Jan Meyer, Peter
Roy en en Jef Diederen), België, Engeland
Amerika, Canada, Luxemburg, Zwitser
land, Italië, Frankrijk, Noorwegen, Aus
tralië, Oostenrijk, Zuid-Afrika en Nieuw
Zeeland. De werken zullen geplaatst wor
den in de grote fabriekshal in Zevenaar.
ZULK MECENAAT is verheugend. Er
valt niet op af te dingen met de opmer
king dat de kosten voor een deel van de
belasting aftrekbaar zijn en dat het pro
pagandistisch element commercieel ver
antwoord is. Het commerciële belang sluit
niet uit dat de kunstenaars en hun werk
ermee gediend kunnen zijn. Zelfs het feit
dat de arbeiders in Zevenaar zeventien
forse abstracte werken om zich heen zul
len hebben kan zinvol geïnterpreteerd
worden.
Maar bij de opening in de aula
in het Stedelijk Museum werd het mooier
gemaakt dan het is. Voor een eivolle zaal
velen moesten buiten wachten ver
klaarde de fabrieksdirecteur dat de on
dernemer op zijn manier óók een kunste
naar is. Een ondernemend principe. Op
dat ogenblik werd het auditorium talrijke
kunstenaars rijker. Maar ook in Zevenaar
zelf is veel veranderd. Want uit een en
quete aldus de catalogus bij het
personeel dat in de versierde fabriek werkt
is gebleken dat niet alleen 95 percent van
de mannen en 81 percent van de vrouwen
het initiatief waardeerde, maar ook, dat
een derde deel, dat tevoren geen belang
stelling voelde voor abstracte kunst, reeds
na korte tijd van idee was veranderd.
Men verandert van idee en de rest komt
vanzelf. De volgende enquete kan wereld
nieuw worden. Als wij een enquete had
den mogen houden onder de bezoekers
van de openingsceremonie zouden we ge
vraagd hebben: „Waarom is u niet naar
de expositie gaan kijken", want de turn
zaal van het museum waar een aperi
tief aangeboden werd was overladen
vol en de expositiezaal matig. Men is
blijkbaar, buiten Zevenaar, nog niet vol
doende van idee veranderd.
Onze muziekmedewerker tekent hierbij
aan:
DE BEZOEKERS van de tentoonstelling
worden op hun rondgang begeleid door
dezelfde geluiden te midden waarvan de
werknemers in de Peter Stuyvesantfa-
briek hun arbeid verrichten. Pierre
Schaeffer, directeur van de afdeling re
search aan de Franse Radio-omroep heeft
met medewerking van Philippe Carson het
ratelen, klikken en dreunen van de ma
chinerie in de fabriekshallen op de ge
luidsband opgenomen en hieruit een ge-
styleerde achtergrond voor de expositie
samengesteld. Het resultaat valt onder de
noemer „musique concrète", maar of het
iemand als muziek in de oren klinkt, valt
te betwijfelen. Ook twijfelachtig lijkt mij
of de visuele indruk verfijnd of verhevigd
wordt door deze inmenging via het ge
hoororgaan. Een esthetische congestie kan
het gevolg zijn. Waarom dergelijke expe
rimenten die bij voorbaat zinloos zijn?
Wie een schilderij werkelijk kan „zien"
ondervindt slechts hinder van alles wat
een rustige beschouwing doorkruist. Een
soortgelijke denkfout lag ten grondslag
aan Walt Disney's „Fantasia" waarin Sto-
kowski de hulp van Mickey Mouse aan
vaardde om muzikale meesterwerken te
verklaren met tekenfilmpjes.
MAAR, ZAL MEN ZEGGEN, de hier
verstrekte sonore toelichting is in zeke.re
zin functioneel, omdat zij de bezoeker
verplaatst naar de omgeving waar de
schilderijen hangen en hun werking heb
ben. Indien men ze echter sterk genoeg
acht om getoond te worden buiten deze
omgeving, dan is deze compositie van
fabrieksgeluid ook niets anders dan een
truc, misplaatst zowel tegenover de schil
der wiens werk op eigen benen moet kun
nen staan, als tegenover het publiek dat
(Van onze correspondent)
ROME. Het bestuur der „Biennale"
te Venetië heeft bekendgemaakt, dat dit
jaar naast de officiële internationale ten
toonstelling van beeldende kunsten in de
paviljoens van het stadspark een ten
toonstelling, die sedert 1895, zij het onder
broken door twee oorlogen, iedere twee
jaar wordt gehouden een afzonderlijke
expositie zal worden ingericht in het ge
bouw, dat sedert de Napoleontische tijd
de korte zijde van het Sint Marcusplein,
welke het verst van de vermaarde kerk
ligt verwijderd, afsluit. Men zal er name
lijk werk verenigen van alle schilders en
beeldhouwers, die de laatste twintig jaar
in Venetië een prijs hebben verworven.
Van de prijswinnaars hoort men meestal
nooit meer iets. In enkele gevallen gaat het
om namen die een ieder kent, namen van
wereldberoemde meesters als Braque of de
Italiaan Guttuso, om twee uitersten te
noemen. Het zal zeker boeiend zijn te zien
hoe de wereldberoemden en degenen, die
schijnbaar in vergetelheid zijn geraakt, zich
na hun bekroning hebben ontwikkeld.
met andere ogen kijkt dan de sigaretten
meisjes uit Zevenaar wier arbeidsvreugde
men langs culturele weg „tussen de be
drijven door" hoopt te vermeerderen. Het
is dan ook moeilijk in de combinatie van
de „abstracte" schilderijen met de „con
crete" muziek iets anders te ontdekken
dan een snobistische aangelegenheid.
Sas Bunge
ZOALS ALLE instellingen in de studen
tenwereld heeft ook het N.S.O. zijn eigen
tradities, en één daarvan is dat men tel-
kenjare een Nederlandse componist op
dracht verleent een werk voor het orkest
te schrijven. De keus was ditmaal geval
len op Ton de Leeuw. Van zijn hand was
het solistische stuk op het programma
een Vioolconcert dat door Theo Olof op al
le dertien concerten gespeeld zal worden
Het persoonlijke karakter van deze compo
sitie komt voort uit de vermenging van
een geavanceerde klankentaai met bepaal
de melodische en ritmische archetypen die
uit een primitief muzikaal besef stam
men. Ton de Leeuw heeft een grote be
langstelling voor de buiten-Europese mu
ziek die hij bestudeerde onder leiding van
wijlen Jaap Kunst. Tevens is hij volledig
op de hoogte van de werkwijze van com
ponisten als Webern en Messiaen bij
laatstgenoemde volgde hij enige tijd een
cursus te Parijs en gaat hij als com
ponist voort in de richting die door hen
is aangegeven.
HET PROGRAMMA van het vijfde con- I kofjev kenmerken (dit Pianoconcert
cert in de V-serie van het Noordhollands schreef hij op zijn twee-en-twintigste jaar)
Philharmonisch Orkest was opgetrokken
uit het bekende dikke hout waarvan het
goed plankenzagen is. De kwaliteit van het
gebodene was er niet minder om en voor
de afwisseling zijn drie spektakelstukken
op een avond het woord is hier letter
lijk op zijn plaats ook niet te versma
den. Het N.Ph.O. was goed gedisponeerd
en men heeft menig staaltje van frappant
orkestspel kunnen horen.
ALLEREERST gold dit voor de Sym-
phonie Fantastique van Berlioz, een stuk
muzikale Grand Guignol zoals er geen
tweede bestaat. Na een misschien wat mat
te inzet met het eerste deel dat de dro
men en hartstochten van de held schildert,
begon de ware geest van het melodrama
over dirigent en orkest vaardig te worden
in de Balscène. Via het serene intermezzo
van het Tafereel op het land, bereikte de
uitvoering een hoogtepunt in de laatste
twee delen: de Mars naar het Schavot,
waarin de kopergroep als één man zijn on
verbiddelijke fanfares het klinken, en de
Heksensabbath. Deze finale voerde via di
verse stadia van vleermuisachtig fladderen
en luguber krioelen tot die bizarre extase
die het klimaat van Berlioz bepaalt. Aan de
Symfonie was kennelijk veel voorbereiding
besteed, het orkest bewoog zich met op
merkelijk gemak door de nogal avontuur
lijke partituur, met vaste hand geleid door
Arends. Het succes was evenredig.
HET TWEEDE Pianoconcert van Pro-
kofjev is ook al niet een stuk muziek dat
zich richt tot subtiele oren. Het is'wel
overrompelend door motorisch geweld en
vol van die eigenzinnige gedachtenspron-
gen die nok het werk van de latere Pro-
Is het mogelijk te zeggen dat een bepaald
werk het moeilijkste is dat ooit geschre
ven werd? Men zou bijna zeggen dat de
onderscheiding dan aan de solo-partij uit
dit concert toekomt. Wat Prokofjev hier
van de pianist vraagt, grenst aan het on
gelooflijke. Alleen al de cadens uit het
eerste deel maakt de indruk alsof er vijf
tien vingers spelen, en de componist gunt
de solist vrijwel geen moment rust met de
vreemdste sprongen, melodie-omspelingen
en dubbelgrepen en akkoorden, en octa-
venpassages. Een bijzonder aspect is de
wijze waarop de pianoklank tegen het or
kest uitkomt, nooit teruggedrongen tot een
obligaat zonder-meer, en evenmin veroor
deeld tot een spel in de ruimte waar het
orkest als ja-broer bij fungeert. Met een
dergelijke muziek waarvan de „inhoud"
zeer sterk aan de virtuositeit van de uit
voering is gebonden, kan een pianist maar
twee dingen doen: óf hij laat het onge-
speeld, óf hij waagt zich er aan, en in het
laatste geval moet hij alle troeven van zijn
techniek uitspelen met de absolute zeker
heid het spel te winner). Daniel Wayenberg
deed gisterenavond het laatste en hij won.
Een fenomenale prestatie dié het publiek
tot groot enthousiasme bracht.
NA PROKOFJEVS gewelddadige luim
deden de Polowetsjkische Dansen van Bo
rodin bijna tam aan. Maar op den duur
had deze evocatie van Tataarse dansvreug-
de toch een eigen bekoring, waarvoor men
niet ongevoelig kon blijven. De vitale rit
miek en krachtige kleuren kwamen in de
uitvoering goed tot hun recht. Musici en
publiek kunnen,op een geslaagde muziek
avond terugzien.
Sas Bunge
DE WERKING van Messiaen leek vooral
duidelijk in de grillige interpunctie van
vogelachtige motiefjes (Messiaen heeft zich
intensief beziggehouden met 't fluiten, slaan
kwinkeleren der vogels). Webern's bete
kenis liet zich gevoelen 'in het zeer nauw
keurig „filteren" van enkele geconcen
treerde motieven door een netwerk van
timbres. De persoonlijke noot van De
Leeuw's compositie is gelegen in het zoe
ken van een statische muziek die „ge
beurt" zonder de nadruk van een gesloten
vorm, een muziek die door de hoorder
moet worden ingesloten in tegenstelling tot
de klassieke en daarop voortbordurende
muziek die er naar streeft de toehoorder in
te sluiten. De aanwending van melodie
flarden van het type „parlando rubato", ge
lijkend op magische incantaties, is een
merkwaardige trek van deze nieuwe com
positie. Ook buiten het kader van de stu
dentenconcerten verdient dit vioolconcert
aandacht te krijgen. De bijzonder lastige
partituur werd door het N.S.O. met be
grip weergegeven en het succes was dan
ook groot, mede uiteraard voor Theo Olof
die de solo-partij uit het hoofd speeld
EEN VITAAL BEGIN van de avond was
de Eerste Orkestsuit'e van Bach, waarin
enkele houtblazers 2 hobo' en 2 fagot
ten uitblonken. De eerste symfonie van
Schubert leek me een minder gelukkige
keus. Het is wel heel duidelijk een jeugd
werk (Schubert was zestien toen hij dezi
symfonie schreef) en zelfs de melodische
invallen tonen nog niet de bloeiende kwa
liteiten van Schubert's latere werken. Ook
harmonisch is het stuk tamelijk vlak. Maar
het studentenorkest had er alle gelegen
heid tot een vreugdevol samenspel en de
kans werd niet gemist.
Aan het slot van dit concert richtte de
burgemeester van Bergen, de heer L. H.
de Ruiter, in een geestige toespraak het
woord tot orkest en dirigent en overhandig
de aan alle medewerkenden een souvenir,
een asbak versierd met een tekening van
Lucebert, inwoner van Bergen. Aan de
voorzitter van het N.S.O. kon hij een geld
bedrag van 1000 aanbieden als bijdrage
van zijn gemeentenaren aan het Universi
tair Asylfonds en het Nederlands Studen
tensanatorium, de instellingen aan wie de
baten van deze concerttournee ten goede
komen.
De bekende beeldhouwer Ivan Mestrovic
is te South Bend in de Amerikaanse staat
Indiana aan een hersenbloeding overleden.
Hij was 78 jaar.
Mestrovic werd in Vrpolje in Kroatië
geboren. Hij studeerde in Parijs bij Rodin
en voorts aan de Academie van Schone
Kunsten te Wenen. Van 1923 tot 1942 was
hij hoofd van de kunstacademie te Zagreb.
In 1947 kwam hij naar de Verenigde Sta
ten, waar hij in 1954 het Amerikaanse
staatsburgerschap kreeg.
In de Verenigde Staten doceerde hij van
1947 tot 1955 kunstgeschiedenis aan de
universiteit van Syracuse. Daarna werd hij
hoogleraar aan de Notre Dame-universi
teit. Hij was eredoctor van verscheidene
Amerikaanse universiteiten, groot-officier
van het Franse Legioen van Eer en drager
van de gouden medaille voor beeldhouw
kunst en de medaille van verdienste van de
Amerikaanse Academie van Kunsten en
Letteren.
Behalve in verscheidene Joegoslavische
musea bevinden zich werken van Mestro
vic ook in openbare verzamelingen te Brus
sel, Boedapest, Florence en in een aantal
Amerikaanse steden.
Nadat de kijkers vrijdagavond getuige
de actualiteitenpresentatie in „Brandpunt'
en een flauwe klucht uit Amerika, de Jack
Benny-show, mochten zij kennis maken
met de televisie-opera „Pass-Kontrolle
die in 1959 te Salzburg de eerste prijs ver
wierf op de internationale wedstrijd be
treffende opera en ballet in televisie en
film en waarop onze landgenoot Henk Ba-
dings met zijn elektronisch-experimentele
opera „Salto Mortale" mede onderscheiden
werd. De componist van Pass-Kontrolle",
Paul Angerer, won in 1954 ook de eerste
prijs van compositie (een prelude en fuga
voor orgel) in de wedstrijd uitgeschreven
door de Commissie van het Haarlems Or
gelconcours: en nadat Albert de Klerk het
aartsmoeilijke stük op het Cavaillé-Coll-
orgel gespeeld had, verklaarde de compo
nist ons, dat hij het thema van het werk
opgetekend had uit de mond van zijn drie
jarig zoontje, toen de knaap vernam dat
hij een zusje of een broertje zou krijgen
De spontane kreet van een kind; nou ja,
waarom niet? Zo bewijst ook Angerers
muziek in deze t.v.-opera, dat elke denk
bare aanleiding bij hem spontane reactie
wekt, die dan haar eigen formule vindt.
Dat hij zich hiermee slaaf maakt van zijn
librettist is hem in het onderhavige geval
nog als een verdienste aan te rekenen
Doch waar hij de kans krijgt zich zelf
standig uit te leven, zoals in het duo van
het verliefde paar aan het slot, rukt hij
zich uit zijn vertrouwde filmsfeer, en
schiet hij lyrisch tekort; het is dan zelfs
zo, dat zijn personen niet mèt, maar naast
elkaar zingen. Overigens een gewiekste
jongen, deze componist, die het onmoge
lijkste geval leven zou kunnen inblazen
als het maar om actie en lugubere drama
tische sfeerwerking gaat.
Men wordt in deze opera, waarvan Hans
Friedrich Kühnelt de tekst schreef, on
willekeurig herinnerd aan „De Consul"
van Manotti, maar dit is dan door de reali
teit van de uitbeelding. Tot men erachter
komt, dat deze realiteit in „Pass-Kontrolle'
slechts een fictie is en men te doen heeft
met een symbolisch spel, afgestemd op de
eeuwigheidsgedachte, een modem „spel
van sinne" waarvan de abstracte figuren,
gewone sujetten zijn, uiterlijk niet te on
derscheiden van de andere. Erg duidelijk
is dit niet, maar het is één der factoren
die de cynische sfeer van het geheel be
palen. Gelukkig is er de liefde, welke ook
in kommer en nood gedijt, die een glimp
van licht in een troosteloos wereldbeeld
van zelfzucht brengt, d;t blijkt dan de
„moraal" van deze film-operatie te wezen.
Vocaal en qua scènische uitbeelding is
deze Oostenrijkse t.y.-operatie een onge
meen sterke prestatie; zij is direct en com
pleet op het medium afgestemd en kan als
zodanig als model doorgaan. Het was voor
zeker een frappante belevenis voor velen
die de tenor Julius Patzak vaak als orato
rio- en concertzanger in ons land gehoord
hebben, deze voorname kunstenaar op zijn
zestigste levensjaar in de hoofdrol als vol
maakt zanger en acteur als de krantenver
koper alias de dood in „Pass-Kon
trolle" in de huiskamer te hebben gehoord
en gezien.
Beeldschermer
DE EENHEID DER CHRISTENEN
Op zondag 21 januari a.s. zenden het
RKK en de KRO gezamenlijk een televisie'
programma uit (16.00—16.30 uur), waarin
onder leiding van luitenant-kolonel-aal
moezenier P. C. Groenendijk gesproken
wordt over de verschillende ideaalstellin-
gen met betrekking tot de eenheid van de
christenen. Partners in dit gesprek, dat
midden in de Internationale Gebedsweek
valt, zijn prof. dr. J. C. Hoekendijk, hoog
leraar in de kerkgeschiedenis van de 20ste
Kamer en buitenlands beleid
Eens, heel lang geleden, waren het de
vorsten, die op eigen gezag, om niet te
zeggen op eigen houtje, over het wel en
wee hunner onderdanen beslisten, ook wat
betreft de internationale betrekkingen.
Die vielen binnen hun souvereine zeg
gingschap.
Heden ten dage is het, mede in dit op
zicht, heel anders gesteld. In alle demo
cratische landen zoals het onze gaat het
ook niet meer op, dat de regering de
aan de volksvertegenwoordiging verant
woordelijke ministers te samen met het
vorstelijk staatshoofd zich in haar een
tje met het buitenlands beleid bezig houdt.
Zeker, de regering heeft te regeren, en
dat behoort niet tot de taak van het par
lement. Maar voor de wijze, waarop de
regering regeert is zij aan de volksverte
genwoordiging verantwoording schuldig.
Op het dagelijks beleid van de uitvoeren
de macht oefenen in het Nederlandse
staatsbestel de Kamers toezicht uit. Dat
geldt niet slechts ten opzichte van het be
leid met betrekking tot binnenlandse,
maar eveneens ten aanzien van buiten
landse aangelegenheden.
Als een mogelijk nuttig instrument bij
de uitoefening van het toezicht op het bui
tenlands beleid, kan de vaste Kamer-com
missie voor Buiteplandse Zaken dienst
doen. Zij komt bijeen, of wel op verzoek
van de regering, of op eigen initiatief. Zij
is dus geheel en al bevoegd aan de mi
nister van Buitenlandse Zaken in haar
midden te verschijnen.
Er bestaat reden juist nu even op dit
laatste te wijzen, aangezien in de afgelo
pen week de Kamervoorzitter, die ambts
halve genoemde commissie voorzit, ver
zuimde of over het hoofd zag op die mo
gelijkheid de aandacht te vestigen. Het
kon de indruk maken, alsof haar verga
deringen louter afhankelijk zouden zijn van
een daartoe door de minister van Buiten
landse Zaken te nemen initiatief.
Meer en meer is, vooral sinds 1945, het
gebruik geworden, dat men van regerings
zijde toont er prijs op te stellen omtrent
tal van kwesties op het gebied van het
buitenlands beleid tijdig met de genoemde
Kamercommissie overleg te plegen.
De boot afhouden?
Mede in het licht van dat, op zichzelf
lofwaardig verschijnsel, viel het bepaald
op, dat na het „jncident" ergens ter zee
tussen Nederlands Nieuw-Guinea en Indo
nesisch grondgebied en niet in de Neder
landse territoriale wateren, dat wil zeg
gen binnen de kuststrook langs Nieuw
Guinea, die nog als Nederlands territoir
zou kunnen gelden de regering er zelf
niet als de kippen bij is geweest om con
tact met de Kamercommissie voor Bui
tenlandse Zaken op te nemen.
Veeleer viel het tegenovergestelde waar
te nemen. Toen mr. Burger (Arb.), nadat
zulks bepaald gewenst was gebleken, op
onverwijlde samenkomst van die commis
sie aandrong, werd er, ook door de Ka
mervoorzitter, aanvankelijk een houding
aangenomen, die veel geleek op een po
ging om de boot af te houden.
Hier en daar hoorde ik trouwens fluis
teren, dat van zijn kant de minister-pre
sident ook al kenbaar zou hebben ge
maakt, dat indien er een bespreking tus
sen hem, eventueel tevens minister Luns
en de commissie voor Buitenlandse Za
ken zou plaats vinden, dat het best pas
op vrijdag 19 dezer zou kunnen gebeuren.
Dat wil zeggen, juist nadat de Tweede
Kamer reeds voor een maand op reces
zou zijn gegaan. Heel erg praktisch leek
dat niet. Want gesteld eens, dat men in
de commissie zelf tenslotte van oordeel
zou zijn, dat het aanbeveling verdiende
dat de ministers aan de Kamer in haar
geheel enige mededelingen zouden doen
om dan eventueel naar aanleiding
daarvan een gedachtenwisseling moge
lijk te maken, dan zou het nodig zijn ge
worden, de Kamer voor dat doel weer
voor een vergadering te gaan oproepen.
De rechten der Kamer
Buiten kijf is het, dat de Kamer er al
leszins aanspraak op mag maken door de
reggring omtrent de meest actuele stand
van zaken na, ten dele tevens in verband
met het „incident" in de Oost- behoorlijk
te worden ingelicht. Natuurlijk is het
denkbaar, dat een of meer mededelingen,
vooral ook omtrent de te volgen beleids
lijn, zich minder goed voor uiteenzettin
gen in het openbaar kunnen lenen. Geen
nood, dan kan men daartoe een vergade
ring met gesloten deuren, een comité-ge
neraal beleggen.
Grif zij toegegeven, dat wellicht de Ka
mercommissie zelf al tot de slotsom zou
komen, dat, gegeven alle factoren, een
contact van de minister-president en een
of meer van de overige ministers over de
Nieuw-Guinea-perikelen met de Kamer,
al dan niet in comité-generaal, op het
ogenblik overbodig ware. Goed, dan zou
er nog niets verloren zijn, indien men op
het meest geschikte ogenblik, en dat zou
geweest zijn, vóórdat de Kamer op reces
ging, het geval reeds tengevolge van het
overleg in de commissie had kunnen
overzien.
Maar neen, men zette de zaken thans
juist zo op, dat de Kamercommissie niet
eerder dan vrijdag, dus na de aanvang
van het reces zou vergaderen. Dat nu
meen ik een psychologische fout te moe
ten noemen, aangezien die methode al
licht de indruk kon maken, dat men het
bij voorbaat met de rechten van de Ka
mer niet zo heel nauw meende te hoeven
nemen.
Als ik het goed zie, heeft het kabinet
De Quay, sinds zich het vuurgevecht tus
sen Indonesische en Nederlandse marine
eenheden heeft voorgedaan, in zoverre een
gelukkig beleid gevolgd, dat het er op uit
geweest schijnt te zijn, het voorval niet
al te zeer op te blazen.
„Wij willen nog steeds niets liever dan
met Indonesië aan de onderhandelingsta
fel met het oog op het vraagstuk Nieuw-
Guinea plaats nemen. Daarom voelen wij
er ook niets voor, wegens het gebeurde
in de wateren in kwestie, een klacht te
gen Indonesië bij de Veiligheidsraad aan
hangig te maken. Ingevolge het handvest
van de Verenigde Naties zijn wij verplicht
dat college op de hoogte te stellen van
de door ons bij de uitoefening van ons
natuurlijk recht tot zelfverdediging getrof
fen maatregelen, doch meer dan dat wen
sen wij thans niet te doen." Aldus geloof
ik, in grote lijnen, de door minister da
Quay en diens ambtgenoten aangenomen
gedragslijn wel te kunnen schetsen. Zij
verdient, zoals een en ander nu eenmaal
gelopen is, mijns inziens bepaald waarde
ring.
Maar bij een dergelijk uitgangspunt had
men dan ook gerust een bespreking in en
met de Kamercommissie voor Buiten
landse Zaken kunnen houden, buiten te
genwoordigheid van minister Luns, die,
voor louter particuliere doeleinden tot don
derdag in Genève zou vertoeven. De sa
menkomst der commissie had waarlijk
niet op hem behoeven te wachten. Hij had
in haar midden gerust vervangen kunnen
worden door de staatssecretaris dr. van
Houten, die hem ook j.l. maandagavond in
de buitengewone ministerraad verving.
Belegging van de commissievergadering
op donderdagochtend ware dus heel goed
mogelijk geweest. Al met al komt het mij
dan ook voor, dat degenen, die thans de
indruk hebben doen post vatten, alsof zij
er bij voorbaat op uit waren, de boot van
de Kamer af te houden, een r. inder ge
lukkig beleid hebben gevoerd.
Als de Kamer op reces is
De mogelijkheid om tot onderbreking
van het eenmaal ingetreden reces over te
gaan, bestaat overigens wel. Maar nog
eens, wanneer men daarvan gebruik
maakt, wekt dat allicht enige speciale op
schudding en dat past nu juist niet bij
het beleid, dat tot dusverre het Plein
(Buitenlandse Zaken) en Plein 1813 (Mi
nister-Presidentschap) voorstaan.
Bijeenroeping van de Kamer kan ge
schieden op initiatief van de voorzitter of
hij roept de Kamer bijeen op schriftelijk
verzoek met opgave der redenen van tien
leden.
Niet dikwijls komt laatstbedoelde figuur
voor. Toch zijn er wel enige voorbeelden
van. Heel in het kort iets over twee zul
ke gevallen.
In maar 1926 was de tengevolge van de
verwerping van de vlootwet reeds een aan
tal maanden eerder ontstane kabinetscri
sis nog gaande, toen ir. Albarda en acht
tien andere leden van de door hem voor
gezeten sociaal-democratische fractie bij
eenroeping van de op vakantie zijnde Ka
mer verzochten, alsook verkregen. Het eni
ge doel der verzoekers was de behande
ling van hun, tenslotte verworpen, voor
stel om de Koningin te verzoeken ontbin
ding van de Tweede Kamer te willen over
wegen.
Zeven jaar later waren het opnieuw ir
Albarda en, dit keer veertien, zijner frac
tiegenoten, die een dergelijk schriftelijk
verzoek indienden en ingewilligd kregen,
nu om bij monde van ir. Albarda de re
gering te interpelleren nopens het gebeur
de met „De Zeven Provinciën" (muiterij
aan boord van dat oorlogsschip, in de Ne
derlands-Indische wateren).
Tot zover omtrent enige precedenten. In
hoeverre er thans gegronde reden voor na
volging zou (kunnen) ontstaan, vermag ik
natuurlijk niet te beoordelen noch te voor
spellen. Hoe het ook zij, men zou wijzer
hebben gedaan de Kamercommissie voor
buitenlandse zaken zo tijdig in staat te
stellen de nodige berichten en voorlichting
te verkrijgen, dat nog tijdens het Binnen
hof aanwezig zijn van de Kamer mogelijk
geweest zou zijn om na te gaan, of het
al dan niet zin zou hebben, dat de rege
ring ook nog in haar midden zou verschij
nen in verband met wat er zich begin de
zer week in de Oost heeft voorgedaan.
Dr. E. van Raalte
eeuw aan de Rijksuniversiteit te Utrecht,
prof. dr. J. H. Bavinck, hoogleraar aan de
theologische faculteit van de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam, drs. H. M. de Lan
ge, secretaris van de commissie voor socia
le zaken van de Oecumenische Raad en
prof. drs. F. Haarsma van het groot-semi
narie „Rijsenburg" te Driebergen. In hen
zijn de grote stromingen van de Neder
landse christenheid vertegenwoordigd.
„UW MEDEMENSEN"
De NCRV-televisie zendt op zondag 21
januari een documentaire uit van Jan van
Hillo over de verzorging, verpleging en be
handeling van langdurig zieken in Neder
land. In zijn toelichting zegt Jan van Hil
lo: „Naast het georganiseerd overleg, dat
op sociaal gebied al zoveel heeft bereikt,
ontbreekt zo dikwijls de menselijke bewo
genheid van „de sterken voor de zwakken"
de ware aandacht voor de zieke mede
mens. Juist het moderne communicatie
middel televisie kan een kleine bijdrage
leveren tot het beter verstaan van de an
der, die zoveel moeilijker het leven leeft
dan wijDe titel van deze documen
taire luidt: „Uw medemensen".
Advertentie
POE DER. ZALF. OLIE-ZEEP
HILVERSUM I. 402 m. 8.00 KRO. 9.30 NCRV.
10.00 Convent v. Kerken. 11.30 NCRV.
12.15 KRO. 17.00 IKOR. 19 00 NCRV.
19.45-24.00 KRO.
KRO: 8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 8.25 Inl. Hoogm.
8.30 Hoogmis. NCRV: 9.30 Nieuws en waterst.
9.45 Geestelijke liederen. Convent van Kerken:
10.00 Geref. kerkdienst. NCRV: 11.30 Bariton en
orgel. 12.00 Gram KRO: 12.15 Buitenl. comment.
12.25 Lichte muz. 12.45 Gram. 12.55 De hand aan
de ploeg, lezing. 13.00 Nieuws. 13.05 Licht progr.
13.30 Voor de kinderen, 14.00 De luister van uw
huis, klankb. 14.30 Utrechts Sted. ork. en Ned.
Madrigaalkoor. 15.00 Boekbespr. 15.10 Trombone
kwartet. 15.30 Muzikale lezing. 16.00 Sport. 16.30
Oecumenische bidstond. IKOR: 17.00 Kerkdienst.
18.00 Het geladen schip, lezing. 18.30 De kerk
aan het werk, kerkl. act. 18.40 Catechisatie voor
de schippersjeugd. lezing. NCRV: 19.00 Nieuws
uit de kerken 19 05 Samenzang. 19.30 Door een
geopende deur in de hemel, lezing. KRO: 19.45
Nieuws. 20.00 Testbemanning, hoorspel (dl. 17).
20.40 Toernooi van het lichte lied. 21.10 Het
Europese bos en de bomen, lezing. 21.25 Kamer-
muz. 22 00 Licht progr. 22.20 Rallye van Monte
Carlo 1962 22.25 Boekbespr. 22.30 Nieuws. 22 40
In het land van de dichter, lezing. 23.00 Avond
gebed. 23.15 Kerkorgel en bariton. 23 55—24 00
Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 8.00 VARA. 12.00 AVRO.
17.00 VARA. 18.30 VPRO 19 00 IKOR.
20 00—24.00 AVRO.
VARA: 8.00 Nieuws. 8 18 Trombone-kwart. 8.25
Voor het platteland. 8.35 Gevar. programma. 9.45
Geestelijk leven, toespr. 10.00 Strijkorkest. 10.30
Gevar. progr. AVRO: 12 00 Lichte muziek. 12.25
Rallye de Monte Carlo 1962. 12.30 Sportber. 12?"
Orgel- en pianospel. 13 00 Nieuws. 13.07 De toe
stand in de wereld, lezing. 13 17 Meded. of gram.
13.20 Voor de weggebruikers. 14.00 Kunstsympo
sion. 14.40 Gram. 15 00 Kamerorkest en soliste.
16.00 Dansmuziek. 16.30 Sportrevue. VARA: 1700
Gevar. progr. 17.30 Voor de jeugd 17.50 Nieuws,
sportuitsl. en sportjournaal. VPRO 18.30 Korte
Ned. Herv. kerkd. IKOR: 19.00 Voor de jeugd.
19.30 De open deur, lezingen. AVRO: 20 00 Nws.
20 05 Lichte muz 20 45 Londen en Parijs, hoorsp.
21.25 Intern, volksliederen. 21 45 In het voetspoor
der wetenschap 22 00 Gram. 22 30 Nieuws 22.40
Act 22.55 Meded. en sportuitsl. 23.00 Amus.muz.
23 20 Gram. 23 55—24 00 Nieuws.
BLOEMENDAAL. 245 3 m - 1223 kC/s.
9 30 ds. G. Toornvliet van Bloemendaal. 11.00
ds G. Toornvliet - dienst voor belangstellenden
14 45 Kinderdienst. 15.30 ds. P. N. Kruyswijk van
Bloemendaal
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Nieuws 12.03 Vlaamse muz. 12.30 Weer-
ber. 12 35 Amus muz. 13 00 Nieuws 13.15 Voor de
soldaten. 14 00 Opera- en belcantoconcert. 15.15
Sport. 17.00 Nieuws. 17.10 Lichte muz. 17.45 Sport
uitsl. 17 50 Amus.muziek. 18.00 Pianorecital. 18 30
Gods. uitz 19 00 Nieuws. 19.30 Gram. 20 00 Gevar
progr 21 30 Cabaret. 22 00 Nieuws. 22 15 Gram.
23.00 Nieuws. 23 05 Dansmuz. 23 55—24.00 Nieuws.
HILVERSUM I 402 m. 7.00-24 00 NCRV.
NCRV: 7 00 Nieuws en S.O.S.-ber. 7.10 Gram.
7.20 Sportuitsl. 7 30 Gewijde muz. 7.50 Meditatie
8.00 Nieuws. 8 15 Radiokrant. 8.35 Gram. 8 50
Gram. 9.00 Voor de zieken. 9.35 Waterst 9 40 Voor
de vrouw. 10 10 Gram. 10.20 Theologische ether-
leergang. 11 05 Gram. 12 00 Volksmuz. m, comm.
12 25 Voor boer en tuinder. 12 30 Land- en tuin-
bouwmeded. 12 33 Lichte muz 12.53 Gram of act
13.00 Nieuws. 13 15 Lichte muz. 13.45 Gram. 14 05
Schoolradio. 14 35 Gevar. progr. (herh 15 30
Kamermuz. 16 00 Bijbeloverdenking 16 30 Hobo,
gitaar en piano 17 00 Voor de kleuters 17 15
Voor de :eugd 17 30 Gram. 17.40 Beursber. 17.45
Regeringsuitz Balans van de culturele samen
werking met Suriname en de Nederlandse Antil
len, door M D Thijs. 18 00 Orgelspel. 18 30 Gram.
19 00 Nieuws en weerber. 19 10 Op de man af
praatje 19 15 Gram. 19 30 Radiokrant. 19 50 City-
Theater-ork. en sol 20 20 Grote verwachtingen,
hoorsp 'III) 21 30 Gram 22 00 Parlem comm
22.15 Zangrecital 22 30 Nieuws 22 40 Avondover
denking 22 55 Boekbespr 23 05 Muzikale lezing
23 35 Gram 23 5524 00 Nieuws
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 VARA. 10 00 VPRO
10 20-24 00 VARA
VARA: 7 00 Nieuws 7 10 Gvmn 7 20 Gram. 8 00
Nieuws 8 18 Gram. 8 35 Van de voorpagina praat
je 8 40 Gram. 9 00 Gymn. voor de vrouw. 9 10
Gram. VPRO. 10 00 Te waar om mooi te zijn,
overdenking. VARA' 10.20 Zestig minuten voor
boven de zestig 11 20 Voordr 11 35 Fluit en cla-
vecimbel 12 00 Roemeens orkest. 12 30 Land- en
tuinbouw meded 12 33 Voor het platteland 12 38
Hammondorgelsnel. 13 00 Nieuws. 13 15 Voor de
middenstand 13 20 Pianotrio. 13 45 Wikken en
wegen, nraatie 14 00 Mezzo-alt en piano 14 30
Schijn bedriegt niet, hoorspel 15 25 Dansmuziek
16 00 Oude liedies 16 15 Muziekrevue 16 55
Streekuitz. 17 15 Dansmuz 17 50 Mil comm. 18 00
Nieuws en comm. 18 20 Act. 18 30 Pianoduo 18 50
Openhaar kunstbezit. 19 00 Parlementair overz.
19 15 Regeringsuitz Willem O'Duvs presenteert
de Radio-Zilvervloot 1962. 19 30 Lichte muz. 20 00
Nieuws 20 05 Caharetprogr. 20 35 Quiz 21 25
Lichte muziek 21 55 Marinba. 22 30 Nieuws 22 40
Gram 23 55—24 00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m
12 00 Nieuws 12 03 Gram 12 30 Weerber. 12 35
Voor de landbouw 12 42 Volksliederen
Beurs bet 13 00 Nieuws 13 15 Kamermuz
Schoolradio 15 45 Ork conc. 16 00 Beursber
Voer de zieken 17 00 Nieuws 17 15 Gram
Franse 'es 18 00 Protest uitz 18 20 Voor de sol
daten. 18 50 Sportkron 19 00 Nieuws. 19 40 Gram.
19 45 In en om de opera 20 00 Ork concert In de
pauze: De zeven kunsten 21 30 Strijkkwart 22 00
Nieuws 22 15 Amus.muz. 22.35 Volksmuz. 22.55—
23 00 Nieuws.
12 50
14 00
16 06
17 45
VOOR ZATERDAG
NTS' 12 55 -14 15 Eurovisie' Hahnenkamm-ski
wedstr 4VRO 15 00 Jazzmuz 15 15 Documentaire
film 15 35 Vlaams progr 16 25 Actueel progr
16 45 Lichte muz 17 00—17 30 Voor de kinderen
NTS: 17 35- IR 20 Eurovisie- Biljarten AVRO'
20 20 Quiz 20 50 Gevar. progr 21 40 Litteraire
quiz 22.25—22 45 Film.
VOOR ZONDAG
NTS: 13 25 14 45 Eurovisie: Hahnenkammren-
nen (skiwedstriidente Kitzbiihel RKK'KRO
16 00 Mogen zij allen één zijn. oecumenisch ge
sprek 16 30—17 30 RKK Vesperdienst NTS
19 30 Weekjourn 20 00 Sport in beeld NCRV
20 30 Documentaire film 20 55 Amerikaanse TV-
film 21 15 Kamerork. en solist. 21 40 Document.
VOOR MAANDAG
NTS: 20 00 Journaal en weeroverz KRO: 20 20
Paganinl, operette. 22.45 Epiloog
