Wachtwoord in Portugals hoofdstad:
„Nog dit jaar valt Salazars regime"
Verdeelde oppositie heeft nog geen
alternatief program, maar opstand
van Beja bewees dat het kan
Minister Strauss beschuldigd
van frauduleuze praktijken
H
PORTUGAL - HEIMWEE NAAR HET VERLEDEN (IV)
ROBERTSON'S
PORT
Verzet in Angola is nog
niet gebroken
Galvao ontkent aandeel
in de opstand van Beja
Bulgaarse MIG-piloot in
staat van beschuldiging
frank
Onmacht
Caudillo-trekjes
omdat U nu zoveel
Aroma gebruikt
in stamppotten, jus,
soepen en sausen!
Profiteer ervan!
Fa. B. J. VAN LIEMT
VRIJDAG 2 FEBRUARI 1962
VR
aa;
Ex-SS officier in staat
van beschuldiging
Opvallend
JUWELIER - Grote Houtstraat 109
Peking viert herovering
van I aiwan op Hollanders
The game bird
of the Douro
Portugese arbeiders maken zelden
een energieke indruk. Dat komt om
dat de regering in een wanhopige
poging om de werkloosheid te be
perken —van alle openbare werken
een soort werkverschaffing maakt,
waarbij vijftien man aan een karwei
wordt gezet, dat twee man ge
makkelijk zouden kunnen
opknappen.
Het Portugese leger: verdeeld, maar
de beslissende macht. De regering
heeft haar trouwste troepen naar
Angola moeten sturen, uit vrees dat
anders de oppositie daar een over
zeese basis zou krijgen.
Landarbeiders in de Alentejo.
Slechts een op de tien van het half
miljoen inwoners van deze provincie
hebben kiesrecht. Dat betekent dat
de andere negen df analfabeet zijn,
öf niethet vereiste minimum
inkomen hebben. Een landarbeider
komt er tot 270 per jaar.
Molotov in het ziekenhuis
Aa-Be PLAIDS Zaalberg
195 x 145 100 WOL ƒ41.75
Twee A merikanen brengen
verslag uit van bezoek
Mr. Stikker naar Brussel
Onhoudbaar en onwaarzegt zijn ministerie in Bonn
prente
Amste
tena,
sluit
Van F
gevra:
volled
univei
mei a
sinds
kabini
kring
JOE
werd
Na zi;
deerd*
demie
dam
univei
In 19
het pi
de Gl
consei
de ge:
genaa
hij de
tengei
denis
nieuw
teit v
gewoc
wacht
teur
unive
sen. I
recteu
1951 i
zamel
waar
bouw
Ond
Alten;
le aar
dere
van I
Terbo
voorts
werk.
aan p
recteu
VA1
behal'
de ui
riae
Het
ging
Postf:
meen
kreeg
certer
voerir
deze
kenne
taak 1
Wilds
„Piqu
gen
en de
het al
werki
De
samer
zet sc
ne" v
de spi
leden
treft 1
zake i
bij da
trokki
kon I
voldoi
Met
lectie
we" e
betrat
waar
gen
De Pi
mars
werkt
waarr
veren
klank
beslot
voerii
Mozai
moete
kunnt
show
Coos
NE'
er in
verkl;
tin v;
ven 1
ren 1
Ping
De
van
dere
ren c
zij ro
dellij
naar
Eer
jasje
de hs
middi
andei
varie
en zt
sters
en et
gooid
doofc
De
even
gaan
De
reddt
klere
voor
zorgc
„Hi
ons i
van
comri
BONN (Reuter) - Georg Heuser, vroe
ger hoofd van het departement voor cri
mineel onderzoek in de Westduitse staat
Rijnland-Palts, is in staat van beschul
diging gesteld wegens het deelnemen aan
de massamoord op joden in Oost-Eu
ropa gedurende de tweede wereldoorlog,
aldus het bureau van de openbare aankla
ger in Koblenz. Heuser, een gewezen of
ficier van de SS, bevindt zich sedert 1959
in arrest. Volgens een woordvoerder zal
de zaak waarschijnlijk eind 1962 voor de
rechtbank in Koblenz worden behandeld.
Der Spiegel publiceerde, behalve de ge
tuigenissen van twee mensen, die verkla
ren persoonlijk van Kapfinger te hebben
gehoord dat hij zijn aandeel in de winst
met minister Strauss moest delen, de
brieven van de minister aan Kapfinger,
waaruit blijkt dat Strauss in elk geval
pogingen heeft gedaan de Amerikanen in
deze kwestie te bewerken.
Opvallend vonden velen in Bonn het, dat
de defensiewoordvoerder erover sprak dat
de minister onderzoekt of hij een aan
klacht tegen Der Spiegel wegens het ar
tikel zal indienen. Algemeen werd ver
wacht dat Strauss dit zonder meer zou
doen. Van socialistische zijde is met klem
geëist dat Strauss de zaak uit de doeken
zal doen, hetgeen de socialisten meteen
het verwijt heeft bezorgd dat zij met Der
Spiegel onder een deken liggen.
Zeker is in elk geval dat Strauss' acti-
PEKING (AFP) (AP) - Onder voorzit
terschap van maarschalk Chen Ji, mini
ster van Buitenlandse Zaken van de Chi
nese volksrepubliek, is in Peking een bij
eenkomst gehouden waarop de overwin
ning van de Chinezen op de Hollanders in
Formosa driehonderd jaar geleden, werd
herdacht. Formosa werd toen voor dc
eerste maal heroverd, zo zei hij volgens
het persbureau Nieuw-China.
De verjaardag van de herovering van
Taiwan door Cheng Cheng-Kung wordt
in vele steden en districten in de Oost-
Chinese provincie Foekien gevierd. Cheng,
die de Chinese troepen aanvoerde werd
geboren in Foekien, waar hij opgroeide. Op
1 februari is in de stad Amoy een hal
ter nagedachtenis aan Cheng's patriot-
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
De 350 doden die op nieuwjaarsmorgen in de straten van
de Poitugese garnizoensplaats Beja lagen, hebben één ding
bewezen: een gewapende opstand tegen het regime-Salazar
is mogelijk! De tweeduizend gewapende mannen die zich
onder de kreet: „Volk van Portugal, opent uw ogen" van de
kazerne in Beja meester poogden te maken, waren democra
tische officieren en soldaten, communistische arbeiders en
progressieve rooms-katholieken. Dat toont,nog iets aan: de in
talloze fracties verdeelde Portugese oppositie kan zich ver
enigen. Maar het mislukken van de opstand bewijst weer
wat anders: het is niet gemakkelijk Salazar uit het zadel te
stoten. In tegenstelling tot de tocht met de Santa Maria,
waarmee Ernqiue Galvao de wereld en Portugal zelf wilde
bewijzen, dat er een oppositie bestaat, was de opstand van
Beja niet zomaar een klaroenstoot. Drie andere garnizoens
steden, Cusin, Beira en Faro, hadden aan de „coup" moeten
deelnemen. Onder dekking van de luchtmacht hadden de
opstandelingen naar Lissabon moeten optrekken om de
regering-Salazar af te zetten en een democratisch bewind
in te stellen. Maar de politieke politie, die in iedere cel van
het Portugese leven zijn vertakkingen heeft, was van het
komplot op de hoogte geraakt. Alleen Beja stond op en
daarmee was de staatsgreep verloren, eer hij begonnen was.
De kreet waarmee de opstandelingen
zich al schietend terugtrokken, is toch in
de oren van de regering-Salazar blijven
naklinken. Zij riepen namelijk ook „Wij
komen terug". De progressief-rooms-ka-
tholieke rebellenleider Manuel Serra mag
gearresteerd zijn, anderen zijn op vrije
voeten. De politie mag voortgaan links en
rechts verdachte elementen te arresteren,
maar in Brazilië en Frankrijk worden
nieuwe komplotten gesmeed door ballin
gen als generaal Delgado, Galvao, admi
raal Norton Matthos, professor Hui Luis
Gomes, Emidio Guerreiro en Sertorio. De
politie vraagt zich ongerust af of de leider
van de communistische partij, de advo
caat Alvaro Cunhal, werkelijk wel in Mos
kou zit. En als men in Lissabon aan Por
tugezen of aan buitenlanders vraagt wan
neer Salazar zal vallen, dan hoort men:
„dit jaar".
De kwestie „wanneer" is misschien
minder ter zake dan de vraag „hoe?".
De 73-jarige Salazar zal niet vrijwillig
weggaan. Zijn persoonlijk regime kan
slechts een natuurlijke of een onnatuurlij
ke dood sterven. Komt Salazar niet spoe
dig te overlijden, dan rest aangezien
er geen democratisch alternatief is
slechts de keuze uit een revolutie of een
staatsgreep. Een spontane uitbarsting van
volkswoede dus of een door militairen en
militanten bij "verrassing uitgevoerde
greep naar de macht.
Neemt men in Portugal kennis van de
achterlijke sociaal-economische toestan
den, van de woede en de schaamte der
democratische oppositie, van de kleine
maar goed georganiseerde communisti
sche partij, hoort men noch op straat,
noch zelfs in regeringskringen een goed
woord voor Salazar, dan is men geneigd
te veronderstellen dat Portugal inderdaad
rijp is voor een omwenteling. Verpauper
de arbeiders, verbitterde intellectuelen,
hongerige landarbeiders, een ontevreden
Advertentie
leger, ziedaar de requisieten voor een
klassieke pre-revolutionaire situatie.
Maar helemaal zo eenvoudig is het niet.
Portugals proletariaat, arbeiders, vis
sers en boertjes, is zich bewust van haar
nood, maar niet van de middelen om zich
daarvan te verlossen. Met zuidelijk indi
vidualisme probeert de onfortuinlijke Por
tugees voor zich en zijn familie het beste
van de gegeven omstandigheden te ma
ken. Het beginsel dat eendracht macht
maakt, lijkt hem onbekend. De uitvoering
ervan wordt hem trouwens door de poli
tieke politie onmogelijk gemaakt. De land
loze boertjes in de Alentejo haten de ab-
senteïstische landeigenaren, maar verta
len die haat nog nauwelijks in actieve af
keer tegen het regime. Bij de industrie-ar
beiders is het besef wel wat duidelijker,
maar aangezien politieke partijen verbo
den en de vakbonden slechts verlengstuk
ken van het regime zijn, valt het hun niet
mee dat besef in revolutionaire daden om
te zetten.
Het zou aan de intellectuelen zijn het
besef der onrechtvaardigheid te verster
ken, te bundelen en te leiden en vervol
gens in politieke feiten om te zetten. In
alle eerlijkheid moet men toegeven dat
dit niet meevalt in een land dat 33, jaar
onder een autoritair regime heeft geleefS
en waar de politieke politie, die overal is,
boven ieders hoofd de eeuwige dreiging
van gevangenisstraf laat zweven.
Desondanks komt men niet onder de in
druk van een nachtelijk gesprek met oppo
sitionele intellectuelen schrijvers, art
sen, journalisten, advocaten in een Lis-
sabonse „salon". Met een whisky soda in
de hand tonen zij zich democratisch en
sociaal-voelend. Zij blijken trouwe lezers
van linkse Franse bladen als L'Express
te zijn. Maar zij spreken over „de be
vrijding van het Portugese volk" met de
baardeloze flinkheid van een jongeman
die voor het eerst in de familiekring aar
zelend-stoutmoedig het sexuele vraagstuk
aansnijdt.
Zij zijn werkelijk heel aardig. Sommi
gen zijn ook eerlijk genoeg om hun on
macht en vrees toe te geven. Die on
macht komt ook al weer uit de omstan
digheden voort. De sociale structuur van
Portugal loopt niet van rijkaards via ?en
gezeten liberale burgerij naar de armen,
maar wordt doorsneden door een diepe
kloof: de bourgeoisie mankeert vrijwel cn
wordt vervangen door een bureaucratie.
In de haast feodale tegenstelling tussen
rijk en arm, horen de intellectuelen, so
ciaal gezien, tot de gepriviligeerde kant.
Er is heel wat voor nodig de whisky soda
voorgoed neer te zetten en zich te ver
eenzelvigen met halfandlfabetische, niet
fris ruikende Portugese boeren, vissers en
arbeiders. De democratische intellectue
len zijn intelligent genoeg te beseffen dat
zo'n coalitie door het proletarisch gewicht
wel eens al te links zou kunnen zijn. Met
het communisme flirten is een ding, eron
der leven is een ander.
Wat in de anti-Salazar-oppositie uitein
delijk het meest opvalt is haar verdeeld
heid en het ontbreken van een werkelijk
alternatief program. Die verdeeldheid is
niet verbazend in een coalitie die commu
nisten, socialisten, liberalen en monarchis
ten omvat. Om het tableau te complete
ren is er in het leger zelfs een ultrarecht
se fractie, die van generaal Santos Costa,
die Salazar maar een gevaarlijke progres
sief acht. De rebellenleiding toont ook ty
pisch Latijnse „caudillo"-trekjes. Een
man als generaal Delgado is een geniale
prater, maar valt nauwelijks ernstig te ne
men. Het ontbreken van een alternatief
program is nog ernstiger. Alleen de pro
gressieve rooms-katholieken hebben een
toepasbaar denkbeeld voor dit zeer rooms-
katholieke land: christendemocratie. De
communisten hebben er natuurlijk ook
een, maar dat is, vanwege het rooms-ka-
tholicisme en de Spaanse buurman, niet
zo bijster te verwezenlijken.
Een duidelijk en begrijpelijk alternatief
voor de Salazar-stagnatie is daarom nood
zakelijk, omdat een groot deel van het
Portugese volk passieve steun aan Sala
zar geeft onder het motto: „We weten wat
we hebben. Het is weliswaar niet goed,
maar wat er na komt is misschien nog
slechter". Op die leegte, meer dan op iets
anders, houdt Salazar zich werkelijk
staande.
Voor hoe lang nog? J.
Advertentie
MOSKOU (Reuter) De voormalige
Russische minister van Buitenlandse Za
ken Molotov ligt in het ziekenhuis. Hij
lijdt aan een hartkwaal, zo is meegedeeld
in doorgaans betrouwbare kringen in Mos
kou. Molotov zou reeds tien dagen in het
Kremlin-ziekenhuis te Moskou zijn. Zijn
toestand wordt „niet ernstig" genoemd en
hij zou het ziekenhuis „spoedig" verlaten.
Zijn echtgenote zou hem regelmatig be
zoeken.
(AP) Een woordvoerder van het Rus
sische ministerie van Buitenlandse Zaken
weigerde het bericht te bevestigen of te
ontkennen. Hij zei dat het „van geen po
litiek belang" was.
Het Kremlin-hospitaal ligt dicht bij het
ministerie van Buitenlandse Zaken en bij
het flatgebouw waar de 71-jarige Molotov
woont.
Advertentie
Grote Houtstraat 62 en 67 - Tel. 10657 - 12839
NEW YORK (Reuter) Twee Ameri
kanen, die elf dagen hebben doorgebracht
bij nationalisten in de Portugese kolonie
Angola hebben in New York Portugese
beweringen dat het verzet in Angola is
geëindigd, onjuist genoemd. Integendeel,
de Portugese militaire operaties gaan nog
steeds voort, terwijl de nationalisten wa-
penvoorraden vormen, zo verklaarden zij.
De twee Amerikanen zijn George Houser,
hoofd van de Amerikaanse commissie voor
Afrika en dr. John Marcum, hoogleraar
in de politieke wetenschappen aan de Lin-
coln-universiteit. Zij hebben tijdens hun
verblijf in en buiten Angola gesprekken
gevoerd met vluchtelingen en een onderzoek
gedaan naar de „kritieke medische om
standigheden" waarin de Angolezen zich
bevinden.
Zij hebben geconstateerd dat wapens en
munitie van Britse, Amerikaanse, Duitse,
Belgische en vermoedelijk Franse oor
sprong Angola werden binnengesmokkeld.
Voorts hadden zij gezien dat Portugese
vliegtuigen een dorp bombardeerden.
RIO DE JANEIRO (Brazilië) (AP)
De Portugese opstandelingenleider Henri
que Galvao is op het Braziliaanse minis
terie van Justitie ontboden om een ver
klaring af te leggen over berichten vol
gens welke hij geholpen zou hebben bij
de voorbereidingen voor een opstand te
Beja in Portugal.
„Die verklaringen die aan mij toege
schreven worden maken deel uit van een
groot plan van elementen (in de Portugese
regering) om de Portugese oppositie te de
moraliseren door haar bij de volken van
Brazilië en Portugal in diskrediet te bren
gen", aldus Galvao die zei niets te maken
te hebben gehad met de opstand in Beja,
behoudens dan dat hij het volkomen eens
is met alle opstanden tegen de Portugese
regering.
Galvao zei, dat het ministerie geen
maatregelen genomen had tot beperking
van zijn bewegingsvrijheid in Brazilië,
waar hij in ballingschap vertoeft.
(Van onze correspondent)
Het is niet te voorspellen. Men kan
slechts gissen dat het niet voor erg lang
zal zijn en dat gezien de kortsluiting
tussen intellectuelen en de ondergeprivi-
ligeerde massa's tenslotte het in zich
zelf verdeelde leger de beslissing in han
den zal nemen. Tenzij er een Portugese
Castro opstaat. Want voor zo een liggen
hier gouden kansen.
BRUSSEL Mr. D. U. Stikker, voor
zitter van de Atlantische raad en secreta
ris-generaal van de NAVO, zal op uitno
diging van de Belgische regering officieel
de gast zijn van België op 15 en 16 februari.
Hij zal worden ontvangen door de Koning
en de Koningin, bij wie hij de lunch zal
gebruiken, en door premier Lefèvre.
BARI (Italië) (Reuter) Onder-luite
nant Milusc Solakov, piloot van de Bul
gaarse MIG-straaljager die op 20 januari
bij een NAVO-basis te Bari is neergeko
men, is officieel van spionage beschul
digd. Volgens de politie is de beschuldi
ging gegrond op artikel 257 van het Ita
liaanse strafrecht. In dit artikel is een
miniumstraf van vijftien jaar gevangenis
vastgesteld voor het verkrijgen van gege
vens voor militaire of politieke spionage,
die in het belang van de staat geheim
dienen te blijven. Het zelfde artikel schrijft
levenslange gevangenisstraf voor als het
misdrijf de verdedigingsvoorbereidingen,
-paraatheid of militaire operaties in ge
vaar gebracht heeft.
(Van onze correspondent)
BONN Onhoudbaar en onwaar heeft
de woordvoerder van het Westduitse mi
nisterie van Defensie de beschuldigingen
genoemd, die het weekblad „Der Spie
gel" tegen minister Franz-Josef Strauss
heeft ingebracht. Volgens het blad zou de
minister onder een hoedje hebben ge
speeld met de uitgever Hans Kapfinger
uit Passau om een grote persoonlijke fi
nanciële slag te slaan met een woning
bouwproject voor Amerikaanse soldaten.
Dit project zou in tien jaar een schone
winst van negentig miljoen mark hebben
kunnen opleveren. Kapfinger en Strauss
zouden voor niets samen een kwart krij
gen van de aandelen van het bouwbedrijf,
dat met de opdracht voor de bouw van
de soidatenkwartieren zal gaan strijken.
viteiten in deze kwestie weerslag zul
len krijgen in de partijpolitiek. E7en
pikant sausje krijgt de hele zaak daarbij
nog doordat uitgever Kapfinger een goede
vriend van Strauss, blijkens de gepubli
ceerde brieven, nog geen twee weken
geleden tot drie maanden voorwaardelijke
gevangenisstraf en een hoge boete is ver
oordeeld wegens het aanzetten van on
tucht tussen twee vrouwen in zijn woning.
Advertentie
