Verbitterde, vereenzaamde Portugese
regering wil „reveil" in Europa
Afkeer van Anglo-Amerikanen;
hoop op Franco, Salan en
senator Goldwater
ERELDNIEUWS
Ziekte van Gronchi stagneert
Italiaanse kabinetsformatie
net geheim
*fe"^anr
genoegens
Volgens communisten en liberalen is
het parlement gepasseerd
Excuus van Birm
Loopt Portugal of de
NAVO uit de pas?
PORTUGAL: EEN BLIK OP DE TOEKOMST (V en slot)
wÊËL^
Schroom en trots
MAANDAG 5 FEBRUARI 1962
Nenni voldaan
Liberalen bedacht
Molotov is herstellende
Groot of klein, elk écht genoegen haalt
u even uit de sleur. Neem Arsenal: een
gróte sigaret in formaat, smaak en aroma.
Overigensrookt al Arsenal?
Afrikaanse strijdmacht
der Casablanca-landen
Vissers in Algarve (Zuid-P ortugal):
Wie zou men liever wat
gunnen dan dit vriendelijke volk.
geluk
dan op ons dak zullen krijgen? Spanje
zou ook wel eens communistisch kunnen
worden!"
■m
Spotprenten, niet alleen tegen de
agressor Nehroe, maar ook tegen de
bondgenoten, die niets deden.
Vrouwenprobleem
Cri Stellweg
(Van onze correspondent)
ROME. Hoewel de Italiaanse re
geringscrisis eigenlijk reeds als opgelost
kon worden beschouwd, nog vóór het
kabinet-Fanfani was afgetreden, is het
toch mogelijk, dat de crisis wat langer
zal duren dan eerst voorzien werd. Niet
om politieke redenen, maar omdat de
74-jarige president Gronchi de gebruike
lijke cyclus van consultaties heeft moe
ten onderbreken. Het staatshoofd ligt
met een vrij zware influenza te bed.
Nu men meer tijd heeft om over de toe
stand na te denken, worden de posities
der verschillende partijen geleidelijkaan
duidelijker. Het meest tevreden met wat
er gebeurd is tonen zich Saragat en zijn
sociaal-democraten. Dit is eerlijk gezegd
bijna angstwekkend, want Saragat is in de
Italiaanse politiek een figuur, die steeds
geneigd is te vlug zijn gevolgtrekkingen
te maken en teveel te praten. In ieder
geval heeft hij gezegd, dat hij ervan over
tuigd is dat de crisis kort zal duren en
opgelost zal worden in het belang der
werkende klassen, die te lang generlei deel
hebben gehad in de gang van zaken in
Italië, en daarmee ook in het belang van
de democratie.
Verre van tevreden zijn daarentegen de
communisten. Senator Terracini, die in
1947 president was van de grondwetgeven
de vergadering, heeft gezegd dat hij welis
waar blij is, dat de crisis tenslotte uit de
ijskanst is gehaald, waar ze sedert verle
den jaar november heeft staan wachten,
maar hij vindt het niet zo prettig,
dat tegelijk met de crisis ook al
de volledige oplossing ervan klaar staat.
Wij kennen, zo zei hij, de formule, wij
weten wie de man zal zijn: Fanfani, en
we kennen min of meer het programma.
Volgens hem en dat is het officiële
communistische standpunt, dat deze keer
overeenkomt met dat van de liberalen en
van de uiterst rechtse partijen had
eerst het parlement in deze zaak gekend
moeten worden en over het aftreden van
de regering hebben moeten spreken. Maar,
zo zegt hij, het christen-democratische
partijcongres is een soort plaatsvervan
gend parlement geworden, dat alles heeft
bekokstoofd. Er komt naar zijn mening
geen ombuiging naar links, want de grote
democratisch-nationale partij van de ar
beiders op die wijze duidt hij de com
munistische partij aan wordt overal
buitengehouden.
Wat hier gebeurt, zei hij, is een poging
om in de arbeiderswereld tweedracht te
zaaien, opdèt de overheersing door het
kapitaal voort kan gaan. Het is de plicht
der communistische partij te beletten, dat
tweedracht de krachten van de arbeiders
beweging zal verzwakken.
Nenni wijdt zijn hoofdartikel in de
„Avanti" van zondag aan de nieuwe si
tuatie en stelt met voldoening vast. dat
de leiding van de christen-democratische
partij niet langer bezeten is van angst
voor de ijselijke gevolgen van wat voor
kort „een sprong in het duister" werd ge
noemd. Men heeft in die kringen nu ook
begrepen, dat het tijd wordt dat een gro
ter gedeelte der bevolking deel krijgt aan
de zo sterk toegenomen welvaart.
Er is nu een dialoog mogelijk tussen
christen-democraten en socialisten, maar,
zo schrijft Nenni, de moeilijkheden zijn
heel groot en alleen als alle betrokkenen
er ernstig naar streven het gewenste doel
te bereiken en als zij een volledig ver
trouwen in elkaar hebben, zullen er nieu
we politieke en sociale verhoudingen ont
staan, die in Italië het voortbestaan van
het democratische stelsel voorgoed kunnen
verzekeren.
De liberale leider, MalagodiT heeft in
een rede, uitgesproken te Bari, verklaard
dat er voortaan nog maar één stuwdam
bestaat tussen de bedreigde vrijheid van
Italië en de afgrond van het communisme
en die barrière is de liberale partij.
De christen-democraten, zo zei hij, heb
ben hun woord gebroken en gaan nu aan
pappen met de socialisten. Bovendien be
dreigen zij de nationale eenheid door het
invoeren van de min of meer autonome
gewesten. De liberalen moeten dus een
krachtige democratische oppositie voeren
om te beletten dat Italië veranderd wordt
in een soort Joegoslavië, in los aan elkaar
hangende republiekjes, waarin La Pira
(dat is de „heilige" burgemeester van
Florence) en Nenni de plaats van Tito
zouden innemen.
(AP) Een groep rechtse jongelui heeft
vrijdagavond geprotesteerd tegen de te
verwachten koerswending naar links door
voor het hoofdbureau van de christen de
mocratische partij stinkbommen te wer
pen. De jongelui, die zich de „Avant-garde
nationale jeugd" noemden, hebben vlug
schriften verspreid, waarop te lezen stond
,,De christen-democratie is gelijk de
Italiaanse communistische partij".
MOSKOU (AP) Volgens nadere be
richten uit niet-officiële bron zou Vjatsje
sav Molotov, die vorige week in een zie
kenhuis is opgenomen, herstellende zijn
van een griepaanval en over enkele da
gen naar huis kunnen gaan. (In ons be
richt van zaterdag werd abusievelijk ge
meld dat zijn toestand ernstig was, in
plaats van niet ernstig. Over Molotovs
verder lot is officieel niets bekend.
V-V-VVOV-V
De Birmaanse regering heeft zaterdag
bij de Nederlandse ambassade in Rangoon
haar verontschuldigingen aangeboden voor
het optreden van Birmaanse studenten
die op 1 februari op het terrein van de am
bassade doordrongen en de Nederlandse
vlag verbrandden.
„Zulke daden", aldus de Birmaanse re
gering „kunnen Birma's prestige in het
buitenland slechts schaden. Birma blijft
Indonesia's aanspraak op Westelijk Nieuw-
Guinea steunen, maar zal geen onwettig
optreden tegen diplomatieke missies dul
den."
CAIRO (Reuter) Volgens radio-Cairo
hebben militaire deskundigen van de Ca
sablanca-landen Egypte, Marokko, Gui
nea, Ghana, Mali en de „voorlopige Alge
rijnse regering" te Cairo de laatste hand
gelegd aan een plan, dat voorziet in de
instelling van een verenigd Afrikaans op
perbevel.
Het is de bedoeling dat een dergelijk
opperbevel een „Afrikaanse strijdmacht
onder zich krijgt. Deze strijdmacht zou de
onafhankelijkheid der Afrikaanse landen
moeten verdedigien en zij zou hulp moe
ten verlenen aan „andere staten".
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
LISSABON. - „De NAVO, meneer",
zegt de 39-jarige Portugese minister van
Buitenlandse Zaken, Nogueira, „De
NAVO, wat praat u toch over de NAVO?
De NAVO bestaat niet werkelijk. Waar
waren onze bondgenoten toen India Goa
binnenviel? En waar zijn ze als het in
de UNO over Angola gaat? Neem uw
eigen land: als Angola ter sprake komt,
telt het in de UNO de neuzen en zijn
afzetmogelijkheden en laat ons in de
steek. En waarom verwijten Nederlandse
kranten Portugal, dat het in Angola wil
blijven? Met hetzelfde recht kunnen wij
u wel verwijten dat Nederland haast
maakt om uit Nieuw-Guinea weg te
komen, dat het een positie opgeeft in de
globale strijd tegen het wereldcommu
nisme. En wat de militaire kracht van
de NAVO aangaat, ik geloof dat er in
geval van oorlog pas op het Iberisch
schiereiland werkelijk gevochten zal
worden. Men moet overigens niet teveel
op ons vertrouwen. Als wij in Afrika
werkelijk in de steek worden gelaten, als
men ons daar tenonder laat gaan, kun
nen wij nog altijd uitstekende commu
nisten worden. U gelooft dat wij Spanje
s -y Jj <S.v
Deze voor een minister wat ongebruike
lijke taal stamt uit een grenzenloze verbit
tering. Een regering, die zich door zijn
bondgenoten in de steek gelaten voelt,
heeft de neiging terug te slaan. Op Lissa-
bons Avenida de Liberdade hingen de
laatste weken opvallend dicht bij de of-
V.
ficiële voorlichtingsdienst furieus anti
Britse en anti-Amerikaanse plakkaten. De
Britten hebben de concentratiekampen uit
gevonden. de huichelachtige Amerikanen
die Angola onafhankelijk wilen zien, mis
handelen hun eigen negers, zo deelden die
aanplakbiljetten nog maar weer eens mede
Eén noemde het proces van Neurenberg
zelfs „een tragische vergissing". Men her
innerde zich ineens weer dat van de twee
gelukstelegrammen die Hitiers opvolger
admiraal Dönitz bij zijn aanstelling kreeg,
er één van premier Salazar kwam.
Het is niet meer dat telegram dat aan
toont dat Portugal uit de pas loopt bij de
vrije wereld. Of, zoals sommige Portuge
zen het zien, dat alleen Portugal in de pas
loopt en de vrije wereld eruit. Immers, de
Noordatlantisctie Verdragsorganisatie
een bondgenootschap dat de vrije demo
cratie nastreeft en een politiek van deko
lonisatie voert. De lidstaat Portugal kent
geen democratie en ook geen dekolonisatie
Los van de vraag wie gelijk heeft, valt vast
te stellen, dat deze paradoxale situatie tot
conflicten moet leiden Daarom moet de
Britse ambassadeur na een half uur anti
chambreren omdat de minister een jour
nalist ontvangt. Daarom gaan de ruiten
van de Amerikaanse voorlichtingsdienst
aan diggelen. Daarom zullen de Amerika
nen straks een harde dobber krijgen, wan
neer het huurcontract van de luchtbasis
#p de Azoren verlengd moet worden.
Men zou geneigd zijn te berusten in al
die moeilijkheden en de dingen die nog
komen kunnen, als Angola inderdaad een
tweede Algerije wordt wanneer inder
daad alleen Portugal uit de pas liep
Maar zo hecht is de Europese democratie
niet. Als De Gaulle valt en Frankrijk on
der een ultra-rechtse militaire dictatuur
komt (hetgeen allerminst zeker, maar ook
niet uitgesloten is), dan is er de volgende
dag een nieuw Latijns blok:
Frankrijk, Spanje, Portugal, een coalitie
van nationalisten, paternalisten, traditio
nalisten en fascisten.
Het is de vraag hoe de Duitse en Ita
liaanse neo-democraten daarop zouden
reageren. Er zijn ook elders in Europa nog
altijd genoeg simpele zielen, die haken naai
de goede, oude tijd, die menen dat de UNO
een uitvinding van de duivel is en die
vinden dat het Westen zijn tanden moet
laten zien. Daarom kijkt de Portugese re
gering niet alleen verlangend naar Salan,
maar ook naar de Amerikaanse generaal
Walker en senator Goldwater. Daarom
predikt zij staande aan het hoofd van
West-Europa's meest achtergebleven land
een anti-communistisch „reveil" in
Europa.
Wal de anti-communistische kruisridders
vergeten, is dat zo'n ontwikkeling een
breuk zou veroorzaken tussen Noordwest
en Zuidwest-Europa en het einde zou in
luiden van de Europese en de Atlantische
samenwerking. Het zou ook allerwegen
Volksfrontopposities in het leven roepen.
Het zou het mooist denkbare geschenk zijn
dat men het Kremlin kan aanbieden. En
dat nota bene op het tijdstip, dat Oost-
Europa de eerste aarzelende, struikelende
stappen op het pad van de interne demo
cratisering begint te zetten.
Het lijkt een zeer hypothetische pro
bleemstelling. Maar het Westen zou dit
jaar al met het probleem in concrete vorm
geconfronteerd kunnen worden. Als het
tot een democratische omwenteling in Por
tugal komt, zal Salazar vermoedelijk de
hulp van Franco's Spanje inroepen, onder
het voorwendsel dat het een communis
tische „coup" zou zijn. Wat doet de NAVO
als het niet -NAVO-lid Spanje interve
nieert in het NAVO-land Portugal? Mag
men van de vrije wereld iets anders ver
langen dan de bescherming van de demo
cratie binnen haar machtsbereikt?
rooms-katholieke ambtenaar, die tegen mij
zeiden: „Kwets ons niet door te zeggen dat
wij een regime als dit nodig hebben. Geef
ons een kans het zelf af te schudden. En
help ons, als ons dat gelukt is". Wie zou
men liever een beetje geluk gunnen dan
dit vriendelijke, een beetje plechtige en
weemoedig volk, op een historisch ontij
afgedreven, nadat het de wereld zulke ge
weldige diensten heeft bewezen,
inwoners op de arme, geschroeide vlaktes,
die in sommige streken de gewoonte heb
ben elkaar bij de begroeting te vragen of
ze al gegeten hebben.
Mag men de afscheidswens onvermeld
laten rvaxi - de ^student van de universiteit
van Coïmbra, de arts uit Oporto en de
De werkende gehuwde vrouw heeft iets
van het eierleggend zoogdier. Niet zo zeld
zaam, maar wèl evenzeer de belangstel
ling trekkend. Soms luwt de aandacht
even, dan weer laait zij hoog op. Tal van
bolleboosjes houden dan referaten, stellen
rapporten samen en besnuffelen aandach
tig de verschillende verschijningsvormen
van het wonderlijke beestje. Op het ogen
blik lijkt het weer zover te zijn. Geen
zichzelf respecterende krant of er staat
wel iets in over. HetProbleem, hetzij
hier, hetzij van over de grenzen, nu weer
sociologisch dan weer psychologisch bezien
maar altijd wel met een lichte ongerust
heid en een niet te miskennen verwonde
ring: waarom toch! Waaróm doet het zo
en net anders.
Wel, het schijnt iets te maken te heb
ben met de onderwaardering van het be
roep van huisvrouw, veel met de lieve
centjes, nog veel meer met de blikconser-
ven, de doelmatige eengezinsstulpjes en het
stille heengaan van het bewerkelijke huis
raad. Het moet ook te maken hebben met
dat lekkeraaierige gevoel van: ik-presteer-
ook wat, maar hoe het zij, in wezen is het
allemaal begonnen met de strijdbare mrs.
Pankhurst zaliger nagedachtenis, 't Zat er
destijds allemaal al in, maar geen mens
die het zag. Nu dan blijkt dat het een
echt vaartje gaat lopen, nu krabt men zich
bedenkelijk achter de oren. Men praat be
zorgd over sleutelkindertjes, overspannen
moeders, vaten wassende echtgenoten en
zelfs over de emotionele ontrouw die de
gehuwde vrouw werkend bedreigt. Men
zegt dat een mannenbetrekking funest is
voor het vrouwelijke zieleleven en men
zegt ook dat de vrouw onmisbaar is voor
het arbeidspotentieel. Men zegt zelfs dat
de arbeidsproduktieve vrouw de nationa
le welvaart helpt verhogen, maar ook dat
zij, dusdoende, schade toebrengt aan op
voeding en huwelijksleven. Men richt crè
ches in bij de fabrieken en verzint halve
werkdagen en voorkeur bij vakantieregeling
speciaal voor het eierleggende zoogdiertje
dat zo'n toegewijd, nauwgezet en gewaar
deerd arbeidskrachtje blijkt te zijn. Men
praat, men praat en allicht gooit men er
dan ook weer eens een enquetetje tegen
aan.
En daarin geeft het diertje in kwestie
dan zelf ook een geluid van zich. Het
zegt dat het een lopen is in twee wedren
nen tegelijk, een kapitein zijn op twee
verschillende koersen varende schepen,
een lichtelijk verwarrende drukke toe
stand, 365 dagen van het jaar lang. Het
zegt dat het allemaal bijzonder moei
lijk is en ingewikkeld, maar niettemin
wil het niet over ophouden horen. Het
zegt nadrukkelijk dat het werk zo fris
houdt, dat het het gevoel geeft deel uit
te maken van de maatschappij, in de we
reld te staam. Men houdt het onmiddellijk
het gezinsmaatschappijtje, het gezinswe
reldje onder de neus, maar nee. Rooie
kool, zegt het bitter, en de was en de
buurvrouw en luchtende bedden.een
gevangenis! Kennelijk denkt het diertje
er niet alleen niet over om op te hou
den, maar het vermenigvuldigt zich bo
vendien koortsachtig. Nog een paar jaar
tjes zo en Het Vrouwenprobleem zal een
probleem uitsluitend voor mannen zijn.
Men schroomt zich te bemoeien met de
interne problemen van een bondgenoot, tot
het ogenblik wel te verstaan, dat die pro
blemen een wezenlijk gevaar gaan vormen
voor het bondgenootschap zelf. Men laat na
van buitenaf 'n volk op te zetten tegen zijn
regering, maar als een volk de principes
toe wil passen van de gemeenschap waar
toe het behoort, verdient het bescherming.
Ook in praktische zin, dat het Portugal
m o g e 1 ij k gemaakt moet worden zijn
koloniën te verliezen door een groot
scheeps hulp- en ontwikkelingsprogram
voor Portugal zelf. Salazar heeft zich te
trots getoond voor buitenlandse hulp. Een
volgende regering zal dat misschien niet
zijn. Trots is een mooie eigenschap, behalve
als zijn ten koste gaat van een half volk
dat slecht gekleed, gevoed en behuisd is.
Als Portugals regeerders hopen op een
ont-democratisering in Europa, mogen
wij toch tenminste hopen op een Portugal
zonder politieke politie, zonder politieke
gevangenissen, zonder krotwijken, met
schoenen voor de blote voeten, die welis
waar schilderachtig, maar 's winters erg
koud zijn. Het is natuurlijk wel leuk dat
het Iberisch schiereiland een soort goed
koop natuurreservaat is, waar de laatste
echte, trotse, arme mensen van Europa
rondlopen. Dat wil zeggen leuk voor de
buitenlandse middenstander op vakantie,
die er met Duits of Nederlands accent, en
altijd op het verkeerde moment, „olé, olé'
kan roepen. Niet zo leuk voor de pittoreske
J
Prikkeldraad. Een woordvoerder van het
Westduitse ministerie voor zaken betref
fende geheel Duitsland, heeft meege
deeld dat de Oostduitse autoriteiten op
verschillende delen van de grens tussen
Oost- en West-Duitsland vijf, parallel lo
pende prikkeldraadversperringen hebben
doen aanleggen. De totale lengte dezer
versperringen bedraagt 31 kilometer.
Traangasduel. Na een periode van rust
aan de grens tussen'Oost- en West-Ber-
lijn heeft de politie van beide stadsdelen
zondag in een tijdsbestek van drie uren
twee traangasgevechten geleverd. De
Oostberlijnse politie begon met het gooi
en van traangasgranaten naar Westber-
lijners, die familie in Oost-Berlijn wilden
toewuiven. De Westberlijnse politie ant
woordde met een gelijk aantal. Een de
zer granaten trof een Oostberlijnse poli
tieman aan de schouder, die hierop ant
woordde met enkele schoten uit zijn
automatisch geweer, zonder overigens
iemand te raken.
Vredesprijs. Het katholiek Instituut van de
heilige Paus Pius V heeft de vredesprijs
1961 van 15.000 dollar voor werk in Afrika
waarvoor men geen in aanmerking kO'
mend regeringspersoon kon vinden, gege
ven aan de rooms-katholieke missies die
van vervolging en geweldpleging te lij
den hebben gehad. De prijs werd een
jaar geleden ingesteld.
Terechtgesteld. Vier Chinezen uit Hongkong
drie mannen en een vrouw, zijn door het
voiksgerecht van Kanton ter dood ver
oordeeld wegens spionage in China.
Twee mannen zijn terechtgesteld maar
de derde man en de vrouw kregen gratie
wegens hun goede gedrag in gevangen
schap.
Monorail. De mogelijkheid bestaat, dat een
monorail aangelegd zal worden, die het
centrum van Londen met London Airport
verbindt. De Britse Hawker Siddeley
groep en de Franse Compagnie Safège
Transport, hebben het plan in studie. Lord
Douglas of Kirtleside, directeur-generaal
van de British European Airways, heeft
verklaard, dat hij bereid is voor een mo
norailverbinding met Londen Airport tien
miljoen gulden beschikbaar te stellen.
Kerstpost. De 56 mannen, vrouwen en kin
deren op het eilnadje Foula, het meest
afgelegen gebied van Groot-Brittannië,
wachten nog steeds op de kerstpost. Het
eilandje is de afgelopen weken door stor
men onbereikbaar geweest.
Vermoeden. Een zich noemend „Freikorps
Deutscher Einheit" heeft aan enkele Duit
se inwoners van Zuid-Tirol brieven ge
zonden waarin deze worden aangespoord
tot deelneming aan sabotage ter bevrij
ding van de onderdrukte Duitsers. De
autoriteiten vermoeden dat de brief af
komstig is van een neo-nazistische en
pan-germaanse beweging, die haar
hoofdkwartier in West-Duitsland heeft.
Voorbeeld. De Belgische mevrouw Margue
rite Vieuillevoye uit de Belgische plaats
Herstal heeft zondag op haar 105e verjaar
dag een koninklijke onderscheiding ge
kregen. Een voorbeeld van moed en bur
gertrouw werd mevrouw Vieillevoye in de
toespraken genoemd. Als meisje van der
tien jaar werkte zij al in een mijn en 42
jaar was zij in dienst van de Belgische
spoorwegen als bewaakster van een over
weg.
