Rendez-vous met het verleden
PANDA EN DE DIENOMAAT
W
VISSERTJE PLUM
Polle
Eerste kleurenbijvoegsel van
de Sunday Times geen succes
i OSRAM
Ons vervolgverhaal
I DOOR CLEMENS LAAR
Eerst koken leren,
dan trouwen
^Hoe is het ontstaan?^
DINSDAG 6 FEBRUARI 1962
7
1 41)
DE NEGENTIENJARIGE Barbara
Cairns uit Folkestone Engelandheeft
van de rechter opdracht gekregen, bin
nen drie maanden te leren koken. Als ze
na die tijd een voedzaam, smakelijk maal
op tafel kan brengen, mag zij trouwen
met haar negentienjarige verloofde Eric
Goldsack.
Dit woord:
ELEMENT
lampen
29. „Zo'n ritje eindigt altijd met een valpartij", zegt hun nieuwe vriend,
terwijl hij even op zijn achterbenen gaat zitten.enrrrrtss..daar
gaan ze! „In dit huis woont mijn neef, ik hoop dat hij thuis is, het duurt
altijd even, voor hij open doet, ik moet altijd eerst een liedje zingen. ..i
Ze staan allemaal te luisteren!" „Pas jullie op dat je hem niet aan het
schrikken maakt, met niezen, of zo ietsHij is erg bang en verlegen!"
„Het ging een bèetje hals over kop.
Pat en mister Alexander hadden ër
B zich al bij neergelegd om in verband
met het weer, hun reis een paar da-
gen uit te stellen. We hadden geen
van allen aan de auto van dr. Keehoe
E gedacht. Vaak is de techniek toch een
uitkomst."
1 „Dat is nog een grote vraag", mom-
E pelde de dokter. „Ik begrijp niet, dat
ik me door Sir Patrick heb laten om-
praten. Ik was van plan tot morgen
op Eryllgobragh te blijven. Het was
een heel karwei, om hierheen te ko-
men ondanks de 20 pk. Zo zal mijn
chauffeur er ook wel over denken en
vermoedelijk pas over een paar dagen
B weer komen opduiken. Complicaties
B lady Nikoline, complicaties.."
„Maar wat zou dat dan, dr. Keehoe.
Er zijn kamers genoeg op Eryllgo-
E bragh en er is genoeg eten en drin-
ken. En bovendien kunt u dan eens
rustig uitslapen." „Vooropgesteld, dat
de storm de telefoonleidingen hierheen
vernielt. Ik had toch liever, dat de
5 wagen terug was!"
B Ik maakte er alleen uit op, dat Pat
op reis gegaan was en ik onderging
dit nieuws als een onbegrijpelijke op-
luchting. Doch tegelijkertijd vond ik
B mezelf een verrader en achterbaks.
Plotseling begon dr. Keehoe, zonder
enige overgang iets te vertellen over
een schietpartij, die 's nachts in Dun-
garvan had plaatsgevonden. Een
troep Ierse rebellen men sprak van
Sinn-Feiners had de Engelse poli-
tiepost overvallen, de officieren in de
kelder opgesloten en vervolgens een
brandkast in de kluiskelder van de
1 „Eritse Kredietbank voor Grondher-
B vorming" laten springen. Vijfentach-
tigduizend pond, die in de eerstvol-
gende dagen moesten worden uitbe-
taald, waren gestolen. Naderhand was
het tot een vuurgevecht gekomen tus-
sen een Engelse patrouille en de Sinn-
B Feiners. „Dat zal weer heel wat stof
doen opwaaien. Zoveel stof, dat er
waarschijnlijk wel weer wolken door
gevormd zullen worden."
Ik begreep ineens, dat de onrust van
dr. Keehoe waarschijnlijk niet alleen
zijn bezorgdheid over de wagen gold.
En was het werkelijk alleen maar
overdreven beroepsijver geweest, die
I hem zo vroeg en bij zo'n weer naar
1 Eryllgobragh had doen komen? Waar-
om hadden Pat en de graaf van Chi-
5= Chester zo plotseling het besluit geno-
5 men op reis te gaan. De vorige avond
was daar met geen woord over ge-
rept.
Even later verraste mi] Pater
1 Quentin in de bibliotheek, en nu wer-
den al mijn vage vermoedens en een
zekere, niet nader te beschrijven ver-
denking op zeer duidelijke wijze beves-
tigd. Pater Quentin begon op een han-
dige manier te vertellen, maar toch
niet handig genoeg of ik voelde, dat
=E hij met opzet op mij gewacht had.
Voor hemzelf was het blijkbaar ook
alleen maar een kwestie van goede
vormen, dat hij mij niet onomwon-
den met feiten overviel.
„Dat zal u interesseren, mijnheer
Godeysen. Luistert u eens, wat Bern-
hard Shaw over de Ieren zegt. Ik vind
het hier net in een van zijn toneel-
stukken, dat overigens niet zo erg
goed is.
Feitelijk was het mij volkomen on-
5E verschillig, wat de een of andere
schrijver van toneelstukken over Ier-
land te vertellen .had. Van heel Ier-
land en van de hele Gaelische natie
interesseerden mij slechts twee men-
sen: maar ik vermoedde, dat pater
Quentin alleen maar een inleiding
zocht.
Met tegenzin luisterde ik:
het nuchtere verstand komt
tussen deze donkere hellingen van
de vloek en al de begenadiging van
krijtrotsen en rood heidekruid hele-
maal niet tot zijn recht. Nergens
B vindt men zulke kleuren en zulke ver-
lokkende verten, noch zulke wee-
moedige stemmingen als het avond
1 1S,.Ö, die dromen van Ierland, die
dromen. Die kwellende, hartverteren-
S de dromen....
Dromen, dromen, dromen!
Geen enkefe uitspatting, die een
Engelsman zo brutaal en gemeen
maakt, kan hem zo van zijn waardig-
heid en degelijkheid beroven, zoals de
Ier die verliest door zijn dromen.
De fantasie laat een Ier nooit een-
E zaam zijn, overtuigt hem nooit, be-
vredigt hem nooit, maar zij is de
1 schuld, dat hij geen enkele werkelijk-
heid onder ogen kan zien en dat hij
er niet mee weet om te gaan, noch
haar onder de knie weet te krijgen
Dat was Pat van top tot teen, vond
ik. en toch was het maar gedeeltelijk
waar. Pater Quentin had het boek la-
ten zakken en scheen mijn gedachten
te raden.
E „Het is meesterlijk geformuleerd
lllllllllllimilllli!
en men vermoedt en voelt er heel 5
Ierland doorheen.
Denk eens aan onze vriend Fitzpa-
trick. Sinds jaren voert hij nu al een
hevige en verbitterde strijd om de
Ierse politiek uit het rijk der dromen
op de weg van de werkelijkheid te
brengen. Hij vreet zich op en merkt
zelf niet, dat hij daarbij ook weer als
een Ier tewerk gaat en alleen een e
oude droom vervangtdoor een nieu- e
we, en de werkelijkheid geweld aan-
doet. omdat hij met zijn fantasie veel
verder gaat dan de werkelijkheid zijn
kan. Begrijpt u mij, meneer Godey-
sen?"
„Niet helemaal, maar ik geloof, dat
ik Patrick beter begrijp. Ik geloof, dat
hij het weet. Ik bedoel ik bedoel
hi.) weet. dat hij uit zichzelf niet wijs
kan. Onlangs heeft hij mij eens ge-
zegd, dat men zelfs zijn straf niet mag e
ontwijken en..Ik wist niet meer jj
hoe ik mij moest formuleren en haal-
de hulpeloos de schouders op.
„Ik weet wel", vervolgde ik, „dat
Pat op de een of andere manier aan
politiek doet. Ik kan dat niet zo uit-
drukken, maar ik kan nu eenmaal
het gevoel niet van mij afzetten dat
hii zelf geenszins zo vast ervan over- j
tuigd is dat wat hij doet, juist is. j
Soms denk ik dat er iets is dat hem j
dwingt anders te voelen dan hij denkt
en een ander maal weer anders te
handelen dan hij eigenlijk voelt.j
Ik kreeg de indruk, dat ik me nu
helemaal vastgepraat had en bloosde
Tot mijn verbazing echter keek Pater j
Quentin mij scherp aan en zei:
„Daar hebt u iets heel verstandigs j
gezegd, mijnheer Godeysen en dat j
komt ongetwijfeld, doordat u tegen-
over Pat als een oprechte vriend met
een eerlijk hart staat". j
Zijn vaste blik hinderde mij nu een
beetje.
„Patrick St. Ives", vervolgde pater j
Quentin, „leeft inderdaad voortdurend j
in een innerlijke onrust. Het is zijn j
vloek of een begenadiging dat j
hij van alle dingen in het leven ook j
het tegendeel ondergaat. Hij leeft te- j
gelijkertijd in de dag en in de nacht, j
in de hemel en in de hel, in een roes
en in volslagen nuchterheid. Zijn ver- j
stand wordt overspoeld door gevoe-
lens en zijn gevoelens lopen zich te j
pletter op zijn verstand. U hebt ook j
gelijk als u zegt, dat hij dat weet en
als het dan om Ierland gaat, aan-
vaairdt hij voor zichzelf volledig de
consequenties. Ook tegenover ande
ren
De laatste toevoeging was met zo
veel nadruk uitgesproken, dat ik on
middellijk de vraag kon stellen:
„U bedoelt gisteravond?"
Pater Quentin knikte. Waarschijn
lijk had hij mij onbewust of bewust
gedwongen, die vraag te stellen.
„Juist, mijnheer Godeysen. Ik ge
loof dat het goed is, als u van een
paar dingen op de hoogte bent. Onze
vriend Patrick strijdt met alle mid
delen. Met list, met omkoperij, met
bezweringen en valstrikken, maar
ook met hartstochtelijke opoffering
van zichzelf, om de vereniging van
alle Ierse vrijheidsbewegingen".
„Dat weet ik".
Hij keek me peinzend aan en als
hij verwonderd was dan wist hij dat
toch goed te verbergen.
„Het volgende dat u weten moet is
dat minister Alexander niet enige da
gen om cultuur-historische redenen op
Eryllgobragh doorbracht, maar hier
was met een politieke opdracht van
een voor ons belangrijke groepering in
Engelse regeringskringen.
„O, maar de graaf van Chichester
is mij al lang bekend. Wij doen sa
men aan Brucknerstudies."
Thans kon pater Quentin zijn verba
zing, ja zijn ontsteltenis niet langer
verbergen.
„Het komt me voor", zei hij, terwijl
hij mij onderzoekend aankeek, „dat u
in sterkere mate het vertrouwen van
Patrick bezit dan mevrouw Nicoline".
Ik had ineens neiging om in lachen
uit te barsten. Wat zou er gebeuren,
als ik nu eens volkomen nuchter en
naar waarheid vertelde, dat het niet
't vertrouwen van Patrick was, waar
door ik deze dingen had leren kennen,
maar integendeel een soort van wan
trouwen.
Het was duidelijk dat pater Quen
tin zeer onder de indruk was van het
feit dat ik blijkbaar door Patrick was
ingewijd in de geheimste bijzonder
heden van hun bedoelingen. Zou ik het
daar nu bij moeten laten en Pat aan
het verwijt van indiscretie blootstel
len, of moest ik pater Quentin duide
lijk maken, dat ik eigenlijk tot op dat
ogenblik niets geweten, maar alleen
vermoed had? Tenslotte had Patrick
mij, behalve enkele zinspelingen,
niets exacts gezegd.
(Wordt vervolgd
5
r J»v-
--
-. -
Tv
v.-Mi
s - -k ;.,;V
Welvaartsgolf op til voor
Groenland's arme eskimo's?
Een vondst van rijke hoeveelheden van
het zeldzame metaal molybdeen in Noord
oost Groenland, heeft in Denemarken een
bescheiden goudkoorts ontketend.
Deze heeft geleid tot het oprichten van
een Deens-Amerikaanse mijnbouwmaat-
schappij. Het is niet onmogelijk dat de
economische toekomst van 's werelds
grootste maar tegelijkertijd meest onher
bergzame eiland hierdoor belangrijk zal
worden beïnvloed. Want voor molybdeen,
dat gebruikt wordt voor het maken van
metaallegeringen, die zeer hoge tempera
turen kunnen verdragen en een grote ma
te van hardheid bezitten, wordt op de
wereldmarkt een hoge prijs betaald. Voor
de in deze eeuw van de ruimtevaart steeds
meer expanderende industrie van straal
vliegtuig- en raketmotoren, is molybdeen
een onmisbaar metaal. De vondst in Groen-
lands voor het grootste deel permanent
met. ijs bedekte aarde, moet wel buiten
gewoon veelbelovend zijn dattr de mijnbouw
op dit gèdeelte van het eiland met' haast
onoverkomelijke moeilijkheden ibbrdt ge
confronteerd.
VORIG JAAR zijn Deense geologen en
mijnarbeiders in huilende sneeuwstormen
en bij welhaast ondraaglijke koude be
zig geweest met de voorbereiding van het
project. Zo is er in het ertsveld, dat ge
legen is in een bergmassief, een tunnel
gegraven van 41/» km. lengte. Daarbij stuit
te men op een ertsader die schuin naar
beneden loopt en bijzonder rijk blijkt te
zijn. Dit heeft er waarschijnlijk de stoot
toe gegeven dat ook Amerika zich voor
het Groenlandse molybdeen is gaan inte
resseren. Het grootste probleem wordt mo
menteel gevormd door de ontoegankelijk
heid van het gebied, dat de aanvoer van
materialen ernstige belemmeringen in de
weg legt. Het ertsveld ligt op een hoogte
van 1050 meter en de geologen en mijn
arbeiders moeten bijna onmenselijke
moeilijkheden trotseren wanneer zij
zich een weg banen van de huidige
ertshaven die met de Deense humor
naar het Kopenhaagse amusements
centrum Nyhavn is genoemd naar
het ertsgebergte. Hoe het erts te zijner
tijd moet worden uitgevoerd, is nog een
onopgeloste vraag. De schepen kunnen de
ertshaven namelijk slechts gedurende zes
weken per jaar bereiken en moeten zelfs
dan nog met behulp van vliegtuigen naar
het ongastvrije Klondyke worden geloodsd.
Gedurende de rest van het jaar wordt alle
aan- en afvoer door pakijs verhinderd. De
Denen hebben reeds lang gedroomd van
een door mijnbouw welvarend Groenland,
maar vrijwel alle pogingen om de tot nu
toe gevonden ertsen op een rendabele wij
ze te exploiteren zijn mislukt. Er is zink
en -lood in de bodem gevonden, maar juist
toen men besloten had om deze ertsen
te ontginnen zakten de prijzen op de we
reldmarkt dusdanig dat men de plannen
moest laten varen.
VERDER IS Groenland de enige leve
rancier van kryoliet (letterlijk: ijssteen)
een gesteente, dat hoofdzakelijk wordt ge
bruikt voor de fabricage van z.g. melk-
glas en van emaille voor aardewerk en
ijzer. Ook als vloeimiddel bij de verwer
king van bauxiet is kryoliet nodig. Boven
dien heeft men thans zekerheid gekregen
over de aanwezigheid van behoorlijke hoe
veelheden uranium en de plannen om ook
dit erts te gaan ontginnen zijn in ver
gevorderde staat.
Groenland is gedurende de jaren na de
oorlog steeds meer uit zijn isolement ver
lost, maar nog steeds is het vreemdelin
gen verboden, zich op het door Denemar
ken beheerde eiland te vestigen met het
doel er handel te drijven. De oorspronke
Buiten de steden leven de Groen
landse eskimo's goeddeels nog in pri
mitieve turfhutten van dit model. Als
de mijnbouwplannen doorgaan, zal
hun schilderachtige armoede binnen
afzienbare tijd tot het verleden gaan
behoren.
De (zeventigjarige) politierechter Percy
Gurr weigerde Barbara vorige week toe
stemming tot het huwelijk te geven. Hij
i:
„U kunt niet verwachten dat een jong
echtgenoot het leven houdt op blikjes sar
dines en dergelijke conserven. Hij heeft
stevige kost nodig".
Het jonge paar is een jaar verloofd. Om
dat ze nog geen 21 jaar zijn, hebben ze
toestemming van hun ouders nodig om te
kunnen huwen. Barbara's vader weigerde
zijn toestemming. Ook hij was van mening
dat zijn dochter eerst moet leren koken.
Barbare wendde zich toen tot de recht
bank, die de toestemming kan geven als
een van de ouders die onthoudt. Rechter
Gurr had echter alle begrip voor de op
vatting van Barbara's vader. Hij verklaar
de na de zitting:
„Voor ik trouwde heb ik me er eerst
van overtuigd dat mijn vrouw kon koken.
Het is zeer ondermijnend voor een geluk
kig huwelijk als de echtgenoot zich nooit
kan verheugen op een goede maaltijd, die
thuis op hem staat te wachten."
Barbara ging na de zitting rechtstreeks
naar huis voor de eerste les: het bakken
van een cake.
lijke bevolking, de eskimo's, wil men zo
veel mogelijk behoeden voor schadelijke
contacten met de westerse beschaving. In
het verleden was men in dit opzicht min
der nauwkeurig met onder andere het ge
volg, dat de eskimo's zwaar te lijden
kregen onder de gesel van de t.b.c., welke
ziekte door kolonisten naar Groenland over
gebracht werd.
Ook voor expedities naar Groenland is
nu nog een toestemming van de Deense
regering vereist. Sinds het eiland inge
schakeld is in de radarketen van de Ver
enigde Staten, dringt de Westerse bescha
ving echter steeds meer tot de eskimo's
door. Dat is jammer, want dit bijzondere
volk heeft een hoogst merkwaardige cul
tuur, die nu langzaam aan het verdwijnen
is. Met omvangrijke mijnbouw zou het iso
lement van Groenland zeker definitief wor
den doorbroken. Er is reeds in het Deense
parlement over gesproken, dat een deel
van de opbrengst van het molybdeen-pro-
ject aan de eskimobevolking ten goede
moet komen.
Het woord element is ontleend aan
het Latijn. Men meent dat de Latijnse
vorm elementum een samenvoeging is
van de drie letters e 1, e m en e n, maar,
ofschoon deze afleiding past bij de oor
spronkelijke betekenis: letters, al
phabet, is ze toch onwaarschijnlijk.
Het woord element wordt gebruikt
voor elk der hoofdstoffen waaruit, naar
men vroeger dacht, de wereld was op
gebouwd. n.l. aarde, water, vuur en
lucht. Ook voor de krachten die het
weer vormen bezigt men het woord.
In het bijzonder spreekt men van het
woeden der elementen bij hevige storm.
Daarna gebruikt men het woord ook
voor: de plaats waar iemand bij voor
keur vertoeft. Men zegt: de zee is mijn
element; een vogel is in de lucht, een
vis in het water in zijn element. Daar
uit is de zegswijze ontstaan: in z'n ele-
^rnent zijn voor: zich behaaglijk voelen.
DE LONDENSE „Sunday Times", het
zondagsblad van de Canadese krantenmag
naat Roy Thomson, lanceerde de afgelo
pen zondag haar eerste bijlage in kleu
rendruk, waarvoor Lord Snowdon de
echtgenoot van Prinses Margaret als
artistiek adviseur is aangetrokken. Lord
Snowdon is donderdag zijn werkzaamhe
den bij de Sunday Times begonnen en
heeft dus nog weinig invloed kunnen uit
oefenen op de inhoud van dit bijvoegsel.
COt. MAüTfN TOONDE*
7Ó-C
404i. Het was een lang smal hol waarin
vissertje Plum terechtgekomen was. Hij
kon er een heel eind in doorlopen en deed
dat ook. Eigenlijk was hij wel nieuwsgie
rig, waar hij terecht zou komenToen hij
al ver in het hol was doorgedrongen stond
hij opeens voor een grotere ruimte; ver
baasd bleef hij staan. Het licht viel door
de smalle spleten in de zoldering naar bin
nen, zodat hij goed kon zien
76. Panda gaf hetniet op. „Mijnheer de brigadier, u
moet kijken!" riep hij. „Wij hebben hier iets heel bij
zonders!" Deze hartekreet deed de brigadier omkijken
en een knorrig; „Wat dan?" uitstoten. „Een Inactiva-
tor, mijnheer de brigadier!" legde Panda haastig uit.
„Professor Kalker heeft hem uitgevonden, en dat was
héél knap. Dit is namelijk eenehmachine,
waarmee je andere machines stop kunt zetten
„Nou, dat is dan mooi," riep de politiefunctionaris drif
tig, „maar het is hier geen tentoonstelling, meneer!
Het is hier geen ambachtsschool! U hindert me, me
neer! U loopt in de weg! Het gaat hier om een ge
vaarlijke bankrover en niet om machines!" Het was be
ter geweest als hij Panda had laten uitpraten, maar ge
zegd moet wordt dat hij wel véél aan het hoofd had.
Terwijl de brandslang zich steeds verder ontrolde, baan
den de wakkere spuitgasten zich een natte weg door het
verlaten gebouw, en zij lieten geen hoekje onbespoten.
Aangezien de waterschuwe Dienomaat het gebouw niet
meer uit kon zonder door de straal heen te moeten
breken, zag het er naar uit dat het nog slechts een
kwestie van tijd was voordat hij ingehaald zou worden.
Zijn mechanisch brein had echter alle mogelijkheden al
voorzien en hij was in het geheel niet terneergeslagen.
Integendeel; toen hij de zolder in het. siertorentje van
de Vaderlandse Nering Bank bereikte en daar een
raampje zag dat toegang tot de dakgoot verleende, wel
de er een knarsend lachje uit hem op. „Pappie gaat
nog wat moois beleven," beloofde hij.
Desondanks is het nummer van zondag
in recordtaantallen verkocht, zowel in
Londen als in de „provincie". De in
houd bleek te bestaan uit nogal on
verschillige artikelen van algemene
strekking, verlucht met kleurenfoto's,
en voorts uit een groot aantal adverten
ties die op de lezeressen waren afgestemd.
INMIDDELS HEEFT krantenkoning
Thomson nog eens met grote nadruk ver
klaard dat hij Lord Sowdon zonder aar
zeling van zijn verplichtingen ontheffen
zou als de koninklijke familie van oor
deel zou zijn, in een onaangenaam par
ket geraakt te zijn. „Ik zal onder geen
enkele omstandigheid iets doen dat naar
mijn gevoelens schadelijk kan zijn voor
de monarchie", aldus Thomson die in
Groot-Brittannië, de V.S., Canada en Afri
ka bijna honderd dagbladen bezit. Hij
verklaarde verder dat Lord Snowdon
slechts „technisch werk" zal verrichten
en „hoegenaamd geen zeggenschap" krijgt
in de bedrijfspolitiek van de Sunday Times
die zoals men weet in een oplage-oorlog
met de onafhankelijke „Observer" verwik
keld is.
Teleurstellend
OVER HET EERSTE numfner van de
„Sunday Times" in kleurendruk (het
bijvoegdsel omvat 40 pagina's) oor
deelde Thomson: „Het was een vrij
teleurstellend debuut. Maar ik vertrouw
dat de eerst volgende edities een geweldi
ge verbetering te zien zullen geven". Hij
was overigens van oordeel dat Margarets
echtgenoot een belangrijke aanwinst voor
zijn zondagsblad is. „Ik denk niet dat hij
zich zal hoeven te beperken tot fotogra
feren, zei hij, „ik geloof dat hij vele
talenten bezit. Hij is het type jonge man
dat wij gaarne in ons bedrijf zien".
Advertentie
