„CYRANO DE BERGERAC" zeldzaam
fraai schouwspel bij Rotterdams Toneel
I
H3 mQII
„VICTORIA" en „ARME BITOS"
i
Groot succes voor Guus Hermus in titelrol
„In Paradisum
Vestzaktheater
Schilder Willem Paerels
in België overleden
gespeeld door de Haagse Comedie
in
MAANDAG 12 FEBRUARI 1962
5
Ham van den Bergh
Ham van den Bergh
Het weekeinde
Radioreportages van de
wereldtitelstrijd in
stadion Moskou
Stuk van Ibsen voor t.v.
Beeldschermer
De radio geeft dinsdag
Dichter Broniewski in
Warschau overleden
ROBERT SOBELS NAAR ROTTERDAMS
TONEEL
Toneelgroep Studio
FILM EN FILMWERELD
7 elevisieprogramma
HET TWAALF PAGINA'S tellende programma, als krant gedrukt onder de
kop: „Le Cvrano Littéraire", is een der tekenen die er op duiden dat het Rotter
dams Toneel de première van „Cyrano de Bergerac' als een grote theatergebeur
tenis heeft willen brengen en er kan gelukkig direct worden vastgesteld dat het
daarin voortreffelijk is geslaagd. De vele liefhebbers van dit onverwoestbare
monument van romantische heldhaftigheid, hadden al veel langer moeten
wachten dan hun lief was, en verscheidene van onze grootste acteurs hoopten
er al jaren op deze toprol, die de grootste eisen aan hun vakmanschap zou
stellen, aan hun repertoire te mogen toevoegen.
EDMOND ROSTAND schreef zijn „Co- ge en toch ook spirituele sfeer van het
médie héroique" in 1897 op negenentwin- stuk, maar vooral ook de vervoerende
tigjarige leeftijd. Het tijdperk van het gloed die hij alleen door zijn stem en in-
echte romantische theater was toen al een tonatie mee wist te geven aan de liefdes-
halve eeuw voorbij en die afstand tot de verklaringen die hij nagenoeg in het duis-
romantiek-puur van een Victor Hugo valt ter onder Roxane's balkon moet afsteken,
dan ook zeer goed in het stuk te beluiste- dat alles heeft het publiek tot grote geest-
ren. Tegelijkertijd was Rostand echter nog drift gebracht,
zo jong dat zijn lofzang op het compromis
loze ideaal, dat Cyrano voor hem verte
genwoordigde, hartstochtelijk genoeg
klinkt. Met jeugdig elan heeft hij de le
gende om de 17e eeuwse jonker De Berge-
OOK ANN HASEKAMP, die de enigs
zins wuft-precieuze, maar later ook de
ernstiger kanten van haar personage
speels maar feilloos uitbeeldde, hoefde
rac aangegrepen om het gebrek aan ka- voor geen enkele Franse Roxane onder te
raktergrootheid om hem heen en de droog- doen. Van de vele andere rollen vielen
stoppelmentaliteit die net zo goed in het nog bijzonder op de fijngeestige banket-
Frankrijk van die tijd leefde, aan de kaak bakker van Pieter Lutz, de waardige
te stellen. Dat zijn oeuvre toch tot de maar snoeplustige Duègna van Coba Kei-
Franse neo-romantiek wordt gerekend, ling en de Graaf van Steye van Branden-
komt omdat Rostand zelf de romantische berg, die dergelijke onbetrouwbare fiel-
idealen van zijn held niet meer voor 100
percent au sérieux kon nemen. De kracht
van het stuk schuilt juist in de ironische
afstand die hij er van heeft genomen
door de geestesadel en het heldendom van
Cyrano te overdrijven tot proporties die ai-
les en iedereen ontwapenen.
DAT de volkomen verouderde mentali
teit van de hoofdpersoon toch geen weer
zin wekt bij een oneindig nuchterder he
dendaags publiek is danook te danken aan
het feit dat ze ons gepresenteerd wordt in
de mid-humoristische belichting van Ros
tand: zijn Cyrano is niet alleen een virtuoos
dichter en onoverwinnelijk degenvechter,
hij is het vooral ook allebei tegelijk. Hij
vervaardigt improvisando een ballade I
met alle ingewikkelde verstechnische
kunstgrepen vandien waarin hij be
schrijft hoe hij een vijand verslaat, terwijl
hij ondertussen dat gevecht inderdaad zo
voert dat hij zijn tegenstander bij de laat
ste regel neer kan steken. Waar een echte I
romantische held het misschien wel te
gen tien tegenstanders op zou nemen, daar
verslaat Cyrano in een handomdraai hon
derd zwazrgewapenden. Volgens de helden-
erecode dient men beledigingen te wreken,
maar Rostands Cyrano gaat daarin weer
zóver, dat iemand die in zijn nabijheid
niest, dat al met de dood moet bekopen, I
omdat het als een toespeling op Cyrano's
grote neus zou kunnen worden opgevat. De
ironiserende werking die van deze gigan
tische overdrijving uitgaat, verklaart
waarom dit stuk zo weinig aan de eigen
tijd gebonden blijkt.
BOVENDIEN is het niet alleen het on
versneden heldendom van Cyrano dat on
bewust wellicht toch nog aan een ideaal
beeld in ons appelleert, maar het is ook
de theatervirtuositiet van Rostand, die ons
in dit stuk blijft aantrekken. Met een zeld
zame beheersing van het métier weet hij
elk der vijf bedrijven weer effectvol naar
een hoogtepunt te voeren in een vuurwerk
van verzen die niet steeds van het aller-
ten altijd een kolfje naar zijn hand schijnt
te vinden. De fraaie siergewaden waren
Nico Wijnberg uiteraard wel toever
trouwd, terwijl ook de vijftien jaar oude
vertaling van Ben Royaards. voor deze ge
legenheid op verzoek van Lutz nog wat
bijgepunt, een bijzonder geslaagde indruk
maakte, in aanmerking genomen dat het
een bijna onmogelijke opgave is om deze
woordacrobatiek in een andere taal over
te brengen. Ook al waren de verzen niet
steeds even makkelijk op het eerste ge
hoor te volgen, zij droegen toch bijna
steeds het hunne bij tot het ovationele
succes, dat zich ook tijdens de voorstel
ling al telkens in open doekjes ontlaadde.
VOOR HEN die Rostand in al zijn jeug
dige overmoed bewonderen kunnen, zal
deze voorstelling een verrukkelijke avond
betekenen, terwijl zij die wat sceptish
staan tegenover deze uitwassen van ge
voel en eer, tenminste zullen toegeven dat
in deze magistrale opvoering Cyrano's ro
mantiek nergens belachelijk werd. zijn
grootspraak nergens aanstellerij, zijn vir
tuoze taalgebruik nergens hol of banaal,
terwijl zijn „panache" ook nu nog hart
veroverend blijkt.
Guus Hermus als Cyrano en Ann
Hasekamp als Roxane in „Cyrano
de Bergerac" van Edmond Rostand.
Woensdagavond zendt de NCRV-tele-
visie het programma „Barok Concert"
uit door „Die Haerlemsche Musyck-
camer" onder leiding van André
Kaart. De foto toont de kostuum-
Dit weekend is in het Vestzaktheater in
Amsterdam een nieuw stuk in première
gegaan. Het heet „In Paradisum" en
zou volgens het programma geschreven
zijn door een Italiaanse mijnheer Frances-
so Benigli. Het maakt echter de indruk
in een onbewaakt ogenblik vervaardigd te
zijn door het kamermeisje van mevrouw
Courths-Mahler. Op een plat vormpje, dat
kennelijk de wereld voorstelt, staan twee
kermiswagens Inferno en Paradiso ge
naamd. Daartussen lopen twee mensen,
Adam en Eve (spreek uit éddem en lef)
heen en weer terwijl een oude man en
een oude vrouw hoogst symbolisch bezig
zijn het goed en het kwaad voor te stel
len.
Met een irritante imitatie van Ionesco-
gewauwel heeft de schrijver, die ook wel
eens een stuk van Becket gezien heeft, de
ene bêtise aan de ander geregen in een
idioom dat meer aan revue-schetsen ont
leend schijnt dan aan welk soort echte
literatuur dan ook. De onvermoeibare
Wim Burkunk had de onbeholpen regie
gevoerd. Met het gebrekkige, intens- ama
teuristische spelersmateriaal heeft hij dit
maal nog dragelijke resultaten bereikt,
zonder dat het overigens duidelijk werd
wat het doel van dit groepje eigenlijk is.
Prettige vrijetijdsbesteding? Goed, maar
waarom dan die suggestie van heilige
emst, alsof hiermee gewoon voor betalend
publiek opgetreden kan worden of de zaak
van het toneel gediend? Deze opvoering
van „In paradisum", een brok Sinter
klaassymboliek van de onderste plank,
schreide in ieder geval „ten hemel."
A A nKOHDIGIMGEH e m BESCHOUW!H GE!i
De zaterdagavond bracht een grote ver-
I scheidenheid in t.v. amusement, niet al
tijd op hoog niveau doch over het alge
meen wel te genieten. De „Accoorden"
van Teddy en Henk Scholten waren als
vanouds: niet brilliant, niet bijster origi
neel doch vlot en zonder grote inzinkin
gen voortgebracht. Een uitschieter was
het optreden van de Franse zanger Jean
Philippe, doch het was jammer dat de re
gie het nodig had geoordeeld hem samen
met Teddy Scholten te laten optreden.
Het was een combinatie die niet paste,
wat Teddy niet kwalijk te nemen is doch
die het effect van deze bijzondere Franse
chansonnade wel hinderlijk verminderde.
De twee Scholtens beginnen trouwens lang-
i zamerhand wel hun eigen populariteit te
overleven in deze „Accoorden". Wat
I minder Scholten en wat meer nieuwe
vondsten op het onuitputtelijke genre van
deze soort cabaret is wel gewenst. Mis
schien kan er dan ook eens gebroken wor
den met de blijkbaar onmisbaar geachte
gewoonte om een aantal dames en heren
in vreemde dansfiguren over het podium
te laten huppelen, want daarop is het pu
bliek al sinds 1935 uitgekeken.
Een goede „Hitchcock" en een uitste
kende epiloog van pater Leopold Verha
gen werden gevolgd door een reportage van
het Italiaanse songfestival in San Remo,
waarbij Willem O'Duys een wat al te
praatgrage commentator was. Het is na
melijk zo leuk om ook eens wat Italiaans
Koos Postema en Dick van Rijn, die in te horen, als men naar Italianen zit te
Oslo de radioverslaggeving van de Euro- dijken!
pese kampioenschappen verzorgden, maken Een saaie zondagavond voor de t.v.-kij-
ook de reportages van het wereldkam- kei.s> die zaterdag het amusante genre had-
pioenschap hardrijden op de schaats in den opgediend gekregen! Mies Bouwman
Moskou. Op zaterdag 17 februari komt er probeerde met haar vlotheid en charme de
drie maal een verbinding met Moskou en ]eemten in de gesprekken met haar gasten
op zondag, 18 februari zes maal. Het sche- op te Vullen, doch alleen de routinier Cruys
ma van uitzendingen is: 17 februari: voorbergh kwam haar daarin tegemoet, de
VARA: 14.50 to>t 15.30 u. (500 m), tussen anderen hadden kennelijk last van een ge-
17.15 en 17.40 u. (500 en 5000 m), KRO: brek aan sfeer, dat hoofdzakelijk aan een
18.45 tot 19.00 u. (5000 m). a[ te oppervlakkige voorbereiding te wijten
18 februari: VARA: tussen 11.000 en 11.25 was Mies Bouwman is trouwens, al haar
u. (1500 m) in het programma Strijk en zet, routine ten spijt, niet een dominerende fi-
AVRO: 12.20 tot 12.30 u. (1500 m), KRO: guur bij dergelijke onderonsjes en laat de
13.25 tot 13.35 u. (10.000 m), 14.30 tot 14.40 u. draad nogal eens glippen.
(10.000 m), AVRO: 15.00 tot 15.15 u. (10.000 Edo spier gaf een nogal pessimistische
repetitie; links „Die Musyckcamer",
rechts leerlingen van de Rijksoplei
ding voor de Danskunst van het
Koninklijk Conservatorium in Den
Haag.
kijk op onze Nederlandse woongewoonte
ten beste, die natuurlijk voor allerlei ver
beteringen vatbaar is doch die, in verge
lijking met vele buitenlanden, toch altijd
m), KRO: 16.15 tot 16.25 u. (uitslag en na
beschouwing).
Er is waarschijnlijk geen schrijver te I nog heel wat persoonlijkheid behouden
noemen, die zoveel invloed gehad heeft heeft. Nóg meer persoonlijkheid, zoals
op de toneelschrijfkunst van onze eeuw, Spier die gaarne zou zien, zou misschien
als de Noor Hendrik Ibsen. Vooruitstre- wel weer onpersoonlijk worden, omdat
vend als hij was, voelde hij zich sterk men dan allerlei voorschriftjes en foefjes
betrokken bij de maatschappelijke proble- zou moeten toepassen die in handleidin-
matiek van zijn tijd. „Een poppenhuis" gen te vinden zijn. Maar in ieder geval
dat de VARA-televisie donderdag 15 had de AVRO haar zondagavond weer vol.
Hilversum I. 402 m. 746 kc/s. 7.00-24.00
KRO. KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Klas-
I sieke grammofoonmuziek. 7.30 Voor de
>g Sleea? jeugd. 7.45 Morgengebed en overweging,
mannenmaatschappij en daarom is dit spel g Nieuws g jg Lichte grammofoonmu
ziek. 8.50 Voor de vrouw. 9.35 Waterstan-
den. 9.40 Schoolradio. 10.00 Voor de kleu
ters. 10.15 Lichtbaken, lezing. 10.25 Klas
sieke grammofoonmuziek (gram.) 11.00
febr. uitzendt staat bekend, als een
spel dat zich bezighoudt met de emancipa
tie van de vrouw. De schok, die dit to
neelstuk aan het eind van de vorige eeuw
teweegbracht, was heel sterk. Wij, in on
ze tijd, zijn al vertrouwd geraakt met
het beeld van de niet afhankelijke vrouw.
Maar zij leeft toch nog steeds in een
van Ibsen ook nog steeds actueel. De
regie van het stuk heeft Theun Lammert-
se, die ook de tekst bewerkte.
In de Belgische plaats Eigenbrakel is het
afgelopen weekeinde de kunstschilder
Willem Paerels op 84-jarige leeftijd over-
hoogste dichterlijke allooi zijn, maar wel I leden. Hij was in 1878 in Delft geboren
met een verbluffend gemak „con brio" Gedurende 25 jaar was Willem Paerels
zijn neergeschreven, vol verbale stunts leraar aan de Academie te Leuven. Hij was
waar wij ook nu nog van staan te kijken, jjd van de Koninklijke Vlaamse Academie
zoals de befaamde neuzentirade van Cyra- van Wetenschappen, Letteren en Schone
no waarbij in twee bladzijden een dertig- kunsten en hij werd beschouwd als een
tal stijlen wordt geparodieerd. Prachtig is van de representatieve schilders van de
ook de werking van de tekst die de ban- Belgische School. In talrijke Belgische en
ketbakker-dichter Ragueneau telkens te buitenlandse musea zijn werken van hem,
zeggen krijgt; een mengeling van bakkers- onder andere in Amsterdam, Den Haag en
jargon en rederijkerij, die zijn hoogtepunt Rotterdam.
vindt in een rondeel over het bakken van ,T
amandeltaartjes. Ook hier weer hoogste Willem Paerels is een van de vele Ne
verfijning ad absurdum gevoerdOm- derlandse schilders die rond de eeuwwis-
dat deze afstandscheppende werking die er seling naar het buitenland trokken. Zo
voor zorgt dat we niet te veel in de roman- werd Jacob Smits bij voorbeeld, van huis
tiek van het gebeuren worden meegesleept uit Nederlander, een bekend Belgisch
dus al in zo sterke mate in het stuk aan- schilder. Ook Willem Paerels is het zo ver-
wezig is heeft Ton Lutz er onzes inziens gaan, hoewel zijn faam in Nederland ten
geen goéd aangedaan, die afstand in zijn onrechte niet groot was. Wel wijdde Jan
regie nog eens extra te onderstrepen. Greshoff, jaren voor de oorlog, een
enthousiast artikel aan hem, maar Paerels
DE VOORSTELLING was in menig op- heeft tóch hier n,et de bekendheid ge
zicht voortreffelijk, maar het spel met de kregen die hij verdient. In de reeks „Mo-
decorchangementen bij open doek, com- n0grafieën over Belgische Kunst" is in
pleet met een Rostand-achtige figuur die een deeltje gewijd aan Willem Pae-
in het Frans de toneelaanwijzingen reci- rels Hij was een ongecompliceerde schil-
teerde, werkte bij dit toch al overdadig dgr zi.jn doeken getuigen van een grote
schouwspel bepaald sfeerverstorend. Waar zekerheid en optimisme. Zijn werk is mo-
in een stuk van Brecht het eigenlijke ver- dern en Van een schijnbare oppervlakkig-
haaltje boven zijn beperktheid dient te heid dje door de blijmoedige atmosfeer
worden uitgetild met illusieverstorende I wordt gesuggereerd,
elementen teneinde de erachterliggende 1
boodschap zo helder mogelijk over te bren
gen, daar heeft een dergelijk procédé dat
ons in de keuken van het toneel laat kij
ken bij dit stuk van Rostand niet de min
ste zin omdat daar in de keuken niets na
ders onthuld kan worden. Zo verleent ook kendstePoolse dichters, is op 64-jarige
Ros 1 leeftijd te Warschau overleden. Hij heeft
Wladislav Bronieuwki, een van de be-
het ten gehore brengen van
coraanwijzingen, aan dit simpele gebruiks
proza een suggestie van diepzinnigheid die
volkomen misplaatst is. Even zo is het
jammer dat de decorontwerper Nicolaas
Wijnberg niet naar een grotere mate van
realisme heeft gestreefd. De kale toneel
ook naam gemaakt als vertaler van het
werk van Russische schrijvers.
Wladislav Bronieuwski werd in 1897 ge
boren. Hij studeerde enige tijd aan de
Universiteit van Warschau. Hij publiceer-
achter dé zetstukken bleef de verscheidene dichtbundels, onder andere
achtCf 1® nl ..Wiatraki", „Komuna Paryska", „Bagnet
muur die men
zien, leidde telkens de aandacht af. Bij de
pogingen om met een zeer levendige re
gie en realistisch spel tot die, zo groot mo
gelijke, werkelijkheidssuggestie te komen
waar ook de tekst op gericht is. werd men
door het schematische decor, dat de fan-
tastiewereld van schrijver en toeschouwer
niet voldoende steun verleende, juist weer
gehinderd, met name in het begin van het
eerste bedrijf. Maar daarmee is de afde
ling critiek ook wel beëindigd, want, zo
als gezegd, de opvoering had vele bijzon
dere kwaliteiten.
„Wiatraki
na Brón", „Wirsze Zebrane", „Nakzieja",
„Mazowsze", „Wisla" en „Anka".
MAX SCABINSKY OVERLEDEN
In de Tsjechische hoofdstad is op 88-
jarige leeftijd overleden de kunstschilder
Max Scabinsky, een vooraanstaand Tsje
chisch kunstenaar. Hij krijgt een staatsbe
grafenis.
De acteur Robert Sobels zal het volgen
de seizoen deel uitmaken van Het Rot
terdams Toneel. De heer Sobels vervult
bij de toneelgroep
MET EEN OP DE Nederlandse plan
ken zeldzame bravoure en precisie wer" I thans gastrollen
den de talrijke massascenes gerealiseerd Theater
alsof het in de Rotterdamse schouwburg
niet de première betrof maar een al vol-
l.omen ingespeelde voorstelling. Het
"hermduel bijvoorbeeld, ingestudeerd on
,-r joidin? van maitre Cor van der Valk Nell Koppen, Wim van den Brink en
't H-arlem zou niet makkelijk door cni- Albert Abspoel, thans^ verbonden aan de
- 'slollvwood-produktie overtroffen kun- toneelgroep „Centrum zullen het vol-
.n Worden. Guus Hermus als Cyrano gende seizoen deel gaan uitmaken van de
-eft nagenoeg alle facetten van deze zwa- toneelgroep „Studio".
e en veelzijdige rol op uitzonderlijk knap- Elisabeth Hoytmk en Peter Oosthoek,
pe wijze zichtbaar gemaakt. Fiere hoog- van de Nederlandse Comedje, zullen even
hartigheid, verbeten woede, schooljongens- eens voor het seizoen 1962/63, deel uit-
achtige verliefdheid, de hele warmbloedi- maken van de toneelgroep „Studio
DE HAAGSE COMEDIE heeft zich dit weekeinde in de Haarlemse Stadsschouw
burg van twee heel verschillende kanten laten zien: zaterdagavond met een ruim
veertig jaar oude en tamelijk aftandse klucht van Somerset Maugham. „Victoria",
en zondagavond met Jean Anouilhs zeer eigentijdse, wrange komedie „Arme Bitos".
Iets hebben die twee stukken niettemin gemeen, maar dat is slechts het simpele
feit dat ze allebei kort na een wereldoorlog zijn geschreven en dat dit aan beide
stukken merkbaar is. Maar terwijl Maugham zich onder meer bezighield met
zulke materiële na-oorlogse problemen als het gebrek aan huispersoneel en kolen
in het Engeland van omstreeks 1920, verdiepte Anouilh zich in een heel ander na
oorlogs gebrek: het gebrek aan algemeen aanvaarde ethische normen in het Frankrijk
van omstreeks 1950.
.VICTORIA" (dat in het Engels de iro
nische titel „Home and Beauty" draagt)
heet officieel, maar ten onrechte, een blij
spel; volgens het programma heeft
Maugham er zelf van gezegd dat het een
farce" dus een -klucht is en „geen
andere pretentie" heeft. Hij zag blijkbaar
zelf in dat het stuk bijzonder weinig om
t lijf heeft en in opzet en uitwerking zó
rammelt dat het niet eens als een weldoor
timmerde klucht, laat staan als een van
Maughams goede blijspelen, kan worden
beschouwd. Misschien is de auteur er van
uitgegaan dat het wel eens aardig kon
zijn, de situatie uit zijn drie jaar eerder
geschreven „Caroline" (dit seizoen door
de Nederlandse Comedie gespeeld) om te
keren: daar ging het om een verdwenen
echtgenoot door wiens overlijdensbericht
zijn vrouw voor moeilijke problemen komt
te staan; hier gaat het er om dat een even
eens verdwenen echtgenoot niet dood maar
juist levend blijkt te zijn, waardoor zijn
vrouw met nóg moeilijkere problemen
wordt geconfronteerd. Maar het motief
waarop in het geval van „Caroline" een
charmant blijspel werd gebaseerd, bleek
bij omkering slechts te leiden tot een reeks
van absurditeiten waarom men heel harte
lijk kan lachen maar die geen enkel ver
band met de werkelijkheid hebben,
MYRA WARD beschikt over het zeer bij
zondere talent om dergelijke absurditeiten
op een hartveroverende manier te serve
ren en haar vertolking van het malle,
egoïstische „liefje" Victoria was danook
weer kostelijk. Zij kreeg daarbij uitste
kend tegenspel van Eric van Ingen, die
als Victoria's tweede man, Freddie, even
eens blijk gaf van grote komische uitdruk
kingskracht. Frans van der Lingen (die de
doodgewaande echtgenoot uitbeeldde) is
van nature bepaald geen kluchtspeler,
maar hij wist zich toch voldoende bij de
eisen van stuk en rol aan te passen. Grap
pige (maar soms wel gechargeerde) type
ringen zag men van Kitty Kluppell, Annie
Leenders, Gijsbert Tersteeg, Carl van der
Plas en Maria de Booy. Joekie Broedelet
was handig ingevallen voor Coba Kelling
die op het programma vermeld stond als
„mejuffrouw Montmorency" maar die
thans bij het Rotterdams Toneel in „Cy
rano de Bergerac" speelt. De regie van
Bob de Lange zat boordevol hoogst amu
sante detailtrekjes, die op zichzelf het pu
bliek voortdurend vermaakten maar die
wel een zeer nadelige invloed op het tem
po van de voorstelling hadden.
EEN VOLUIT verrukkelijk toneelfeest is
zondagavond de opvoering van „Arme Bi-
tos" geworden. Een feest dan voorneme-
lijk door het grandioze spel van Paul
Steenbergen, het uitstekende ensemble en
de fraaie mise-en-scène, want het stuk
zelf hoe fascinerend en aangrijpend het
ook is heeft bepaald geen feestelijk ka
rakter. Het is een deels humoristische
maar voor een groter deel bittere en hier
en daar zelfs tragische ontmaskering van
grote mannen", die achter hun masker
van grootheid maar een zwakke, povere
menselijkheid blijken te bezitten.
DOOR ZIJN meesterlijke beheersing van
de dramatische middelen speelt Anouilh
het klaar, die ontmaskering te volbrengen
juist door zijn personnages maskers óp te
zetten, namelijk de maskers van de hoofd
figuren uit de Franse revolutie. Achter en
dóór die maskers leren wij niet slechts de
ze historische persoonlijkheden maar voor
al want daar is het Anouilh om te doen
de hedendaagse karakters kennen: hen
die, hetzij actief, hetzij passief bij de na
oorlogse „zuivering" in Frankrijk betrok
ken zijn geweest, de ex-verzetshelden, de
ex-collaborateurs, de zwarte-handelaars en
de quasi-neutralen. Verstandsmens als
Anouilh nu eenmaal is, trekt hij bij deze
„afrekening" echter nauwelijks partij
want terwijl hij de voosheid, de corruptie,
de karakterloosheid van de ene groep ont
huld, beschuldigt hij de andere groep van
een zogenaamd-idealistische hoogmoed die
niets menselijks meer heeft omdat deze
hoogmoed elk gevoelsargument onverbid
delijk afwijst. Zelfs de gevangenbewaar
ders, die blijkbaar „het volk" vertegen
woordigen, zijn niet in staat de massa
executies van een andere dan de commer
ciële kant te bekijken. In het hele stuk
komen eigenlijk maar twee personen voor
die niet geheel van menselijke gevoelens
zijn ontbloot; het zal geen kenner van
Franse historische romans verbazen dat
zij verkleed zijn als Camille en Lucile
Desmoulins.
GEEN FEEST DUS, voor zo ver het dat
gene betreft wat Anouilh ons te zeggen
heeft Maar hoe virtuoos, hoe boeiend en
hoe rijk geschakeerd is de manier waarop
hij het zegt. Er zitten in deze „Komedie"
bepaald wel zwakke plekken (vooral het
slot) en hier en daar heeft de auteur met
al te doorzichtige dramatische trucjes ge
werkt, maar dat doet weinig af aan de
zeer grote allure dia het stuk heeft en aan
de diepe indruk die het toch in hoofdzaak Voor de vrouw. 11.30 Lichte grammofoon-
iAJLjtfjLi >.-•■? muziek, 11.50 Volaan vooruit, lezing.
Die allure kwam in de door Joris Diels 12.00 Middagklok - noodklok. 12 04 Als de
voortreffelijk geregisseerde opvoering vol- dag van gisteren, klankbeeld. 12^0 Land-
ledig tot haar recht; door een knappe toe- en tumbouwmededehngem 12 33 Pianospel
passing van tempo-variaties en een grote 12.50 Actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15
scènische beweeglijkheid was bereikt dat Platenmeuws. 13.35 Orkest, koren en so-
ondanks de lengte van het stuk noch list: lichte muziek. 14-05 Kamerorkest,
de dramatische spanning noch de aandacht 14-35 Vo°r e P1 a11®1 arKisvroiawen14.45
van de toeschouwers ook maar een ogen- Ti er el a nti j n e n, gevarieerd programma
blik verzwakte. Maar in zeer grote mate (herh.) 15.50 Pianospel (gram-) 16.00 Voor
was dit bovendien te danken aan het stra- de zieken. 16.30 Ziekenlof. 7.00 Voor
lende middelpunt van deze voorstelling: de jeugd. 17.40 Beursberichten. 17.45 Rege-
Bitos" van Paul Steenbergen. Want die ringsuitzending: Antilliaanse nieuwsbrief,
vertolking was niet zo-maar „mooi spel"; door Henk Dennert. 18.00 Lichte nmziek.
het was een meesterlijke creatie op het 18.20 Politieke lezing. 18-30 Radio-Vo k-
hoogste internationale niveau. I uniVOTMtfflt: ionn sT.hermen
Ik meen dit in de meest letterlijke zin; G. J. de Voogd. 19.00 Nieuws. 19.10 Ac-
want ik ben er vast van overtuigd dat tualiteiten. 19.25 Trouble in Tahiti, opera.
Steenbergen in deze rol het schouwburgpu- 20.20 Muziek modern en klassiek muzika-
bliek in alle landen ter wereld tot geest- le lezing. 20.50 Kamerorkest 21.40 Koper-
drift zou brengen. Het is een uitbeelding ensemble en orgel. 21.55 De halve maan(d)
die niet alleen alles geeft wat de rol in- hcht programma. 2215 22.25
houdt, maar nog veel meer: de hele mens Boekbespreking. 22.30 Nieuws. 2--
Bitos plus de essentie van miljoenen an- te grammofoonmuziek 23.10 Leden van
dere mensen die ergens wel iets met die het Noord-Hollands Filharmonisch orkest,
Bitos, dat droevige mengsel van hoogmoed koor en orgel. 23.30 Franse kamermuziek
en zieligheid, gemeen hebben. Het was I (gram). 23.55-24.00 Nieuws,
danook bijna'geen „rol" meer, wat Steen- HI^RSUM II. 298 m. 1007 kc/s^ 7.00
bergen hier speelde; het was een portret AVRO. 7.50 VPRO. 8.00- 24.00 AVRO.
van een stukje van de mensheid, een por- AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym-
tret waarbij ik vergelijkenderwijs aan de nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
portretten van Rembrandt durf te herinne- VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO. 8.00
ren Maar dan een portret dat de toe- Nieuws. 8.15 Lichte grammofoonmuziek.
schouwers met ingehouden adem vóór 9.00 Ochtendgymnastiek voor de vrouw,
zich ziet ontwikkelen, tot stand ziet ko- 9.10 De groenteman9.15 Franse muziek
men uit duizend kleine nuances van mi- uit de 18de eeuw (gr.) 9.40 Morgenwijding,
miek, plastiek en dictie, tot daar tenslotte 10.00 Arbeidsvitaminent (gr.). 10.50 Voor
een menselijk wezen staat dat zich volle- de kleuters. 11.00 R.V.U.. ïnsekticiden,
dig, tot in het diepst van zijn ziel, voor door dr. D. Dresden. 11.30 Voor de zieken,
ons heeft onthuld. Een fenomenale crea- 12.00 Licht ensemble en solisten. 12.20 Re-
tie zoals men er maar hoogst zelden een geringsuitzending: Uitzending voor de
kan zien, waar ter wereld ook. landbouw. 12.30 Mededelingen ten behoeve
van land- en tuinbouw. 12.33 Orgel en alt-
OVER DE ANDERE medewerkenden saxofoon. 13.00 Nieuws. 13.15 Mededelin-
kan ik, bij gebrek aan plaatsruimte, gen en grammofoonmuziek. 13.25 Beurs-
slechts zeggen dat de meesten vooral de berichten. 13.30 Promenade-orkest. 14.00
mannen goed spel te zien gaven. Voor Gitaarrecital (gr.). 14.10 Vocaal kwartet
de statistiek zij vermeld, dat de rol van en piano. 14.40 Schoolradio. 15.00 Met
Volturne-Mirabeau niet, zoals op het pro- naald en schaar. 15.30 Fluit en piano,
gramma stond, gespeeld werd door Joris h 6.00 In het voetspoor der wetenschap.
Diels maar door Jan van Ees, die haar (herh. v. zondagavond 4 februari). 16.15
ook vóór zijn ziekte heeft gespeeld en nu Lichte grammofoonmuziek. 16.30 Voor de
door een knappe en krachtige vertolking jeugd. 17.30 Amateursprogramma. 17.55
bewees weer geheel hersteld te zijn. New York calling. 18.00 Nieuws. 18.15
Aan het slot kregen de spelers, maar Eventueel actueel. 18.20 Pianospel. 18.30
natuurlijk in 't bijzonder Paul Steenbergen Theaterorkest en soliste. 19.00 Voor de
een langdurige ovatie van het opgetogen kleuters. 19.05 Paris vous parle. 19.10 In-
publiek. „Arme Bitos" zal nog wel enige leiding tot muziekbegrip, muzikale le-
keren naar Haarlem terug moeten komen. zing. 19.25 Pianorecital: klassieke muziek.
De schouwburg was trouwens ook za- 20.00 Nieuws. 20.05 Kleurrijke klanken,
terdagavond bij „Victoria vrijwel uit- muziekrevue. 21.00 Hou je aan je woord:
verkocht. literair woordenspel. 22.00 Muzikale lezing
Simon Koster over de componist Sergei Rachmaninoff.
22.30 Nieuws en mededelingen. 22.40 Ac-
ENNY MOLS—DE LEEUWE.
Mevrouw Enny MolsDe Leeuwe, die
thans deel uitmaakt van „Het Rotterdams
Toneel" is voor het seizoen 196263 ge-
engageerd door het Arnhemse „Theater".
Nederland heeft op het filmfestival, dat
verbonden was aan de landbouwtentoon
stelling „Groene week" in West-Berlijn de
eerste prijs in de reclame-sector gewon-
I tualiteiten. 23.00 Klassieke grammofoon-
muziek. 23.55-24.00 Nieuws.
VOOR MAANDAG
NTS: 20.00 Journaal en weeroverzicht.
I VARA :20.20 Achter het nieuws. 20.30 Aan
sluiting gemist, een muzikale eenacter.
21.05 Filmvenster. 21.30-22.15 Welbe-
schouwd, forum.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.00 Journaal. 20.20 Uitzending
van de Anti Revolutionaire Partij. 20.30
nen met de film „Nederland inviteert de Eurovisie: Filmoverzicht van de belang-
wereld" van Joop Geesink. rijkste gedeelten uit de wedstrijden om
Nigeria won een prijs van 5000 mark het wereldkampioenschap skiën te Chamo-
voor de beste landbouwfilm. nix van vandaag. 20.45 -22.20 Speelfilm.
i
