Verantwoordelijkheid drukt
dr. Cheddi Jagan zwaar
Pachtwet ingediend
Brits Guyana ziet de begeerde
onafhankelijkheid in gevaar
SPORT IN DE IJMOND
Wetsontwerp tot wijziging van
Brand bij de buren
van Suriname door
Dr. H. RIEMENS
Met voorkeurrecht voor de pachter
Havenberichten
Kort IJmond-nieuws
ZATERDAG 3 MAART 196 2
Britten en Bookers
Oud-voorzitter van de
Caraïbische Commissie
Stadsgezicht van de hoofdstad
Georgetown.
Korfbal
Voetbal
Kerkelijk nieuws
y.-a
Als een Nederlander hoort van Brits
Guyana, beseft hij meestal niet dat het
gaat om een land dat grenst aan Suri
name, en dus aan het Koninkrijk. Toch
is dit het geval, en wanneer er, zoals
dezer dagen, ernstige dingen gebeurd
zijn in dat zelfde Brits Guyana, dan be
tekent dit voor Suriname: brand bij de
buren!
Wat er precies gebeurd is, en waarom,
valt nog niet helemaal vast te stellen en
vooral geldt dit voor de oorzaken van de
branden, plunderingen, stakingen en
zelfs moord en doodslag, die Brits
Guyana zozeer hebben beroerd dat de
toch bepaald niet pro-Britse eerste mi
nister Cheddi Jagan, samen met de gou
verneur Sir Ralph Grey, ijlings hebben
gevraagd om het zenden van Britse troe
pen waarvan de eerste eenheden al
zijn aangekomen.
Brits Guyana is een land van zorgen.
Het is tweemaal zo groot, en net zo leeg,
als Suriname en was eens, vóór de Fran
se tijd, een Nederlandse kolonie. Allerlei
namen herinneren daar nog aan: voor wie
van het vliegveld naar de hoofdstad
Georgetown rijdt en uit Nederland komt,
is het stellig een verrassing opeens op een
keurig houten gebouwtje te zien staan:
Soestdyk Post Office. En op de grote
markthallen van Georgetown prijkt een
bord: Stabroek Market. Stabroek was, in
de Hollandse tijd, de naam van de hoofd
stad. En is er iets dat sterker aan onze
voorouders kan doen denken dan die ty
perende naam van zorg en waakzaam
heid: Kijk-overal? Kijk-overal was de
naam van het fort. en Kijk-overal is te
genwoordig de naam van een politiek en
letterkundig tijdschrift in Georgetown, een
naam dus di» in ere wordt gehouden als
wel meer uit de Hollandse tijd.
Toch doet Brits Guyana oftewel B.G.,
zoals de Britten gewoonlijk zeggen, aller
minst Hollands aan, ook niet daar waar
het landschap vlak is en... bestaat uit pol
ders. Daar zorgt natuurlijk het tropische
klimaat voor en verder de zeer donker
kleurige, bevolking, meestal negers of Hin-
doestani. Dat alles duidt wèl op verwant
schap met Suriname en inderdaad is die
vrij groot. Zo is Georgetown van hout ge
bouwd, net als Paramaribo vandaar aat
het bij de jongste relletjes zo brandbaar
bleek en ook zijn de beide landen, met
hun relatief grote hoofdsteden, net kinde
ren met waterhoofden.
Nóg een punt van overeenstemming:
Brits Guyana heeft zowel als Suriname
veel bauxiet, dat in grote hoeveelheden
wordt uitgevoerd. En dan een laatste, en
misschien wel het belangrijkste: in beide
landen is alleen de vlakte bewoond, hier
en daar zelfs zo dicht bewoond dat er
plaatselijk van overbevolking, en van ge
brek aan land voor de daar wonende boe
ren, moet worden gesproken. Het onmete
lijke binnenland is, op een enkele minis-
cule nederzetting aan de grote rivieren na,
woest, leeg en verlaten en gewoonlijk be
groeid met dicht oerwoud. Alleen een en
kele Indianen-stam zwerft hier rond, zich
van geen grenzen en van geen staatkunde
der blanken of der creolen en Hindoe-
stani bewust.
En dan komen de verschillen, en die
zijn er vele. Brits Guyana is, onder ander
halve eeuw Brits bestuur, een totaal an
der land geworden dan Suriname, ondanks
de grote overeenstemming in de natuur en
zelfs in de structuur van de bevolking.
Brits Guyana bleef een plantageland en
in Suriname ging de grote landbouw na
genoeg ten onder. Lange tijd leek het als
of daardoor Brits Guyana een veel stevi
ger fundament had dan Suriname, dat im
mers moeizaam moest zoeken naar nieu
we bestaansmiddelen: kleine landbouw,
bosbouw, een beetje industrie en mijn
bouw.
De plantages van Brits Guyana waren,
en zijn, bijna uitsluitend suikerplantages.
In die cultuur is verreweg het meeste geld
geïnvesteerd niet alleen in de suiker
velden die, als polders, veel onderhoud
vergen, maar ook in de bijbehorende fa
brieken. Dit is Brits geld, en één familie
bedrijf heeft zich in meer dan een eeuw
gemaakt tot verreweg hef grootste dal
Brits Guyana kent: Bookers. De Bookers
legden de grondslag van hun fortuin toen
de ene particuliere plantage na de andere
met ondergang en faillissement bedreigd
werd, ten tijde van de afschaffing van de
slavernij; zij kochten alles op voor een
appel en een ei.
Inderdaad bracht die afschaffing van de
slavernij, hoe noodzakelijk ze ook uit men
selijk oogpunt was, grote ontwrichting. De
negers wilden, vrij geworden, niet meer
het gehate werk op de plantage doen.
Maar de Britse regering deed alles wat in
haar vermogen was om de suikercultuur
te redden en er werden op grote schaal
koelies aangeworven in India, om in Brits
Guyana te gaan Werken. Het zelfde deed
ook Suriname, maar het verschil was dat
de suikercultuur in Brits Guyana bleef
renderen en die in Suriname niet. Om dit
resultaat te bereiken, moest Brits Guyana
goedkoop kunnen produceren, even goed
koop kis de talrijke concurrenten die, met
moderner methodes of in het bezit van
vruchtbaarder en gemakkelijker te onder
houden gronden, voor steeds minder geld
.suiker aan.de markt konden brengen: Cu
ba, de D'ominicaanse Republiek, Trinidad,
Barbados, Java
Dit betekende: een uiterst zuinige staat
huishouding, daardoor lage belastingen;
een politiek van lage, gecontroleerde rijst
prijzen, waardoor dit volksvoedsel ook ge
makkelijk verkrijgbaar werd voor de koe
lies van de plantages, zelfs bij de lage lo
nen welke deze verdienden. Het betekende
tenslotte een „imperial preference", een
voorkeurstarief voor de suiker van Brits
Guyana op de Londense markt. Tot zover
de politiek van de Britse regering.
Hand in hand hiermee gingen de belan
gen van de plantegebezitters, van Bookers
en hun weinige overgebleven medestan
ders en tevens concurrenten. Ook deze
hielden al hun kosten zo laag mogelijk.
De koelies sliepen (en slapen nog) vaak
niet eens in huizen maar in lange schuren
waarin voor ieder een stukje afgeschut >s,
Markt bij Stabroek in Georgetown.
Bauxietafgraving in de Elizabeth-
mijn.
enkelingen of gezinnenDe lonen wa
ren zo laag als maar mogelijk was. Sociale
voorzieningen bleven beperkt tot het strik
te minimum dat de wet voorschreef en
de wet schreef niet veel voor.
Weinig beter was het lot van de andere
koelies, of van de zogenaamde „creolen"
(hier voornamelijk negers) die rijst ver
bouwden, want hier stelde het gouverne
ment de (lage) prijzen vast. Het kwam in
de laatste jaren meermalen voor dat de
kunstmatig lage prijs in Brits Guyana
maar de helft bedroeg van die in Surina
me, waar de prijsvorming vrij is.
Het is niet zo erg moeilijk in te zien
dat de ontevredenheid in de rijst- en sui
ker-districten onder deze omstandigheden
groot was en dat de naam Bookers bij ve
len gehaat was nog meer dan die van
His Majesty's Government (Her Majesty's
in de laatste tien jaren).
De doorvoering van een democratische
regeerwijze heeft tot gevolg gehad dat één
extremistische partij, de People's Progres
sive Party, en één leider, Cheddi Jagan,
sterk naar voren kwamen. In 1953 behaal
den zij bij de algemene verkiezingen, de
eerste die Brits Guyana ooit kende, de ab
solute meerderheid
Cheddi Jagan is een Hindoestaan die,
al^ zóon van een koelie op een suikerplan
tage, weet wat er leeft onder die mensen.
Hijzelf studeerde voor tandarts in Chica
go, waar hij zijn (blanke Amerikaanse)
vrouw Janèt ontmoette. En Janet was een
felle communiste dat komt een enkele
maal voor, zelfs in Amerika
Toen Jagan in 1953 zijn wil niet aan
Brits Guyana kon opleggen omdat het
Britse bestuur daar nog te veel te zeggen
had, dreigde hij met stakingen die er
ook prompt kwamen en zelfs met het
in as leggen van Georgetown. Ook toen
werden er Britse troepen gezonden en de
nieuwe grondwet, die zelfbestuur beloofde,
bleef voorlopig buiten werking. Thans,
heeft Jagan onder die inmiddels ingevoer
de grondwet, bij de verkiezingen opnieuw
een grote overwinning geboekt.
Jagan heeft nu de macht wèl in handen,
en daarmee is zijn instelling wel enigszins
veranderd. Extremisme en communisme
waren prachtig om de Britten en Bookers
te lijf te gaan, maar helpen niet veel wan
neer men een land zelf regeert en dat tot
ontwikkeling moet brengen. Zij dienen be
paald niet als aanbeveling bij het verkrij
gen van .development loans", ontwikke
lingsleningen, in de Verenigde Staten of bij
het hengelen naar verdere financiële steun
van het eens zo verfoeide Groot Brittan-
(Speciale berichtgeving)
By de Tweede Kamer is een wetsvoorstel ingediend tot wijziging van de Pachtwet,
waarmee wordt beoogd de regeling van het voorkeursrecht van de pachter in deze
wet onder te brengen en de bescherming van de pachter te versterken. De prjjsbe-
heersing van landbouwgronden zou voorts naar de mening van de regering moeten
worden beëindigd. In de memorie van antwoord bij de landbouwbegroting 1962 had
minister Marijnen reeds medegedeeld, dat de regering niet van plan was een verdere
verlenging van de per 1 januari 1963 aflopende wet voor te stellen.
Zoals uit de toelichting op de wetswij
ziging blijkt, heeft de regering bij de
Sociaal Economische Raad en het Land
bouwschap advies ingewonnen over het al
dan niet verlengen van de wet op de ver
vreemding landbouwgronden. Zij is tot
de conclusie gekomen dat het gewenst is
de wet thans te laten expireren, onder
gelijktijdige invoering van een nieuwe re
geling. van het voorkeursrecht van de
pachter.
Prijsbeheersing
Onder andere door de afneming van de
generatiedruk in de landbouw, als gevolg
van de sterke afvloeiing van de agra
rische jongeren naar niet-agrarische be
roepen, wélk proces naar de mening van
de ministers en de beide adviserende col->-
leges voortgang zal vinden, nemen de op
waartse druk op het grondprijspeil en het
gevaar voor achteruitgang van de doel
matigheid van het grondgebruik voortdu
rend sterk in betekenis af. De S.E.R.
en het Landbouwschap noemen de drang
tot bedrijfsvergroting, als gevolg van de
toenemende mechanisatie in de land
bouw, als één der nieuwe ontwikkelin
gen, welke de handhaving van de prijs
beheersing toch wenselijk maken.
De ministers delen echter deze opvatting
niet. Zij zijn van mening dat de drang
tot bedrijfsvergroting leidt tot een geheel
andere vraag naar grond dan een te
hoge generatiedruk in de landbouw. Een
beperking van de vraag naar grond voor
bedrijfsvergroting achten de ministers on
gewenst, omdat dit een op zichzelf ge
wenste aanpassing van de bedrijfsgrootte-
structuur in de landbouw zou belemmeren.
Een relatief hoge prijs voor los land
stuit, gezien de hoge marginale waarde
van grond, welke aan een bestaand be
drijf wordt toegevoegd, niet op overwe
gende bezwaren. Anderzijds zijn de nade
len van de thans geldende regeling belang
rijk in betekenis toegenomen.
In een tijd, waarin de economische en
technische ontwikkeling een snelle aanpas
sing van de structuur van het agrarische
produktie-apparaat noodzakelijk maakt,
wegen de verstarrende invloed op het
grondverkeer en gebruik en de remmende
werking op produktiviteitsverhogende in-
De Russen zijn ver weg en hebben, met
ruim drie miljoen ton Cubaanse suiker
meer dan zij zelf nodig hebben, al meer
dan genoeg te stellen. Brits-Guiana pro
duceert 300.000 ton, en die moeten naar
Groot Britannië. Jagan kan dus niet, zo
als enkele jaren geleden Castro nog kon,
de Russen tegen het Westen uitspelen.
Wat er nu verder precies is gebeurd,
is nog maar ten dele duidelijk. In een
merkwaardig bericht van de Sunday Ti
mes van 18 februari erkent Nicholas Kal-
dor, econoom van Cambridge van Hongaar
se afkomst en raadgever van regeringen
van minder ontwikkelde landen, min of
meer de verantwoordelijkheid ervoor. Hij
schijnt namelijk aan Jagan's regering te
hebben geadviseerd, sterke belastingver
hogingen in te voeren. Dit mag dan ge
heel in overeenstemming zijn met de mo
derne economische theorie, dat wil nog
niet zeggen dat die domme staatsburgers
van Jagan's Guyana daar net zo over den
ken. In ieder geval is bijna iedereen
aan het staken geslagen uit protest, tot
de employés van het vliegveld en de ver
pleegsters van de ziekenhuizen toe. In
een land als Brits-Guyana is bijna ieder
een zó arm dat een dergelijke employé,
of een verpleegster, al gerekend worden
onder de mensen met de hogere inko
mens die dus fors aan de fiscus mogen
offeren onder het plan-Kaldor.
En Cheddi Jagan is de man die, in
1953, wind zaaide en die nu, bijna tien jaar
later, storm oogst. Professor Kaldor sugge-
reert min of meer dat dit alles het werk
zou zijn van kwade negers, die ervoor be
taald worden door zakenmensen die hun
winstbelasting willen ontduiken. Maar die
analyse lijkt ons wat onwetenschappelijk
voor een zo knap econoom.
Waarschijnlijk is het dat in George
town niet alleen de huizen gemakkelijk
ontvlambaar zijn, maar ook de gemoede
ren. En de Indiër Jagan heeft nu eenmaal
onder de creolen veel vijanden. De tegen
stellingen tussen Hindoestani en Creolen
heeft hij niet weinig helpen versterken.
Groot-Britannië had Brits-Guyana onaf
hankelijkheid beloofd in mei maar er is
een groeiende stemming wat minder haast
te maken zolang het er kennelijk op
lijkt dat dit land zich nog niet op ordelij
ke wijze kan besturen.
Is er enige kans dat de brand van de
buren nu ook naar Suriname overslaat?
De Corantijne is gelukkig een heel erg
brede rivier. En de toestanden in Suri
name, ofschoon ook niet volmaakt, zijn
langzamerhand toch wel heel anders ge
worden d<.n die in het Brits-Guyana.
Vrijdag: kwamen In iJmuiden aan: Salvinnia
vanDelfzijl; Goeree. Delfzijl; Sinon, Rotterdam;
Ceres, Antwerpen; Pegasus, Londen; Swift, Lon
den; Nordvest, Le Havre; Jozina, Londen; Flevo,
Lissabon; Noordwijk, Monrovia, erts IJmuiden;
Eskimo, Baie Comeau; Orion II, Rotterdam;
Thaletas, Hamburg; Dinkel, Londen; Walma,
Kotka, cellulose papierfabriek IJmuiden; Thea-
no, Drogeda; Patria, Rotterdam.
Zaterdag kwamen in IJmuiden aan: Cornelis
Houtman, van Rotterdam; Cireco, Dunmore, vis
voor IJmuiden; Phidias. Rotterdam; Lifana, Rot
terdam; Konny-M, Rotterdam; Plato, Antwerpen.
Vrijdag vertrokken uit IJmuiden: Gabonkust,
naar Teneriffe; Schroder, Cristobal; Vecht
stroom, Manchester; Gabonkust, Bordeaux;
Konny-M, Rotterdam; Forra, Antwerpen; Forra,
Antwerpen; Anita Thyssen. Narvik; Viscount,
Londen; Lady Charrington, Blyth; Este, Kopen
hagen; Ross Sea. Mena al Ahmadi; Londen,
Fowey; Calvijn, Rotterdam; Despatch, Esbjerg;
Weserland. Rendsburg, veekoeken van Wormer-
veer; Clothilde-M, Rendsberg; Sleipner I, Osten_
de; Arbon, Rotterdam, ledig IJmuiden; Copse-
wood, Londen, walsmateriaal van IJmuiden;
Kabala. Bremen; Rigel. Helsingfors; Pernile
Mearsk, Pensacola; Automedon, Liverpool; Insi
stence. Leith; Aspera. Antwerpen; Neckar. Aal-
borg; Leliegracht. Antwerpen; Moray Firth IV,
Cihem; Port Talbor, Yersey; Delfborg, Delf
zijl; Twee Gebroeders. Rotterdam; Perelle, Ply
mouth; River Afton Pepel, ledig IJmuiden.
Zaterdag vertrokken uit IJmuiden: Wexford
naar Boston, stijfsel Kook a. d. Zaan; Steppe-
nitz. Bremerhaven; Leda, Hamburg; Oceaan,
Stockholm; Ruhr, Kiel; Jozina, Rotterdam.
Jaarvergadering. De afdeling Bever
wijk van de Vara zal op donderdag 8 maart
in het veilinggebouw Het Centrum de jaar
vergadering houden. De heer K. Wognum
treedt af als voorzitter en ook de plaats
van de secretaris is vacant. De andere be
stuursleden, die aan de beurt van aftreden
zijn, stellen zich allen weer beschikbaar.
Na afloop zal de heer D. Joustra kleuren
dia's vertonen.
Bij de korfbalclub Neptunus is men
druk bezig aan een clublied. De proeve
van de heer Bakker zal wel worden ge
legaliseerd. Het is een lied met verschil
lende facetten, maar dat de nadruk zo
op de sportiviteit wordt gelegd, doet wel
goed: „Hoe of de stand ook wezen mag,
bij ons is nummer één: sportiviteit, ook
bij verlies, al is 't met vijftien-één".
Maar men heeft toch ook wel aspira
ties: „Eén ding is er, daar staan wij op,
dat geldf v00r ieder lid, wij rusten niet,
eer onze club aan de top van het korf
bal zit."
Gymnastiek
De gymnastiekvereniging DOS in Cas-
tricum bestaat dertig jaar. Men begon
in 1932 met 25 leden, die hard werkten
aan de uitbouw van de vereniging. Nu is
het ledental al driehonderd. De leeftijd
van de leden varieert van 4 tot 50 jaar.
Wekelijks ontvangen de leden les van
twee gediplomeerde leraren, de heren D.
de Jong uit Castricum en J. Jagerman
uit Haarlem.
Vrijdag 16 maart geeft men een jubi
leumavond voor de ouderen in hotel Borst
met bal na. Voor de jeugd organiseert
men zaterdag 17 maart 's middags om 2
uur in zaal Borst een feestmiddag.
Op 20, 21, 22 en 23 maart geeft de Chris
telijke Gymnastiek Vereniging „IJmui
den" haar jaarlijkse uitvoering in het
Patronaatsgebouw te IJmuiden-Oost. Dit
jaar zal dit evenement in het teken staan
van het derde lustrum.
De kans bestaat, dat SVIJ zondag twee
kampioenen telt. Zowel SVIJ 3 als aspi
ranten b kunnen de titel door een zege
grijpen. SVIJ 3 speelt zondag om 10 uur
op Schoonenberg tegen Stormvogels 7,
het b-team speelt zaterdag om 15.30 op
Schoonenberg tegen Stormvogels d.
Stormvogels 3 (uit tegen Zandvoort-
meeuwen): Weiland; Van der Stelt en
Venus; Visser, Kloosterman en Verduin;
Van Vliet, De Klerk, Admiraal, Luppens en
Ramakers.
De Kennemers (uit tegen Vitesse): Groot;
Lejeune en Huisman; Tielrooy, Van den
Oever en Tervoort; De Vries, Jonker, Gra-
pendaal, Minneboo en De Bie.
DEM (thuis tegen ADO): Aardenburg;
Willemse en Beentjes; Van Lieshout, Star
mans en Niesten; De Boer, Noordermeer,
Bakker, Zonjee en Kleef.
DEM 2 (thuis tegen RCH 3): Van Hens-
bergen; Niesten en Van Bruggenum; Stuif
bergen, Lodewijks en Goderie; Van Lies
hout, Stelder, De Boer, Aardenburg en
Burger.
VSV 2 (uit tegen DWSA 2): Van Veen;
Blomvliet en Minks; Hendriks, Reinders en
Van der Does; Bosdijk, Versluis, Immers,
Langbroek en Van Leeuwen.
Geref. Kerken (vrijgemaakt).
Aangenomen naar Bunschoten-Spaken
burg (vac. D. Nieuwenhuis) H. J. Nijen-
huis te Overschie, die bedankte voor Zuid-
horn.
vesteringen zwaar. Dat een bij een vrije
prijsvorming optredende prijsstijging van
landbouwgrond de concurrentiepositie van
de Nederlandse landbouw zou bedreigen,
geloven de ministers niet. Evenmin vrezen
zij een opwaartse druk op het garantie
prijsniveau en in een ongunstige invloed
op de beloning van de landarbeid.
Ook op korte termijn voorzien de mi
nisters geen verhoging van het garantie
niveau uit hoofde van een stijging der
grondprijzen. Met de S.E.R. zijn zij van
oordeel dat verhoging van de pachtnormen
slechts mogelijk is, indien de rentabili-
teitsontwikkeling door verbetering in de
doelmatigheid van het grondgebruik of
door verbeteringen in de afzetmogelijkhe
den een zekere ruimte heeft geschapen.
Belemmering
De overgang van geschikte landbouw
gronden naar tuinbouwbestemmingen heeft
door de wet op de vervreemding van land
bouwgronden belemmerend gewerkt. Zo
leidde een strikte toepassing van de prijs-
voorschriften in vele gevallen tot vaststel
ling van de hoogst toelaatbare verkoop
prijzen, waarbij verkoop voor de betrok
ken eigenaren niet aantrekkelijk bleek. Dit
leidde ertoe dat het aanbod van voor tuin-
bouwdoeleinden geschikte landbouwgrond
beperkt bleef. Slechts door de invoering
van een vrije prijsvorming kunnen deze
bezwaren afdoende worden ondervangen.
Ook de vele gevallen van ontduiking van
de wettelijke voorschriften bij overdracht
van gronden, wijzen er wel op, dat deze
regeling niet leeft in het rechtsbewustzijn
van de agrarische bevolking.
Voorkeursrecht
De ministers achten het mogelijk aan
een nieuwe regeling van het voorkeurs
recht van de pachter gestalte te geven,
zonder handhaving van het systeem van
preventieve toepassing. Het ontwerp be
helst een voorkeursrecht, dat de pachter
rechtstreeks jegens de verpachter uitoe
fent. In geval van verschil over de prijs,
moet de waarde van het land door een
derde worden bepaald. In een stelsel van
vrije prijzen komt dit neer op een taxa
tie van de verkeerswaarde. De waarde
van het land zal met inachtneming van
dezelfde factoren moeten worden vastge
steld als in geval van onteigening.
De schatting van de werkelijke waarde
is in vele gevallen eenvoudiger dan bij
de onteigening, omdat de grond, indien het
voorkeursrecht kan worden uitgeoefend,
voor agrarisch gebruik is bestemd. Niet-
agrarische factoren kunnen geen of slechts
een verwijderde invloed op de waarde
doen gevoelen.
Het ligt vooral om praktische redenen
voor de hand de vaststelling in handen te
geven van de grondkamers, die zich voor
zeveel nodig kunnen laten voorlichten dóór
deskundigen. De bemoeiing van de grond
kamer met de prijs is overigens een ge
heel andere dan die, welke ter uitvoering
van de wet op de vervreemding van land
bouwgronden plaatsheeft. In het stelsel
van het ontwerp heeft beoordeling van de
grond hoofdzakelijk betekenis voor het
vinden van de juiste vergelijkingsobjecten
wat op zijn beurt dient tot het bepalen
van het marktprijsniveau.
De grondgedachte van het voorkeurs
recht is, dat de pachter bij verkoop van
door hem geëxploiteerd land ln de ge
legenheid moet zijn tot aankoop over te
gaan. Het ontwerp verplicht de pachter
dan ook om, alvorens tot vervreemding
van het verpachte over te gaan, een aan
bod te doen aan de pachter. Als de pach
ter de vastgestelde waarde als prijs ac
cepteert, doch de verpachter niet, dan
mag het land niet aan een derde worden
verkocht. Het ontwerp verplicht de ver
pachter, die het voorkeursrecht negeert,
tot het betalen van schadevergoeding.
Omdat de pachter echter de omvang van
zijn schade vaak moeilijk direct na de
overdracht zal kunnen aantonen, terwijl
juist van een onmiddellijk verschuldigd
zijn van de schadevergoeding een preven
tieve werking kan uitgaan, is vooreerst in
een gefixeerde schadevergoeding voor
zien.
Het wetsontwerp bevat nog een andere
voorziening ten gunste van de pachter:
voorgesteld wordt de beschermingstermij
nen van artikel 43 van de Pachtwet te
verlengen van 4 tot 6 jaar.
Voor overeenkomsten die voor 1 januari
1963 zijn aangegaan, en waarbij dus geen
voorafgaand aanbod aan de pachter be
hoeft te hebben plaatsgevonden, moet als
nog. volgens het systeem van de oude wet,
worden getoetst of er een pachter is die
op een voorkeursrecht aanspraak kan ma
ken. Indien bij voorbaat vaststaat dat er
geen pachter is die een voorkeursrecht
kan of vil uitoefenen, kan de goedkeuring
door de grondkamer zonder enig onder
zoek worden verleend.
