NU BETER DAN OOIT!
Zeventien volken begonnen aan
moderne Sisyphusarbeid
Liberalen veroveren zetel in
het Lagerhuis op de Tories
Toestand in Berlijn verre
van geruststellend
GUN
GUN
Overdracht grootste schip
ooit in Nederland gebouwd
wzebotteljdni.
is 20
gezond
Negen jaar basisonderwijs
voor Zweedse kinderen
Oost-West twist achtergrond van
Geneefse ontwapeningsconferentie
India gaat meer v
uitgeven aan defensie
Russische speldeprikken tonen de
kwetsbaarheid van het Westen aan
Huzarenstukje
van Verolme
DONDERDAG 15 MAART 1962
11
FINE U.S.A.
500 miljard gulden
NEEMT
VAKER
ZWAARDEMAKER
Kennedy
Zeldzame gebeurtenis in de Britse politiek
pret
uzelf en uw
gezin
'n feest op uw dis
Ahti Karjalainen formateur
van nieuw Fins kabinet
Oefeningen
STOCKHOLM De Zweedse regering
heeft een wetsontwerp ingediend over een
nieuw systeem van verplicht „basisonder
wijs". Volgens dit ontwerp komt er een
negenjarige periode van algemeen onder
wijs voor alle kinderen. Voor het negen
de jaar kunnen de kinderen zelf een keuze
maken uit negen mogelijkheden waarvan
vier richtingen meer op praktische werk
zaamheid zijn afgesteld. De andere vijf
zijn bedoeld als voorbereiding voor ver
dere studie.
Van het vierde leerjaar af is Engels een
verplicht vak. In het zevende en achtste
kunnen de leerlingen vrijwillig met Duits
of Frans beginnen.
Bepaald wordt dat de klassen gedurende
de eerste drie jaren niet meer dan 25
leerlingen mogen tellen en daarna hoog
stens dertig.
Het ontwerp voorziet verder in vrijwil
lige tweejarige vakcursussen voor de leer
lingen die in hun negende basisjaar een
praktische richting hebben gekozen en niet
naar de middelbare school gaan.
'Advertentie
AMERICAN CIGARETTES
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
GENèVE, 15 maart. De vertegenwoordigers van zeventien naties zestien
mannen en één vrouw, Zwedens mevrouw Myrdahl zijn vanochtend aan de eerste
werkzitting begonnen van de ontwapeningsconferentie in het Geneefse paleis der
volken. Gistermiddag opende Oe Thants persoonlijke afgevaardigde, de Egyptenaar
Omar Loufti, de officiële eerste zitting met een vriendelijke rede, waarin hij de
afgevaardigden aanspoorde ernst te maken met deze oude droom van de mensheid.
De geachte afgevaardigden, die tijdens de rede rondkeken in de conferentiezaal,
werden ook door de muurschilderingen aan het onderwerp herinnerd. Die beelden
de verschrikkingen van de oorlog af in goud-bruine tableaus en voor alle zekerheid
staat daar met grote letters onder: „ontwapening of ondergang".
Zoals het diplomaten betaamt, lieten de
afgevaardigden van het bange mensdom
de continenten zijn vertegenwpordigd
door Russen zowel als Nigerianen, Brazi
lianen en Birmezen, Amerikanen en Egyp-
tenaren hun Sisyphusarbeid wachten
om eerst te beslissen onder wiens leiding
men zal pogen de zware steen bergop
waarts te rollen. Zij wezen tenslotte de
VS en de Sovjet-Unie als permanente co-
presidenten aan en besloten het voorzit
terschap verder per dag door de deelne
mers bij toerbeurt te doen bekleden. De
Birmese afgevaardigde kwam het eerst
aan de beurt en de communistische
correspondenten lieten niet na êrop te wij
zen dat er dus in feite een troika regeer
de.
De 17 delegaties begonnen aan hun ope
ningsverklaring, waarin zij hun gedach
ten, of het gebrek daaraan, over de ont
wapening meedeelden. In afwachting daar
van een paar meer terzake doende cij
fers: de wereld spendeert momenteel jaar
lijks 500 miljard gulden aan bewapening.
Dat wil zeggen 8 a 9 pet van alle be
schikbare goederen en diensten die het
mensdom ter beschikking staan. Er zijn
20.000.000 jonge mannen onder de wape
nen. 30.000.000. wereldburgers werken in
de oorlogsindustrie. 85 procent van het
totaal der defensiegelden wordt door zeven
grote naties uitgegeven: de V.S., de Sovjet-
Unie, Engeland, Frankrijk, Italië, West-
Duitsland en Rood China. Het probleem
wordt nog wat duidelijker, wanneer men
bedenkt dat deze uitgaven gelijk staan met
tweederden van het nationale inkomen van
alle onderontwikkelde landen tezamen.
Met andere woorden: wanneer de twis-
stende blokken de strijdbijl zouden be
graven, zou driekwart van de wereldbe
volking anderhalf maal zo goed gekleed,
gevoed, behuisd en onderwezen kunnen
worden. Op voorwaarde uiteraard, dat de
bezittende landen evenveel animo voor hulp
aan de evenmens zouden opbrengen als
voor de verdediging van het vege lijf en
het eigen bestaan.
De twistende blokken maken met het be
graven van de strijdbijl in Genève overi
gens niet bijster veel haast. Gisteren con
fereerden de drie hier vertegenwoordigde
atoommachten, de VS, de Sovjet-Unie en
Groot-Brittannië, weer een tijd lang te
vergeefs over het staken der atoomproe-
ven. Dean Rusk en lord Home hielden
Gromyko zonder enig resultaat afwisse
lend de zweep en de wortel voor. De
zweep is het Amerikaanse besluit om eind
april de atoomproeven te hervatten als
er niet een akkoord over een terdege ge
controleerd verbod van atoomproeven
wordt bereikt.
De wortel is de westelijke bereidheid
om het met die controle niet zo nauw
te nemen, als Moskou het principe van
die controle maar accepteert. Het geeft
uiteraard geen pas Gromyko met het dier
te vergelijken dat men in het algemeen
met de wort,el-en-zweep-methode aan het
lopen wil krijgen. Maar de Russische mi-
Advertentie
f 1.65
E BOT TH
NEW DELHI (AP) —India zal in het
komende jaar 3,4 miljard roepies besteden
aan de defensie (2,6 miljard gulden)
dat is een toeneming van 387 miljoen roe
pies (294 miljoen gulden) in vergelijking
met het afgelopen jaar. Dit heeft de mi
nister van financiën meegedeeld.
Hij zei dit bij de indiening van een tus
sentijdse begroting in afwachting van de
vorming van een nieuwe regering. Hij zei
dat de toeneming voornamelijk ten goede
zal komen aan de luchtmacht en het le
ger.
nister bleef even stokstijf op zijn plaats
zijn halsstarrige buien pleegt te doen. Be
gonnen de westelijke ministers voor de
afwisseling nog jnaar eens over Berlijn,
als dat hierboven aangeduide dier, dat in
dan bleek de halsstarrigheid niet min
der. Het enige antwoord was de Sovjet
dreiging met het plan tot het sluiten van
een afzonderlijk vredesverdrag met Oost-
Duitsland en inmiddels valt er maar zil
verpapier in de luchtcorridor naar West-
Berlijn en worden westelijke piloten op de
proef gesteld.
De westelijke ministers proberen inmid
dels in genève dezelfde koelbloedigheid aan
de dag te leggen als de vliegers van hun
luchtvaartmaatschappijen. Zij zijn met
weinig illusies over een gemakkelijk ak
koord naar Genève gekomen. De hoop op
het niet onder gaan van de mensheid ligt
dan ook minder in de ontwapeningsconfe
rentie als wel in het besef dat ieder atoom
schot op de tegenstander terstond op het
eigen hoofd zal terugkaatsen.
President Kenney liet gisteren in Wash
ington op zijn wekelijkse persconferentie
duidelijk merken dat hij er in de eerste
plaats rtaar streeft, dat men in Genève
tot een akoord over de stopzetting der
kernproeven zal komen. Voor zulk een ak
koord is uiteraard een degelijk controle
systeem nodig, maar Kennedy maakte dui
delijk dat zo'n controle niet zo rigoureus
behoefde te zijn dat men de zekerheid had
dat de andere partij geen voorbereidingen
maakt tot het nemen van proeven.
De controle zou vooral zekerheid moeten
verschaffen, dat er geen explosies hebben
plaatsgevonden, zonder dat men die ont
dekte. Weliswaar wenste Kennedy oók te
gen de voorbereidingen een zekere mate
van controle, maar de hoofdzaak bleef de
waarneming van eventuele explosies. De
ze opmerkingen zijn interessant, omdat
hieruit blijkt aat Amerika niet het onder-
(Van onze correspondent)
LONDEN De Liberalen hebben woens
dag in de forensenplaats Orpington in
Kent de historische overwinning behaald,
waarvan zij maandenlang hebben ge
droomd. Zij slaagden er in deze Conserva
tieve burcht op de Tories te veroveren.
Het is de eerste Lagerhuiszetel, welke de
regering sinds de algemene verkiezingen
van 1959 heeft verloren en de grootste slag
welke de Conservatieven sindsdien is toe
gebracht. Het opzienbarende is dat de Li
beralen iets gedaan hebben, wat in de
Britse politiek tot de grote zeldzaamheden
behoort. Zij zetten een onaantastbaar ge
achte Conservatieve meerderheid om in
een liberale meerderheid.
De uitslag was: Liberaal, 22.946 (1959:
9.092); Conservatief, 14.991 (1959: 24.303);
Labour, 5.350 (1959: 9.543).
Bij tussentijdse verkiezingen blijft mees
tal de helft thuis. In Orpington, dat een
symbool was geworden voor een grote po
litieke krachtmeting en dat een soort al
gemene verkiezing in miniatuur werd, was
de opkomst echter tachtig percent, een re-
gord. De Liberalen bezetten nu zeven van
de 630 Lagerhuiszetels.
Orpington vormt het hoogtepunt van een
reeks tussentijdse verkiezingen, waarbij de
liberalen hun stemmenaandeel over de he
le linie hebben vergroot. Zij deden hierbij
meer afbreuk aan de Conservatieven dan
aan Labour. Tweemaal zoveel Conserva
tieve kiezers als Labourkiezers liepen over
naar de Liberalen.
Het is echter een vrij normaal ver
schijnsel in de Britse politiek, dat wan
neer een regering na enkele jaren oud
bakken begint te worden of een inzinking
vertoont, zoals op het ogenblik, de kie
zers bij de tussentijdse verkiezingen voor
opengevallen zetels een protest laten ho
ren. Zij doen dit echter meestal door thuis
te blijven. Opkomst bij de stembus in
Groot-Brittannië is niet verplicht. Ditmaal
tekende men verzet aan door steun aan
de Liberalen. Wat de kiezers bij tussen
tijdse verkiezingen doen, behoeft niet nood
zakelijkerwijze bij algemene verkiezingen
te worden herhaaid. Stemmen op de Libe
ralen, die nauwelijks kans hebben op eigen
houtje de regeringsmacht te veroveren
voor coalities voelen de Britten in vre
destijd niets verplicht tot niets. Het zou
er erger voor de regering hebben uitge
zien indien Labour alle vruchten van de
anti-tory gevolens zou hebben geplukt.
Niettemin kan de liberale vooruitgang
wel degelijk een teken zijn van het libe
rale reveil waarover al jaren wordt ge
sproken. Vele kiezers hebben genoeg van
de keuze tussen slechts twee politieke par
tijen, Conservatief of Labour. De liberale
politiek moet als links-progressief worden
gekenmerkt. De liberalen zijn onder an
dere voor toetreding tot de E.E.G. en te
gen een onafhankelijk Britse kernwapen.
Wanneer de lauwen naar het stemlokaal
gaan dan kan het vertrouwde politieke
beeld geheel veranderen. In het begin
van deze eeuw tot in de twintiger jaren
waren de Liberalen de regeringspartij of
de grootste oppositie. Het verval begon
door de opkomst van Labour en een in
nerlijke hervorming van de Conservatie
ven. Labour nam het sociale element van
het oude liberalisme over en de Conser
vatieven werden voor een belangrijk deel
tot het economische liberalisme bekeerd.
Het zal nog moeten blijken of er in
Groot-Brittannië op het ogenblik een zelf
standige plaats is voor een nieuw modern
radicaal-liberalisme. Het eerste doel van
de liberalen is Labour als officiële opposi
tie te verdringen.
ste uit de kan wil hebben en geen sys
teem wenst in te voeren, waarvan de Rus
sen met enig recht kunnen beweren dat
dit een spionagesysteem is.
WASHINGTON (AP) President Ken
nedy heeft gisteren gedeelten uit een brief
voorgelezen, die hij aan Dean Rusk had
meegegeven om voor te lezen op de ope
ningsbijeenkomst van de 17 landenconfe-
rentie in Genève.
Kennedy geeft Rusk in de brief opdracht
in de eerste plaats te streven naar het
sluiten van een overeenkomst betreffende
een met waarborgen omgeven verbod op
het nemen van kernwapenproeven.
„In het huidige tijdsgewricht bestaat er
niets op ontwapeningsgebied dat meer zou
bijdragen tot het verminderen der inter
nationale spanning en tot het verbeteren
van de vooruitzichten, om vorderingen op
dit gebied te boeken", aldus de president.
Kennedy verklaart verder: „Wij moeten
ons niet laten ontmoedigen door aanvan
kelijke onenigheid. Ook moeten wij onze
vastbeslotenheid niet laten verzwakken
door de spanningen die ons omgeven en
die onze taak nog moeilijker maken".
Advertentie
BONN. Terwijl het begrip-Berlijn in alle politieke koppen, die in Genève bij
elkaar worden gestoken, obsederend gonst, is er alle reden om zich af te vragen hoe
de toestand in de frontstad zelf is. De berichten, die de laatste week uit Berlijn
komen, zijn namelijk verre van geruststellend. Duidelijk is, dat de Russen de onder
handelingen in Genève niet beschouwen als een sein tot een wapenstilstand in de
koude oorlog. Zij gaan verder met demonstreren dat het Westen in Berlijn met zijn
hals op het hakblok ligt en dat het samenzitten aan een conferentietafel niet de indruk
mag wekken, dat het gevaar voorlopig geweken is.
en lees deze week
eens in de jeugd
bladen: Okki, Sjors, Taptoe
en Donald Duck hoe Jonker
Fris ook uw kind op leuke
manier wil verwennen.
de heerlijke produkten, waar
mee Jonker Fris elke tafel
genoot verwent:
Jams - vruchten- en groentenconserven
VAN WAGENBERG-FESTEN N.V.
HEUSDEN
HELSINKI (AFP-Reuter) De Finse
president Urho Kekkonen, heeft de demis
sionaire minister van Buitenlandse Zaken
Ahti Karjalainen tot kabinetsformateur be
noemd. Professor Veli Merikoski (liberaal)
heeft het verzoek tot het vormen van een
nieuwe regering na enkele dagen durende
besprekingen teruggegeven.
Om dat helder te stellen laten de Russen
geen gelegenheid voorbijgaan om te drei
gen met het afsluiten van een aparte
Russisch-Oostduitse vrede. De consequen
ties van een dergelijke vrede stellen zij
voor ogen door plagerige speldeprikken in
de kwetsbare westelijke posities, namelijk
in de drie luchtcorridors die West-Berlijn
met de Bondsrepubliek verbinden en aan
de grens tussen het oostelijke en westelijke
deel van de stad. De acties in de lucht
corridors worden in Berlijn zelf als zeer
ernstig gezien. De Sovjets beijveren zich
namelijk steeds meer om deze drie na
velstrengen van West-Berlijn af te knellen
door plotseling aan te kondigen dat Rus
sische toestellen van de corridors gebruik
moeten maken op hoogtes en uren, waar
op de westelijke burgerluchtvaart erdoor
vliegt.
Daarnaast strooien zij met een soort
zilverpapier, dat de radarinstallaties, die
van West-Berlijn uit de toestellen op het
juiste spoor trachten te houden, in de war
dreigt te brengen. Hoewel het voor de
hand ligt dat de Russen dit opzettelijk
doen om incidenten te veroorzaken, door
dat westelijke toestellen uit de koers kun
nen raken, is het nog niet geheel zeker
wat de Russen met hun zilverpapiertjes
willen.
De Westberlijnse senaat zei ons: „ze
doen het vast niet om ons een plezier te
doen. Maar misschien is er toch wel een
gegronde reden waarom het zilverpapier
wordt afgeworpen en is het alleen maar
een onprettig toeval, dat een deel ervan
in de luchtcorridors fladdert".
Zeker is in elk geval, dat vliegtuigen
uit het westen, ondanks allerlei opgewon
den persmeldingen, geen moeilijkheden
hebben ondervonden bij het verkeer naar
West-Berlijn. In de gevallen dat de Rus
sen vluchten in de corridors op dezelfde
hoogte en hetzelfde uur als westelijke vlieg
tuigen hadden afgekondigd, bleven moei
lijkheden uit, omdat de Russische toestel
len niet koersten naar het Westberlijnse
vliegveld Tempelhof, maar naar het Oost-
Berlijnse Schönefeld. Alle berichten over
de luchtcorridors hebben ook het publiek
niet afgeschrikt om naar West-Berlijn te
vliegen.
Integendeel, de stijging van de boekin-
ging der vliegtarieven voor West-Berlijn
van 20 pet, houdt aan. Toch hebben de
Russische speldeprikken weer duidelijk ge
maakt, dat de luchtcorridors uiterst kwets
bare levensaders van West-Berlijn zijn en
dat, na overneming van alle Sovjet-be
voegdheden door de Oostduitsers, dus ook
wat de luchtvaart betreft, het westen
in een uitgesproken moeilijke positie raakt.
De soevereiniteit in Berlijn van Oost-
Duitsland is ook de achtergrond van de
verscherpte controle aan de grensovergang
voor buitenlanders aan de Friedrichstrasse.
De toestand in de stad wordt steeds
slechter. Burgemeester Willy Brandt weet
het en hij laat geen gelegenheid voorbij
gaan om erop te wijzen en om te laten
blijken dat West-Berlijn een levende stad
is met 2,2 miljoen levende wezens en niet
alleen een politiek onprettig begrip. Daar
om is gisteren een afgezant van de senaat
naar Genève gereisd om de ontwapenings
conferentie van nabij gade te slaan. Vol
gens Brandt was dit noodzakelijk gewor
den, omdat hij via Bonn te weinig infor
maties ontving.
Brandt uitte nog andere kritische op
merkingen over de regering-Adenauer. Op-
juist was volgens hem de isolering \?4n
de kwestie-Berlijn, waarop de kanse
lier vorig jaar november de Amerikaanse
president Kennedy vastlegde. Deze isole
ring, die overigens in Genève weer teniet
is gedaan door koppeling van Berlijn aan
ontwapeningsvraagstukken en daardoor
aan de hele kwestie-Duitsland, is volgens
Brandt destijds door Bonn bewerkstelligd
zonder advies of instemming van de West-
Berlijnse autoriteiten.
GENèVE (AFP) Sedert het protest van
de Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken Rusk bij zijn Russische ambtgenoot
Gromyko aan het diner van zondag j.l.
hebben de Russen geen radar-storingsma
teriaal meer in de luchtcorridors naar Ber
lijn gestrooid, aldus is uit de omgeving
van de Amerikaanse delegatie naar de ont
wapeningsconferentie in Genève vernomen.
Sedertdien is nog wel van dit materiaal
uitgeworpen op grote hoogten maar bui
ten de luchtcorridors. Dit schijnt niet be
doeld te zijn om de westelijke radar te
storen maar met Russische oefeningen in
verband te staan, aldus is in Amerikaan
se kringen gezegd.
fc" ia ':i?i
,5
Ss S&
Op de scheepswerf van Verolme op
Rozenburg is gisteren de „Esso Hamp
shire" ten doop gehouden. Met zijn
78.000 ton is het het grootste schip dat
ooit in Nederland is gebouwd. De 260
meter lange reus was niet van stapel
gelopen, maar vorig jaar al uitgedokt.
Nu werd hij overgedragen aan de Esso
Londen.
Scheepsbouwer Verolme had enkele hon
derden gasten te begroeten, onder wie
een Ierse minister, ambassadeurs ook de
Spaanse, vanwege het feit dat er enkele
honderden Spanjaarden bij Verolme wer
ken en burgemeesters uit de omliggende
gemeenten.
Toen Verolme vijf jaar geleden de op
dracht voor de bouw van drie supertan
kers kreeg, moest hij nog aan de bouw
van zijn Rozenburgse werf beginnen en de
mensen om schepen te bouwen nog zien te
vinden. Het is allemaal gelukt. Na deze
eerste van een serie van drie zeer grote
tankers, worden twee nog grotere schepen
opgeleverd (86.000 ton), voor Standard Oil
en voor Esso Nederland.
De werf is thans gereed voor het bouwen
en repareren van de grootste schepen, die
de wereldvloot kent. Een gegraven dok
van ongeveer 110.000 ton inhoud maakt dit
mogelijk.
De voortvarende scheepsbouwer Verol
me ontlokte zijn gasten een homerisch ge
lach toen hij zich vergiste tijdens het uit
spreken van de zin waarmee hij de over
dracht officieel tot stand bracht. Hij be
ging toen namelijk de vergissing te spre
ken over de Shell in plaats van de Esso.
Pas het bulderend gelach deed hem zijn
fout beseffen.
