P.K
mEa^^sasnisBZEimMZk
Brederode-traditie in
opbouw in Amsterdam
„De Advocaat van de Duivel"
De negen muzen
Symbool
van
Kwaliteit
van Morris L. West op het toneel
Berlijn exposeerde
een gestolen Klee
MAANDAG 19 MAART 1962
4
Nieuwe Britse poging om
de Da Vinei te behouden
Cruys Voorbergh treedt
vanavond op in Haarlem
De radio geeft dinsdag
7 elevisieprogramma
FILM EN FILMWERELD
MISGREEP VAN THEATER
Graficus Frans Masereel
door Hamburg bekroond
Eurovisie-songfestival
Tine de Vries en Robert de Vries in
„De Advocaat en de Duivel" van
Morris L. West.
men zichtbaar maken. En nadat dan de
schilder zich heeft opgehangen (aan de
boom waaronder de vermeende heilige in
dertijd is doodgeschoten), de gravin beter
schap heeft beloofd en de priester aan zijn
ziekte is bezweken, blijft alleen de bran
dende vraag over, wat de dramaturge van
Theater bewogen mag hebben om deze pijn
lijke vertoning op het repertoire te zetten.
De decors van Johan Greter hadden ten
minste de verdienste de talrijke scènewis
selingen zo vlot mogelijk te doen verlopen,
maar zij leverden met hun grauwe wan
den een weinig verkwikkend voorbeeld op.
De rommelige mise en scène en weinig
doorzichtige tekstregie van Elise Hoomans
maakten de indruk dat deze begaafde re
gisseuse volstrekt geen raad had geweten
met het probleem of ze de banaliteiten
van het stuk door sterk, realistisch spel
enigszins zou overspelen of door een soort
symbolische vaagheid zou trachten te ver
doezelen. Het werd een aarzelen tussen
beide met uitschieters naar twee kanten.
Rob de Vries maakte van de halfheilige
held een rondborstig Amsterdams type en
Tine de Vries trachtte met een zonderling
Zuidelijk accent iets hevig warmbloedigs te
typeren, maar Josephine van Gasteren als
de gravin, Lo van Hensbergen als de zieke
priester, Hans Culeman als de zondige
schilder en vooral Hans Tiemeyer als de
Joodse dokter zochten het meer in het ijve
rig suggereren van diepere achtergronden
dan de figuren van het schrijversteam had
den meegekregen. Maar tevergeefs, de
„Duivel" van de commercialiteit had voor
deze avond kennelijk „het pleit gwon*-
nen".
Hans van den Bergh
Vraag naar Duitse hoogleraren. De af
keer die door de Tweede Wereldoorlog in
het buitenland tegen de Duitse taal en
letterkunde ontstaan is, verdwijnt volgens
de Duitse Akademische Uitwisselingsdienst,
die de uitwisseling van hoogleraren voor
alle universiteiten des lands regelt. Het
aantal hoogleraren die naar buiten
landse instellingen gaan om er de Duitse
taal en letterkunde te onderwijzen is
gestegen van acht in 1953/54 tot 145 in het
lopende schooljaar. De grootste belangstel
ling voor de studie van de Duitse taal
wordt geconstateerd in Azië en Afrika.
Vele studenten in die gebieden hebben het
Duits nodig, om het hogere technische on
derwijs in West-Duitsland te kunnen vol
gen.
verantwoordelijk werk vereist concentratie
De verantwoording voor het nieuwste
Jet vliegtuigtype ligt in zijn handen!
Hij is verantwoordelijk voor passagiers,
vliegtuig en bemanning! Zijn taak ver
eist voortdurende concentratie! De ge
zagvoerder weet uit ervaring dat P.K.
chewing-gum hem in zijn taak helpt,
omdat kauwen een aangenaam en na
tuurlijk middel tot concentratie is! Hij
heeft altijd een pakje P.K. bij zich om
dat dit de beste chewing-gum is die hij
kan kiezen! Probeer het zelf! Neem
óók P.K.!
In de hoofdstad is op initiatief van het
Internationaal Cultureel Centrum een Bre-
derode-comité opgericht, dat zich ten doel
stelt de stimulering van een Brederode-
traditie in Amsterdam, waar deze zeven
tiende eeuwse dichter geboren werd, ge
leefd heeft en op 33-jarige leeftijd in 1618
Het ontwerp (in gips) van prof. V.P.S.
Esser voor het Brederodemonument,
dat voor de Nieuwmarkt bestemd is.
Het stelt een liefdespaar in de zeven
tiende eeuw voor.
stierf. Gedacht is onder andere aan het
eenmaal per jaar opvoeren van een stuk
van Brederode, het aanbrengen van pla
quettes op de plaats waar zijn geboortehuis
in De Nes stond en dat waar zijn laatste
geliefde, Magdalena Stockmans, gewoond
heeft op de O.Z. Voorburgwal. Voorts het
stimuleren van het opnieuw uitgeven van
de verzamelde werken van Brederode. Een
en ander is zaterdagavond op een Brede-
rode-bijeenkomst in het I.C.C. bekendge
maakt door het werkcomité waarvan de
.directeur van het I.C.C., de heer J. Elsen-
doorn, secretaris is. Er is een aanbeve
lingscomité gevormd waarin tientallen be
kende Amsterdammers uit allerlei kringen
zitting hebben genomen.
Op deze avond werd het in gips uitge
voerde ontwerp voor het Brederode-monu-
ment getoond dat de beeldhouwer prof. V.
P. S. Esser in opdracht van de gemeente
heeft gemaakt. Het stelt een zeventiende
eeuws liefdespaar voor en zal worden gè-
plaats op de Nieuwmarkt, „waar zuur- en
andere kraampjes staan, in de kroegen in
de buurt de kraken worden beraamd en
's avonds de rode lampjes aangaan." Zo
omschreef prof. Esser plaats en buurt waar
naar hij l.oopt in 1964 dit monument zal
komen te staan. Het in brons uit te voeren
monument wordt tweeënhalve meter hoog
en komt op een anderhalve meter hoog
voetstuk van basalt. Amsterdams wethou
der voor Publieke Werken, mr. G. van
't Huil, zei: „Wij hopen dat de raad en
enkele andere instanties alles zullen doen
om ervoor te zorgen dat dit beeld zal kun
nen verrijzen."
In het werkcomité hebben zitting geno
men de heren J. Elsendoorn, J. A. Groen
jr., B. C. Heinemeijer, Habo Jongsma, Ton
Koot, J. H. Kruizinga, Ton Lutz, notaris
N. M. Posch en Theo de Vries.
LONDEN Een particulier fonds voor
de aankoop van kunstwerken, welke ge
vaar lopen naar het buitenland te wor
den verkocht, heeft een bedrag van 50.000
pond aangeboden tot behoud van de te
kening van Leonardo da Vinei, welke de
Royal Academy of Arts in Londen van
plan is te laten veilen, Het aanbod is ge
daan op voorwaarde dat de Academy de
prijs voor het werk noemt en zorgt dat
er voldoende tijd is voor een nationale
openbare inschrijving.
Alleen wanneer deze inschrijving mis
lukt zou tot veiling van het kunstwerk
moeten worden overgegaan. Een bekende
Londense kunsthandel is bereid 2500 pond
bij te dragen. Verwacht wordt dat op een
veiling de Da Vinei ongeveer 1 miljoen
pond zal opbrengen. De regering weiger
de er, zo wordt beweerd, 600.000 pond
voor te betalen. Het denkbeeld is geop
perd de tekening tezijnertijd aan koningin
Elisabeth te lenen, zodat zij zal kunnen
worden tentoongesteld in het binnenkort te
openen schilderijenmuseum op Bucking-
ham Palace. Koningin Elisabeth bezit 600
1 Leonardo-schetsen.
Wanneer men de kwaliteit der zestien lie
deren gaat vergelijken met de maatstaf
van de leek-televisiekijker, komt men tot
de conclusie dat de overwinning der Fran
sen. verdiend mag heten, doch dat de ver
diensten van de overige liedjes zo weinig
uiteenliepen dat men daarover moeilijk een
gedecideerde uitspraak zou kunnen doen.
Wel is gebleken dat een liedje als „Katin-
ka" ook in zijn eigen genre (luchtig, vro
lijk, vlot van metrum en prettig in het
gehoor liggend) onbetekenend was in ver
gelijking met andere liedjes in dit genre.
Knapper en geraffineerder getoonzet en ge
zongen songs als het Engelse en het Finse
lied, en niet te vergeten het Westduitse
van Connie Froboes, haalden de top zelfs
niet.
Als het Europese Songfestival traditie
blijft, zullen de deelnemende landen waar
schijnlijk voorgoed breken met de poging
om door een duo méér kans te maken.
Een duo veroorzaakt meteen hogere eisen
van publiek en jury's en betekent dus een
handicap, die moet worden goedgemaakt
door groter raffinement. Wat men ook
voor goeds van de twee Nederlandse zan
gers kan zeggen, geraffineerd zijn ze niet.
Ze zingen het eenvoudige lied simpeler dan
het door zijn gebrek aan muzikale en tekst
waarde zou mogen worden gebracht. Wie
het met de keuze van Luxemburg niet eens
is en dat is een kwestie van persoonlijke
smaak zal toch ervaren dat „Katinka'
zelfs in Nederland géén schlager zal wor
den.
De Frangaise Isabelle Audret heeft dus
met Un Premier Amour de finale van het
Eurovisie-songfestival gewonnen. Zij kreeg
26 van de 48 stemmen. Op de tweede
plaats kwam de Moganask Frangois Degue,
die met „Dis Rien" 13 stemmen kreeg
De Luxemburger Camillo Felgen werd met
11 stemmen derde. Hij zong „Petit Bon-
homme". De tekst van „Un premier
Amour" was geschreven door Roland Val
lade. De muziek werd gecomponeerd door
Henri Vic. In volgorde van optreden na
men de volgende landen aan het festival
deel: Finland, België, Spanje, Oostenrijk,
Denemarken, Zweden, Duitsland, Neder
land, Frankrijk, Noorwegen, Zwitserland,
Joegoslavië, Gyoot-Brittannië, Luxemburg,
Italië 'én Monaco. De winnaar kreeg 'geen
geldprijs, maar alleen een gouden medail
le. Hij kan zich echter verzekerd aéhtën
van grote verkopen van grammofoonpla
ten en van aantrekkelijke tv- en radiore
cettes.
Natuurlijk vormden zaterdagavond de
wereldkampioenschappen op de schaats
met Sjoukje Dijkstra als nationale favo
riete in het kunstrijden de voornaamste
uitzending. Wij althans hebben met span
ning gekeken naar de figuren, die de meis
jes uij vele landen op het ijs legden, daar
bij geholpen door de onverslaanbare Sie-
be van der Zee, die al zijn weetjes spuit
en achteraf dan weer ongelijk moet beken
nen. Zo aarzelde Siebe niet te zeggen,
dat Sjoukje ,,op veiligheid" reed, wat na
dien door de kampioen zelf werd gelO'
genstraft met de verklaring dat zij haar
best had gedaan om zo goed mogelijk
te rijden. Wij hebben niets tegen het en
thousiasme dat deze commentator kenne
lijk bezielt, wij waarderen zijn toewij
ding, maar hij wil soms deskundiger zijn
dan goed is voor een juist inzicht. En
fin, alles bij elkaar was het een mooie
reportage, die bekroond werd met een
Nederlands meisje op de hoogste plaats.
,De lengte van de uitzending sloopte het
daaropvolgend AVRO-programma. Het
deerde niet De kijkers hadden het spec
taculaire kunstschaatsen beslist niet wil
len missen.
Beeldschermer
Hedenavond viert Cruys Voorbergh in
de Stadsschouwburg in Haarlem zijn
veertigjarige toneelcarrière met het
jubileumstuk „Voor het laatste Lady
Barker" van Hans Keuls. Hij vertolkt
in dit stuk de drievoudige hoofdrol.
Na de voorstelling zal de acteur ge
huldigd worden.
De winnares van het Sonfestival 1962.
HILVERSUM I. 402 m. 746 kc.s. 7.00-
24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Grammofoon-
muziek. 7.30 Voor de jeugd. 7.45 Morgen
gebed en overweging. 8.00 Nieuws. 8.18
Pluk de dag (gr.). 8.50 Voor de huisvrouw
9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Lichtbaken, lezing.
10.25 Kamermuziek (gr.). 11.00 Voor de
vrouw. 11.30 Lichte grammofoonmuziek.
11.50 Volaan..vooruit. 12.00 Middagklok
-noodklok. 12.04 Dansorkest en zsngsolis-
ten. 12.30 Mededelingen ten behoeve van
land- en tuinbouw. 12.33 Lichte grammo
foonmuziek. 12.50 Actualiteiten. 13.00
Nieuws. 13.15 Platennieuws. 13.40 Lichte
grammofoonmuziek. 14.05 Schoolradio.;
14.35 Voor de plattelandsvrouwen. 14.45
(herhaling van zaterdag jl.) 15.50 Koor
zang (gr.). 16.00 Voor de zieken. 16.30 Zie-
kenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.40 Beurs
berichten. 17.45 Regeringsuitzending:Nws.
uit de Nederlandse Antillen door Henk
Dennert. 18.00 Voor de jeugd. 18.20 Vo
caal ensemble (gr.). 18.30 Licht orkest en
solisten. 19.00 Nieuws. 19.10 Actualiteiten.
19.25 Genadig trefpunt onderweg, tweede
Lijdensmeditatie. 20.00 Grammofoonmu
ziek. 20.15 Muziek, modern en klassiek,
muzikale lezing. 20.45 De laatste dag van
Lissabon, hoorspel. 22.15 22.25
Vreemd..,, literatuur en muziek in ea-
baretvorm. 23.10 Wintertoer. 23.30 Lichte
grammofoonmuziek. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 1007 kc.s. 7.00
AVRO. 7.50 VPRO. 8.00-24.00 AVRO
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Ochtendvaria (gr.). VPRO:
7 50 Dagopening. Daarna: VPRO-nieuws.
AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15 Lichte grammo
foonmuziek. 9.00 Gymnastiek voor de
vrouw. 9.10 De groenteman. 9.15 Oude mu
ziek (gr.). 9.40 Morgenwijding. 9.55 Een
boek voor het geestelijk leven. 10.00 Ar
beidsvitaminen (gr.). 10.50 Voor de kleu
ters. 11.00 Voor de zieken. 12.00 Zang en
piano: lichte muziek. 12.20 Regeringsuit
zending: Uitzending voor de landbouw.
12 33 Licht ensemble en zangsolisten. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen en grammo
foonmuziek. 13.25 Beursberichten. 13.30
Metropole orkest. 14.00 Brass Band Con
test 1961. 14.40 Schoolradio. 15.00 Met naald
en schaar. 15.30 Cello en piano. 16.00 In
het voetspoor der wetenschap, klankbeeld
16.15 Hawaiian ensemble met zangsoliste.
16.30 Voor de jeugd. 17.30 Jeugd en ritme.
17.55 New York calling. 18.00 Nieuws. 18.15
Eventueel actueel. 18.20 Pianospel. 18.30
27e Nationaal politie-concert (II). 19.00
Voor de kleuters. 19.05 Paris vous parle.
19 10 Bel Canto (gr.(: Verkorte uitvoering
van de opera La Traviata (Verdi). 20.00
Nieuws. 20.05 Klank-omrankte levens, mu-
zikaal-geïllustreerde biografie. 21.00 't Is
maar een weet, gevarieerd programma.
22.00 Bariton en piano. 22.30 Nieuws en
mededelingen. 22.40 Actualiteiten. 23.00 Ex
otisch getinte muziek (gr.). 23.55-24.00
Nieuws.
BRUSSEL. 324 m. 926 kc.s.
324 m.: 12.00 Nieuws. 12.03 Lichte mu
ziek. 12.30 Weerberichten. 12.35 Lichte
muziek (verv.). 12.50 Beursberichten. 13.00
Nieuws. 13.15 Kamermuziek. 14.00 School
radio. 15.45 Amusementsmuziek. 16.00
Beursberichten. 16.06 Duitse les. 16.21 Ba
riton en piano. 16.40 Kamermuziek. 17.00
Nieuws. 17.15 Lichte muziek. 17.40 Boek
bespreking. 17.50 Voor de jeugd. 18.20 Voor
de soldaten. 18.50 Sportkroniek. 19.00 Nws.
19.40 Filmmuziek. 19.50 Beroepsbelangen
van de middenstand. 20.00 Hoorspel. 21.15
Jazzmuziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Belgische
muziek. 22.55-23.00 Nieuws.
VOOR MAANDAG
NTS: 20.00 Journaal en weeroverzicht.
KRO: 20.20 Woord en beeld. 20.30 TV-
film. 21.05 Instrumentaal sextet: lichte
muziek. 21.35 Verkeer..verkeerd. 21.50
Epiloog. NTS: 22.15-23.05 BBC-Symphony
Orchestra.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.00 Journaal. 20.20 Zendtijd poli
tieke partijen: Katholieke Volkspartij.
VPRO: 20.30 Mogelijkheden in het mode
vak in Nederland, documentair programma
20.40 De oude draaidoos. 21.10 Speelfilm.
De filmprijs van de Raad van Europa zal
dit jaar worden uitgereikt tijdens het in
ternationale filmfestival te Cork in Ier
land, dat van 16 tot 23 september zal wor
den gehouden. Vorig jaar is de filmprijs
van de Raad van Europa uitgereikt tijdens
de internationale filmweek Arnhem 1961.
De Vlaamse graficus en schilder Frans
Masereel heeft de Joost van den Vondel
prijs van de Hamburgse stichting F.V.S.
toegewezen gekregen waaraan een som
van tienduizend mark is verbonden.
Frans Masereel werd 31 juli 1889 te
Het in Luxemburg gehouden Europese
Song-festival is geëindigd met een overtui
gende zege van het Franse lied, dat door
Isabelle Aubret werd gezongen en getiteld
was „Un Premier Amour". De Nederland
se bijdrage „Katinka", gezongen door De
Spelbrekers, verwierf geen bijval en kreeg
geen enkel punt, evenals trouwens de Bel
gische, Spaanse en Oostenrijkse liedjes. De
puntentelling, waarmee de jury's der deel
nemende landen moesten werken, liet geen
ruimte over om ook de lager gewaar
deerde liedjes te klasseren, zodat de nul
van „De Spelbrekers" niet betekende dat
hun optreden inderdaad geen enkel com
pliment waard was.
DE DIRECTIE van „Theater" heeft
besloten aan het eind van dit seizoen
Arnhem te verlaten. Zaterdagavond is
echter gebleken dat ze daar nu al niet
meer met haar hart is. In de Arnhemse
Schouwburg heeft het gezelschap ons
namelijk de première voorgespeeld van
„De Advocaat van de Duivel', een to
neelbewerking van de gelijknamige ro
man van Morris L. West. Hiermee heeft
het gezelschap, dat in de eerste jaren van
zijn bestaan blijk gaf belangrijk getui
gend toneel te willen brengen, een voor
stelling gebracht, die nergens van ge
tuigde (ïan van defaitisme en verre
gaande gemakzucht.
Men kan natuurlijk van het standpunt
uitgaan dat het toneel ook een belangrijke
vermaaksfunctie heeft, omdat het grootste
deel van het publiek in de schouwburg nu
eenmaal voornamelijk geamuseerd wenst
te worden, maar wanneer men uit deze
overwegingen zijn toevlucht neemt tot
teksten van het allerbanaalste niveau, dan
zou de critiek toch op onverdedigbare
wijze met twee maten meten, wanneer zij
het goedkope allooi van dit amusement om
wille van dat grote publeik vergoelijkte.
De intrige van het onderhavige stuk is een
staalkaart van de „altijd-prijs"-motieven
die het succes van de gemiddelde dames
roman uitmaken. Het geheel speelt zich
uiteraard af onder de brandende zon van
het schilderachtige, maar o zo arme Zuid-
Italië. De personen zijn zonder uitzonde
ring interessante types die allen op de
eigen originele wijze hun kruis te dragen
.hebben. Er is een (frigide) gravin die
(niet zo heel veel) houdt yan gen (homo-
sexuele) schilder die een (zuivere) liefde
heeft opgevat voor de (onechte) zoon van
een (uiterst) eerbiedwaardige lichtekooi
die een verhouding heeft gehad met een
vermeende heilige, die (misschien) wonde
ren heeft gedaan waarnaar een onderzoek
wordt ingesteld door een (aan kanker lij
dende) priester, die niet meer gered kan
worden door een (Joodse) dokter. Deze
Readers Digest van huishoud-psychologie
wordt ons voorgehouden in dialogen die
stijf staan van de kalenderwijsheden zonder
dat er één steekhoudende uitspraak wordt
gedaan over de talloze levensproblemen die
op het laagst denkbare niveau aan de orde
worden gesteld. Het is danook telkens gê
nant om hoogst serieuze problemen op re
ligieus of sexueel gebied zó oppervlakkig
te horen behandelen. Het boek dat aan dit
alles ten grondslag ligt schijnt een succes
volle Engelse roman te zijn, wat er waar
schijnlijk de oorzaak van is dat, behalve
de autochtone slet, de meeste personen on
danks hun misleidende entourage gewone
Britten blijkten te zijn.
NATUURLIJK IS DEZE Nederlandse be
werking (van Alfred Pleiter) van een to
neelbewerking (door Dore Schary) van een
roman geen echt toneelstuk geworden. Het
blijft een eindeloze reeks onsamenhangen
de, slecht afgeronde scènetjes, onophoude
lijk onderbroken door flash-backs die het
verleden op volstrekt onnodige wijze ko-
BONN Terwijl de Westduitse kunst
wereld nog niet eens bekomen is van de
schok van de Stuttgartse Rembrandt, die
volgens experts een copie zou zijn, is er
in Berlijn een nieuwe „kunstbom" geëx
plodeerd. Een nieuwe aanwinst van het
museum in Charlottenburg, een doek van
de wereldbefaamde schilder Paul Klee, ge
titeld „Jungwaldtafel" blijkt nl. afkomstig
te zijn van diefstal. Het schilderij werd
een jaar geleden voor 42.000 mark van een
Münchense kunsthandelaar aangekocht
door de Berlijnse Senaat. Ter gelegenheid
van het honderdjarig bestaan van het Char
lottenburg-museum gaf de Senaat het werk
te leen voor een tentoonstelling, waarop
tienduizenden de Klee inmiddels al heb
ben bewonderd.
Door een toeval is nu uitgekomen, dat
het doek afkomstig is van diefstal. In de
jongste aflevering van een Amerikaans
kunsttijdschrift „Burlington Magazine"
stond een reproduktie van bovengenoemde
Klee, met als onderschrift: „Gestolen in
1959 in Los Angeles".
Toen de directeur der Berlijnse musea,
prof. Reidemeister, dit ontdekte, liet nij
onmiddellijk het doek uit de expositie ver
wijderen en schreef hij naar het tijdschrift
om mee te delen hoe Berlijn het gestolen
werk in handen had gekregen.
Inmiddels is bekend geworden, dat de
„Jungwaldtafel" thuis hoort in de collec
tie van de inmiddels overleden Ameri
kaanse mevrouw Maitland. De Münchense
kunsthandelaar Hie het doek verkocht aan
Berlijn, kocht zelf de Klee van een Ameri
kaanse collega. In Berlijn zit men nu met
de handen in het haar. Als de erven Mait
land kunnen bewijzen, dat zij de rechtma
tige eigenaars van het schilderij zijn, moet
Berlijn het werk natuurlijk terugsturen.
De stad zal dan de Münchense handelaar
aansprakelijk stellen voor de geleden
schade.
Advertentie
Blankenberge geboren. Hij is schilder,
beeldhouwer, houtsnijder, tekenaar en mo
zaïekontwerper. Vooral zijn houtsneden
zijn befaamd, waartoe zijn „beeldroman"
„Mon livre d'heures" (1909) en illustraties
van boeken van onder anderen Emile Ver-
haeren, Duhamel, Charles de Coster en
Latzko behoren. Hij was met René Arcos
te Gent stichter van de „Edition du Sa
bber" die hij met houtsneden versierde.
Masereels oeuvre heeft een sterke, deels
moralistische, sociale tendens. Hij studeer
de in Gent, Parijs en Londen.
