„ZOETE VOGEL VAN DE JEUGD
De plaats van kunstzinnige
vorming in het onderwijs
„De advocaat van de duivel"
llHOPirimrai
Theatraal maakwerk van Morris West en Dore Schary
Jean Tinguely (van Bewogen Beweging) liet
in Las Vegas zijn wereldje vergaan
Tsjaikofsky-concours
MA A DAG 26 MAART 1962
4
tr
erotomaan drama van
TENNESSEE WILLIAMS
RAMSES SHAFFY IN DE
ROL VAN ZIJN LEVEN
Paul Steenbergen en Ida
Wasserman naar Helsinki
Dr. G. Hylkema bekroond
met gouden erepenning
CONFERENTIE IN EVERT KUPERSOORD
„De interpretatie van
het lied" door
Laurens Bogtman
P. Zwaanswijk
Dr. A. van Hoboken in
Bonn gehuldigd
Simon Koster
Contour geopend
Het weekeinde
De radio geeft dinsdag
7 elevisieprogramma
i
V\ IE EENMAAL GEACCEPTEERD heeft dat de wereld van Tennessee Wil
liams vol is van mensen die voortdurend met elkaar naar bed willen, zal mis
schien met een zekere waardering opnieuw deze toch wel wat eenzijdige kijk
op de menselijke problematiek in al zijn hevigheid willen ondergaan bij „Sweet
bird of youth (Zoete vogel van de jeugd) waarvan de Nederlandse Comedie
zaterdag j.l. de première heeft gegeven in de Amsterdamse Stadsschouwburg.
Maar wie dit uitgangspunt niet delen kan, zal zich bij deze voorstelling wellicht
zo nu en dan meegesleept voelen door het onmiskenbaar talent van de schrijver
om boeiend theater te maken, maar nog veel vaker geërgerd zijn door de vol
slagen onmogelijkheid om met de probleemstelling van het stuk mee te leven.
volkomen onzinnige regievondst omdat de
gesloten deur van de hotelkamer juist een
belangrijke, van de wereld afsluitende
functie te vervullen.
KO VAN DIJK speelde zelf de politicus
met al zijn routine en talent maar ook met
Het centrale thema ervan is immers dat de voortschrijdende tijd de grote vijand
van de mens is, omdat deze ons langzamerhand berooft van onze mogelijkheden de zaal staan etc.) Twee van de jonge spe-
iets van het leven te maken.
INDERDAAD IS
HET WAAR, dat wie
het welslagen in het
leven afhankelijk
stelt van succes op
het sexuele vlak,
zich meer door de
tijd bedreigd zal voe
len dan wie de mo
gelijkheid ziet op
andere wijze zijn ide
alen te verwezenlij
ken. Tennessee Wil
liams heeft zijn
hoofdpersonen met
zorg zo gekozen dat
het ouder worden
voor hen inderdaad
catastrofaal moet
zijn: een filmactrice
die haar „glamour"
dreigt te verliezen en
een gigolo-achtige
playboy die via het
bed naar de top van
de ladder (in dit ge
val natuurlijk Holly
wood) tracht te klim
men. Het spreekt
vanzelf dat de tra
giek van deze mensen
zeer wezenlijk en
aangrijpend kan zijn;
het loopt pas spaak
wanneer Williams na
drukkelijk hun lot
als symbolisch-ken-
merkend voor dat
van de hele mens
heid stelt en ons in de
epiloog met klem verzoekt ons eigen leven
in de ondergang van de hoofdpersoon te
herkennen. Het is absurd om het kramp
achtig vastklampen aan valse jeugdillu
sies, zoals hier gebeurt, als algemeen gel
dig te stellen, maar het is niet onmogelijk
dat deze overwaardering van het jong-zijn
typerend is voor een „jonge" cultuur als de
Amerikaanse.
DE INHOUD VAN „Sweet bird of
youth" is overigens opgebouwd uit twee
intriges die niet helemaal een eenheid zijn
geworden. Want de lotgevallen van de
ouder wordende actrice en de jonge ac
teur, die in hun wanhopige liefdesverhou
ding steun zoeken bij elkaar, spelen zich
af tegen de achtergrond van politieke ver
wikkelingen in een van de Zuidelijke sta
ten, waar een machtsbelust politicus zich
door het preken van rassenhaat een weg
naar de top probeert te banen. Uiteraard
blijkt ook zijn weg die van de haat
evenmin als die van de erotiek-puur naar
het succes, laat staan naar het geluk te
leiden. De politicus is namelijk niet meer
tot lichamelijk bevredigende liefdespresta
ties in staat en ook hij zoekt maar dit
maal in letterlijke zin steun in de jeugd,
door het oprichten van een jeugdbond die
hem bijstaat in zijn streven naar macht.
Zoals wij uit Tennessee Williams' vroe
gere werk al weten, werkt deze schrijver
nu eenmaal altijd met veruiterlijkte sym
bolen, die zijn bedoelingen zo letterlijk mo
gelijk zichtbaar moeten maken. Uit pani
sche angst dat het publiek zijn gedachten-
vlucht niet zal kunnen volgen wordt alles,
zo hevig mogelijk, concreet uitgebeeld;
daarom wordt het al op jeugdige leeftijd
verleide meisje besmet met een zo ernsti
ge geslachtsziekte dat ze al heel jong een
operatie moet ondergaan, die haar van
haar vrouwelijkheid berooft. Het is de
schrijver telkens kennelijk onmogelijk zijn
stellingen in casu de corrumperende
werking van de erotiek op minder ex
treme wijze vorm te geven. Zo schijnt ook
de jonge hoofdpersoon die haar deze ziekte
bezorgd heeft, zijn schuld niet anders te
kunnen delgen, dan door zich te laten
castreren.
HET IS ZONDER MEER duidelijk dat
volgens deze methode schokkende toneel
situaties ontstaan, die in de hoogst denk
bare graad aanleiding geven tot sterke
speelscènes, maar fijnzinnig kan die werk
wijze nauwelijks genoemd worden. Zoals
gezegd, bevat ook dit stuk talrijke voor
beelden van het bekende Tennesse Wil-
liams-procédé, volgens hetwelk op weinig
subtiele wijze innerlijke motieven in uiter
lijke parallellen worden uitgebeeld:bijvoor-
beeld de verlopen actrice, die buiten haar
kunst niet kan „ademen", lijdt letterlijk
aan aanvallen van zuurstofgebrek; de jon
geman met zijn angst voor verouderen
kamt voortdurend zorgvuldig zijn kuif om
het kaalworden te verbergen; de politicus
die op Goede Vrijdag een nederlaag heeft
geleden, verwacht op eerste paasdag een
politieke overwinning; de hoofdpersoon,
die zjjn laatste kans aan het beproeven is
héét Chance en was in zijn succesvolle
jeugdjaren een befaamd „schoonspringer"
terwijl hij nu in de meest letterlijke zin
een „Come-back" in zijn geboortestreek
beproeft als parallel van de "ome-back
die de filmster in haar wereld net achter
de rug heeft.
AFGEZIEN VAN DEZE behoorlijk irri
terende, opgelegd-symbolische schrijfwijze,
is het wederom gebleken dat Williams in
staat is boeiende, natuurlijk klinkende dia
logen te schrijven en zo werden speciaal
de scènes aan het begin en het eind van
het stuk tussen de filmdiva Ank van
der Moer en de jonge succeszoeker
Ramses Shaffy buitengewoon mee
slepend theater. Vooral deke laatste heeft
mooi van stem en prachtig beheerst
van gebaar en houding de rol van zijn
leven gespeeld. Maar ook Ank van der
Moer, had, ondanks de goedkope effecten
waar de rol nu eenmaal toe dwong, fas
cinerende en ontroerende momenten.
Ko van Dijk had het stuk in enigszins
gemaniëreerde trant geregisseerd, vol op-
Vrv
Ank van der Moer en Ramses Shaffy
in „Zoete vogel der jeugd" van
Tennessee Williams.
zettelijke, de aandacht trekkende „trou
vailles" die aan het stuk niets wezenlijks
hadden toe te voegen: als in de tekst ver
meld stond dat de gordijnen in de hotel
kamer geopend of gesloten moesten wor
den werden vitragegordijnen, die de gehele
toneelopening afsloten, heen en weer ge
schoven; een televisietoestel was in het
voetlicht ondergebracht; een meterslange
vogel hing de hele avond hoogst symbo
lisch boven het toneel en alsof het een Chi
nees toneelstuk betrof werd het openen en
sluiten van deuren alleen maar mimisch
aangegeven; vooral dit laatste was een
Paul Steenbergen en Ida Wasserman zul
len op 8 april a.s. per vliegtuig naar Hel
sinki reizen waar ze 9 en 10 april in net
Nationaal Theater aldaar voorstellingen
zullen geven van de „Lieve Leugenaar",
een toneelbewerking van de briefwisseling
tussen George Bernard Shaw en de actrice
Patricia Campbell.
Iers van de Nederlandse comedie Hans
Boswinkel en Femke Boersma, die de be
langrijke rollen van de kinderen van de po
liticus te vervullen hadden, waren door de
regie tot een wonderlijke krampachtigheid
gedwongen, die iedere natuurlijkheid mis
te en soms een bijna karikaturaal effect
teweeg bracht. Van de vele bijrollen vie
len vooral Mimi Boesnach en Eli Blom
met verzorgde en gevoelige uitbeeldingen
op. De vertaling van Nick van den Boe
zem klonk nogal eens wat huisbakken en
was niet steeds voldoende van het origi
neel los gekomen („Where I lived" werd
„waar ik leefde" en de titelvertaling le
verde het vermelde vreemde resultaat op).
De decors van Wim Vesseur waren als
steeds heel mooi, maar ditmaal toch te
veel in het feërieke getrokken om de zwoe
le, morbide sfeer van het stuk voldoende
te kunnen ondersteunen.
Ham van den Bcrgh
Teylers Godgeleerd Genootschap
In de aula van Teylers Stichting te
Haarlem is zaterdag de gouden erepen
ning van Teylers Godgeleerd Genootschap
uitgereikt aan dr. G. W. Hylkema, arts
te Haarlem, die deze penning ontving als
bekroning van zijn antwoord op een prijs
vraag betreffende de btekenis van het ge
weten bij kant, Hegel en Heidegger.
Namens directeuren van Teylers Stich
ting zette mr. C. W. Thöne de betekenis
van het beschikbaarstellen van de gouden
medaille uiteen. In 1768 heeft Pieter Tey-
ler van der Hulst twee genootschappen
gesticht, die ieder jaar prijsvragen uit
schreven. Teylers Godgeleerd Genootschap
schreef in 1959 de onderhavige prijsvraag
uit, waarop twee antwoorden binnenkwa
men; dat van dr. Hylkema werd be
kroond Binnenkort zal deze studie wor
den gepubliceerd.
Prof. dr. mr. J. A. Oosterbaan, spre
kende namens Teylers Godgeleerd Ge
nootschap zei dat, toen in 1959 de prijs
vraag werd uitgeschreven, het genootschap
begreep dat de opdracht niet gemakkelijk
was. Daardoor was het niet verwonderd
dat slechts twee antwoorden binnenkwa
men. Het eerste was niet onverdienste
lijk, maar kon niet worden bekroond, en
het tweede dat later van dr. Hylkema
afkomstig bleek te zijn was zo ver
dienstelijk dat het met algemene stem
men werd bekroond. De spreker wenste
dr. Hylkema, die een drukke artsenprak
tijk heeft, geluk, waarna hij een toelich
ting gaf op het bekroonde werkstuk.
(Van onze reportageredacteur)
IN HET EVERT KUPERSOORD te
Amersfoort is een tweedaagse conferentie
gehouden, welke door de Werkgemeen
schap voor Vernieuwing van Opvoeding en
Onderwijs over de kunstzinnige vorming
van de jeugd was belegd. Aanleiding vorm
de het verleden jaar verschenen gelijkna
mige rapport van een staatscommissie. De
voorzitster, mevrouw H. W. Boersma-Smit,
herinnerde eraan dat de critiek op dat
werkstuk lang niet mals is geweest, maar
dat het zijn nut heeft bewezen door de ve
le reacties, welke het heeft opgeroepen, zo
als deze bijeenkomst, die werd bijgewoond
door meer dan 200 vertegenwoordigers van
wel 80 organisaties van alle mogelijke
richtingen en gezindten op het gebied van
opvoeding en onderwijs.
Staatssecretaris mr. Y. Scholten kwam
reeds zaterdagmorgen luisteren naar de
algemene discussie door de woordvoerders
van twaalf gespreksgroepen. De bewinds
man kwam 's middags eveneens onder
de indruk van het meesterschap, waarmee
prof. dr. R. C. Kwant O.E.S.A. niet alleen
de conclusies, maar ook de sfeer van de
conferentie in een breedgebouwd- betoog
samenvatte. ,,Jk ben benieuwd naar he
optreden van deze pressiegroep", zei df
staatssecretaris 'na afloop.
De bezielende woorden van prof. Kwant
hebben de aanwezigen bevestigd in hun
overtuiging, dat de „muzische ontplooiing"
wat een betere term werd gevonden
dan kunstzinnige vorming van het kind
een eigen, geïntegreerde plaats dient te
krijgen in het onderwijsstelsel en in de
buitenschoolse vorming. Ons onderwijs, al-
DE BEZOEKERS van de Haarlemse Stadsschouwburg, die daar gisteravond de
Toneelgroep Theater uit Arnhem „De advocaat van de duivel" hebben zien spelen,
werden door het programma in het onzekere gelaten omtrent de identiteit van de
auteur van dat stuk. Want wel vermeldde het programma dat het een toneelspel in
drie bedrijven was, „met gebruikmaking van de Amerikaanse bewerking door Dore
Schary van de oorspronkelijke roman van Morris L. West", maar het onthulde niet,
w i e dat gebruik van die romanbewerking had gemaakt. Vermoedelijk niet de
Nederlander Alfred Pleiter, want deze werd alleen als vertaler genoemd. De ano
nieme „gebruikmaker" heeft er echter wel verstandig aan gedaan, zijn naam niet toe
te voegen aan die van Dore Schary en Morris West; de blaam voor het bedenken
van de handeling en het in-elkaar-prutsen van „De advocaat van de duivel" als
toneelspel komt daardoor, althans in het openbaar, alleen op de hoofden van die
twee andere heren neer.
dus prof. Kwant, is rationalistisch; het
draagt een sterk opleidend karakter als
uitvloeisel van het wetenschappelijk ar
beidsbestel in de westerse wereld. Arbeid
is echter een middel en geen doel op zich
zelf; de mens moet er ook bovenuit kunnen
stijgen. Dankzij dat wetenschappelijk ar
beidsbestel zijn een vrije zaterdag en al
gemene vakanties mogelijk geworden. De
mens heeft tijd gekregen zich aan de we
zenlijke waarden van het leven te kunnen
wijden.
Aan die nieuwe situatie is ons onderwijs
echter nog niet aangepast. Het gaat erom
de jonge mens thans zo op te voeden dat
hij van zijn vrije tijd ook een zinvol ge
bruik kan maken. Hij moet de smaak beet
krijgen van de kunstzinnige ontplooiing,
het voeren van een zinvol gesprek, het zin
vol feestvieren. Daardoor moet er een
nieuwe geesteshouding ontstaan en dat is
het grondprobleem dat ons heeft bijeenge
bracht, aldus spreker.
De hoogleraar zag wel een aantal pro
blemen: hoe zal men de docenten aantrek
ken, hoe zal men bij de kinderen eigenge
aardheid en smaak respecteren en hoe kan
men de veelzijdigheid der kunstzinnige
vorming combineren met de beperkte be
schikbare tijd? Bij de schoolvrije jeugd
rijst de vraag hoe men die bereiken moet
en -die i-fistltuten te financieren. De ge
meenschap zal dienen te erkennen, dat
hier een wezenlijk deel van de opvoeding
en dus een taak voor de gemeenschap ligt.
Onder applaus van een deel der aanwezi
gen verklaarde prof. Kwant zich tegen een
verzuiling van de docentenopleiding voor
de kunstzinnige vorming: dat zou slechts
betekenen dat vele streken daarvan ver
stoken zouden blijven en dat er teveel scho
len met te weinig nieveau zouden komen,
waardoor het geheel weinig effect zou sor
teren. Toch vond de spreker het niet nodig,
dat men met de praktische aanpak van het
werk wacht tot alle kwesties theoretisch
zijn opgelost. Het leven is altijd vooruit op
de theorie, hetgeen niet wegneemt, dat er
veel aan research zal moeten worden ge
daan.
Prof. Kwant resumeerde tenslotte de op
gaven, welke thans moeten worden verwe
zenlijkt: laat de wetgeving voldoende ruim
te voor de kunstzinnige vorming, hoe kan
de financiering van de bestaande en nog op
te richten instituten worden geregeld, zul
len de onderlinge coördinatie en informa
tie door een tijdschrift moeten worden be
vorderd en hoe dient de werkgroep te wor
den samengesteld, teneinde de resultaten
van deze conferentie niet verloren te laten
gaan
Op uitnodiging van de afdeling Haar
lem Haarlem en omstreken van de
Koninklijke Nederlandse Toonkunste
naarsvereniging heeft de zanger Laurens
Bogtman zaterdagavond in de muziekzaal
van de Muziekschool van Toonkunst
voor de leden van de afdeling en intro
ducé's een voordracht gehouden over de
interpretatie van het lied.
De twee factoren aldus de spreker
waar het bij het zingen van een lied op
aan moet komen, zijn de stem en de uit
drukking. Daarop zal de aandacht van de
zanger zich moeten concentreren. De tech
nische vorming van de stem viel bij de
lezing natuurlijk buiten beschouwing. Het
ging om een besnreking van de middelen
om een juiste interpretatie van het lied te
bewerken en een indruk te bereiken, die
men niet meer vergeten kan. Een fraaie
stem behoeft hiervoor lang niet altijd een
volstrekte voorwaarde te zijn. Verstand
zin voor schoonheid in de ruimste beteke
nis, gevoel voor proporties en fantasie
moeten aanwezig zijn. En dan: „De ziel
van de zanger moet niet als een onbe
schreven blad zijn", hij moet de levens-
diepten die in het woord en de muziek
besloten liggen, kunnen peilen en kunnen
ondergaan als eigen ervaringen.
Laurens Bogtman waarschuwde voor
het verliezen van het contact met de ge
sproken taal, dat tot vertekening van de
natuurlijke voordracht leidt. Het binden
van de melodietonen moet uitgangspunt
zijn bij het brengen van de muziek. Woord
en toon moeten ondergeschikt gemaakt
worden aan de muzikale lijn.
Met bijzondere interesse heeft het audi
torium geluisterd naar Bogtmans voor
dracht van enige liederen, waarmede de
zanger zijn uitgesproken inzichten omtrent
de interpretatie-kunst, aangrijpend, gro
tesk en ook fijn-geestig toelichtte. Men
hoorde het romantische „Sehnsucht" van
Franz Schubert en het bewogen „Unge
duld" van dezelfde componist. Het ver
halende, dramatische Erlkönig" op de
muziek van Carl Loewe, het merkwaar
dige „sprookje" van „Die wanderende
Glocke" van Robert Schumann en de kos
teliike psychologisch scherp getekende
portretten van „Der Schafer" en van de
dichter in „Zur Warnung", met de muziek
van Hugo Wolf.
En ten slotte bracht Laurens Bogtman
de geestige symboliek van „Les canards'
van Emanuel Chabrier en „Le corbeau et
le renard" van André Capet in een onver
beterlijk typerende voordracht, waaraan
zelfs de mimische imitatie niet ontbrak
Terecht kon men respect hebben voor de
muzikale en zeer slagvaardige begelefdin-
gen van de pianist Leendert Huges, die voor
de voorbereiding hiervan slechts over een
minimale tijd had kunnen beschikken.
BONN In de Beethovenzaal van de
Redoute in Bad Godesberg bij Bonn is
zondag de Nederlandse muziëkhistdidcuk
dr. Athony van Hoboken gehuldigd. Ter
gelegenheid van diens 75ste verjaardag
verleende de vereniging „Het Beethoven
huis" hem het erelidmaatschap, een eer
die dr. Van Hoboken slechts met de cel
list Pablo Casals en de pianist Wilhelm
Backhaus deelt.
Dr. Van Hoboken, die nu in Ascona
woont, kreeg het ere-lidmaatschap, zo
schetste prof. Schmidt-Görg, de directeur
van het Bonner Beethovenarchief, voor
zijn grote verdiensten bij het onderzoek
naar vroege drukken van werken van Beet
hoven. Het Beethovenarchief heeft, door
het werk van dr. Van Hoboken, niet min
der dan 15.000, nu in microfilm bewaar
de bladzijden, van vroege drukken van
werken van de componist, aldus prof
Schmidt-Görg. Bij de plechtigheid in de
Godesberger Redoute spraken ook nog prof
dr. E. Reeser uit Utrecht, en prof. dr
Carl Fellerer, de plaatsvervangende voor
zitter van het Keulse Haydn-Instituut. De
laatste voerde speciaal het woord in ver
band met het feit dat dr. Van Hoboken
de muziekwetenschap verrijkte met een
monumentale Haydn-bibliografie.
In 1958 werd dr. Van Hoboken door de
Rijksuniversiteit van Utrecht het eredocto
raat verleend. In 1957 ontving dr. Van Ho
boken dezelfde eer in Kiel aan de Chris
tian Aibrechtuniversiteit.
DAT DORE SCHARY in de roman van
Morris West over het kerkelijk vooronder
zoek voor een zaligverklaring in het tegen
woordige Italië „iets heeft gezien," kan
wellicht verklaard worden uit de richting
die zijn loopbaan heeft genomen: in tegen
stelling tot verschillende Amerikaanse to
neelschrijvers die via het filmscenario en
de filmregie ten slotte filmproducers zijn
geworden, is Schary éérst filmproducer en
toen een (opvallend goed) filmregisseur ge
weest, waarna hij Hollywood heeft verla
ten om zich in New York met het toneel
bezig te houden. Het zal dus zeker zijn
„filmbloed" zijn geweest, waardoor hij
zich zó zeer tot de meer populaire dan lit
teraire roman van West aangetrokken voel
de dat hij de neiging niet kon weerstaan
om er een toneelstuk van te maken. Maar
daarbij heeft hij klaarblijkelijk over het
hoofd gezien dat een toneelbewerking an
dere eisen stelt dan een filmbewerking;
hij heeft volstaan met het verhaaltje uit
de roman te halen en dat door middel van
een eindeloos aantal dialogen in een soort
toneelvorm te gieten die met echte dra
matische vormgeving niets te maken heeft.
Eveneens op z'n Hollywoods voorzag hij
het stuk van een aantal flash-backs vol
gens de kinderlijke methode die een der
personages laat zeggen: „En toen, op een
avond..", waarbij de stippeltjes aangeven
dat de toneelverlichting moet worden ver
anderd omdat we nu een stukje verleden
gaan beleven.
EN ZO IS DAN EEN „toneelspel in drie
bedrijven" en in onnoemelijk veel tafe
relen tot stand gekomen, dat druipt van
de theatrale emoties en krioelt van de
kwasi-ethische gemeenplaatsen; een stuk
dat daardoor herinneringen oproept aan
„De rozenkrans" een eveneens religieus
getint brok sentimentele dramatiek
waarbij het schouwburgpubliek van een
generatie geleden hete tranen stortte
maar dat in onze tijd niet voor het Ne
derlandse, zo milddadig gesubsidieerde be
roepstoneel in aanmerking diende te ko
men.
Dat ons huidige beroepstoneel boven dit
soort van maakwerk in feite ver verheven
is, bleek trouwens duidelijk uit de verto
ning die de Toneelgroep Theater van dit
stuk heeft gegeven. De regisseuse Elise
Hoomans had al het mogelijke gedaan om
het werk op een hoger plan te brengen dan
waarop het in feite staat, hetgeen natuur
lijk een ondankbare, want onuitvoerbare
taak was. Zeer begaafde acteurs en actri
ces als Lo van Hensbergen, Hans Tiemeijer
Robert de Vries, Hans Culeman, Tine de
Vries, Josephine van Gasteren en Jacques
Snoek spanden zich eveneens met alle
macht in om de bordkartonnen figuren van
de schrijvers leven in te blazen en daar
voor verdienen zij stellig waardering. (Dat
geldt overigens ook voor de vertolkers van
de kleinere rollen: Ferd. Sterneberg, Annie
Langenaken. Harry de Garde, Piet van der
Meulen en Jan Apon). Zij allen vochten
hard, en met inzet van veel talent, voor
een verloren zaak erger nog: voor een
zaak die niet waard was dat er zo voor
gevochten werd. Al dit talent zou aan een
waardevoller stuk misschien „zelfs" aan
een Nederlands stuk! vele malen beter
besteed zijn geweest.
Johan Greter had met een bijzonder in
genieus decor bijgedragen tot een vlot
verloop van de voorstelling, zodat er aan
het holle gepraat van de heren West en
Schary toch nog binnen de drie uur een
einde kwam.
IN EEN WOLK van gele rook, onder
het geknal van vuurwerk en temidden
van laaiende, oranjekleurige vlammen is
de „wereld" van de in Zwitserland ge
boren Jean Tinguely vergaan. Hij maakte
vorig jaar in Amsterdam furore in de
expositie „Bewogen Beweging". De 36-
jarige Tinguely, die zichzelf een be-
wegingsbeeldhouwer noemt, stond deze
week midden in een uitgedroogd meer
in de woestijn, 40 km ten zuiden van Las
Vegas en draaide 50 minuten lang elek
trische schakelaars om.
OP DEZE WIJZE vernietigde hij door
afstandsbediening zijn impressie van de
wereld, bestaande uit ijskasten, fietsen,
auto's en onderdelen van de luchtrege-
lingsinstallaties, alles bij elkaar gezocht
op opslagplaatsen van oude rommel en
verspreid over een oppervlakte van on
geveer 17 bij 20 meter. Dynamiet en
kneedbommen, begraven in de gebarsten
droge grond, wierpen stofwolken 100 me
ter omhoog temidden van winden met
snelheden van 32 km per uur. Een van
de ontploffingen slingerde een stuk plaat
metaal van 1 bij 1,3 meter over zo'n af
stand weg, dat het bijna een geparkeer
de wagen raakte. Een andere deed tot
op meer dan 130 meter afstand allerlei
rommel neerkomen, waardoor een auto
een deuk kreeg.
Voor Tinguely en zijn knappe assisten
te was dit alles een satire op het einde
van een wereld vol van materialisme en
zorgen. Hij heeft de bommen zelf ge
maakt op zijn kamer in Hotel Flamingo
te Las Vegas.
„De geleerden zijn al bezig ons op te
ruimen", zei zijn Amerikaanse meisje,
dat in Parijs woont. Daarom zegt Jean:
waarom zou een artiest niet een beetje
meedoen?
Tinguely spreekt maar weinig Engels
en daarom trad het meisje als tolk op.
Jean, die een metalen hoofdbedekking en
een stofbril droeg, stond afwisselend met
zijn armen om de schouders van zijn ge
zellin of met zijn handen op zijn rug
naar het schouwspel in de dorre woestijn
te kijken. Toen de laatste ontploffing een
blauw geverfde watertank van 2250 liter
vernietigde, leek het werk Tinguely goed
gelukt. Op de grond, op 4,8 km afstand
van de hoofdweg Las Vegas-Los Angeles,
was niets meer over dan verbogen metaal
en verbrand hout. Op de vraag, of hij
vond dat zijn wereld goed was vergaan
antwoordde Jean: „Ik voel me heel ge
lukkig".
Dmitri Sjostakowitsj, voorzitter van de
internationale Tsjaikofsky-concoursen,
heeft bekend gemaakt, dat aan het con
cours, dat van 2 april tot 2 mei duurt,
zal worden deelgenomen door 159 musici
uit 32 landen: 66 pianisten, 52 violisten
en 42 violoncellisten.
Het grootste contingent deelnemers komt
uit Amerika: tweehonderd, daarop volgt
een groep van 28 Russen er, een van 15
Fransen.
In Delft is in het Stedelijk Museum Het
Prinsenhof de 11de tentoonstelling „Con
tour der Nederlandse Beeldende Kunst
1962" geopend door het lid der Eerste Ka
mer mr. G. J. P. Cammelbeeck. De ex
positie, die tot 7 mei duurt, is ditmaal
gewijd aan het meer figuratieve oeuvre
in de beeldende kunst. Direct na de ope
ning was reeds voor ongev-er 10.000 gul
den aan particulieren verkocht.
A A nKONDIGIHGEH euBESCHOUWMGEH
De zaterdagavond werd niet in de laatste
plaats opgeluisterd door het uitstekende
ensemble van Pie Scheffer, die in „Muziek
voor U" opnieuw toonde hoe een t.v.-uit
zending van een musicerend gezelschap
boeiend en bezienswaardig kan zijn. Meest
al zijn orkesten op het scherm oerverve-
lend, ook al is hun muziek van goede kwa
liteit. Maar „Muziek voor U" is van be
gin tot het eind het aanzien waard en bo
vendien muzikaal uitstekend.
De laatste aflevering van „De vier doch
ters Bennet" werd door een wel zeer ironi
sche inleiding min of meer tot een draak
gediskwalificeerd, wat misschien voor de
N.C.R.V. nodig was om de verantwoorde
lijkheid voor dit inderdaad drakerige doch
voor velen nog zeer genietbare huwelijks
drama af te schuiven. De ridiculisering
van deze laatste aflevering gaf een slechte
smaak aan het geheel en was helemaal niet
noodzakelijk geweest. Schaamte ook
valse! over de keus van een t.v.-spel
behoort achter de schermen te blijven.
„Gevaarlijke lading" vormde een boei
end sluitstuk van het lichtere genre: een
spannend filmpje van t.v.-kwaliteit. „Ont
moetingen met Elisabeth Andersen" zocht
het ditmaal in Tsjechov, waardoor de za
terdagavond een zwaar slot kreeg, nog aan
merkelijk verzwaard door ds. Langstraat,
die uiteraard al in een plechtige zondags
stemming verkeerde.
Voornaamste attractie van het AVRO-
programma van zondagavond was „Ren-
dez-vous", waarin Mies Bouwman een
soort gastenavond houdt. De wijze waar
op, valt te prijzen, want Mies is een slag
vaardige jonge dame, die gespitst is op de
actualiteit en een zorgeloze manier van
babbelen en introduceren heeft. Ze sprong
bijzonder handig om met Johnny Kraai-
kamp wiens rentree verliep op de" potsier
lijke manier, die Johnny bij de kijkers
populair heeft gemaakt, ze wist zowaar de
Spelbrekers helemaal te ontdooien wat
wij nooit hadden gedacht als men de he
ren ziet zingen en ze wekte zelfs de
illusie dat Isabelle Aubret, winnares van
het Songfestival, een aardig mondje Ne
derlands kon verstaan. „Rendez-vous" is
bepaald een onderhoudend programma,
zeker niet het minste wat op de scher
men verschijnt. Het werd omlijst door de
heer Hilterman en de serie „Van stoel tot
stad", degelijke kost dus, die overigens
sterk op de persoon hangt, die deze kost
opdient.
Beeldschermer
HILVERSUM I. 402 m. 746'kc/S. 7.00-24.00
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Pianorecital
(gr.) 7.30 Voor de jeugd. 7.45 Morgenge
bed en overweging. 8.00 Nieuws. 8.18 Lich
te grammofoonmuziek. 8.50 Voor de vrouw.
9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Lichtbaken, lezing.
10.25 Lichte grammofoonmuziek. 10.35 Pa
ris et ses vedettes. 11.00 Voor de vrouw.
11.30 Lichte* grammofoonmuziek. 11.50 Vol-
aan vooruit, lezing. 12.00 Middagklok -
noodklok. 12.04 Lichte muziek. 12.30 Mede
delingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33
Lichte grammofoonmuziek. 12.50 Actuali
teiten. 13.00 Nieuws. 13.15 Platennieuws.
13.40 Lichte muziek. 14.00 Lichte orkest
muziek (gr.) 14.35 Voor de plattelands
vrouwen. 14.45 Tierelantijnen, gevarieerd
programma (herh.) 15.50 Populaire gram
mofoonmuziek. 16.00 Voor de zieken. 16.30
Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd. 17.40 Beurs
berichten. 17.45 Regeringsuitzending: De
functie van het Nederlands in Suriname,
door drs. J. D Speckmann. 18.00 Voor de
jeugd. 18.20 Politieke lezing. 18.30 Lichte
muziek en zangsolisten. 19.00 Nieuws. 19.10
Actualiteiten. 19.25 Lijdensmeditatie. 20.00
Fragmenten uit Mattheus Passion. 20.15
Muziek, modern en klassiek, muzikale le
zing. 20.45 Limburgs symfonie orkest en
solisten. 22.15 22.25 Boekbespreking.
22.30 Nieuws. 22.40 Vreemd. litteratuur
en muziek in cabaretvorm. 23.10 De halve
maan(d), licht programma. 23.30 Lichte
grammofoonmuziek. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 1007 kc/s. 7.00
AVRO. 7.50 VPRO. 8.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00
Nieuws. 8.15 Lichte grammofoonmuziek.
9.00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10 De
groenteman. 9.15 Klassieke ammofoon-
muziek. 9.40 Morgenwijding. 10.00 Lichte
grammofoonmuziek. 10.50 Voor de kleuters.
11.00 Voor de zieken. 12.00 Zang en piano.
12.20 Regeringsuitzending: Voor de land
bouw. 12.30 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.33 Lichte muziek. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen en grammo
foonmuziek. 13.25 Beursberichten. 13.30
Promenade-orkest. 14.00 Kamermuziek.
14.40 Schoolradio. 15.00 Met naald en
schaar. 15.30 Zangrecital. 16.00 Filmbe
schouwing. 16.15 Lichte muziek. 16.30 Voor
de jeugd. 17.30 Amateursprogramma. 17.55
New York calling 18.00 Nieuws. 18.15 Even
tueel actueel. 18.20 Pianospel. 18.30 Lichte
muziek. 19.00 Voor de kleuters. 19.05 Paris
vous parle. 19.10 Inleiding tot muziekbe
grip. 19.25 Viool en piano. 20.00 Nieuws.
20.05 Gastenavond: gevarieerd program
ma. 22.00 Studenten Madrigaalkoor. 22.30
Nws. en mededelingen. 23.00 La gaité pa-
risienne, ballet (gr.) 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte grammofoon
muziek. 12.30 Weerberichten. 12.35 Lichte
grammofoonmuziek (vervolg). 12.50 Beurs
berichten. 13.00 Nieuws. 13.15 Kamermu
ziek. 14.00 Schoolradio. 15.45 Operettemu
ziek. 16.00 Beursberichten. 16.06 Duitse les.
16.21 Zang en piano. 17.00 Nieuws. 17.15
Lichte muziek. 17.40 Boekbespreking. 17.50
Voor de jeugd. 18.20 Voor de soldaten.
18.50 Sport. 19.00 Nieuws. 19.40 Lodewijk
Mortelmans-herdenking. 19.50 Syndicale
kroniek. 20.00 Orkestconcert en solisten.
21.20 Jazz. 22.00 Nieuws. 22.15 Grammo
foonmuziek. 22.55-23.00 Nieuws.
VOOR MAANDAG
NTS: 20 00 Journaal en weeroverzieht. AVRO
20 20 Pclevizier 20 30 Leren denken: programma
over sehoollaboratorium van onze zuiderburen.
21.20 Line Renaud, zang. 21.30—22.15 Muziek-
mozaiek.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.00 Journaal. 20.20 Zendtijd po
litieke partijen: AR. 20.30 Deltaschouw,
filmreportage. 21.00-22.45 Speelfilm.
