Herdenking van de vijfde mei
in de Sint Bavokerk
Amerikaanse journalist door
Djakarta uitgewezen
De NeË en Miizeo
Britse pianist wint
Tsjaikofsky-concours
Kinder zang concours op bevrijdingsdag
Orde van Lenin voor de
vijftigjarige Pravda
Maatregelen tegen reclame
op het televisiescherm
Internationale prijzen
Morgen worden de Nipkowschijven uitgereikt
Anton de Beer bespeelde
het 31-toonsorgel
MAANDAG 7 MEI lï,:
Reisbeurs voor J. Bernlef
Kunstenaarscentrum in
Bergen viert jubileum
Over het Stalinistische
verleden wordt gezwegen
HET NEDERLANDS DANSTHEATER
Wegens het verspreiden van nadeligeberichten
Persbreidel
Dr. L. de Jong en Wim Meuldijk bekroond
P. Zwaanswijk
De radio geeft dinsdag
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00-24.00 AVRO.
T elevisieprogramma
TIJDENS DE DOOR de Nederlandse Radio-Unie georganiseerde plechtige
herdenking der bevrijding van zeventien jaar geleden, welke zaterdagavond
plaats had in de oude Sint Bavokerk te Haarlem, was het opvallend dat het
aantal gezangen of gespeelde lieden uit de vrijheidsstrijd van vier eeuwen terug
zich verhield tot deze, waarin de glorie van de thans herdachte vijfde mei trilde"
als van zes tot één. Deze vaststelling houdt geen verwijt in jegens de samen
stellers van het programma, want tenslotte symboliseert elk van die traditionele
liederen het fundament van dezelfde vrijheid die op 5 mei 1945, na vijf jaar
onderdrukking, weer ons deel werd. Wat niet wegneemt dat, concreet gezien,
die verhouding toch niet logisch is. Maar ik geloof dat er heel wat speurzin
aan zou moeten te pas komen om hierin een aanvaardbaar evenwicht te Kunnen
brengen. Want al zijn er tijdens de jongste oorlog honderden liedteksten ge
schreven en als levendge getuigenissen van vrijheidswil en verknochtheid aan
het oude erfgoed, in zogenaamde „geuzenliedboekjes" en andere klandestiene
uitgaven verzameld, men kan zich toch afvragen, wie die woorden de muzikale
vleugels en daarmee de bezielende stuwkracht gegeven heeft, die ze tot werke
lijke liederen moesten maken.
HET POVERE resultaat dat van een des
betreffende enquête te verwachten zou
zijn, roept het probleem op wie er nog in
staat is de toon te treffen die zou kunnen
wedijveren met de melodieën waarop de
volkspoëten tijdens de tachtigjarige oorlog
hun liedjes dichtten? En indien ja, of het
betreffende lied dan zijn weg zou vinden
Dit is in ieder geval te hopen van het
ge rstdriftige „Vrijheid van Jan Engel
man, dat als een spontane reflex geschre
ven werd op de dag der bevrijding, kort
daarop geestdriftig verklankt door Ernst
van 't Kaar en op deze herdenking weer
eens stralend uitgevoerd door de Voor-
burgse Oratoriumvereniging met begelei
ding van de Koninklijke Militaire Kapel,
onder leiding van majoor-directeur Rocus
van Yperen.
Hetzelfde uitvoerend apparaat vergastte
de toehoorders op Bruckners prachtige
Gloria uit zijn Mis in e; hierbij was de
lenigheid van de koorzang en het warm-
expressieve timbre opvallend. Bij de uit
voering van het Valeriuslied „O Heems
kerck noyt u kloecke daet" was het een
lust te luisteren naar de instrumentale
omlijsting. Wat misschien aan de radio
zeer bevredigend klonk, doch in de sterk
galmende kerk niet tot zijn recht kwam,
was „A trumpet voluntary" van Clarke en
een fragment uit Handels „Watermusic".
De overige, minder beweeglijke nummers
hadden daar niet zo'n last van en de ge
dragen melodie van „Help nu uzelf", in
bewerking van Van Lijnschooten, was zelfs
tegen alle echowerking uitstekend bestand;
en dan blijkt, dat een harmonieklank in
De Britse pianist John Ogdon en de Rus
Wladimir Asjkenazi hebben het tweede
internationale Tsjaikofsky-concours ge
wonnen in Moskou. Aan dit concours is
door 56 pianisten deelgenomen.
De uitslag werd na middernacht be^
kendgemaakt, tweeëneenhalf uur nadat de
laatste twee van de twaalf deelnemers hun
3 optreden hadden beëindigd. Beide win
naars zijn 25 jaar oud. Zij krijgen 2500
roebel 10.000) en een gouden medaille
Ook de tweede plaats werd gedeeld, en
wel door de 20-jarige Amerikaanse Susan
Starr en de 21-jarige In Tsjin Tsbeng uit
China. De tweede prijs bedraagt 2.000 roe
bel (8.000 gulden). Een kwart van de prijs
wordt in buitenlandse valuta gegeven, de
rest moet in Rusland worden besteed.
De staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen mr. Y. Scholten,
heeft in de prijsvraag reisbeurzen letter
kundigen 1961 in de rubriek proza een reis
beurs toegekend aan J. Bernlef te Amster
dam en een reistoelage aan mevrouw M. M.
van Noortwijk-Colijn te Hilversum.
J. Bernlef
Aan W. Gijsen te 's-Gravenhage, A. de
Kool te Rotterdam en Alexander West te
Amsterdam heeft de staatssecretaris in de
rubriek poëzie elk een reistoelage verleend.
De jury's die de staatssecretaris van ad
vies hebben gediend bij de toekenning van
deze reisbeurs en reistoelagen bestonden
uit prof. dr. G. Stuiveling, lid en voorzitter,
mevrouw H. S. van Lelyveld-Haasse en
Jos Panhuysen, leden (voor de rubriek pro
za); Gabriël Smit, lid en voorzitter. Jan
Elburg en prof. dr. K. Heeroma, leden
(voor de rubriek poëzie).
Jhr. A. E. de Savornin Lohman
opvolger van prof. Ghr. Roelofsz
Ter voorziening in de vacature, die is
ontstaan door het eervol ontslag aan prof.
Ch. Roelofsz in verband met het bereiken
van de pensioengerechtigde leeftijd, is met
ingang van 1 april 1.1. prof. jhr. A. E. de
Savornin Lohman, thans buitengewoon
hoogleraar bij de Rijksakademie van Beel
dende Kunsten, benoemd tot hoogleraar in
de vrije schilderkunst bij die akademie.
Tot buitengewoon hoogleraar is met in
gang van 16 januari benoemd de beeld
houwer Cor Hund, tot die datum lector.
Prof. Hund verzorgt de avondcursus van
de afdeling beeldhouwkunst.
zuivere verhoudingen een
kan wekken.
nobele indruk
STADSORGANIST Piet Kee liet het
officiële programma voorafgegaan door een
fantasie op het „Merck toch hoe sterck"
in opgefriste orgelklanken. Veel tinteling
van zilverige bovenstemmen bracht hij ook
te pas in een improvisatie over „Wilt heden
nu treden", die hij aan de hand van twee
motieven uit het lied, in drie delen tot
ontwikkeling bracht. De gemeenschaps
binding van het met orgelbegeleiding door
alle aanwezigen gezongen „Gelukkig is het
land" en het „Wilhelmus" bezegelde de
betekenis van de omlijsting der toespraak
over „Die vijfde dag in mei" door burge
meester Cremers en de toepasselijke ge
dichten voorgedragen door Fé Sciarone.
Jos. de Klerk
Al meer dan een halve eeuw is Bergen
een kunstenaarsdorp. De schilders, die er
in het begin van deze eeuw de ruimte en
het licht zochten, groepeerden zich in de
zogenoemde Bergense school. Enkelen er
van wonen er nog. Zij zijn de senioren van
de nog steeds aangroeiende schildersbent,
die nu al drie generaties omvat; zestig le
den telt het jubilerende K.C.B. De mees
ten daarvan zijn schilder, maar er zijn
ook beeldhouwers, dichters, schrijvers en
musici.
Het K.C.B. geniet een warme belang
stelling bij overheid en burgerij600 dona
teurs en contribuanten geven het een fi
nanciële ruggesteun. De overheid heeft de
rijkssubsidieregeling bij aankoop van
kunstwerken door particulieren van toe
passing verklaard op de met de regelmaat
van de klok gehouden tentoonstellingen
Dat waren er in de voorbije jaren ruim
200, die in totaal 'n 100.000 bezoekers trok
ken. Ook voor de lustrumtentoonstelling in
de zalen van Kranenburgh geldt de rijks
subsidieregeling. Bij de opening zaterdag
middag sprak mr. J. F. M. J. Jansen, die
de gelukwensen van de staatssecretaris
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen overbracht. Hij gaf uiting aan zijn
waardering voor het vele werk, dat met
zo weinig middelen verricht werd. De heer
Henk van den Idsert sprak namens de le
den van het K.C.B., dat nog krachtig profi
teert, aldus deze spreker, van het stuwen
de werk van de vorige voorzitter, mr. A
F. Kamp. Hij bracht ook hulde aan het
huidige bestuur onder voorzitterschap van
dokter Jan Pluis. De dichter A. Roland
Holst liet ujn gelukwens namens het naar
hem genoemde A. Roland Holstfonds ver
gezeld gaan van een chèque. Ook burge
meester L. J. de Ruiter bood namens ge
meentebestuur en burgerij zijn gelukwen
sen aan en was niet karig met zijn lof. Er
volgde nog een drukbezochte receptie.
EEN VAN DE aantrekkelijke en zinrijke gebeurtenissen van de herdenking van
de Bevrijdingsdag in onze stad was ook dit jaar weer het kinderzangconcours op het
Proveniershofje. Op de zonrijke en windstille morgen van de vijfde mei kwamen
daar de koren van negen Haarlemse lagere scholen bijeen om voor een jury en
uiteraard ook voor belangstellende toehoorders liederen te zingen van nationaal
karakter en liederen met andere inhoud.
HET LIJKT MOEILIJK om bij het kie
zen van vaderlandse liederen een keuze te
doen, die afgestemd is op de kinderziel.
Want de meeste van deze liederen liggen
in het vlak van de mentaliteit en het ge
vormde verantwoordelijkheidsbesef van
volwassenen, voor wie de kinderen met
hun zang de representanten worden. Toch
zijn er wel liederen te vinden, waarin ons
land in positieve zin bezongen wordt en
waarmede ook het kinderhart met begrip,
liefde en fantasie kan instemmen, liede
ren over onze zee, onze weiden, onze bos
sen en heidevelden. Zolang die schoonheid
van ons land er nog is kan Nederlands
jeugd er van zingen!
De jury, die gevormd werd door de he
ren Anton de Beer, Aad Broersen en W.
v. d. Pol stond met het beoordelen van
de zang zeker niet voor een eenvoudige
taak. Over het algemeen liepen de presta
ties der schoolkinderen niet belangrijk uit
een. Ook nu kon men constateren hoe het
niveau van de zang steeds hoger is geko
men, ongetwijfeld door de mogelijkheid
tot vergelijking bij voorgaande wedstrij
den. Voor het volgend jaar zullen de leid
sters en leiders van de deelnemende school
koren er zeker naar streven het uitvoe
ringspeil van het meisjeskoor van de St.
Philomla-school te benaderen. Want dit
koor zong waarlijk voorbeeldig van klank,
verstaanbaar en met een melodische con
tinuïteit, die verrassend was en die een
waarborg werd voor een inderdaad fraaie
toonvorming (le prijs en wisselbeker met
353 punten).
DE OVER HET algemeen wat jongere
MOSKOU (Reuter/AP) Het vijftigjari
ge Russische partijblad Pravda heeft de
Orde van Lenin gekregen. Dezelfde onder
scheiding kregen Krocsjtsjevs schoonzoon
Adzjoebei, hoofdredacteur van het rege
ringsblad Izvestia, de directeur-generaal
van het persbureau Tass Gorjoenov, de
vroegere hoofdredacteur van de Pravda
Iljitsjev, de correspondent van de Pravda
in de Verenigde Staten Strelinikov, en de
president van de Russische academie van
medische wetenschappen Blochin.
Zaterdag is in Moskou het feit herdacht
dat vijftig jaar geleden het eerste nummer
van Pravda is verschenen. Premier
Kroesjtsjev heeft de viering van deze vijf
tigste verjaardag luister bijgezet. Kroesjt
sjev en Vorosjilov vielen elkaar in de ar
men en omhelsden elkaar hartelijk tijdens
de receptie in het Kremlin. Zij deden alsof
zij hun stalinistische twist volledig waren
vergeten.
Het valt veel waarnemers de laatste tijd
op dat Kroesjtsjev nauwelijks meer drinkt.
Bij het begin van de toespraken schonk
hij een glas wijn in. Na twee uur van
toasten was het niveau in het glas nauwe
lijks gedaald.
Tot de aanwezigen in de congreszaal
van het Kremlin behoorden ook hoge par
tijfunctionarissen, hoofdredacteur Pawel
Satjoekov en andere medewerkers van het
blad.
Maar degenen die het partijblad ge
maakt hebben tot wat het is, werden zelfs
niet genoemd. Het stilzwijgen werd be
waard over de in ongeqade gevallen V.
M. Molotov, de eerste en beroemdste re
dacteur van de Pravda, en over J. W. Sta
lin. die besliste dat het blad in alle be
langrijke kwesties de hoogste autoriteit in
de communistische wereld moest zijn.
Pravda betekent „waarheid" en de spre
kers verklaarden dat het blad zijn 6.300.000
lezers heeft gekregen door uitsluitend de
waarheid te publiceren.
Kroesjtsjev huldigde Lenin als oprichter
en inspirator van de Pravda, hoewel deze
revolutionaire leider zich in Parijs bevond,
toen Molotov het blad in 1912 begon te
redigeren.
Tot de gedecoreerden behoorde ook een
man wiens naam en functie zelden worden
genoemd: de hoofdcensor Pavel Konsta-
novitsj Romanov. Hij draagt dezelfde
naam als de vermoorde keizerlijke fami
lie, maar is geen bloedverwant van wijlen
de tsaar. Romanov wordt aangeduid als
hoofd van de redactieraad".
meisjes en jongens van de St. Luciaschool
zongen wat minder overtuigend en wat
stroef. De leidster had het zingen rustig
kunnen wagen zonder pianobegeleiding.
Maar overigens maakte het koor een ver
dienstelijke indruk. Het kreeg in de eerste
afdeling, waarin dit koor evenals het Phi-
lomena-koor optrad, een 2e prijs met 305
punten. In de tweede afdeling was als
eerste het koor van de Charlotte de Bour
bon-school aan de beurt. Het was samenge
steld uit een kinderstemmen-koor en een
blokfluiten-koor en deze timbre-combinatie
klonk bijzonder fris. Het koor behaalde
305 punten. Het meisjeskoor van de St.
Joseph.-school maakte een goede beurt
met zijn optreden, vooral door klank. De
voordracht had wat pittiger kunnen zijn
(2e prijs met 320 p.). Het koor deed
maar zeer weinig onder voor dat van de
Koningin Emma-school, dat op levendige
trant, soms wat te vlot zong. Goede dic
tie bezorgde het koor mede de le prijs
met wisselbeker 321 punten. De 3e prijs
in deze afdeling ging met 319 punten
naar het koor van de Marnix-school, dat
in dezelfde geest zong als het hiervoor ge
noemde koor.
Verdienstelijk was voorts de zang van
de koren van de Jan Gijzenschool (305 p.)
en de St. Bavoschool (315 p.). Het koor
van de Maria-A-school moet nog wat vrijer
en expressiever worden. (298 p.).
P. Zwaanswijk
De Raad van Beheer van de N.T.S,
heeft aan alle hoofden van dienst van de
N.T.S., de tv-secties van de omroep en
alle medewerkers in de operationele sec
tor van de programadienst en de tech
nische dienst instructies gegeven, die paal
en perk beogen te stellen aan verkapte
reclame op het beeldscherm. Het niet
nakomen van de geformuleerde richtlijnen
zal als een ernstig plichtsverzuim worden
beschouwd en als zodanig worden behan
deld.
De instructie bevat de volgende punten
1. Een ieder die meewerkt aan een te
levisieuitzending is verplicht reclame in
welke vorm dan ook uit de uitzending te
weren.
Indien vaste reclame-opschriften in een
stadion, sporthal ed. voorkomen, moet er
toch naar worden gestreefd deze reclame
opschriften zoveel mogelijk te vermijden
uit de camera's.
In het bijzonder moet worden gewaakt
tegen pogingen om bij binnen- of buiten-
uitzendingen reclame-opschriften in het
beeld te brengen.
4. Indien een producer of regisseur tij
dens de voorbereiding van een tv-repor
tage constateert of vermoedt dat derden
pogingen in het werk zullen stellen om
reclame-opschriften en dergelijke op zoda
nige wijze te plaatsen, dat redelijkerwijze
aangenomen mag worden, dat deze een of
meerdere malen in het beeld van een der
camera's zullen verschijnen tijdens de uit
zending, is de betrokken producer of re
gisseur verplicht hiervan ogenblikkelijk
kennis te geven aan zijn hoofd van dienst
casu quo zijn directie.
5. Toestemming tot het plaatsen van
reclame-opschriften zal door de betrokken
tv-dienst casu quo de NTS nimmer wor
den verleend. Bij dergelijke verzoeken of
pogingen zal aan de organisatoren van het
per televisie uit te zenden evenement door
de meest gerede medewerker worden mee
gedeeld, dat de uitzending niet zal door
gaan, indien genoemde opschriften in het
schootsveld" van de televisiecamera's
worden geplaatst.
6. Indien medewerkers van de tv-
dienst casu quo van de NTS hetzij tij
dens de voorbereiding van een reportage
hetzij gedurende de uitzending benaderd
worden door personen, die hen trachten
te bewegen hun werk zodanig te ver
richten, dat bepaalde reclameopschriften
in het beeld 'erschijnen, zijn zij verplicht
hiervan ogenblikkelijk kennis te geven aan
de regisseur en aan de opnameleider. Van
een en ander dient na de uitzending
schriftelijk rapport te worden uitgebracht
respectievelijk aan het hoofd van de TV-
dienst en het hoofd van de programma-
dienst van de NTS.
Het Nederlands Danstheater heeft twee
buitenlandse dansers geëngageerd, die het
vorige seizoen deel hebben uitgemaakt van
het Amsterdams Ballet: Christina Gallea
en Alexander Roy, geboren respectievelijk
in Australië en Duitsland.
Christina Gallea begon haar carrière bij
het Australian Theatre Ballet in 1955, in
het seizoen 1957-'58 danste zij onder Waltef
Gore in Frankfort, daarna was zij verbon
den aan het American Festival Ballet en
trad zij als gaste op in verscheidene Itali
aanse gezelschappen, onder andere in het
Teatro del Balletto van Pieter van der
Sloot in Rome.
Alexander Roy danste voor het eerst bij
de Spaanse Opera in Berlijn in het seizoen
1955-'56. Ook hij danste daarna bij het
American Festival Ballet, bij verscheidene
Italiaanse en Duitse gezelschappen, waar
hij ook als choreograaf werkzaam was en
bij het Amsterdams Ballet.
SINGAPORE (AP) Peter Arnett, cor
respondent van het Amerikaanse nieuws
bureau Associated Press in Indonesië, is
uitgewezen wegens het verspreiden van be
richten over de economie van Indonesië,
die volgens het ministerie van Buitenland
se Zaken nadelig voor het land zijn. Ar
nett is zondag in Singapore aangekomen.
Z(jn visum werd donderdag ingetrokken.
Hij kreeg drie dagen om het land te ver
laten. De 27-jarige Amerikaan heeft veer
tien maanden in Indonesië gewerkt.
Arnett vertelde dat het Indonesische mi
nisterie de feiten in zijn berichten niet be
streed.
„Zij gaven toe dat de toestanden wa
ren zoals ik ze heb beschreven, maar ze
beweerden dat ik, als in Djakarta wonend
correspondent, geen recht had erover te
schrijven. Hierdoor zou ik de positie van
Indonesië ondermijnen in het geschil met
Nederland over Westelijk Nieuw-Guinea".
In zijn berichten heeft Arnett ondermeer
op 21 april gemeld dat Indonesië zoveel
tijd en energie besteed van de Nieuw-Gui-
nea-campagne, dat vrijwel ongemerkt een
hongersnood over de helft van het land
was gekropen. Hij meldde dat in sommi
ge delen van het eilandenrijk gaarkeukens
waren ingesteld door de autoriteiten.
DJAKARTA (AP) De Indonesische
minister van Voorlichting, dr. Moham
med Jamin, heeft er zaterdag op een
bijeenkomst van Indonesische en buiten
landse journalisten op aangedrongen, geen
nieuws te schrijven dat afbreuk zou kun
nen doen aan Indonesië nationale en re
volutionaire eenheid. Jamin, die bij de
kabinetsreorganisatie de portefeuille van
Voorlichting heeft gekregen, verklaarde
dat binnenkort het langverwachte ontwerp
van de wet op het perswezen zal wor
den ingediend. De minister beloofde jour
nalisten behulpzaam te zullen zijn bij het
bezoeken van afgelegen gebieden in de
uitgestrekte archipel en met name in het
gebied van het opperbevel voor de be
vrijding van westelijk Nieuw-Guinea. Hij
zegde ook documentatie toe over de po
litieke en economische ontwikkelingen in
Indonesië. Maar, zo zei de minister „be
richten van contra-revolutionaire en/of
anti-Indonesische strekking zullen worden
onderdrukt".
Voorts vermaande hij de journalisten,
niet te veel ophef te maken van de span
ningen tussen Oost en West, om niet zo
doende de spanningen die in de wereld
heersen, over de planten naar Indonesië.
Hij verzocht de aanwezigen, hun beschou
wingswijze in overeensteming te brengen
met de geest van de Indonesische maat
regelen.
De Duitse schrijver Uwe Johnson heeft
de Prix International des Editeurs in ont
vangst genomen voor zijn boek „Das dritte
Buch über Achim". De Italiaanse schrijf
ster Dacia la Malini won de Prix Formen-
tor voor haar boek „L'Eta del Malessere".
OMROEPORKEST OP TOURNEE.
Zondag zijn het omroeporkest en het
groot omroepkoor vertrokken voor een
tournee door Duitsland, Zwitserland en
Oostenrijk. De concerten van deze tournee
staan onder leiding van de dirigenten
Henk Spruit en Franz Paul Decker. Van
daag concerteren het orkest en koor met
solisten in de Beethovenhalle in Bonn. Uit
gevoerd zal worden het Requiem van G.
Verdi.
Dr. L. de Jong, aan wie de zilgeren
Nipkowschijf voor zijn televisiewerk is
toegekend, is een uitzonderlijk man
velerlei opzicht. Hij weigerde ons een
interview op principiële gronden, omdat
hij van mening zei te zijn, dat niet de
persoon, maar het werk centraal gesteld
diende te worden. Hij verwees dus vrien
delijk, maar gedecideerd naar de door
hem verzorgde uitzendingen. We hebben
ons niettemin gewend tot drs. J. A. van
Nieuwenhuyzen, die als directeur van de
televisiesectie van de V.P.R.O. namens
de N.T.S. de suptervisie heeft over de
zogenaamde bezettingsserie.
Drs. Van Nieuwenhuyzen noemde dr,
De Jong een man, die beschikt over een
fenomenale kennis van dat stuk geschie
denis, waarover hij in de televisie ver
slag uitbrengt. Hij is een man met een
groot geheugen, ook voor de kleinste de
tails. In zijn werk is hij bijzonder scru
puleus. Van elk feit, waarvan hij in zijn
documentaires gebruik maakt, moet de
objectieve waarheid voor zover die in
de wetenschap is te bereiken onom
stotelijk vaststaan en gestaafd worden
niet door mondelinge mededelingen maar
door de documenten, waarover het door
hem geleide Rijksinstituut voor Oorlogs
documentatie de beschikking heeft. Ook
bij de gerinste twijfel onthoudt hij zich
van gebruikmaking van zaken, die ove
rigens illustratief of verduidelijkend zou
den kunnen werken. Over de weigering van
een interview zei drs. Van Nieuwenhuyzen
dat de eerzucht van dr. De Jong wordt
gelouterd door de eer, die hij erin stelt
de historieschrijver bij uitstek over de
bezetting van ons land te zijn of althans
te worden. Het is daarom, dat hij wenst,
dat het van a tot z wetenschappelijk ver
antwoord zal zijn.
Vervolgens hebben wij contact gezocht
met de leden van het produktieteam, dat
zoals bekend is, bestaat uit de producers
Milo Anstadt en Ben Klokman, waarbij
Anstadt bovendien de regie is toever
trouwd; aan dit team is als regie-assis
tente nog toegevoegd Helen Klokman
Mellaart. Deze vaklieden zeiden dat de
kwaliteit van het programma wel zeer
sterk door presentator De Jong wordt be
paald. Het werk loopt hem nooit uit de
hand, het is nooit te dramatisch. Een
technisch trekje: slechts bij het journaal
wordt de tekst levend ingesproken, om
dat het nu eenmaal bij dat spoedwerk
niet anders kan, maar dr. De Jong geeft
zijn commentaar tijdens de uitzending, om
dat de spanning van het moment bij hem
een soort inspiratie schijnt te veroorza
ken, die hij van node heeft om door een
beheerste emotie zijn betoog te doen over
Vele jaren achtereen heeft de orgel
kunst door het steeds geringer worden
van het liturgisch besef een teruggang on
dervonden. Enkele gunstige uitzonderingen
daargelaten heeft men dit vooral in de
19e eeuw kunnen waarnemen tegelijk met
de verwording van de orgelklank.
Onze eeuw zag weer de renaissance van
de echte orgelkunst, Men greep weer,- te
rug op de werken uit vroeger eeuwen en
mep schreef nieuwe liturgische. or,gebnu
ziek.
Een fraai voorbeeld van oude liturgische
orgelmuziek liet de organist Anton de Beer
horen bij zijn bespeling van het 31-toons
orgel in Te.ylers Museum op zondagmiddag
Het was het „Gloria" uit de „Messe
l'usage des couvpnts" van Francois Coupe-
rin. Dit gedeelte van Couperins orgelmis
is opgebouwd uit acht coupletten, geïnspi
reerd door de tekstonderdelen van het Glo
ria, met een afsluitend couplet op het
Amen". Zij klinken als improvisaties, in
getogen muzikale overdenkingen, die men
ook in de 17e eeuw, waarin het werk ont
stond, van een kerkorganist verwacht
te. Anton de Beer hield zijn spel in een
meditatieve sfeer, in het bijzonder wel. bet
,Qui tollis peccata mundi". Toch kreeg
ik de indruk, dat de beperkte registratie
mogelijkheid de klankfantasie van de or
ganist aan banden legde. En bovendien
leek de stemming van het orgel niet on
gerept.
Voor de intonatie-subtiliteit die vereist
wordt voor de 31-toonseompositie van Henk
Badings, het Preludium en Fuga no.
was die ontstemming een handicap, want
nu waren er te veel akkoorden die te wei
mg als stabiele zelfstandigheden konden
optreden in de functionele continuiteit van
de muziek. Anton de Beer besloot de be
speling met een compositie van zichzelf,
het „Poco Allegro" uit een Sonate voor
31-toonsorgel. Pittige, markante en ook ly
rische thematiek vormen daarvan de goéd
gevonden bestanddelen in een rijke hoe
veelheid, soms te veel voor de omvang
van dit sonate-deel
Daar komt nog bij dat de vele moge
lijkheden van tooncombinaties, die Anton
de Beer als grondige kenner van het or
gel „voor het grijpen" had, de gehoors-
impressies niet eenvoudiger gemaakt heo
ben. Enkele sobere lyrische fragmenten
van directe werking zijn ongetwijfeld de
hoogtepunten van deze opmerkelijke mu
ziek, die in Anton de Beer uiteraard 'en
bekwaam en overtuigd verdediger vond
Sweelinckherdenking. Maandag 12
mei zal in de Grote of St. Lebuinuskerk in
Deventer een herdenkingsavond worden
gehouden ter gelegenheid van het feit, dat
het thans 400 jaar geleden is dat de Am
sterdamse orgelmeester Jan Pietersz.
Sweelinck, componist en muziekhistoricus,
in Deventer geboren werd. De Commissaris
der Koningin in Overijsel, ir. J. B. Ridder
de van der Schueren, zal een openingstoe
spraak houden; Muzikale medewerking zal
worden verleend door het J. P. Sweelinck-
koor uit Deventer onder leiding van de
heer A. van Opstal, dat werken van Swee
linck ten gehore zal brengen. Ook in Am
sterdam, Groningen, Utrecht en Den Haag
zullen herdenkingsavonden worden ge
houden.
Dr. Victor van Vriesland. De interna
tionale PEN-club heeft vrijdag te Brussel
de Nederlandse auteur dr. Victor van
Vriesland tot voorzitter gekozen. Hij is als
zodanig de opvolger van de Italiaan Alber
to Moravia.
Operettes van Tauber. De Daily Mail
meldt dat de weduwe van de beroemde
Oostenrijkse, tot Brits onderdaan genatu
raliseerde, zanger Richard Tauber, die in
1948 overleed, in een kast in haar woning
in het Engelse graafschap Berkshire een
houten doos heeft gevonden, waarin zich
de tekst van drie door haar man geschre
ven en nog niet uitgegeven operettes be
vond. Tauber was, behalve zanger, ook
dirigent en componist.
Zweedse Academie. De 52-jarige
Zweedse dichter Erik Lindegrs is gekozen
tot lid van de Zweedse Academie die acht
tien leden telt en over de toekenning van
de Nobelprijs voor litteratuur beschikt.
Van kik tot snik. Van zaterdag 12 mei
af zal in het internationaal sturentencen-
trum „De Drommedaris" te Enkhuizen een
serie tekeningen worden tentoongesteld
onder de titel „Van Kik tot Snik", een
reportage van het leven. De 22-jarige En
gelsman Victor Linford, die nog vorig jaar
werkzaam was als schroevensorteerder op
een ijzerfabriek in Oost-Nederland, heeft
de tekeningen vervaardigd. Nadat een der
bestuursleden van „De Drommedaris" een
drietal tekeningen van de jonge Engels
man had gezien en hem had verzocht een
hele serie te tekenen, heeft Linford zijn
sorteerbakken vaarwel gezegd, om dit
„beeldverhaal" over het menselijk leven
van geboorte tot dood te maken.
komen. Als de principiële tekst vaststaat,
laat hij de rest geheel aan anderen over.
Hij toont zich dan bepaald geen bemoeial,
want hij wenst geen invloed uit te oefenen
op het werk van andere deskundigen. Als
hem dan het eindresultaat wordt getoond,
is hij steeds bijzonder enthousiast, in zo'n
vorm en zulk een maat, alsof het alles
het produkt van zijn teamgenoten is en
hij er zelf afstand van had gedaan.
Naarmate de serie vordert er zijn
thans negen afleveringen vertoond en men
geheel op elkaar ingeschoten raakt, wordt
de samenwerking aangenamer, omdat van
beide kanten wordt gestreefd naar een
persoonlijke basis, naar amicale contac
ten ook.
Zonder wetenschappelijke koelheid weet
dr. De Jong emotionele geladenheid im
mer te vermijden. Zijn taalgebruik is
voortreffelijk. Hij relativeert en hij doet
dat zo, dat er geen twijfel over zijn per
soonlijke mening kan zijn. Hij is een
persoonlijkheid in de beste zin van dit
woord. Als zodanig zal hij aanstaande
dinsdag geëerd worden, tezamen met
Wim Meuldijk, de schrijver van Pipo de
Clown, die de prijs krijgt voor zijn werk
achter de schermen.
■s©
A A nKOH~b/G/t1 GEN sn BESCHOUW!li CEH
TWEEDUIZEND T.V.-STATIONS
Het aantal televisiestations is in de af
gelopen tien jaar gestegen tot 2.000. In de
zelfde tijd is het aantal televisietoestellen
gestegen tot 54 miljoen.
Dit is meegedeeld door de Amerikaanse
voorlichtingsdienst in een overzicht van
de televisie-industrie in het buitenland. De
cijfers hebben betrekking op de gehele
wereld behalve de Verenigde Staten, waar
naar schatting 55,5 miljoen televisietoe
stellen zijn.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Ochtendvaria (gr.). VPRO:
7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Programma-overzicht en Rechtdoor naar
school en kantoor (gr.). 9.00 Gymnastiek
voor de vrouw. 9.10 De groenteman. 9.15
Klassieke muziek (gr.). 9.35 Waterstanden
9.40 Morgenwijding. 10.00 Arbeidsvitami
nen (gr.). 10.50 Voor de kleuters. 11.00
R.V.U.: Dolhuizen en heksenprocessen,
door dr. A. Everard uit Gent. 11.30 Voor
de zieken. 12.00 Instrumentaal trio: lich
te muziek. 12.20 Regeringsuitzending: Uit
zending voor de landbouw. 12.30 Medede
lingen ten behoeve van land- en tuinbouw.
12.33 Zang en orgel: lichte muziek. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen en eventueel
actueel. 13.25 Beursberichten. 13.30 Licht
ensemble en zangtrio. 14.00 Zang en piano:
Israëlische en Jiddische volksliederen.
14.20 Kerkorgelconcert. 14.40 Schoolradio.
15.00 Met naald en schaar, praatje voor
de vrouw. 15.30 Sopraan en piano: klassie
ke muziek. 16.00 Feiten en meningen, le
zing. 16.15 Muziek uit Chili (gr.). 16.30
Voor de jeugd. 17.30 Amateursprogram
ma. 17.55 New York calling, praatje. 18.00
Nieuws. 18.15 Eventueel actueel. 18.20 Pia
nospel. 18.30 R.V.U.: Achter de schermen
V, door G. J. de Voogd. 19.00 Voor de
kleuters. 19.05 Paris vous parle, gesproken
brief uit Parijs. 19.10 Inleiding tot muziek
begrip, muzikale lezing. 19.30 Gitaarreci
tal. 20.00 Nieuws. 20.05 Kleurrijke klanken
muziek-revue. 21.00 Hou je aan je woord,
spel met woorden. 22.00 Kamerkoor: oude
muziek. 22.30 Nieuws en mededelingen.
22.40 Actualiteiten. 23.00 Strijkkwintet (gr)
klassieke muziek. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II 298 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Klassieke mu
ziek (gr). 7.30 Voor de jeugd. 7.45 Mor
gengebed en overweging. 8.00 Nieuws. 8.15
Tulpenrally. 8.23 Pluk de dag (gr.). 8.50
Voor de huisvrouw. 9.40 Schoolradio. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Lichtbaken, le
zing. 10.25 Operettemuziek (gr.) 11.00 Voor
de vrouw. 11.30 Lichte grammofoonmuziek
11.50 Volaan..vooruit, lezing. 12.00 Mid
dagklok-noodklok. 12.04 Lichte grammof.-
muziek. 12.30 Mededelingen ten behoeve
van land- en tuinbouw. 12.33 Tulpenrally.
12.45 Grammofoonmuziek. 12.50 Oranje in
het zilver: reportage van het koninklijk
bezoek aan Middelburg. 13.00 Nieuws. 13.15
Platennieuws. 13.30 Dansorkest en zangso
listen. 13.55 Moderne Franse orkestwerken
(gr.) 14.35 Voor de plattelandsvrouwen.
14.45 Lichte grammofoonmuziek. 16.00 Voor
de zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de
jeugd. 17.40 Beursberichten. 17.45 Regerings
uitzending: Nieuws uit de Nederlandse An
tillen, door Henk Dennert. 18.00 Voor de
jeugd. 18.20 Kaarten op tafel, gesprekken
over aktuele problemen. 18.30 Lichte gram
mofoonmuziek. 18.45 Oranje in het zilver,
reportage van het koninklijk bezoek aan
Den Bosch. 19.00 Nieuws. 19.10 Actualitei
ten met reportage Tulpenrally. 19.25 De
halve maan(d), cabaret. 19.45 Pianoreci
tal: Moderne muziek (gr.). 20.10 Weet je
weetje! foto-tips. 20.30 Koorzang.,20.55 Mo
derne muziek (gr.). 21.10 Omroeporkest,
koor en solisten: operamuziek. 22.00 Piano
recital (gr.) 22.15 Oranje in het zilver:
reportage van het Koninklijk Bezoek aan
Maastricht. 22.25 Boekbespreking. 22.30
Nieuws. 22.40 Gehuwd of ongehuwd, lezing
22.55 Vreemd.woord, zang en dans van
elders, .en anders. 23.25 Metropole orkest
en solist. 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m. 926 kc.s.
324 m.. 12.00 Nieuws. 12.03 Lichte mu
ziek. 12.30 Weerbericht. 12.35 Tuinbouwkro-
niek. 12.40 Lichte muziek. 12.50 Beurskro-
niek. 13.00 Nieuws. 13.15 Kamermuziek.
14.00 Schoolradio. 15.45 Gevarieerde mu
ziek. 16.00 Beursberichten. 16.06 Duitse les
16.21 Symfonieconcert. 17.00 Nieuws. 17.15
Lichte muziek. 17.40 Boekbespreking. 17.50
Lichte muziek. 18.20 Voor de soldaten.
18.50 Sportprogramma. 19.00 Nieuws. 19.40
Koorzang. 19.50 Syndicale kroniek. 20.00
Hoorspel. 21.15 Jazzmuziek. 22.00 Nieuws.
22.55-23.00 Nieuws.
VOOR MAANDAG
NTS: 20.00 Journaal en weeroverzicht.
VARA 20.20 Achter het Nieuws. 20.35 Film
Perry Mason. 21.25 Spiegel der Kunsten.
21.55 Elsa, de Leeuwin. NTS. 23.10 Extra
NTS-journaal.
VOOR DINSDAG
NTS: 19.30 Internationaal agrarisch
nieuws. 20.00 Journaal. 20.20 Zendtijd poli
tieke partijen: uitzending van de Anti Re
volutionaire Partij. 20.30 Opera-aria's.
20.45 Speelfilm. 22.40-22.50 Reportage van
het koninklijk bezoek aan Friesland, Gro
ningen en Drente.
