HAN GORTER L."
Staatsbossen in de VS
verwachten dit jaar
Puzzel
TANTE PATENT EN DE SOF
5
PANDA
DE PECHVOGEL
E
Ons vervolgverhaal
23 u. afgesproken plaats
Vakantiekoorts in Amerika
Massa-onderzoek naar
suikerziekte
'"Hoe is het ontstaan?^.
<7
ZATERDAG 19 MEI 1962
11
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiik
Geen halve maatregelen
Britse primeur
Schooltenten voor de
nomadenjeugd
Centrale verwarming
Airconditioning
Aut. oliestook
Dit woord:
JANDORIE
MmTwrnirmm,
k
i i
ijiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiini
33)
B We zullen de wagen voor u klaar
maken, hoorde hij de garagehouder
zeggen. U kunt erop rekenen, dat
hij binnen tien minuten klaar staat.
Dan ga ik in het hotel een kop
koffie drinken, antwoordde de man.
Rij daar dan maar voor.
In orde, mijnheer, antwoordde
B de garagehouder.
B U kunt erop rekenen, dat we er
binnen een kwartier zijn.
Heinzelmann kwam naar buiten en
wandelde in de richting van het hotel.
Zodra hij uit het gezicht verdwenen
S was, stapte Ploeger uit zijn auto. De
pompbediende was net klaar.
Uw olie is in orde, mijnheer, zei
hij beleefd.
5 Is er verder nog iets van uw
dienst?
S Ja. Ik wil de chef graag even
E spreken.
5 De bediende keek hem verbaasd
aan.
De chef, mijnheer? vroeg hij.
Ploeger lachte.
5 Ja. Maar ik heb geen klachten,-
hoor, zei hij. Ik heb hem voor iets
anders nodig. Ga hem maar even
roepen.
Even later kwam de bediende met
de garagehouder terug.
De hoofdinspecteur nam de man
even apart. Hij ma ïkte zich bekend
B en bleef een poosje fluisterend met
hem praten.
Dat is düs afgesproken, zei hij
ten slotte. Mijn assistent rijdt die
wagen en voor de rest ziet u wel wan-
i neer hij weer terug komt. Ik neem
H elk risico op me.
H In orde, inspecteur, antwoordde
de garagehouder beleefd. Ik ben
blij, dat u het van ons overneemt. Op
dergelijke ritjes zijn we niet erg ge-
steld.
Kan ik me begrijpen. Nu nog
E iets. Dragen uw chauffeurs uniform?
Alleen een pet en een overjas,
inspecteur.
Prachtig. Leen mij dan zo'n stel-
let je.
H Ze stonden nu weer buiten. In de
3 verte zag Ploeger zijn assistent Koop-
5 man aankomen. Hij liep nog in zijn
S overall en zijn gereedschaptas bungel-
de over zijn schouder. Lachend stap-
5 te hij op zijn chef toe.
Ik dacht wel, dat ik u hier
ergens zou vinden, zei hij. Ik wilde
3 niet bij dezelfde halte als die Hein-
3 zelmann uitstappen en moest een
heel eind terug lopen.
Ben je tot het eind van het dorp
5 meegereden?
3 Neen. De volgende halte ligt in
een van de nieuwe buurten. Daar ben
3 ik uitgestapt.
3 Dan staat onze Arnhemse vriend
dus nog voor het Hof van Gelderland.
Enfin, die vind ik straks wel. Ik heb
5 jou intussen een nieuwe baan aange-
3 nomen.
E Hij vertelde Koopman wat hij met
de garagehouder had afgesproken.
3 Trek nu binnen jc overall even
3 uit, besloot hij. Zoek dan een be-
hoorlijke overjas en pet uit. Die over-
all kun je met je tas achterin de wa-
3 gen stoppen. Je weet nooit of je
dat nog nodig hebt. Dan ga je je pas-
H sagier in hotel De Wereld halen. Ik
3 rijd intussen naar de andere kant en
3 haal daar die Arnhemmer op. Wij ko-
men dan hier bij hotel De Wereld te
il rug en ik blijf je op jë hielen. Denk
3 erom, je krijgt een snelle wagen. De
S rest laat ik aan jou over.
Voor mekaar, antwoordde Koop-
man tevreden. Meteen verdween hij
in de garage. Ploeger startte zijn mo-
tor en reed weg. Nog geen tien minu-
ten later stond hij weer voor het ho-
3 tel. Brigadier Veenkamp zat naast
3 hem. De auto van Koopman was er
nog niet.
We hebben nog net even tijd
3 voor een kleintje koffie, zei Ploeger,
terwijl hij de wagen opzij van het
3 hotel parkeerde. Als Koopman
3 mijn wagen ziet wacht hij wel even.
De Duitser zat in een hoek van de
gelagkamer voor het raam.
Nauwelijks was de koffie voor de
3 beide politiemannen gebracht toen
5 een grote wagen voor de hotelingang
stopte. Koopman, in chauffeursuni-
form, stapte uit. Hij sloeg de motor-
3 kap open en boog er zich overheen.
5 Toen haalde hij een Engelse sleutel
uit de wagen en begon een van de
3 bougies los te draaien.
5 Ploeger glimlachte. Hij gunt ons
3 de koffie, zei hij zacht tegen zijn met-
gezel.
De Duitser was intussen opgestaan e
en wenkte een kelner om af te reke- 3
nen. Even later ging hij naar buiten. |j
Ploeger zag hoe Koopman zich op- 3
richtte en even aan zijn pet tikte. Hij 3
zei iets tegen zijn passagier en ging
toen weer aan het werk. Heinzelmann 3
opende het voorportier en stapte in. 3
Hij ging naast de chauffeursplaats
zitten.
Nu wordt het onze tijd, zei Ploe- 3
ger, terwijl hij zijn koffie opdronk. 3
Zodra ze buiten het dorp waren ver- 3
hoogden de beide wagens hun snel-
heid. Koopman zat zwijgend achter
het stuur van de gehuurde wagen en 3
tuurde op de weg. Zijn Duitse passa-
gier had hem opdracht gegeven eerst
naar Amerongen te rijden. Daarna 3
zou hij hem nieuwe orders geven. In
zijn spiegel zag hij, dat de Mercedes
op nog geen 20 meter achter hem
reed. Hij drukte de gaspedaal verder 3
in. De auto schoot vooruit. Al gauw
had hij de snelheid van 120 km be-
reikt, die de garagehouder als maxi- 5
mum had genoemd. Hij had verzocht 3
niet hoger op te voeren om de wagen 3
te sparen. Toch wilde Koopman we- e
ten hoeveel hij in werkelijkheid kon
halen. In zo'n geval kon je nooit we- 3
ten waarvoor je nog eens kwam te
staan, wist hij bij ondervinding. Nog e
draaide de wijzer van de meter naar e
rechts toen hij vaart moest minde- 3
ren. Zij waren de Grebbeberg gena- 5
derd en in dit heuvelachtige en boch-
tige gedeelte kon hij deze snelheid 3
niet handhaven.
Rijdt u altijd zo snel? vroeg de s
man naast hem. 3
Neen, antwoordde Koopman.
De carburateur zat straks een beetje 3
verstopt. Ik heb dat verholpen en wil-
de even zien of de zaak nu in orde
was. We gaan nu de Grebbeberg over 3
en zullen dus wat langzamer moeten 3
rijden. E
De Duitser keek om zich heen.
Is hier in de oorlog gevochten? 3
vroeg hij.
Ja.
Hier zijn de Nederlanders ver- e
slagen. Een paar dagen later zijn ze 3
gecapituleerd, hè.
Ja. Onze jongens liggen hier op e
de erebegraafplaats. 3
Daar liggen toch ook Duitsers?
Vroeger wel. Die hebben ze later 3
weggehaald. E
Waarom? Zijn ze naar Duitsland
overgebracht?
Dat weet ik niet. Ze horen in n
ieder geval niet bij ons. Vroeger la- e
gen ze vooraan. Na de oorlog is dat 3
veranderd.
De Duitser zweeg. Het scheen hem e
verder niet te interesseren. 3
Even later reden zij door Rhenen. 3
Zodra ze die plaats door waren voer-
de Koopman de snelheid weer op tot e
ruim 100 km. Hij zou over een minuut 3
of tien in Amerongen kunnen zijn,
rekende hij uit. Hij was benieuwd e
welke opdracht hij dan zou krijgen, e
Toen Amerongen in zicht was begon e
de Duitser weer te praten.
Wij rijden door tot even voorbij s
Leersum, kondigde hij aan. Daar
slaan we rechtsaf en gaan via een
binnenweg naar Valkenheide.
U schijnt hier goed bekend te e
zijn, vond Koopman.
Ik ben hier meer geweest.
In de oorlog? 3
Ja. Toen ook. 3
Beiden zwegen.
Zij reden constant door met een 3
snelheid van ruim 100 km. Alleen als e
ze door een dorp reden, minderde 3
Koopman vaart. Even voorbij Leer-
sum vond hij inderdaad de zijweg.
die zijn passagier genoemd had. Hij e
was vrij smal en eenzaam. Hier zou
de hoofdinspecteur hem nooit kunnen
volgen zonder dat het opviel, schoot e
Koopman te binnen. Enfin, die zou er
wel wat op vinden. Hij was benieuwd e
waar ze ten slotte terecht zouden ko- e
men. De man had deze weg natuur- E
lijk gekozen om er zeker van te zijn,
dat hij niet gevolgd werd. Of zou hij
er een andere bedoeling mee hebben? e
De weg was eenzaam en smal. Liep E
hij zelf misschien gevaar? Het klokje e
op het dashboard wèes 6 uur. Het e
liep gelijk, want hij had het voor het j|
vertrek nog met zijn horloge verge-
leken
Doorrijden naar Woudenberg, e
onderbrak de man naast hem zijn ge- 3
dachtengang. Ze waren nu in Valken-
heide. 3
En dan? vroeg Koopman. 3
(Wordt vervolgd3
Van onze correspondent)
WASHINGTONDe vakantiekoorts heeft weer bezit
genomen van de Amerikanen. Op de reisbureaus en passage
kantoren heerst al een enorme drukte van mensen die om
inlichtingen komen vragen of reeds komen boeken voor een
vakantietrip naar het buitenland, dat steeds meer in trek
komt. Meer Amerikaanse toeristen dan ooit tevoren, zo
voorspellen de deskundigen, zullen dit jaar uitzwermen naar
Midden-Amerika (vooral Mexico is populair), naar de Oude
Wereld en zelfs naar het Verre Oosten, waar Japan de grote
trekpleister is. Dergelijke verre reizen zouden voor de ge
middelde Europese toerist haast niet te betalen zijn, maar
de Amerikaan heeft bijna overal het voordeel van een gun
stige wisselkoers van de dollar, zodat hij in den vreemde
vaak goedkoper terecht kan dan in het eigen land, zelfs
indien men de reiskosten meerekent.
TOCH BRENGT het grootste deel van
het Amerikaanse publiek de zomervakan
tie op eigen bodem door. Miljoenen zullen
b v ook dit jaar weer naar de wereld
beroemde nationale parken zoals Yellow
stone en Yosemite om maar twee van
de bekendste te noemen trekken. Som
mige van deze parken zijn zo groot als
een Nederlandse provincie en zij bieden
de toerist een ongekende variatie aan na
tuurschoon en „wild life". Maar hoe groot
zij ook zijn, toch is hun omvang nog ge
ring in vergelijking met de kolossale op
pervlakte die Amerika's nationale bossen
beslaan. De Nationale Parkdienst heeft 8
percent van Amerika's recreatie-areaal on
der beheer, de Bosdienst ruim zeventig
percent. Tezamen beslaan die nationale
bossen, waar 'n streng toezicht wordt uit
geoefend op het hout- en wildbestand, een
gebied dat groter is dan de enorme staat
Texas.
DIE NATIONALE bossen zijn er natuur
lijk niet alleen voor de toeristen. Zij zijn
het domein van Amerika's normale bos
bouw en ressorteren dan ook onder het
departement van Landbouw. Maar dat
neemt niet weg dat er in deze contrei
en bijzonder veel voor het comfort van
de toeristen gedaan wordt, meer dan in
welk ander land ook. Overal door deze
wouden zijn goede autowegen aangelegd,
maar terzijde van deze autostrada's staat
men meteen in de ongerepte natuur. Er
zijn vrijwel geen afrasteringen en bordjes
met „verboden toegang" want men mag
vrijwel overal rondwandelen, mits men zich
aan de spelregels houdt: het wild en de
vegetatie ongemoeid laten en geen open
vuren aanleggen anders dan op de daar
voor bestemde plaatsen. Die plaatsen zijn
dan de vele picnic-en kampeerterreinen,
die op regelmatige afstanden in deze bos
sen zijn aangelegd en waarvan men er
dit voorjaar maar liefst 5000 nieuwe aan
het klaarmaken is. Vele van die kam
peerterreinen zijn gewone open plekken
in het bos, andere zijn voorzien van alle
denkbare comfort, met kampwinkels, stro
mend water, eenvoudige restaurants, toilet
ten en zelfs een hulppostkantoor. In som-
Overal voeren goede autowegen door
de bossen, maar van het betonnen
wegdek stapt men zo in de nagenoeg
ongerepte natur.
mige streken mogen de toeristen niet
een speciale vergunning zelfs vissen en
jagen, maar altijd is de jachtbuit aan een
maximum - voldoende voor de dagelijkse
eigen consumptie gebonden. En wee
degeen, die in dit opzicht buiten zijn boek
je gaat: hij krijgt een zware geldboete
en kan bovendien voor een bepaalde tijd
uit de staatsbossen en nationale parken
geweerd worden!
AL DIE voorzieningen worden door
het publiek hogelijk gewaardeerd. Dit
Sequoias, redwood en andere toren
hoge woudreuzen zoals men ze vrijwel
nergens anders ter wereld vindt.
blijkt wel uit het feit dat vorig jaar
102 miljoen mensen in deze nationale
wouden hun vakantie of een deel
daarvan hebben doorgebracht. Dit
jaar verwacht men er zelfs 115 miljoen,
dat is ongeveer tweederde van het totale
inwonerstal der Verenigde Staten!
Iedere volwassene in Bedford, een Britse
stad met een bevolking van 56.000 zielen
zal worden gevraagd deel nemen aan
een massa-onderzoek naar suikerziekte.
Men» verwacht dat dit onderzoek ongeveer
2.000 gevallen aan het licht zal brengen.
Het onderzoek is ter hand genomen na
dat een zakenman in Bedford, die zijn
vrouw door deze ziekte verloor, voor dit
doel 30.000 beschikbaar stelde. Het mas
sa-onderzoek zal worden uitgevoerd onder
leiding van de plaatselijke gemeente-arts.
Een ploeg van het Guy's Hospital in Lon
den zal uitvoerige proeven verrichten.
Een Britse firma, die zich specialiseert op
het gebied van automatische analyses,
stelt drie analyseertoestellen beschikbaar.
Voor de herders, die met hun kudden
over de steppen van Midden-Azië zwerven
is de „joert" of traditionele nomadentent
de enige mogelijke behuizing. Tot voor
kort werden de joerts gemaakt van vilt,
dat niet zo goed bestand is tegen regen
en wind. Nu echter hebben Sovjet-technici
joerts ontworpen, die worden vervaardigd
van synthetische stoffen en die een veel
betere bescherming geven. De wanden
worden gemaakt van schuimplastic, dat
licht en elastisch van samenstelling is en
zij voorden gesteund door stokken van glas
vezel. Aan de buitenkant zijn zij bestre
ken met een stof, die de tent bestendig
moet maken tegen verrotting en vuur. Vier
soorten joerts zijn ontworpen: twee kleine
typen, die als woonruimte moeten dienen,
een groter type, dat bedoeld is als plaats
van samenkomst voor de herders en een
zeer groot model, dat is vervaardigd van
twee glasvezellagen en dat kan worden
gebruikt als school voor de kinderen.
Plastic joerts hebben nog een extra
voordeel voor de herders, die vaak hun
tenten moeten opbreken, zij zijn veel lich
ter dan die van vilt.
Horizontaal 1. roemrijker gedachte (Lat.
afkorting), 3. grillig, 7. getijde, 9. glanzen,
glimmen, 11. op bep. manier doden, 14.
Hof van paradijs, 16. insect, 18. ziekte,
20. tijdperk, 22. de aristocratie, 24. lokspijs,
25. - ertijd: meteen, 28. bovenste rand, 29.
A'dams Peil, 31 grap, 33. persoonl. voorn,
woord, 34. Spaans veldheer (80-j.-oorl.),
36. handvol, 39. haveloos, schrikwekkend,
40. schapenvellen van wol ontdoen, 42. deel
van Noord-Brabant, 44. vette vloeistof, 46.
en dergelijke, 48. nobele, 51. element, (afk.),
52. vluchtige stof, 54. uitstalruirpte, 56. blut,
57. geglansd leer, 59. recht stuk^ 60. strooit
zaad, 62. bep. hard vet, 64. zanger uit oude
tijden, 65. voornaam, 67. kleding, 68. mu
zieknoot, 69. in het midden, 70 onder ande
ren.
Verticaal 1. pottenbakkersaarde, 2. tijde
lijk heersende smaak, 3. tenen mand, 4.
voorzetsel, 5. aangehaald werk, 6. sterke
drank, 7. stekelig zoogdier, 8. vrouwelijk
roofdier, 10. haast, betracht spoed, 12.
meisjesnaam, 13. gelijk, 15. smalle diepe
inham, 17. waarneembare aanduiding, 19.
snel, 20. ik (Lat.), 21. zangstem, 23. jongens
naam, 26. schouderbelegsel, 27. ijsbreker,
30. zeewier (meerv.), 32. stevig, 34. Algem.
Nederl. Persbureau, 35. a van 't blad,
onvoorbereid, 37. plezier, 38. ouderwetse
meisjesnaam, 41. brood, 43. vertering, 45.
zuiver, 47. vallei, 49. insect (mannelijk), 50.
verf, 51. vlaag, opwelling, 53. bosgod, 54.
verharde huid, 55. broer van Jacob, 56. In
disch vorst, 58. koffiehuis, 61. rivier in
Italië, 63. horizon, 64. soort onderwijs, afk.,
66. persoonl. voorn, woord, 67. meetk. getal,
Oplossingen, uitsluitend per briefkaart,
dienen vóór donderdag a.s. in ons bezit te
zyn.
Oplossing puzzel nummer 34.
Horizontaal: 1. eva; 3. strapats; 10. os;
12. e.a.; 14. zegelt; 15. d.d.t.; 16. raket; 19.
giro; 20. vree; 21. gelal; 23. ovendeur; 26.
galei; 28. mr.; 29. an; 31. guipure; 33. m. p.;
35 nep; 37. deins; 38. roept; 40. dorp; 43.
slot; 44. enaks; 45. gered; 48. spe; 49. ah;
50. bakeren; 52. en; 53. 1.1.; 55. kuren; 57.
rabauwen; 61. geven; 63. aken; 64. aler; 66.
negus; 68. ned.; 69. paleis; 71. re; 72. d.i.;
73. dolerend; 74. okt.
Verticaal: 1. eer; 2. vaag; 4. t.z.; 5. reg.;
6. agio; 7. pervers; 8. aloë; 9. t.t.; 10. odeur;
11. ster; 13. gelag; 15. drempels 17. keg; 18.
talud; 20. v.d.; 22. leien; 24. na; 25. tan
dem; 27. i.p.i.; 30. neon; 32. uniek; 33. mos;
34. attent; 36. praalbed; 39. pope; 41. p.k.h.;
42. terug; 45. gazelle; 46. rek; 47. deren; 51,
neven; 53. lakei; 54. nu; 56. neg; 57. rand;
58. an; 59. waal; 60. neer; 62. nurk; 65. rie;
67. set; 69. po; 70. sn.
PRIJSWINNAARS VAN PUZZEL 34:
7,50: A. Looyen, Lekstr. 24 B, IJmuiden.
5,L. P. Huges, Molijnstr. 28, Haarlem.
2,50: Mej. J. Paap, Jan Steenstraat 7,
Zandvoort.
Advertentie
N.V. MIJ. „HOLSTER" - OVERVEEN
Tel. K 2500 - 60002, 57290 en 5783*
Jandorie is een typisch voorbeeld
van een zogenaamde basterdvloek, een
verminkte vloek dus. Men hoort ook
wel zeggen: Poddorie en die vorm
wijst ons de weg naar de oorspronke
lijke: God verdore di, hetgeen beteken
de: moge God je verdwazen. Het Mid
delnederlands kende namelijk een
werkwoord verdoren: dwaas, krank
zinnig maken en een bijvoeglijk naam
woord door: mal, dwaas. Daarnaast
bestond een werkwoord verdrllen:
van het verstand beroven en een bij
voeglijk naamwoord d u 1: dol, gek. In
het Gronings bestaat nog als kracht
term verdold, in het Overijssels
verduld. Het is begrijpelijk dat juist
in woorden van dit type veel verande
ringen zijn opgetreden. Daardoor wer
den ze minder plat, minder grof, min
der heiligschennend, meende men.
DE NEGEN MUZEN
Piet Halsema. De Haarlemse organist
Piet Halsema zal in juni, juli en augüstus
een bezoek brengen aan Zuid-Afrika en
daar concerteren onder andere in de Grote
Kerk te Kaapstad en voor de South African
Broadcasting Corporation te Johannesburg.
9
14. „Ziezo, en nu zal ik u lekker instoppen", zei
tante Patent tot de Batavier toen hij gedoucht had.
„Morgenochtend krijgt u dat offervat terug, ik be
loof het u. Droomt u maar fijn van het Walhalla"
De grote Sof lag berustend in tantes logeerbed en
op haar tenen verliet zij het logeervertrek.
„Wie had dat gedacht.." mompelde tante in zich
zelf „Dat ik nog eens een echte Batavier te lo
geren zou hebben. Als kind vond ik het altijd al
zulke boeiende figuren de Batavieren. En nu heb
ik er een onder mijn dak. En eigenlijk is hij on
danks zijn wildheid zo sympathiek. Als was in mijn
handen! Wat is het leven toch makkelijk als je
maar gewoon doet," dacht tante Patent. En met
die gedachte ging ze naar haar eigen bed.
'A//.UT&rüniiiii
16. „Laat dat ding alsjeblieft ophouden!" kreunde
meneer Pech angstig, en ook de uitvinder begon in te
zien dat de demonstratie niet geheel meer aan het ge
stelde doel beantwoordde. „Ik zal het wel even uit
schakelen!" riep hij geruststellend, terwijl hij zorgeloos
zijn uitvinding benaderde. Maar zodra hij zijn hand uit
stak naar het knopje, waarmee de werkzaamheden van
de uitsmijter geregeld konden worden begon het appa
raat dreigend een toon hoger te zoemen en diende zijn
uitvinder een forse rechtse toe zodat hij naast meneer
Pech op de grond kwakte. De uitvinder bedacht, een
weinig te laat, dat het niet meevalt om een apparaat
uit te schakelen dat iedereen die in zijn buurt komt
daadwerkelijk van zijn vijandige gezindheid laat blij
ken.
Maar de Automatische Uitsmijter loste zelf het pro
bleem op voortvarende wijze op. Nadat het de kapstok
volledig buiten gevecht had'gesteld en in het huis niets
en niemand meer vond, waartegen het de strijd kon
opnemen, begaf het toestel zich dreigend grommend
naar buiten. Wild naar alle kanten rondmeppend zoem
de het de straat op, de wijde wereld in, op zoek naar
nieuwe tegenstanders.
Het is me uit de hand gelopen" prevelde de uitvin
der treurig, terwijl hij wanhopig de achtervolging in
zette.
