Het verdwenen manuscript
Hitier zelf knoeide lustig mee
DE ZWENDEL ROND HET WEERMACHTSBERICHT
Als Goering een zege wilde,
dan kwam er een - op papier!
TANTE PATENT EN DE SOF
PANDA EN DE PECHVOGEL
1
DINSDAG 26 JUNI 1962
Ons vervolgverhaal
door H. Wolfram Geizsler
1 14)
minimumminiiiiiiiihmiiiiiiihmi
Dubbel boekhouden
Kleine vergissing
Nieuwe benadering
v
Heldendood uitgesteld
Britse student kon niet
met Russin trouwen
W
".v""',f~j jwv'ir- "vj'f~^v
Hoever Luigi met zijn werk gevor-
=j derd was, toen het einde kwam, kan
ik u niet zeggen. Ik had hem in een
I half jaar niet meer gezien. Hij viel
§j ten offer aan de revolutie, die uit-
Ej brak. Werd ook een Lavoisier in de
Franse revolutie niet naar de guillo-
5 tine gesleept
Fox had, zonder Zanetti te onder-
breken, naar het verhaal geluisterd.
Tenslotte zei hij iets merkwaardigs:
„Tot heden wist ik niet, dat ik kleu-
E renblind was".
Zanetti keek hem verwonderd aan.
„Ik zou toch denken", vervolgde
E Fox, „dat normale ogen kunnen on-
E derscheiden, of iets een goud- of zil-
verkleur heeft. Wat zegt u echter
hiervan?" Hij tastte in zijn zak en
E haalde iets te voorschijn.
E „Dat is één van Luigi's proefdra-
den", riep Zanetti uit, terwijl hij
E bleek van opwinding opsprong. „Hoe
E komt u daaraan?"
E „Zegt u mij eerst, of 't goud- of zil-
verkleurig is. En koper is noch het
een, noch het ander, maar roodachtig
E geel of rood, nietwaar?"
E „Men kan 't niet precies zeggen",
I antwoordde Zanetti, „over dit punt
E hebben we destijds lange tijd gespro-
E ken, toen Luigi mij die proefdraad
voor het eerst liet zien. Waar hebt u
1 dat gevonden?"
E „Het lag in de boekenkast, met het
groene gordijn voor het glas, en wel
helemaal achterin, waar de planken
E de achterwand raken.
Het was in de spleet tussen de
plank en de achterwand geraakt en
viel er doorheen, toen ik de boeken
E weer in die kast wilde zetten. Anders
1 had ik 't stellig nooit gevonden."
Zanetti liep pp de bewuste kast toe
E en tastte achter de boeken. „Hier is
E inderdaad plaats genoeg", merkte hij
E op. Even later hield hij het stukje
draad onder de lamp. Met een zak-
mesje krabbelde hij over de merk-
E v;f,ardig schilferende oppervlakte. Het
metaal was opvallend week. „Precies
zcals destijds", mompelde hij. „Om
E echter elke vergissing uit te sluiten,
5 kunnen we een zeer eenvoudige proef
doen."
E Hij boog het draad in de vorm van
E een grote haarspeld en ging daarmee
E naar een stopcontact in de muur.
„Als ik dit ding hierin steek, zou er
kortsluiting moeten ontstaan", zei hij,
E „maar, ziet u er gebeurt niets.
E Die draad geleidt niet." Hij liep weer
naar de boekenkast. „Gelooft u, dat
E Luigi hier zijn aantekeningen verstopt
E had?"
E „Het zou mogelijk zijn", antwoord-
de Fox schouderophalend. „Er bleef
hem niet veel gelegenheid ,en tijd
E over en In zijn eigen kamer heeft hij
E zijn papieren stenig niet willen ver-
stoppen die Etrusken-studies
E vormden een goede dekmantel
E Herinnert u zich, dat de man, die
hier binnendrong, bij zijn eerste be-
zoek die boekenkast alleen opende,
E doch de boeken onberoerd liet? Men
S zou zich kunnen voorstellen, dat hem
deze nalatigheid naderhand kwelde en
dat hij nauwelijks kon wachten om
E een volgende maal een nauwkeurig
onderzoek in te stellen
„Als dat waar zou zijn", zei Zanet-
S ti, terwijl hij zich met een zakdoek
e de zweetdroppels van het gezicht
E veegde, en 't is heel goed moge-
1 lijk dat 't waar is dan zouden dus
thans Luigi's aantekeningen over zijn
E ontdekking misschien in vreemde
E handen geraakt zijn?"
„Inderdaad, sinds laten we
schatten 20 uur. Hoe ver komt te-
E genwoordig een vliegtuig in 20 uren?
E „Niet te zeggen Maar wie kan
belangstelling voor deze zaak heb-
E ben?"
E „Zegt u liever, wie zou géén belang-
E stelling hebben," merkte Fox met
enige bitterheid in zijn stem op. „Op
E zulk een moment besef je hoe groot
E de wereld is. En daar zitten we nu.."
„Hulpeloos, door mijn stommiteit!"
E jammerde Zanetti en met een thea-
traal gebaar sloeg hij zich met ge-
balde vuisten tegen het voorhoofd.
„Die stommiteit", zei Fox, „is er
E slechts ten dele schuld aan. Ik moet
E u namelijk bekennen, dat ik zelf al
E spoedig tot de overtuiging kwam, dat
hier niet naar de studieën over de
E Etrusken was gezocht. Ik liep erover
E te piekeren, wat men wel gezocht kon
hebben, 't Kwam echter niet in me
op om eens achter de boeken in die
kast te gaan snuffelen, ik denk vooral
omdat die kast de eerste keer niet
overhoop gehaald werd. Dit was een
grote fout, zoals we nu beseften. Een
fout, die mij niet met rust laat, vooral f
nu ik weet, hoe belangrijk de zaak is, I
waarover het gaat."
„Gelooft u, dat Cecco vroeg
Zanetti, opgewonden door de kamer
heen en weer lopend.
„Neen! Ten eerste is hij, als ik me j
niet vergis, een door en door fatsoen-
lijke jongeman. Ten tweede: waarom
zou hij zo'n dwaze inbraak-comedie j
op touw zetten, terwijl hij toch volop
de tijd had om hier ongestoord rond j
te snuffelen? Overigens heb ik kun- j
nen vaststellen, dat hij gisteravond
inderdaad bij zijn ouders is geweest, j
Ik wachtte hem in de tuin op en hij j
kwam, met zijn vrouw, volkomen ar- j
geloos naar huis terug. Ook de buren
links en rechts zijn boven verdenking j
verheven; het zijn oude mensen, die j
hier hun laatste levensjaren slijten, j
zonder zich nog veel om de wereld te j
bekommeren."
Met een plotselinge felheid riep Za- j
netti uit: „U vergeet het meer! „Wie j
via het meer komt, laat geen sporen
na!" j
„Goed, dat u me daaraan herin- j
nert," zei Fox. „Anders had ik daar j
wellicht niet aan gedacht."
„Wat bent u van plan te doen?" En
toen Fox nadenkend voor zich uit j
bleef kijken en niet dadelijk ant- j
woordde, voegde Zanetti eraan toe:
„Weet Maria iets van deze tweede I
inbraak?" I
„Tot nu toe niet. Ik heb haar ten- j
minste niet op de hoogtê gesteld.
Maar waarom zou men haar deze
zaak verzwijgen?"
„Ik zou mijn dochter mee terug j
kunnen lemen naar Milaan."
„Wanneer?"
„Nu dadelijk. Aangezien ik daar j
morgen tijdig weer aanwezig moet
zijn, vind ik het prettiger om des
nachts te reizen. U hebt me, geloof ik j
niet meer nodig?"
„Nee, inderdaad niet. Maar ik zou
u willen vragen om Maria hier te la- j
ten", antwoordde Fox. „Ze heeft hier
aan het meer vele kennissen en ik j
hoop van haar een en ander te weten
te komen, dat ons van nut kan zijn.
Haar hulp zcu zeer waardevol kun- j
nen zijn."
„Ik richt me naar Uw wensen", j
antwoordde Zanetti. „Wilt u me op
de hoogte houden? U begrijpt mijn j
spanning. Als uw vermoedens juist
zijn, dan gaat 't hier om een zaak, j
waarvan men de betekenis voor de
ganse wereld en de vrede slechts be- j
grijpen kan, wanneer men beseft wat
er zou gebeuren, wanneer Luigi's j
werk in verkeerde handen terecht
kwam. Ik raak «buiten me zelf, wan- j
neer ik daaraan denk."
„U behoeft zich naar mijn mening
niet zo op te winden," zei Fox.
„Waarschijnlijk had uw broer zijn
doel nog niet bereikt. Dan zouden zijn
aantekeningen voor de praktijk nog
maar weinig waarde hebben."
„U vergeet, dat de wetenschap
intussen grote vorderingen heeft ge
maakt. Uit een begin van destijds
kan men wellicht heden ten dage in
een handomdraaien gevolgtrekkingen
maken, die in zijn tijd nog niet moge
lijk waren. Ik geloof echter niet, dat
Luigi slechts aan het begin stond. Ik
vrees, dat hij zijn doel had bereikt,
of althans bijna zover was, en dat
alleen de moeilijke omstandigheden
gedurende zijn laatste levensjaren het
niet meer mogelijk maakten zijn Uit
vinding in de praktijk te brengen. Ik
hoor dus van u?"
,Jn de meest letterlijke zin van het
woord", zei Fox. „Want ik geloof niet,
dat het verstandig is om u hierover
iets op schrift mee te delen. Na ons
voorlopig bankroet in deze zaak, zul
len we zeer voorzichtig moeten zijn.
Verbaast u zich er echter niet over,
wanneer 't wel even duurt voordat u
van mij of Maria hoort, dat wil zeg
gen betreffende deze aangelegenheid."
„Zanetti knikte. „Groet u mijn
dochter van me", zei hij en zijn stem
klonk ernstig.
Toen Fox de volgende morgen, zo
als gewoonlijk, na zijn bad in het
meer in huis terugkwam, deelde Cec
co hem mee dat Signorina Maria er
geweest was. Ze had hem echter noch
bij het baden, noch bij het ontbijt wil
len storen en zou in de namiddag
terugkomen. (Wordt vervolgdi
Hoe hebben wij het gehaat, dat weermachtsbericht „aus dem Führerhaupt-
quartier" dat, de hele oorlog door, elke middag precies om twee uur over de
radio werd uitgebazuind! Er waren tijden dat we het verboden kastje haastig
afzetten, maar er zijn ook momenten geweest waarin wij gnuivend luisterden hoe
„ze" het nu weer zouden verdraaien. Een befaamd voorbeeld is het geval van
het Engelse vliegdekschip „Ark Royal", dat door de weermachtberichtschrijvers
in twee jaar tijds twee maal tot zinken werd gebracht. Op 26 september 19.39
dook een nazi-duikbommenwerper neer op het schip. De afgeworpen zware bom
viel vlak naast het schip in zee. De piloot meldde waarheidsgetrouw, dat hij
geen effect had waargenomen. Maar omdat de „Ark Royal" vlak na het bombar
dement spoorloosverdwenen was en bleef, fabriceerde de informatiedienst van
de Luftwaffe het jubelbericht, dat het schip tot zinken was gebracht. Dit bericht
kwam bij de Weermachtspropagandastaf die elke dag het legerbericht moest
samenstellen. Veiligheidshalve sprak men van „een onbekend gebleven vliegdek
schip maar Göring wilde zijn Luftwaffe niet laten triomferen over ongenoemde
doelen. Hij maakte uit, dat het getroffen vliegdekschip als de „Ark Royal" moest
worden vermeld en hij bevorderde de korporaal-vlieger staandebeens tot luite
nant.
Op 14 november 1941 werd de „Ark Royal" opnieuw tot zinken gebracht, dit
maal in werkelijkheid. De onderzeeboot U 81 torpedeerde het schip in de
Middellandse zee. Het legerbericht maakte er bescheiden melding van, maar de
kranten kregen de „aanwijzing", daarbij niet te refereren aan het bericht van sep
tember 1939 en ook de zaak niet met een kop te vermelden of anderszins te be
nadrukken".
HET GEVAL van de Ark Royal is een
duidelijk, maar geenszins op zich zelf
staand voorbeeld van het kunst- en vlieg
werk dat mensen, die gedurende vijf jaar
acht maanden en negen dagen dagelijks
een weermachtsbericht moesten opdienen,
publiceerden.
De auteurs der in totaal 2080 weer-
machtsberichten, die van Duitse zijde tij
dens de tweede wereldoorlog verschenen,
hadden indertijd een bijzonder précaire
taak. Zij moesten namelijk een schaap met
vijf poten leveren: het legerbericht moest
de openbare mening in de hele wereld
informeren" en derhalve „zo objectief mo
gelijk" zijn. Daarnaast moest het dagbe
richt ook een propagandamiddel zijn om
de Duitse openbare mening te beïnvloe
den en de vijandelijke propaganda tegen
te gaan. In Duitsland had men voor de
oorlog al beseft hoe belangrijk het was,
deze beïnvloeding te organiseren. Vandaar
dat in het leger een weermachtspropagan-
daorganisatie was geschapen waarvan de
staf zelfs in het opperbevel zitting had.
Chef van deze afdeling was aanvankelijk
de majoor Hasso von Wedel, die zich m
1939 tegen zijn benoeming verzette met de
woorden: „Ik weet immers niets van pers
en propaganda af!"
DEZE VON WEDEL was misschien in
de grond van de zaak een eerlijk welme
nend man. Hij vatte zijn taak in elk ge
val serieus op, maar kwam al spoedig
in conflict met zichzelf. Dat blijkt wel uit
een na-oorlogse opmerking van hem. ,ïk
heb het legerbericht altijd beschouwd als
een waardevol propaganda-instrument
maar ging daarbij uit van het princioe,
dat het niet meer dan dpwaarheid mopht
bevatten." Pas veel later heeft 'hij ont
dekt, dat de waarheid hem in Vele geval
len helemaal niet bereikte. Hij moest zijn
dagelijks legerbericht samenstellen uit
meldingen die hem van leger, vloot »n
luchtmacht werden toegestuurd. Deze be
richten overtroffen veelal de waarheid om
dat vele rapporteurs ertoe geneigd waren
de verdiensten van hun eigen onderdelen
in een gunstiger daglicht te stellen. We-
del had geen enkele mogelijkheid om de
waarheid van die berichten na te gaan.
Zelfs met de beste wil waren fouten niet
te vermijden, want als infanterie, luchtaf
weer en andere eenheden een vijandelijke
aanval hadden afgeslagen, was het niet te
vermijden dat wel eens vernielde pantser
wagens of vliegtuigen werden gemeld, die
ook een andere afdeling voor zich had op
geëist. Het gevolg was dat vooral in het
oosten het aantal stukgeschoten pantserwa
gens astronomische getallen aannam.
Maar bij de luchtmacht hadden deze fou
ten nog belachelijker resultaten, omdat de
Luftwaffe sterk geneigd was om grote
overwinningen te boeken, al was het dan
maar op papier. Op een gegeven ogenblik
wenste Göring publikatie van een onder
zijn persoonlijk toezicht opgesteld bericht
over vernietigde handelsschepen op de
Oostzee. Het totaal tonnagecijfer in dat
bericht lag hoger dan het totaal van alle
zeevarende Oostzeemogendheden in vre
destijd.
Als Wedel probeerde de overdreven rap
porten af te zwakken regende het pro
testen, die altijd begonnen met „De Rijks
maarschalk verbaast zich ten zeerste
dat.." De Duitse marineleiding echter
meldde aanvankelijk overwinningen pas
wanneer de Britse Admiraliteit een beves
tiging had gegeven. Toen de onderzeeboot
U 29 de „Courageous' 'tot zinken had ge
bracht, wachtte de Duitse marine twee da
gen tot de Britse Admiraliteit vanuit Lon
den het bericht had laten uitgaan. Het ver
lies van eigen schepen was moeilijk te
verbloemen, maar het gebeurde toch. Toen
de „Bismarck" het slagschip „Hood" tot
zinken had gebracht, ried Wedel de kran
ten aan eerst te wachten tot een bevesti
ging uit Londen was ontvangen, hetgeen
geweigerd werd.
TOEN ADMIRAAL RaDER uit de Duitse
marineleiding trad, was het afgelopen met
de voorzichtige waarheidsliefde van de ma
rine; het verlies en de beschadiging van
vele schepen werden eenvoudig doodge
zwegen.
Nog erger werd het naarmate de krijgs
kans keerde en er steeds meer versluierd
moest worden. De dosering werd groter,
de waarheidsliefde kleiner. De militaire
auteurs probeerden zich uit de perikelen
te schrijven door niéuwe termen te beden
ken. Zo ontdekten zij 't beroemde woord:
strategisch „afweersucces", waarmee
men elke nederlaag kon verdoezelen. Men
sprak van verbitterde en afwisselende ge
vechten en als een nederlaag werkelijk
niet meer te verzwijgen viel maakte men
gebruik van zinnen die alleen jnaar voor
ingewijden te begrijpen waren. Daarnaast
ontwikkelden zich begrippen als „planma
tig terugtrekken op voorbereide afweer-
stellingen" „elastische terugtocht" e.d.
Het verlies van de stad Sebastopol kon al
leen een zeer attent lezer uit de legerbe-
volwaardige divisies uitgeput", waarop
perschef Dietrich voor de microfoon stap
te en vertélde, dat de veldtocht in Rusland
„militair afgelopen" was. In het leger
maakte dit een verkeerde indruk, maar
nog meer in het vaderland, waar algemeen
richten opmaken. Op 8 mei 1944 sprak het
bericht van „strijd voor Sebastopol", op 10
mei van de strijd „in het gebied van Se
bastopol", een dag later van „gevechten
in het bruggehoofd Sebastopol", twee da
gen daarna van „strijd in de verkleinde
stelling rond Sebastopol'" en op 15 mei van
„strijd van achterhoedeafdelingen nabij
Sebastopol". Het was deze stijl die zelfs
het rotsvaste vertrouwen van het thuis
front in het weermachtsbericht deed wan
kelen en van het front kwamen bezwaren
dat gesproken werd van strijd in gebie
den, die naar de soldaten wisten, al lang
waren opgegeven
Om hieraan tegemoet te komen werd het
legerbericht in het Führerhoofdkwartier
door dr Scharmm bewerkt en vervolgens
ging het naar generaal Jodl, die zich voor
namelijk met stijl en zinsbouw bezighield.
Later ging Jodl ertoe over, slechte be
richten één dag uit te stellen en vooraf
te doen gaan van een overwinning. Noch
U-bootkapitein Prien noch de succesvolle
nazi-jachtvlieger Marseille mochten ster
ven voordat hun dood aan een of andere
overwinning kon worden gekoppeld.
MEN HAD overwinningsberichten „in
voorraad" voor zulke doeleinden. Hitier
bemoeide zich tenslotte zelf ook met het
dagelijkse legerbericht. Hij wist niet veel
van waarheid, maar alles van propaganda
af. Na de dubbele slag van Brjansk en
Wjasma schreef Hitier zelf in een alinea
„De Russen hebben hiermee hun laatste
de indruk postvatte dat de soldaten in
Rusland de geweren aan rotten hadden
gezet en konden volstaan met gevangen te
verzamelen.
Getallen werden door Hitier zelf rege-
gelmatig gewijzigd. Toen een ont-
werp-weermachtsbericht van 3000 ge
vangenen sprak, zette Hitier er eerst
een O achter en veranderde het ge
tal in 30723...
MET VLIEGTUIGVERLIEZEN ging het
al net zo. De catastrofe van Stalingrad
werd zo lang mogelijk verzwegen. Hoewel
het Duitse zesde leger op 22 november
al was ingesloten, werd deze omsingeling
pas twee maanden later toegege
ven in de vage woorden „In het gebied
van Stalingrad sloegen onze troepen, die
daar al sedert wekenlang in een heldhaf
tige afweerstrijd met de van alle kanten
aanvallende vijand staan, ook gisteren
sterke aanvallen af..." De woorden „van
alle kanten" sloegen op de omsingeling
van driehonderdduizend soldaten. De
waarheidsverdraaiingen van het Duitse
legerbericht waren nu doodgewone leugens
geworden. Naarmate de oorlog voor Duits
land slechter verliep werd het legerbe
richt steeds meer vervalst.
BIJNA tot de laatste dag werden de
grofste leugens gedebiteerd, culminerend
in de melding van de heldhaftige dood
van de Führer op de barricaden van Ber
lin. Alleen het laatste legerbericht was
eerlijk: Het meldde, in drie regels, de
capitulatie van alle Duitse strijdkrachten.
Goering was er tuk op, de berichten
over de „succesvolle" aanvallen van zijn
Luftwaffe met visuele bewijzen
luchtfoto's en films te staven.
Ontbraken deze om de voor de hand
liggende reden, dat zo'n aanval zijn doel
gemist had dan werd er een tekenaar
van het propagandaministerie te hulp
geroepen
(Van onze correspondent)
LONDEN De 26-jarige Engelse che
mische student Colyn Crane-Robinson, Óie
van plan was, in Leningrad vorige week
met het Russische meisje Irina te trou
wen, is thans op de terugreis naar Lon
den met het stoomschip Baltika. De
Sovjet-autoriteiten hadden geweigerd zijn
visum, met een dag te verlengen en heb
ben daardoor het huwelijk verhinderd. Zo
als men zich zal herinneren hebben de Rus
sische autoriteiten kort na de oorlog een
aantal huwelijken, die tussen Engelsen en
Russische vrouwen in Moskou waren ge
sloten, in feite vernietigd door praktisch
al deze Russische echtgenoten te verbie
den, hun man naar Engeland te volgen.
Ten einde raad besloten de betrokkenen
na jarenlange wanhopige briefwisseling in
de meeste gevallen tot echtscheiding. In
het geval van de student, verklaarden de
Sovjet-autoriteiten dat zij geen uitzonde
ring kunnen maken voor „dit soort din
gen". Irina zeide dat ze op Colyn zou
wachten, maar had er de verklaring aan
toegevoegd, er niet zeker van te zijn of
de liefde voor haar land niet belangrijker
is dan haar liefde voor hem. Bij zijn ver
trek verklaarde Colyn met schorre stem:
„Ik kom terug". Hij heeft een jaar in
Rusland gestudeerd in een uitwisselings
project met een Rus, die de universiteit
van Manchester bezoekt. Nog een Engel
se student, de 25-jarige Brian Jenkins-Jo
nes uit Londen, wil met een Russische
trouwen, een 24-jarige gescheiden vrouw.
Zijn vader, een Engelse politieman, was
verontwaardigd toen hij van dit trouwplan
hoorde en wil naar de Sovjet-Unie om het
huwelijk te verhinderen.
Een oorspronkelijk stripverhaal door Annie M. G. Schmidt en Fiep Westendorp
44. „O meneer de Sof," jammerde tante Patent.
Wat onsportief van u! Ik ben juist bezig de politie
agent uit te laten, maar u hebt zijn pet op uw oren.
O meneer de Sof, en de verdenking is op ons geval
len. Met die haan weet u wel? Ik heb voor u ge
jokt tenminste niet zozeer gejokt dan wel de
Waarheid Achtergehouden! Helemaal tegen mijn ge
weten in Maar ik heb het gedaan omdat u mijn
logee bent en omdat de gastvrijheid dat eist. Maar
u werkt helemaal niet mee!" Zo sprekende nam tan
te Patent de pet van de horen en bracht 'm bij de
bezitter die woedend wachtte op de mat. „Het spijt
me zo, meneer de agent," zei tante. „De kapstok was
weggelopen of eh ik bedoel, de kapstok toas
plotseling de tuin ingegaan." De agent Snauwgum
nam zwijgend zijn pet aan en verliet het perceel.
46. Zelfs de belastingambtenaar moest inzien, dat een
herberg waar men alles gratis kan krijgen, geen win
sten kan opleveren. En zonder winst geen belasting
dus verloor hij alle belangstelling en ging heen.
„Grutjes, dat is fijn opgelost!" riep meneer Pech
verheugd, „eindelijk heb ik een middeltje gevonden
om te voorkomen, dat ik er steeds maar meer geld
bij krijg. Ik geef gewoon alles weg. Dan heb .ik geen
last meer van het geld, dat alleen maar hebzuchtigen
aantrekt!"
„Ja, U hoeft er alleen maar voor te zorgen, dat
een voordeeltje een strop wordt," beaamde Panda, „dan
zult U niet langer worden achtervolgd door hebzuchti
ge
Een hevig rumoer overstemde de rest van zijn woor
den en, opkijkend, zagen zij met schrik de horde goud
zoekers uit de vernielde herberg stromen recht op
hen af.
„De limonade is op!" brulde de menigte, „maar we
hebben nog niet genoeg gehad! We willen meer gratis
limonade! Meer! Meer!"
Pech en Panda wachtten niet langer. Zij keerden zich
om en gingen er vandoor zo snel ze konden.
„Dat middeltje van U is toch zo goed niet," hijgde
Panda, „want om de ene horde hebzuchtigen te ont
gaan, hebt U zich een andere op de ?ils gehaald!"
