BIJ HET OVERLIJDEN VAN
PROF. JAN ROMEIN
Concertgebouworkest bitter gestemd,
Residentie-Orkest zeer tevreden
M QJ)
I n
e m o r i a m
Ij
Steven Staryk verlaat
Concertgebouworkest
DINSDAG 17 JULI 1962
Negen Muzen
Kleurentelevisie
via „Telstar"
Orgelconcert door
Hans Haselböck
Protestants „Vredeskorps-
bureau in Utrecht
De adviezen van de commissie- Witteman
Oude kluchten bij
De Nieuwe Komedie
De radio geeft woensdag
elevisiefirogramma
Het N .Ph. Owin terpr ogramma
N ADAT IN DE AFGELOPEN jaren het repertoire van het N.Ph.O. in belang
rijke mate met moderne composities werd uitgebreid, is de vernieuwing bij het
samenstellen van het komend winterprogramma thans speciaal gezocht in enige
minder bekende klassieke componisten. Van zijn tournee in Tsjechoslowakije
bracht de eerste dirigent Henri Arends enkele werken van Tsjechische compo
nisten mee, welke in Nederland vrijwel onbekend zijn. In de Dinsdag-serie
zullen worden uitgevoerd van Voricek (1791-1825) de Symfonie in D; Mica
(1694-1744) de Symfonie in D; in de Vrijdagserie zal van Benda (1722-1795) de
Symfonie in Bes worden uitgevoerd.
Behalve enkele korte moderne werken
zullen dit jaar vele bekende composities
worden gespeeld. In de D-serie worden
symfonieën uitgevoerd van Dworsjak,
Schubert en Mahler, in de V-serie symfo
nieën van Mozart, Brahms en Tsjaikofsky.
Een aantal bekende solisten kon worden
geëngageerd, welke allen bekende solower-
ken zullen uitvoeren. Zo speelt in de Dins
dagserie Ingrid Haebler het Pianoconcert
in d kl. t., K V466 van Mozart, Johanna
Martzy het Vioolconcert van Beethoven,
Hans Henkemans een Mozart-pianoconcert
Géza Anda het 2e Pianoconcert van
Brahms en voert de wereldberoemde Rus
sische cellist Rostropovitsj het Cellocon
cert van Schumann uit. In de vrijdag-se
rie treden dit keer apart de violisten Theo
Olof en Herman Krebbers op, respectie
velijk met het Vioolconcert in Es dur van
Mozart en het 3e Vioolconcert van Saint
Saëns. Eduardo del Pueyo is solist in een
geheel Spaans programma. De wereldbe
roemde harpist Niconor Zabaleta zal wer
ken van Boieldieu en Debussy uitvoeren
De concertmeester Jan Hesmerg en de so
lo-violoncellist Eduard Biele vieren in dit
seizoen hun 25-jarig jubileum bij het or
kest. Beiden zullen op 25 januari als so
list optreden.
GASTORKESTEN zijn dit jaar het Ra
dio Filharmonisch Orkest onder leiding
van Jean Fournet en het Limburgs Sym
fonie Orkest onder leiding van André Rieu.
Op 9 februari brengt het N.Ph.O. een te
genbezoek aan Maastricht.
Het winterprogramma
AAN HET EERSTE concert van de D
serie op 2 oktober o.l.v. Henri Arends
werkt als soliste mee de pianiste Ingrid
Haebler. Het programma vermeldt de
Symfonie in D van de Tsjechische compo
nist Voricek, het Pianoconcert in d van
Mozart en Dworsjaks 5e Symfonie „Uit de
nieuwe wereld."
Het tweede concert op 23 oktober wordt
eveneens geleid door Henri Arends. Het
Trio Pasquier verleent solistische mede
werking met het Tripleconcert van Beet
hoven. Verder worden o.a. uitgevoerd de
Symfonie in D van Mica en Bolero van
Ravel.
Het derde concert op 13 november, di
rigent Henri Arends, wordt geopend met
de Serenade voor strijkers van Tsjaikof
sky. Hierna zal Diepenbrock's Suite „Elek
tra" worden uitgevoerd. Johanna Martzy
is na de pauze soliste in het Vioolconcer
van Beethoven.
Het vierde concert op 11 december zal
worden geleid door een gasstdirigent. Hans
Henkemans voert een pianoconcert van
Mozart uit. Nadere gegevens over dit pro
gramma zijn nog niet bekend.
Het vijfde concert op 15 januari wordt
weer geleid door Henri Arends. Uitge
voerd wordt o.a. de Onvoltooide Symfonie
van Schubert, het Vioolconcert van Men
delssohn en L'apprenti sorcier van Dukas.
De jonge Amerikaanse violist Jaime La
redo is solist in dit concert.
Het Radio Filharmonisch Orkest onder
leiding van Jean Fournet zal het zesde
D-concert verzorgen. Mstislav Rostropo
vitsj voert op dit concert het Celloconcert
van Schumann en de Rococovariaties van
De violist Ruggiero Ricci is solist in
een concert van Paganini (N.Ph.O.-
D-serie).
Kunst in Utrecht. In oktober zal het
eerste nummer verschijnen van „Kunst in
Utrecht", een tweewekelijks tijdschrift dat
wordt uitgegeven door de Stichting voor
Culturele Publiciteit. De initiatiefnemers
zijn Utrechtse instellingen en personen die
zich op alle terreinen van de kunst be
wegen. Het blad blijft echter onafhankelijk.
De inhoud van het blad zal zoveel mogelijk
aansluiten op de kunstagenda's in stad en
provincie Utrecht. De medewerkers zullen
zorgen voor beschouwingen over concer
ten, toneel- en filmvoorstellingen en expo
sities van beeldende kunst, levensbeschrij
vingen van kunstenaars en dergelijke. De
redacteuren en medewerkers zullen zich
niet uitsluitend tot de Utrechtse kunst of
de kunst in Utrecht beperken.
Romaans kerkje. Op de berg Aquilone
di Perticara in de Italiaanse provincie Pe-
saro is een Romaanse kerk uit het jaar
duizend ontdekt. De absis is nog bijna
geheel intact.
De Hoofdstad Operette. Zoals reeds
vele jaren traditie is zal de Hoofdstad
Operette deze zomer een tournee van on
geveer vijf weken door Nederland maken.
Van donderdag 26 juli tot en met donder
dag 2 augustus zal in de Stadsschouwburg
te Amsterdam een reeks voorstellingen
worden gegeven van „Das Dreimaderl-
haus". De Hoofdstad Operette heeft daar
mee in het afgelopen winterseizoen veel
succes geboekt.
Tsjaikofsky uit. Het programma vermeldt
verder o.a. Le sacre du printemps van
Strawinsky.
Aan het zevende concert op 26 februari
wordt solistische medewerking verleend
door de pianist Géza Anda met het 2e
Pianoconcert van Brahms. Onder leiding
van Henri Arends worden verder uitge
voerd Musique funèbre van Lutoslavski en
de Midzomernachtsdroom van Mendels
sohn.
Het achtste D-concert op 19 maart zal
worden geleid door Marinus Adam. Het
programma vermeldt o.a. Don Juan van
Richard Strauss, het Vioolconcert van Pa
ganini, met ais solist Ruggiero Ricci en
La Mer van Debussy.
Op 2 april heeft het laatste concert in
de D-serie plaats. Onder leiding van Henri
Arends zullen de Symfonie in A dur en
„Exsultate Jubilate" van Mozart, na de
pauze de 4e Symfonie van Mahler worden
uitgevoerd. Soliste in deze beide laatste
werken is de bekende sopraan Lois Mar
shall.
AAN HET EERSTE vrijdagconcert op
12 oktober werkt als solist mee de violist
Theo Olof, die het Vioolconcert in Es dur
van Mozart zal uitvoeren. Het program-
De beroemde harpist Niconor Zaba
leta is 'ïn ctè N.Ph.Ö.-V-s'èHe 'solist in
het harpconcert van Boieldieu.
ma vermeldt verder de Jupiter Symfonie
van Mozart eq de le Symfonie van
Brahms. Het concert wordt geleid door
Henri Arends.
Het tweede concert op 2 november,
eveneens o.l.v. Henri Arends, heeft een ge
heel Spaans programma. Eduardo del
Pueyo verleent solistische medewerking
aan dit concert. Het programma vermeldt
o.a. Iberia van Debussy, de Sonata voor
piano en orkest van Espla en de Rapsodie
Espagnole van Ravel.
In het vierde concert op 21 december zal
onder leiding van de Amerikaanse gastdi-
rigent Howard Shanet de 2e Symfonie van
Tsjaikofsky, Variations on a bizarre theme
van Howard Shanet en het 3e Pianocon
cert van Rachmaninof ten gehore worden
gebracht. Sas Bunge is solist in het Piano
concert.
De bekende harpist Niconor Zabaleta is
solist in het derde concert op 23 novem
ber, o.l.v. Henri Arends. Op het program
ma staan o.a. de Symfonie no 3 van Lan-
dré, Dansen voor harp van Debussy, het
Harpconcert van Boieldieu en de Peer
Gynt Suite van Grieg.
Het vijfde concert op 25 januari onder
leiding van Henri Arends, heeft als solis
ten de concertmeester en solo-cellist van
het N.Ph.O. Jan Hesmerg en Eduard Bie
le. Uitgevoerd worden o.a. de Symfonie
in B van Benda, het Celloconcert in e van
Vivaldi en het Vioolconcert van Katsjatoe-
rian.
Het zesde concert op 15 februari heeft
als gastorkest het Limburgs Symfonie Or
kest o.l.v. André Rieu. Soliste is de so-
De zangeres Lois Marshall is soliste
in de D-serie van het N.Ph.O. in wer
ken van Mozart en Mahler.
praan Denise Duval. Uitgevoerd worden
Symfonie no. 40 van Mozart en La voix
humaine van Poulenc.
Het zevende concert op 8 maart wordt
geleid door Marinus Adam. De pianiste
Monique Haas voert het 5e pianoconcert
van Beethoven uit, terwijl verder o.a. het
Brandenburgs concert no. 3 van Bach en
Psyche van Franck worden uitgevoerd.
Het achtste concert staat eveneens on
der leiding van Marinus Adam; solist Her
man Krebbers. Uitgevoerd worden Sym-
fonietta van Paap, het Vioolconcert van
Saint Saëns en de 3e Symfonie van Rous-
sel.
Het laatste concert van de winterserie
op 26 april, o.l.v. Henri Arends, heeft als
solist de jonge Salzburgse pianist Helmuth
Sieber met een Pianoconcert van Mozart.
Verder worden uitgevoerd het Konzert-
stüek für Orgel und Orchester van P.
Eben en de 4e Symfonie van Tsjaikof
sky.
Technici van de Britse P.T.T. hebben
medegedeeld, dat maandagavond televisie
beelden in kleuren vanuit Engeland via
„Telstar" naar de Verenigde Staten zijn
uitgezonden. De beelden kwamen goed
over. De uitzending had plaats toen Tel
star" zich op 11.000 km. afstand van de
aarde bevond. Aanvankelijk deed zich
enig gerucht voor, dat echter afnam naar
mate de afstand tussen satelliet en aarde
kleiner werd.
In de Grote of St. Bavo Kerk zal op dins
dag 24 juli 1962, van 20.00 tot 21.00 uur,
door de organist Hans Haselböck een con
cert worden gegeven op het Müllerorgel.
Het programma vermeldt van Georg
Muffat (1645-1704) Toccata Septima (aus
dem „Apparatus musico-organisticus");
van Johann Pachelbel (1653-1706) Aria Se-
baldina (aus dem „Hexacordum Apolli-
nis")van Johann Kaspar Kerll (1627-1693)
Passacaglia D-moll; van Erich Romanov-
sky (geb. 1929) Triptychon super „Veni
creator spiritus" (I. Variazioni Gregoriani,
II. Intermezzo, III. Ciacona); van Franz
Schmidt (1876-1939) Variationen und Fuge
über ein eigenes Thema (Königsfanfaren
aus „Fredigundis"); van Hans Haselböck
(geb. 1928) Freie Improvisation über ein ge-
gebenes Thema.
De Nederlandse Zendingsraad en de
stichting Oecumenische hulp aan Kerken
en Vluchtelingen zullen op 1 september
in Utrecht een protestants bureau openen,
waar allen die van plan zijn een deel
van hun leven ergens ter wereld ten dien
ste van de naaste door te brengen, gere
gistreerd kunnen worden en inlichtingen
kunnen krijgen over de mogelijkheden.
De gedachtenwisseling hierover is in krin
gen van zending en jongerenorganisaties
op gang gekomen na de oprichting van
het Amerikaanse Vredeskorps.
De mogelijkheid wordt overwogen om
dit bureau ook het centrum te doen zijn
voor hen, die zich voor een diaconaal jaar
beschikbaar willen stellen.
Weer bevoegd. De Britse arts John Bod
kins Adams aan wie in 1957 de bevoegd
heid werd ontzegd medicijnen voor te
schrijven die in te grote doses dodelijk
zouden zijn, heeft deze bevoegdheid van
het Britse ministerie van Binnenlandse
Zaken teruggekregen. De 62-jarige dr.
Adams werd in 1957 vrijgesproken van
moord op een patiënte die hem geld had
nagelaten. Hij kreeg toen een boete van
2400 pond sterling wegens misbruik
van zijn bevoegdheid medicijnen voor
te schrijven.
m
De Italiaanse schilder Giorgio de
Chirico (geb. 1888), grondlegger van
het „metafysische realisme" en voor
loper van de surrealisten, heeft een
persconferentie belegd om de talrijke
vervalsingen, die er van zijn werk in
omloop zijn, te ontmaskeren. Op grote
reprodukties van de gewraakte werken
schreef hij „falso".
MET DE DOOD van Jan Romein
heeft de Nederlandse wetenschap der
geschiedenis e.en ernstig verlies geleden
Romein nam daarin om twee redenen
een zeer bijzondere plaats in. Vooreerst
was hij als Marxist een uitzonderlijke
figuur onder de Nederlandse historici
Vervolgens was hij dit evenzeer als theo
reticus der geschiedwetenschap. Doch
deze beide zaken waren bij hem ver
want, zonder dat dit betekent, dat zijn
theorie der geschiedenis het Marxisme
als zodanig vooronderstelt. Maar door
zijn Marxistische overtuiging zag Ro
mein de geschiedenis in een bepaald
licht en dit dwong hem juist zich er
rekenschap van te geven, hoe een der
gelijke visie op de geschiedenis met de
wetenschap der geschiedenis te ver
enigen viel.
Jan Romein was een fel man en hij
kon behoorlijk van leer trekken tegen de
positivisten onder de historici, feitenver
zamelaars, die niet weten wat zij doen
Wie een bepaalde visie op de geschiede
nis heeft en zelf niet blind is voor het
feit, dat hij deze visie heeft wordt
van daaruit gedwongen zich zowel
rekenschap te geven van zijn visie als
van de wijze waarop hij de geschiedenis
wetenschap moet beoefenen. Theoreti
sche belangstelling bleek bij Romein
reeds ü'iT'é-ijn dissertatie:. Dostojewski in
de westcrsche kritiek. Een hoofdstuk uit
de geschtraenis van den literairen roem"
IN 1939 werd Romein gewoon hoogleraar
voor de na-middeleeuwse geschiedenis aan
de Universiteit van Amsterdam. De eer
ste jaren waren moeilijk, omdat hij voor
de bezetter uiteraard een volkomen onaan
vaardbare figuur was, maar in 1945 kon
Romein zijn activiteiten hervatten en van
af dit moment begint de uitwerking van
zijn conceptie der theoretische geschiede
nis. Velen, die in 1946 studenten of jonge
afgestudeerden waren, zullen zich herin
neren hoe bij gelegenheid van het 19de
Nederlandse Filologencongres te Amster
dam in april '46 een gebeurtenis in die
tijd met nog slechte internationale verbin
dingen Jan Romein en Frank Baur uit
PROF. DR. JAN MARIUS ROMEIN, die Russische letteren en geschiedenis. In 1924
gisteren in Amsterdam is overleden, werd
30 oktober 1893 te Rotterdam geboren uit
het huwelijk van Jan Julius Romein en Ca-
tharina ter Marsch. Te Rotterdam bezocht
hij de h.b.s. en het gymnasium. Na in 1914
staatsexamen te hebben gedaan, ging hij
in Leiden studeren. In 1918 behaalde hjj
het kandidaatsexamen Nederlandse Lette
ren cum laude, evenals twee jaar later het
doctoraalexamen in deze studierichting en
HET BESTUUR van de Vereniging van
Leden van het Concertgebouworkest heeft
verklaard dat de vereniging de in het rap
portWitteman (zie ons blad van gisteren,
pag. I) voorgestelde maatregelen betref
fende salarisniveau en salarisverhoudingen
een slechte beloning acht voor alle good
will die het orkest voor Nederland in het
buitenland heeft gekweekt. De Vereniging
ziet deze maatregelen tevens als een erns
tige ondermijning van de positie van het
Concertgebouworkest, zo heeft het bestuur
medegedeeld.
Namens het bestuur en de directie van
de Nederlandse Orkest Stichting is gisteren
een telegram verzonden aan staatssecreta
ris mr. Y. Scholten (met een afschrift aan
het College van Rijksbemiddelaars)
waarin ernstige verontrusting wordt
uitgesproken over enkele in het derde
rapport-Witteman vervatte conclusies en
aanbevelingen. In het bijzonder wordt de
nieuwe percentuele verhouding in de clas
sificatie der orkesten noodlottig geacht.
De stichting ondersteunt het uitgangspunt
om het salarissysteem te baseren op een
behoorlijke honorering van de laagsbezol-
digde orkest-musici, doch zij acht de nieu
we verhoudingscijfers onaanvaardbaar en
in strijd met de nationale en internationale
betekenis van het Concertgebouworkest zo
als die nog onlangs tot uiting kwam bij
succesvolle buitenlandse tournees. „Onze
stichting zal uwe exellentie binnenkort een
nota over dit jongste rapport toezenden
doch zij verzoekt reeds thans uw invloed
aan te wenden, opdat de geadviseerde clas
sificatie-verhouding, waardoor het artistie
ke peil van het Concertgebouworkest wordt
bedreigd, niet tot stand komt".
De directeur van het Residentie-Orkest,
de heer W. F. Brederode, zei ons bijzon
der gelukkig te zijn met de nieuwe or
kestenclassificatie. Hij ziet in de nieuwe
regeling, die de salarisachterstand van het
Haagse orkest tot het Concertgebouwor
kest terugbrengt van vijftien tot tien per
cent alleen maar voordelen, voornamelijk
door de erkenning, die blijkt voor de
prestaties van Van Otterloo en de zijnen.
De nieuwe regeling noemde hij voor de
orkesten van Utrecht en Rotterdam een
onrechtvaardige slag in het gezicht. Er zal
in een volgend rapport-Witteman zeker
aandacht moeten worden geschonken aan
de positie van deze orkesten. Voor de tot
dusverre laagst geklasseerde ensembles
kan de nieuwe regeling alleen maar gun
stig worden genoemd.
De stichting Rotterdams Philharmonisch
Orkest protesteert tegen de in het derde
rapport commissie-Witteman vervatte
voorstellen gezien de achterstelling van het
Rotterdams Philharmonisch Orkest ten op
zichte van het Residentie-Orkest en andere
orkesten. Zij acht de voorstellen, ook wat
de salarissen betreft, onaanvaardbaar. Het
bestuur heeft een protestschrijven aan de
staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen gezonden.
promoveerde hij, wéér cum laude, op het
proefschrift „Dostojewski in de westerse
kritiek". Tijdens z\jn studie was hjj redac
teur van „Minerva" en reiscorrespondent
van „Het Vaderland": van 1922 tot '25 re
dacteur van „De Tribune"; in 1925 van de
„Communistische Gids" en daarna tot 1932
vaste medewerker van „De Groene Am
sterdammer". Verder noemen wjj nog zijn
bijdragen aan het „Tijdschrift voor Ge
schiedenis", „Critisch Bulletin", „Groot
Nederland", „De Gids", „Elseviers Maand
schrift", „De Stem", „i 10", „Mens en Maat
schappij", „Griindbergs Archiv für Arbeits-
bewegung und Socialismus", „B.vzantini
sche Zeitschrift" en „Mass und Wert". Zjjn
bjjdragen aan woordenboeken en encyclo
pedieën zijn talrijk. Hij was tot zijn dood
redacteur van „De nieuwe Stem" en mede
redacteur van de Unesco-uitgave „History
of scientific and cultural development of
mankind". In 1939 werd hij buitengewoon
en in 1945 gewoon hoogleraar aan de
Gemeente Universiteit van Amsterdam in
de nieuwe- en theorie der geschiedenis.
Prof. Romein was lid van de Maatschappij
der Nederlandse Letterkunde te Leiden,
van het Historisch Genootschap te Utrecht,
van de Nederlandse PEN-Club.
ZIJN VOORNAAMSTE publikaties zijn
„Dostojewski in de westerse kritiek" (1924),
„Byzantium" (1928), „Geschiedenis van de
Noord-Nederlandse Geschiedschrijving in
de Middeleeuwen" (1942), „Machten van
deze tijd" (vierde druk 1950), „De lage lan
den bij de zee", tesamen met zijn echtge
note dr. A. Romein-Verschoor (derde druk
1949). ..Het onvoltooid verleden" (tweede
druk 1948), „Erflaters van onze beschaving"
tesamen met zijn echtgenote (vier delen,
zesde druk 1947), „In opdracht van de tijd"
(1946), „De biografie" (1946), „Tussen vrees
en vrijheid" (1950), „In de hof der historie"
(1951), „Carillon der tijden" (1953), „In de
ban van Prambanan" (1954), „Aera van
Europa", met medewerking van zijn echt
genote (1954), „De eeuw van Azië" met me
dewerking van zijn zoon drs. J. E. Romein
(1955). Voorts noemen wij zijn vertaling in
tien delen van Romain Rolland's „Jean
Christophe" en zijn inleiding daartoe, zijn
vertaling met inleiding en register van
Franz Mehring's „Karl Marx, geschiedenis
van zijn leven", zijn bewerking van Ch.
Seignobos'„Le Moyen Age"; voorts „Grond
stoffen en politiek" (1933).
Gent de grote redevoeringen uitspraken
Dit vond plaats in de Koepelkerk aan het
Leidse Bosje en velen hebben toen onge
twijfeld de indruk gehad, dat hier iets be
langrijks gebeurde.
In 1950 nam Romein deze toespraak, die
reeds eerder bij Wolters was verschenen
op in zijn bundel „Tussen Vrees en Vrij
heid". De titel luidt „Theoretische ge
schiedenis" en deze toespraak is het be>
gin van een voortdurende stroom van stu
dies, waarin Romein zich steeds weer op
nieuw rekenschap geeft van doelstelling en
werkwijze van de wetenschap der geschie
denis. Daarbij legde hij er graag
volkomen terecht de nadruk op, dat
theoretische geschiedenis iets anders is
dan filosofie der geschiedenis. En soms
liet hij zich zo uit, dat hij filosofie der
geschiedenis een onding vond, dat behoor
de te verdwijnen.
DEZE LAATSTE uitlatingen zijn waar
schijnlijk te verklaren uit zijn angst, dat
zijn mede-historici zijn theoretische ge
schiedenis voor geschiedfilosofie aan zou
den zien. Romein echter wilde er niets
anders in zien dan de bezinning van de
wetenschappelijke historicus op het werk
dat hij verricht. Kwesties van de methode
spelen er dan ook een grote rol in, zoals
duidelijk is in het enige boek, dat Ro
mein uitsluitend aan dit thema wijdde: In
de Hot der Historie (1951). Maar dit
neemt niet weg, dat de stelling van de
betekenisloosheid van de geschiedfilosofie
juist van een man als Romein vreemd
blijft. Hij heeft zijn Marxisme nooit onder
stoelen of banken gestoken en het kon
hem toch moeilijk ontgaan, dat het
Marxisme in laatste instantie niéts anders
dan een filosofie der geschiedenis is.
Voor het Marxisme had Romein vroeg
gekozen. Iets van een verantwoording van
zijn historicus-Marxist zijn vindt men in
zijn woord vooraf bij de eerste (1938) en ze
vende druk (1956) van „Erflaters van onze
Beschaving", dat hij tesamen met zijn
vrouw, dr. Annie Romein-Verschoor
schreef. Deze samenwerking tussen Jan
Romein en zijn vrouw komt overigens tel
kens naar voren en zij heeft op zijn werk
ongetwijfeld stimulerend en verrijkend ge
werkt. Maar de keuze voor het Marxisme
lag bij Jan Romein reeds veel eerder. In
een gesprek vertelde hij mij eens, dat
hij als jong geleerde zich voor een keuze
had voelen staan: orthodox Christen te
zijn of Marxist. Hij zag het eerste echter
onherroepelijk verbonden met conservatis
me en koos daarom het laatste, in het
besef voor de mens te kiezen. Van een
afkeer van het christendom merkte men
althans bij de oudere Romein niets
TEGENWOORDIG zou men niet gemak
kelijk meer voor een dergelijke keuze ko
men te staan. Maar nadat zij eenmaal
gevallen is, heeft Romein haar consequent
doorgezet niet in die zin, dat hij het
Marxisme als partij-communisme heeft ge
ïnterpreteerd, maar als inspiratie voor het
denken en het handelen van de mens. De
aandacht voor hetgeen de brede lagen der
bevolking beweegt, heeft de aandacht voor
de individuele mens daarbij niet ten on
der laten gaan. Boeken als „De Biogra
fie" (1946) en de reeds genoemde Erf
laters zijn daarvan een duidelijk voor
beeld. Daarbij heeft Romein steeds naar
een persoonlijke stellingname gestreefd,
maar hij blijft er daarbij van overtuigd,
dat zijn geschiedbeschouwing „haar laat
ste grond nog altijd vindt en zal blijven
vinden in de stichter waarnaar zij hier
vernoemd is." Aldus verwijzen de Romeins
in de Erflaters naar Marx.
Het is duidelijk, dat Romeins openlijke
keuze voor het Marxisme in menige kring
heeft bijgedragen tot een toename van de
schuwheid voor zijn theoretische geschie
denis. Romein had zijn laatste jaren wil
len besteden aan het schrijven van een
groot werk over dit thema. Daartoe had
hij verkregen, dat zijn gewoon hoogleraar
schap in een buitengewoon werd omgezet,
waarvan de opdracht „theoretische ge
schiedenis" luidde. Hij was rustig gaan
wonen, ver van alle drukte, in Groet. Hij
heeft er ongetwijfeld hard gewerkt, maar
zijn hart begon hem in de steek te laten.
Op dit ogenblik weet ik niet, hoever het
plan voor het boek gekomen is. Hopelijk
ver genoeg, dat althans gedeelten eruit ons
als zijn geestelijk testament kunnen berei
ken.
Prof. dr. B. Delfgaauw
De eerste concertmeester van het Con
certgebouworkest, de heer Steven Staryk,
zal met ingang van 1 september 1962 het
orkest verlaten. Hij zal zich in Londen
gaan vestigen.
Het bestuur van de Nederlandse Orkest
stichting betreurt het uiteraard dat het
niet mogelijk is gebleken de verbintenis
met de heer Staryk voort te zetten, doch
verheugt zich er over dat de heer Staryk
zich bereid heeft verklaard als eerste con
certmeester incidenteel medewerking te ver
lenen aan een aantal concerten van het
Concertgebouworkest.
De Nieuwe Komedie zal binnenkort haar
repertoire van oude kluchten uitbreiden
met de anonime „Klucht van Windbuil en
Platzak". Peter van der Linden heeft de
regie van dit stuk, dat op dinsdag 24 juli
op het Haagse Binnenhof als wagenspel in
première gaat. De door Leontien van
Beurden aangeklede klucht wordt opge
voerd door Henk Votèl, Paul van Gorcum,
Jan Korevaar en Kitty van Wijk. De erie
wagenspel-opvoeringen van deze zomer
omvat verder Bredero's „Klucht van de
Koe", "geregisseerd door Fred Engelen en 't
anonieme „Nu Noch" onder regie van
Erik Vos.
AANKONDIGINGEN en BESCHOUWINGEN
HILVERSUM I. 746 kc/s. 7.00 VARA. 10.00
VPRO. 10.20 VARA. 19.30 VPRO.
20.00-24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Socialistisch strijdlied. 7.23
Lichte grammofoonmuziek. 8.00 Nieuws en
socialistisch strijdlied. 8.18 Spaanse amu
sementsmuziek (gr.) 8.30 Verkeerswen-
ken 8.35 Voor de kinderen. 8.55 Kook-
praatje. 9.00 Ochtendgymnastiek voor de
vrouw. 9.10 Klassieke muziek (gr.). (9.35-
9.40 Waterstanden). VPRO: 10.00 Boekbe
spreking. VARA: 10.20 Melodieën-Expres.
10.50 Lichte grammofoonmuziek. 11.00
Klassieke muziek (gr.). 12.00 Licht orkest.
12.30 Mededelingen ten behoeve van land
en tuinbouw. 12.33 Voor het platteland.
12.38 Hammondorgelspel. 13.00 Nieuws.
13.15 Dansorkest met zangsolisten. 13.45
Gesproken portret: 14.00 Historische opna
men. 14.45 Volksmuziek. 15.00 Bijstand
voor gehandicapten, toespraak. 15.10 Voor
de jeugd. 16.30 Licht orkest. 17.00 Wegwij
zer, tips voor vakantie en snipperdagen.
17.50 Regeringsuitzending: Ned. Nieuw-
Guinea, lezing door drs. C. S. I. J. Lager-
berg. 18.00 Nieuws en commentaar. 18.20
Actualiteiten. 18.30 R.V.U.: Hedendaagse
letterkunde-VI, door Jacques den Haan.
19.00 Voor de kinderen. 19.10 Licht instru
mentaal trio. VPRO: 19.30 Voor de jeugd
VARA: 20.00 Nieuws. 20.05 Metropole or
kest. 20.35 Kaf en koren, wekelijkse noti
ties. 20.45 De bruiloft is alleen maar het
begin, hoorspel. 22.00 Sranang Tori, Suri
naams programma. 22.20 Sport halverwe
ge. 22.30 Nieuws. 22.40 Met een knipoog
naar de Muzen, muziek en gedichtjes.
23.00 Holland Festival 1962: Bariton en
piano: Moderne liederen. 23.35 Volksmu
ziek (gr.). 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 1007 kc/s. 7.00-
24.00 NCRV.
7.00 Nieuws. 7.10 Gewijde muziek. 7.30
Lichte grammofoonmuziek. 7.50 Het brood
des levens, meditatie. 8.00 Nieuws. 8.15
Radiokrant. 8.35 Lichte grammofoonmu
ziek. 9.00 Voor de zieken. 9.35 Grammo
foonmuziek. 9.40 Voor de vrouw. 10.10
Grammofoonmuziek. 10.15 Morgendienst.
10.45 Geestelijke liederen. 11.15 Klassieke
kamermuziek (gr.) 12.00 Lichte grammo
foonmuziek. 12.15 Jazzmuziek (gr.) 12.30
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.33 Licht ensemble. 12.53 Grammofoon
muziek of actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15
Theaterorkest, zang en orgel. 13.45 Klas
sieke en moderne kamermuziek (gr.) 14.55
Pianoduo: klassieke muziek. 15.15 Triptiek,
een programma voor mensen die vrij wil
len zijn. 15.30 Opera-aria's met orkestbe
geleiding (gr.) 16.00 Voor de jeugd. 17.20
Lichte grammofoonmuziek. 17.40 Beursbe
richten. 17.45 Licht ensemble en zang.
18.10 Kinderkoor. 18.30 Het Spektrum, le
zingen. 18.45 Jazzmuziek (gr.) 19.00 Nieuws
en weerberichten. 19.10 Muziek van Het
Leger des Heils. 19.30 Radiokrant. 19.50
Walsmuziek (gr.) 20.00 Luisteren naar de
zon, klankschets. 20.15 Stockholm Festival:
Stockholms Filharmonisch orkest en so
list: klassieke muziek. 21.50 Kanttekenin
gen. 22.00 Promenadeorkest, radiokoor en
zangsolisten. 22.30 Nieuws. 22.40 Avond
overdenking. 22.55 Haags Liturgisch ka
merkoor en instrumentaal ensemble. 23.55-
24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte grammofoon
muziek. 12.30 Weerbericht. 12.35 Orkest
muziek. 12.50 Beursberichten. 13.00 Nieuws.
13.15 Moderne en klassieke kamermuziek.
14.00 Orkest, koor en solisten. 14.35 Klas
sieke marsen. 14.50 Grammofoonmuziek.
15.00 Fagotrecital. 15.25 Vrolijke amuse
mentsmuziek. 16.00 Beursberichten. 16.06
Casinoconcert. 17.00 Nieuws. 17.15 Lichte
muziek. 17.50 Boekbespreking. 18.00 Sym
fonische muziek. 18.10 Lekenmoraal en fi
losofie. 18.20 Voor de soldaten. 18.50 Amu
sementsmuziek. 19.00 Nieuws. 19.40 Or
kestmuziek. 20.00 Amusementsmuziek. 21.0
Casinoconcert. 22.00 Nieuws. 22.15 Amuse
mentsmuziek. 22.55 Nieuws. 23.00-23.15
Voor de zeelieden.
VOOR DINSDAG
NTS: 20.00 Journaal. 20.20 C.H U„ po
litieke lezing 20.30 Tekenfilm. 20.35 Do
cumentaire film. 20.45-22.15 Speelfilm.
VOOR WOENSDAG
AVRO: 17.00 Voor de jeugd. NTS: 17.30-
17 40 Internationaal jeugdjournaal. NTS:
20.00 Journaal en weeroverzicht. 20.15 Het
bezoek van H.K.H. Prinses Irene en H.K.H.
Prinses Margriet aan de West. KRO: 20.30
Tekenfilm. 20.55 Sportpraatje. 21.20 Ate
lier, amusementsprogramma. 21.50 Terug
keer, documentaire over de eerste vier,
in Klein-Azië, gehouden concilies.
