Den Permanente" in Kopenhagen
Dr. Visser 't Hooft pleit voor
protestants-rooms gesprek
I
EH3 eh QE)
Dimitri, de clown van Ascona
Beeld van Riemen-
schneider in Volkach
gestolen
Speelfilm „De Overval"
in september in
produktie
Kerkraadse bevolking
hielp bij herstel van
gehavende muziektent
Marianna Hilarides verlaat
Het Nationale Ballet
T
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1962
4
ACHTERGRONDEN VAN DE DEENSE KUNSTNIJVERHEID
Waarnemers van de Wereldraad naar het Concilie
Onwetendheid
NEGEN MUZEN
Orgelconcert in de Bavo
VOLGEND JAAR WELLICHT OPTREDEN IN HAARLEM
Poppenspelers in Vleeshal
De radio geeft donderdag
T el evisie programma
Een interieur in „Den Permanente" in
Kopenhagen, met stoel van Erik
Wörts, tafel van Kofoed Larsen, tapijt
van Rolf Middelboo en „California"-
pendel van Vilhelm.
MEN KAN NIET ANDERS dan bewon
dering hebben voor de wijze, waarop Ko
penhagen zijn bezoekers ontvangt. Als po
tentieel begunstiger van blijvende belan
gen wordt de toerist niet beschouwd als
een op korte termijn zo grondig mogelijk
te exploiteren object. Hij krijgt niets ca
deau, maar kan steeds een behoorlijke
behandeling verwachten en staat maken
op uitstekende inlichtingen, zelfs wanneer
hij meegaat met sight-seeing-tours, die
ten bate van de Deense dollarreserve
vooral georganiseerd worden voor de tal
rijke Amerikanen. Zonder grote verwach
tingen en vooral wegens het ontbreken van
andere relaties waagden wij ons, a raison
van 16 kronen (circa f 8.30), aan een
„art and industrial tour", die ons althans
enigermate achter de schermen van de
voortreffelijke Deense kunstnijverheid zou
kunnen brengen.
EEN TER ZAKE kundige, Engels spre
kende dame, toonde ons de werkplaats
van de bekende meubelontwerper Willy
Beck en leidde ons door de doolhof van
werkplaatsen der Koninklijke Kopenhaag-
se Porseleinfabriek. Tenslotte bracht zij
ons naar „Den Permanente Udstilling for
Dansk Kunsthaandvaerk og Industri', kort
weg aangeduid als „Den Permanente",
Hier konden wij een goed overzicht krij
gen van die Deense kunstnijverheidspro-
dukten, die de toets der strengste critiek
konden doorstaan, deelde zij ons mee. De
ze woorden moesten wij niet enkel opvat
ten als een aanprijzen van wat hier te zien
was, want ze waren letterlijk waar, ex
pliceerde de secretaresse van deze instel
ling, juffrouw Wanscher. „Den Permanen
te" is geen gewone zaak, lichtte zij ons
in, in zoverre dat hier niet in de eerste
plaats verkocht wordt wat het publiek
vraagt, maar wat kunstenaars te koop
aanbieden: niet het economische, maar
het artistiek-esthetische motief is primair.
Wij hadden hier te doen met „an idea
that succeeded", een idee, dat, zoals zij zei,
in hoge mate bijgedragen had tot de uit
stekende reputatie van het Deense kunst-
nijverheidsprodukt. En zeer bereidwillig
voorzag zij ons van de onvermijdelijke fei
ten en cijfers, die oorsprong, opzet en
ontwikkeling van „Den Permanente" kon
den verduidelijken.
IN DE 19DE EEUW gaat Europa in
dustrialiseren. De produktie wordt groter,
maar de esthetische vormgeving raakt in
een crisis, omdat het gebruik van gereed
schap en machine essentieel verschilt.
Met de maatstaf der schoonheid is het
voorlopig gedaan, standaardisatie is de leus
en het criterium daarvoor ligt vooral in
het nut en het functionele. Zeer veel men
sen menen, dat de machine voor esthetische
vormgeving geen mogelijkheden biedt en
zien daarom de redding uit het verval al
leen maar in een herstel van het oude
handwerk, dat anderen ten dode opgeschre
ven schijnt. In Engeland, het sterkst ge-
industrialiseerde land, stimuleert William
Morris dan de herleving der „crafts", in
Frankrijk ontstaat het streven naar een
„aft nouveaü", en een aantal Duitsers
stichten de „Werkbund".
Naast deze aan de industrie vijandige
bewegingen stellen anderen zich op het
standpunt, dat men de machine ook op het
têrrein van de vormgeving niet meer kan
wegdenken: het is, volgens de aanhangers
daarvan, aan de kunstenaar de mogelijk
heden ervan te ontdekken om zo tot een
nieuwe stijl te komen. Het „Bauhaus', dat
Walter Gropius sticht in het Duitsland van
na de eerste wereldoorlog, is van dit stre
ven waarschijnlijk wel het bekendste
voorbeeld.
HOEWEL DENEMARKEN, evenmin als
Nederland in die tijd, zelf niet sterk in
dustrialiseert, hebben de Deense kunst-
nijverheidsproducenten toch hevig te lij
den van de import uit de zo veel moge
lijk machinaal producerende landen. On
der de meubelmakers vooral onstaat dan
het besef, dat zij zich alleen kunnen hand
haven, wanneer er een organisatie komt,
die het handwerk op een efficiënte wijze
kan stellen naast het industrieprodukt, En
zo nemen zij het initiatief tot een gedach-
tenwisseling met zilversmeden, pottenbak
kers, houtbewerkers, wevers en nog an
dere „handwerkers", "hetgeen in 1931 leidt
tot de oprichting van „De Permanente
Tentoonstelling van Deense Kunsten en
Ambachten en Industriële Vormgeving'.
Geen uitschakeling van het industriële ar
tikel dus, maar een voorwaardelijke aan
vaarding, die overigens ook voor het hand
werk geldt, zoals uit de organisatie van
deze associatie van kunstnijverheidswer-
kers zal blijken.
GROOT OF KLEIN, elke onderneming
kan zich melden voor het lidmaatschap.
Slechts vaktechnische en esthetische maat
staven zijn bepalend voor de toelating.1
Of het aspirant-lid aan de gestelde eisen i
voldoet, wordt beslist voor een commissie
van vijf, op basis van volledige gelijk
heid op de jaarvergadering door de le
den zelf gekozen. „It is a true democra
tie institution", verzekerde ons de reeds
eerder vermelde secretaresse, toen wij
meenden, dat- de geweldige Kopenhaagse
Porseleinfabriek wel niets onbeproefd zou
laten haar invloed in de keramische sec
tor zo groot mogelijk te maken, en zij
wees op de eerlijke verdeling der exposi
tieruimte en het tegenwicht, dat de niet-
keramische sectóren tegen een overwicht
van een der groten vormde „Gelooft U
mij betoogde zij de individuele wer
ker sluit zich bij Den Permanente aan,
omdat het zijn kans op zelfstandigheid
vergroot en hij zal die dan ook niet ge
makkelijk prijsgeven.
spelen in ons „bedrijf" geen rol: wij wer
ken niet met geleend geld, omdat wij
geen grote bedragen behoeven te inves
teren. Wij kopen de produkten namelijk
niet, de leden krijgen pas hun geld wan
neer het produkt verkocht is. „Den Per
manente" ontvangt slechts een commissie
loon, waarvan de grootte op de jaarver
gadering door de verschillende vakgroe
pen vastgesteld wordt. Hoewel deze com
missie belangrijk beneden het gemiddel
de winstpercentage van de normale tus
senhandel ligt, maken wij toch winst. Die
keren wij echter niet aan de leden uit,
maar gebruiken we voor uitbreiding van
de zaak en voor het maken van propagan
da ten behoeve van het Deense kunstnij-
verheidsprodukt. Dat „Den Permanente"
de individuele werker, het atelier, steunt,
blijkt verder uit het feit, dat wij, zo no
dig, de export voor hem verzorgen. Na
tuurlijk hebben de grote bedrijven daar
voor hun eigen organisatie, maar de be
langstellende buitenlander kan in „Den
Permanente" een uitgebreide collectie ar
tikelen in voorraad vinden, die het kleine
bedrijf op korte termijn kan leveren. Wij
verzorgen de verzending en besparen „de
kleine man" op die manier veel tijd en geld.
Dit laatste, omdat wij vaak in de gelegen
heid zijn gecombineerd te versturen."
„DE GROTE VERDIENSTE van „Den
Permanente" aldus juffrouw Wanscher
ligt in de directe steun, die zij geeft
aan de artistieke handwerkers. Indirect
betekent dit ook een steun aan de Deen
se kunstnijverheidsindustrie.» De handwer
ker immers staat dichter bij het mate
riaal, waarmee hij werkt, en is daar
door beter in staat de vraag op de lossen
wat het esthetisch toelaat dan de ma
chinaal werkende mens. Hij is het, die
op verantwoorde wijze nieuwe wegen kan
inslaan, waarop de industrie hem moet
volgen. De Deense meubel- en textielfa
brieken bijvoorbeeld danken hun succes
ongetwijfeld aan de wijze, waarop zij
met meubelmakers en handwevers sa
menwerken. Wanneer U door „Den Per
manente" loopt, kunt U zich ervan over
tuigen, dat handwerk en grootbedrijf el
kaar hier gevonden hebben".
EN DE WANDELING, die na dit ge
sprek volgde, overtuigde ons inderdaad
van het feit, dat het Deense kunstnijver-
heidsprodukt, hand- of fabriekswerk, tech
nisch en esthetisch hoog ontwikkeld is.
Prachtig van afwerking, blijft het in de
regel toch functioneel, zonder dat dit laat-
'sté een originele vormgeving'Tn 'wèg
staat. Daarvan overtuigde ons bijvoor
beeld meubilair van licht hout met zwart
leer bespannen, verrassend van rust en
eenvoud; het ranke, goed bruikbare glas-
en zilverwerk op de tafels, die elegant
ontworpen zijn uit het anders vaak mas
sief aandoende teakhout; de meestal strak
ke keramische vormen, met sobere kleu
ren of versieringen, en de doelmatige
oplossingen voor de belichtingsapparatu-
ren. Onwillekeurig vraagt men zich af
of de Denen op het gebied der kunst
nijverheid niet veel meer presteren dan
wij. Wij hadden een prachtige aanzet in
PARIJS (Reuter) Dr. W. A. Visser
't Hooft, de Nederlandse secretaris-gene
raal yan de Wereldraad van Kerken, heeft
in Parijs gepleit voor een werkelijk ge
sprek tussen de protestantse en rooms-ka-
tholieke kerken, als de volgende stap naar
eenheid onder de christenen. Hoewel er
nuttige gedachtenwisselingen tussen enke
lingen zijn geweest, is zijns inziens geen
constructieve verhouding mogelijk als de
kerken niet zelf tot besprekingen komen.
Dr. Visser 't Hooft sprak op de openings
bijeenkomst van de jaarlijkse conferentie
van tien dagen van de centrale commissie,
het bestuursorgaan van de Wereldraad. In
deze commissie hebben honderd leden zit
ting. De Wereldraad vertegenwoordigt in
totaal 197 protestantse, anglicaanse, oud-
katholieke en orthodoxe kerken in ruim
tachtig landen.
In zijn jaarrapport verklaart de secre
taris-generaal, dat de toetreding van ker
ken in de Sovjet-Unie de verantwoordelijk
heid van de Wereldraad voor „een con
structief optreden in de ideologische en
politieke spanning tussen de grootste twee
blokken" zal vergroten. De toetreding van
vijf Russische kerken, waaronder de or
thodoxe kerk, zal op de Parijse conferen
tie worden behandeld. In de Wereldraad
kunnen vertegenwoordigers van kerken in
Oost en West elkaar ontmoeten als chris
tenen en niet als vertegenwoordigers van
tegenover elkaar staande ideologieën, al
dus dr. Visser 't Hooft.
Het komende Vaticaanse Concilie acht
hij van „grote rechtstreekse betekenis
voor een groot deel van de christenheid.
De centrale commissie zou aanbevelen tot
aanvaarding van een uitnodiging om waar
nemers te zenden. In het bijzonder stelt de
commissie belang in hetgeen op het Con
cilie zal worden gezegd omtrent de ver
houding tussen de kerken, godsdienstvrij
heid, gemengde huwelijken en het gebed
voor eenheid.
De conferentie van de centrale commis
sie wordt bijgewoond door twee rooms-ka
tholieke waarnemers. Onder de deelne
mers bevinden zich dr. Niemöller van de
Duitse Evangelische Kerk, het fioofd van
de Amerikaanse Harvard-universiteit, dr.
Pusey, en aartsbisschop Nikodim, het
hoofd van het bureau voor buitenlandse
aangelegenheden van de Russische Ortho
doxe Kerk.
NEW YORK (AP) Kardinaal Bea,
hoofd van het secretariaat voor kerkelijke
eenheid van het Vaticaan, is van mening
dat onwetendheid en wrok twee belangrij
ke factoren zijn die de eenheid tussen de
christelijke kerken in de weg staan.
In een vraaggesprek met het Ameri
kaanse roomskatholieke weekblad „Ame
rica" zegt de kardinaal dat de eenheid
van de kerk belemmerd wordt door een
opeenhoping van wanbegrip en wrok tus
sen de gescheiden christenen. Ook zijn er
volgens hem bittere herinneringen aan
vroeger tijden die onderlinge afkeer en
achterdocht opwekken. Bovendien is onbe
kendheid met eikaars godsdienstleer zeer
wijd verspreid, zo meent hij.
Ook het ontbreken van een gezaghebben
de structuur in de meeste protestantse
kerken noemt de kardinaal als een belem
mering op de weg naar eenheid. „De fou
ten... van onze afgescheiden broeders der
oostelijke kerken lijken ons (rooms-katho-
lieken) ongelooflijk, maar aan de andere
kant ontbreekt het ons rooms katholieken
aan het juiste inzicht en aan de geest van
naastenliefde jegens onze afgescheiden
broeders... veelal door gebrek aan ken
nis", aldus de kardinaal.
Dinsdagmorgen vroeg zijn uit de bede
vaartkerk „Maria in de Wijngaard" te Vol
kach (Beieren) enige waardevolle kunst
voorwerpen gestolen. Een twee meter hoog
Mariabeeld werd ter plaatse uit elkaar
gehaald en in onderdelen weggebracht. Het
beeld is in 1521 vervaardigd door Tilman
Riemenschneider. Een houtsnede uit de
school van Riemenschneider en een Piëta
van een onbekende meester uit 1370 wer
den eveneens ontvreemd.
Volgens de politie moet een van de kunst-^
rovers zich maandagavond in de kerk heb
ben laten insluiten, waarna hij in de nacht
een der kerkdeuren geopend heeft voor zijn
medeplichtigen.
Twee Engelsen, die de laatste tijd in
Volkach woonden en sinds dinsdagmorgen
vroeg spoorloos verdwenen zijn, worden
van de diefstal verdacht. De houtsnede
stelt Maria met het Christuskind op haar
schoot en haar moeder Anna voor.
Europese kunst. De door de Raad van
Europa in de afgelopen drie maanden in
Wenen gehouden tentoonstelling „Euro
pese Kunst rond 1400" is door ongeveer
130.000 mensen bezocht.
Op 10 september zal worden begonnen
met de opnamen van de nieuwe Neder
landse speelfilm „De Overval". De pre
mière is op '20 december in het Tuschins-
ki Theater te Amsterdam. De film zal
tegelijk in 17 andere bioscopen in de
voornaamste steden van ons land in rou
latie worden gebracht. De film zal wor
den gemaakt door de bekende Britse re- j
gisseur Paul Rotha. Kees Brusse, die zelf
ook meespeelt, zal de dialoog-regie voe
ren. Het idee en scenario zijn van dr.
L. de Jong, directeur van het Rijksinsti
tuut voor Oorlogsdocumentatie.
„De Overval' is gebaseerd op een ge
beurtenis die zich heeft afgespeeld in
1944 toen een kleine groep verzetsstrijders
een overval pleegde op de gevangenis te
Leeuwarden. De rol van de verzetsleider
zal worden gespeeld door Rob de Vries.
Verdere belangrijke rollen zullen worden
vertolkt door Yoka Berretty, Diny Sprock,
Bernhard Droog, Hans Tiemeyer en Bob
Beers. Producer is Rudolf Meyer en Bob
by Rosenboom zal hem als produktielei-
der ter zijde staan. Camera-man is Pros
per Dekeukeleire en architect Wim Bij
moer.
„De Overval" wordt de tweede film van
Sapphire Film Produktie n.v. te Amster
dam, die met haar door Bert Haanstra
geregiseerde eersteling „Fanfare" veel
succes oogstte. De eigen plannen van
Haanstra die, zo werd indertijd gepubli
ceerd, geïnteresseerd was in het dyna
mische van „De Overval" maakte het hem
uiteindelijk niet mogelijk ook deze twee
de Sapphire-produktie te realiseren.
PRINSES GRACIA VOOR DE TELEVISIE
In navolging van Jacqueline Kennedy
zal prinses Gracia van Monaco de Ameri
kaanse televisiekijkers rondleiden door
haar paleis. In het begin van dit jaar is
Amerika's first lady als gastvrouwe opge
treden van de Amerikaanse tv-kijkers met
wie zij een wandeling door het Witte Huis
maakte. Prinses Gracia is bereid iets der
gelijks te doen. Het programma van een
uur krijgt tot titel ,Een tochtje door Mo
naco met prinses Gracia". Dit programma
zal in net najaar zowel in kleuren als iri
zwart-wit worden opgenomen om in fe
bruari 1963 uitgezonden te worden.
OVERLEDEN AAN SLAAPMIDDEL
De 28-jarige Britse actrice Patricia Mar
lowe is overleden aan de gevolgen van het
innemen van een te grote dosis van een
slaapmiddel. Zij zou diep onder de indruk
zijn gekomen van de dood van Marilyn
Monroe.
het werk van Rietveld, wij hebben nog
steeds op enkele plaatsen in ons land
„Scheppend Ambacht", dat in aanzien,
grootte en kwaliteit echter niet met „Den
Permanente" te vergelijken is. Ook De
nemarken moet alle grondstoffen impor
teren. Het beslissende verschil schijnt ons,
dat de Denen zich ook voor het gebied
der kunstnijverheid zijn gaan realiseren,
dat een land. dat arm is aan grondstof
fen, zich slechts met kwaliteitsprodukten
handhaven kan. Zij zochten de middelen
om die te maken. De positie van „Den
Permanente" in het Deense kunstnijver-
heidsleven is alleen te begrijpen wanneer
men beseft dat de Denen in deze instel
ling één van die middelen zien.
Drs. A. van Mourik
Dat het wereldmuziekconcours in Kerk-
rade een aangelegenheid is, die gedragen
wordt door de gehele Kerkraadse bevolking,
is gisteren weer eens duidelijk in de Lim
burgse klankstad gedemonstreerd. Honder
den Kerkradenaren zijn nagenoeg de gehe
le middag in touw geweest om de grote
concerthal, die door de storm danig was
toegetakeld, vóór de avond weer te her
stellen.
De wind, die de hele dag met windkracht
9 over het Zuidlintburgse land had ge
raasd, had het dak, dat van zeildoek is,
op verschillende plaatsen opengereten. Ook
waren veel houten elementen van de mu
ren van deze reusachtige tijdelijke hal
door de wind verwoest. Het bouwwerk, dat
68 meter lang, 43 meter breed en 13 meter
hoog is, moest echter gisteravond plaats-
bieden aan ruim 3000 personen, die zouden
komen genieten van het grote galaconcert
van de Capilla Polifonica de Medicos uit
Barcelona. Lang heeft het er naar uitge
zien dat het optreden van deze zingende
artsen uit Barcelona zou moeten vervallen.
Terwijl personeel van de firma Strohmeij-
er uit Konstanz, die de hal in Kerkrade
heeft geplaatst, in allerijl naar Kerkrade
werd gedirigeerd en honderden inwoners,
nog versterkt door verschillende brandwe
ren uit de omgeving, urenlang zwoegden
om de tent zoveel mogelijk te repareren,
telefoneerde de directeur van het Wereld
muziekconcours, de heer J. Scholtes. her
haaldelijk met de luchthaven Zuid-Lim
burg om vandaar de weersverwachting te
vernemen. De unieke samenwerking van
de klankstedelingen, waaraan het gehele
Wereldmuziekconcours zijn bestaan te dan
ken heeft, heeft het ook nu weer gewon
nen. De hal was om zeven uur zover her
steld. dat alle deuren weer konden worden
geopend om de 3000 bezoekers aan het
galaconcert van het Spaanse artsenkoor
binnen te laten.
De balletdanseres Marianna Hilarides
zal haar contract met Het Nationale Bal
let in het komende seizoen niet verlengen.
Zij heeft dit besluit onder meer genomen
omdat zij zich niet kan verenigen met de
machtspositie die mevr. Sonia Gaskell in
Het Nationale Ballet heeft ingenomen nu
zij ook met de zakelijke leiding is belast.
Marianna Hilarides, die prima ballerina
van het Nationale Ballet is, volgt op het
ogenblik een danscursus in Duitsland. Pe
ter Appel, een van de solisten van Het Na
tionale Ballet, zal zijn contract ook niet
verlengen. Hij heeft zich verbonden aan
een balletgroep in Bazel.
In de Grote of St. Bavo Kerk zal mor
gen, donderdag 9 augustus, des middags
van 45 uur, door de organist Haite van
der Schaaf uit Amsterdam een concert
worden gegeven.
Het programma vermeldt van J. G.
Walther (16841748) Toccata en Fuga in
C; van G. Böhm (1661—1733) Partita „Herr
Jesu Christ dich zu uns wend"; van J.
Blow (16491708) A Double Vers en van
M. Greene (1695—1755) Introduction and
Trumpet Tune; van Flor Peeters (geb
1903) a. Partita „Alles ist an Gottes Segen"
b. „Ach bleib' mit Deiner Gnade"; van J.
Brahms (18331897) Fuga in as; van Haite
van der Schaaf Paraphrase, Andante en
Trio over Psalm 130; van H. Purcell (1659
1695) Toccata in A.
GEDURENDE twee weken ongeveer
heeft mep in het gedeeltelijk verruim
de en met overwegend geel (in de foyer)
en fluwelig rood (in de zaal) gemoderni
seerde Nieuwe de la Martheater in
Amsterdam en nadien nog enige tijd in
het Haagse Diligentia het optreden van
een zekere Dimitri kunnen bijwonen. Als
deze regels in druk verschijnen is hij
reeds teruggekeerd naar Zwitserland,
waar hij woont sinds zijn geboorte. Dat
er toch op deze plaats over hem ge
schreven wordt, heeft te maken met zijn
voornemen tot een grote tournee door
ons land in het volgende voorjaar, die
hem waarschijnlijk ook in Haarlem zal
brengen.
DIMITRI is stellig een unieke figuur.
Maar het is moeilijk vast te stellen hoe
of wat men hem noemen moet. Op het
affiche stond hij aangekondigd als: clown,
chanteur, musiciën, mime, acrobate, met
achter elk van deze Franse woorden een
vraagteken. Men is geneigd te zeggen: als
hij het zelf niet weet, hoe moeten wij er
dan ooit achterkomen? Na het zien van de
voorstelling is men wel wat vrolijker doch
hieromtrent niet veel wijzer geworden. Als
men het hem op de man af vraagt, geeft
hij met kinderlijke lichtzinnigheid een ont
wijkend antwoord. En zijn impresario
John de Crane, opvolger van de vooral
door dansliefhebbers nog altijd betreurde
Ernst Krauss is van mening dat men
voor zijn eenmansshow een nieuw woord
zou moeten uitvinden, zoals Toon Her
mans enige jaren geleden heeft gedaan,
toen hij de term „ballot" introduceerde.
MISSCHIEN moeten wij met hefn nog
even geduld hebben. Uit zijn inderdaad
verrassende veelheid van mogelijkheden
zal hij een keuze moeten doen teneinde
door beperking en beheersing het groot
meesterschap in de kleinkunst te bereiken.
Voorlopig is het zo. dat zijn muzikale ex
centriciteiten de meeste perspectieven lij
ken te bieden. Hij is zoon van een ar
tiestenechtpaar tweeledig geschoold:
eerst op een conservatorium, vervolgens
in het keramische handwerk. Om zich hier
in verder te bekwamen ging hij naar Pa
rijs, waar hij in aanraking kwam met
Etiënne Decroux, de vernieuwer van de
ouderwetse pantomime tot expressieve be
wegingsvorm. Op de een of andere wijze
kwam hij in Zweden bij het circus terecht,
waar hij zijn acrobatische talenten kon
uitvieren. Terug in de Franse hoofdstad
werkte hij bij Marcel Marceau. toen deze
in het Théatre A.B.C. groots gemonteerde
vertoningen van zogeheten mimodrama's
met een nogal omvangrijk ensemble gaf.
Snel daarna lokte een andere kans: Mais-
se, de gewezen partner van de onvergete
lijke Grock, offreerde hem een engage
ment. In een hotel te Ascona debuteerde
hij met een geheel eigen programma, een
vermakelijke potpourri van internationale
verworvenheden. Daar werd hij „ont
dekt" door een vertegenwoordiger van de
Westduitse Televisie in Keulen, die in een
succesrijke film van een uur een keuze uit
zijn nummers vastlegde
JA, HOE MOET men hem nu waarde
ren? Hij speelt inderdaad hij speelt als
een groot kind met zijn wonderlijke ver
worvenheden. Paradoxaal genoeg is het
een bezwaar, dat hij te gemakkelijk iets
leuk vindt. Dit gebrek aan zelfcritiek geeft
soms aan zijn werk net iets. amateuris
tisch, zonder dat hij daardoor evenwel in
boet aan snel gewekte sympathie. Zijn na
tuurlijke nabootsingsdrang verleidt hem
ook nog te vaak tot imitatie van voorgan
gers. Een van zijn beste nummers de
wanhopige manipulaties met een ligstoel
heeft men wel eens beter gezien, merk
waardig genoeg omdat in dit geval de ge
demonstreerde onhandigheid door de vir
tuositeit meer bewondering wekt dan het
gewenste leedvermaak.
BOVENDIEN was hij niet erg gelukkig
met de opbouw van zijn programma, voor
de pauze grotendeels bestaande uit in stil
te gemimeerde scenes. Gedurende het eer
ste half uur werd men daardoor wel ge
dwongen tot vergelijkingen met de veruit
superieure Marcel Marceau, die vrijwel
gelijktijdig in ons land optrad en hem
overigens op zijn enige vrije avond be
zocht, hem zeer vriendschappelijk tot her
ziening adviserend. Dat zal dus wel in or
de komen. De aan het slot ten gehore ge
brachte spraakoefeningen in velerlei bui
tenlands zijn opgebouwd volgens dezelfde
principes: de vreemde talen werden her
leid tot een aantal elementaire klanken en
Vervólgerife' 'op'Stfgge^tiëVe wijze" 'daiftméè
in het karikaturale vertolkt. Enkele der
bereikte resultateö waren duidelijk diwaafc
Elders bracht hij de zaal tot geestdrift
door zijn opmerkelijk goede, zelfs zeer ka
rakteristieke voordracht van een Neder
landse ballade vol donker sentiment.
DIT ALLES MAAKT, dat men Dimitri
het beste kan aanduiden als een moderne
jongleur -in de oorspronkelijke betekenis
van dat woord een artiest, die van alle
markten thuis is, in alle genres bedreven.
Want hij bespeelt bovendien nog talrijke
muziekinstrumenten, waaronder zeer cu
rieuze van 4igen vinding, met welke ko
mische recitals zijn succes hoogtepunten
bereikt. Herhaaldelijk versterkt hij de ex
centrieke effecten daarbij met acrobati
sche toeren. Maar het is bijna allemaal
nog te onrijp en te ongericht. Vader tijd
zal zijn volgende leermeester moeten zijn.
TOEVALLIG ontmoette ik hem kort na
het bijwonen van een voorstelling met zijn
vrouw zijn al even kinderlijke assisten
te in een restaurant. Hij vertelde me
op een nieuw idee te zijn gebracht door
de hier voor hem gemaakte reclame. Door
de stad liepen namelijk huurlingen met
borden voor hun borst en op hun rug, be
plakt met affiches. Volgend jaar wil hij
zijn optreden zó beginnen: als sandwich
man, die honger heeft, maar door die
kostwinnende obstakels het brood niet aan
de mond kan brengen...
HIJ vertelde me ook, dat hij een bekeu
ring had gekregen wegens onjuist parke
ren van zijn auto. Terug in zijn hotel ge
raakte hij hierover zodanig in verontwaar
diging, dat hij per taxi naar het politiebu
reau ging om uitleg van het misverstand
te geven Het gelukte hem inderdaad be
grip te wekken: na een half uur praten
werd de „bon" vernietigd Al die tijd stond
buiten de chauffeur te wachten om hem te
rug te rijden Het herstel van zijn waar
digheid kostte hem aldus ruim het dubbe
le van de boete, doch daar lachte hij om
De triomfantelijke dupe voila de clown.
Zo wil men hem ook zien op het toneel:
als spotter met taboes, als kruisridder te
gen bureaucratie, als slachtoffer voor an
deren, volkomen onafhankelijk van ieder
een maar de gehoorzame dienaar van zijn
onderbewustzijn. Dimitri heeft daar alles
voor, behalve de ervaring.
David Koning
Dagelijks om kwart over acht presen
teren de poppenspelers Jan Nelissen en
Feike Boschma in de door Metten Koorn-
stra voor de Holland Festival Club ver
sierde Vleeshal in Haarlem een program
ma voor handpoppen en marionetten. Aan
VEE VEE VEE, zoals de voorstelling werd
genoemd, gaat een klein cabaretprogram
ma van Feike Boschma vooraf; Jan Ne
lissen improviseert met zijn handpoppen
Het gezamenlijk optreden, dat onder
auspiciën van Haarlem.s Bloei tot stand
kwam, zal tot 20 augustus te zien zijn.
GEDICHTEN OP VERZOEK
De Noorse radio zal met ingang van
komende herfst een geheel nieuw ver
zoekprogramma introduceren: u vraagt en
wij declameren. In dit programma kunnen
luisteraars een gedicht aanvragen dat ze
bijzonder graag willen horen; precies zoals
met verzoekplatenprogramma's. De bedoe
ling van het programma is, de belang
stelling voor de poëzie te stimuleren.
A A rmOtlDIGIHGEH irn BESCHOUWIHGEtl
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00—24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Ochtendvaria (gr.). VPRO:
7.50 Dagopening. VARA: 8.00 Nieuws.
8.15 Lichte grammofoonmuziek. 9.00 Och
tendgymnastiek voor de vrouw. 9.10 De
Groenteman. 9.15 Clavecimbelrecital (gr.;
klassieke muziek. 9.35 Waterstanden. 9.40
Morgenwijding. 10.00 Arbeidsvitaminen
(gr.). 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Kook
kunst. 11.15 Concertgebouworkest (gr.):
Moderne muziek. 11.45 Een reis door jong
Afrika, gesprek (II). 12.00 Instrumentaal
licht ensemble met solisten. 12.30 Medelin-
gen ten behoeve van land- en tuinbouw.
12.33 Dansorkest en solisten. 1300 Nieuws.
13.15 Mededelingen, eventueel actueel of
grammofoonmuziek. 13.25 Beursberichten.
13.30 Licht orkest. 14.00 Viool en piano:
Klassieke muziek. 14.40 Voor de vrouw.
15.00 Viola da gamba-kwartet: Italiaans
programma. 15.30 Lichte grammofoonmu
ziek. 15.55 Licht ensemble. 16.25 Voor
dracht. 16.45 ^Lichte grammofoonmuziek
voor 31 jeug'3.' 17.ÏÏ) Voor de "jeugd. 17.40
Lichte grammofoonmuziek. 18.00 Nieuws.
18.15. Eventueel actueel. 18.20 Licht trio.
18.40 Trompetspel. 18.55 Gesproken brief.
19.00 Carrousel, licht programma. 19.55
Sportpraatje. 20.00 Nieuws. 20.05 Omroep
orkest, groot koor en solisten: Moderne
muziek. 21.10 Kurt Tucholsky de man met
de vijf namen, klankbeeld. 21.30 Cabaret.
22.00 Licht trio. 22.30 Nieuws. 22.40 Actua
liteiten. 23.00 Sportactualiteiten. 23.10 Dis-
cotaria: nieuwe grammofoonplaten. 23.55-
24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 KRO. 10.00
NCRV. 11.00 KRO. 14.00-24.00 NCRV.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Klassieke mu
ziek (gr.;. 7.45 Morgengebed en overwe
ging. 8.00 Nieuws. 8.15 Lichte grammo
foonmuziek. 8.50 Van en voor bejaarden.
9.40 Voor de kinderen. NCRV: 10.00
Grammofoonmuziek. 10.03 Oude muziek
(gr.). 10.15 Morgendienst. 10.45 Kinderkoor
en solisten. KRO 11.00 Voor de zieken
11.45 Geestelijke liederen. 12.00 Middag
klok-noodklok. 12.04 Licht lunchconcert
(gr.). 12.25 Voor de boeren. 12.35 Medede
lingen ten behoeve van land- en tuinbouw.
12.38 Draaiorgelmuziek (gr.). 12.50 Actua
liteiten. 13.00- Nieuws. 13.15 Platennieuws.
13.20 Promenade-orkest en solist. NCRV:
14.00 Metropole orkest. 14.40 Klassieke mu
ziek (gr.). 15.40 Vocaal ensemble. 16.00
Bijbeloverdenking 16.20 Bariton en piano.
16.45 Voor de jeugd. 17.10 Lichte gram
mofoonmuziek. 17.40 Beursberichten. 17.45
Orgelspel (gr.). 18.10 Sportagenda. 18.15
Promenade-orkest. 19.00 Nieuws en weer-
praatje. 19.10 Geestelijke liederen. 19.30
Radiokrant. 19.50 Zendtijd politieke par
tijen: Uitzending Van de Anti-Revolutio
naire Partij. 2p.00 Ensemble Parade. 20.45
De Zevensprong, vakantiewedstrijd. 21.00
Muziek in miniatuur (opn.). 21.30 Kerkor
gelconcert. 22.00 Muziek voor miljoenen
(gr.): Beroemde ouvertures 22.30 Nieuws
en S.O.S -berichten. 22.40 Avondoverden
king. 22.55 Boekbespreking. 23.00 Moderne
muziek (opn.). 23.25 Max Elskamp, Frans
dichter uit Antwerpen, lezing. 23.45 Piano
recital (gr.). 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m. 12 00 Nieuws. 12.03
Londens symfonie-orkest: filmmuziek.
12.30 Weerbericht. 12.35 Lichte grammo
foonmuziek. 12.50 Beursberichten. 13.00
Nieuws 13.15 Kamermuziek. 14.00 Opera
muziek. 15.00 Franse balletmuziek. 16.00
Beursberichten. 16.06 Moderne kamermu
ziek. 16.35 Koorzang. 17.00 Nieuws. 17.15
Lichte muziek. 18.00 Lichte orkestmuziek.
18.20 Voor de soldaten. 18.50 Grammofoon
muziek. 19.00 Nieuws. 19.40 Oude muziek.
20.00 Lichte Belgische muziek. 21.00 Casi
noconcert. 22.00 Nieuws. 22.15 Lichte or
kestmuziek. 22.55-23.00 Nieuws.
VOOR WOENSDAG
NTS: 15.45 Internationaal Rendez-vous.
muzikale rondreis door vele landen. KRO
17.00 Voor de kinderen. NTS- 17 30-17.40
Internationaal jeugdjournaal. 20.00 Jour
naal en weeroverzicht VPRO 20 20 Over
al, gefilmd verslag van de reis die 390
Nederlandse en Belgische jongens met het
kampeerschip Borneo naar Zweden en
Noorweger maakten 20 40 De Drommeda-
ris, een reportage over het Internationaal
Studenten Centrum in Enkhuizen 20.55
Zonnige morgen, eenakter. 21.25 Medische
rubriek. 21.55-22.40 Documentaire film
over Vietnam.
VOOR DONDERDAG
NTS: 20.00 Journaal KRO' 10 20 Woord
en beeld. 20.30 Kunstk onic'. ?t 00 Al te
bont, blijspel.
