Dr. Van Roijen kreeg pas op
het laatste ogenblik een
machtiging van Den Haag
Wapenstilstand
apart geregeld
31
m
HET WEER
Zenuwpatiënt
doodt broer
Zaterdag wapenstilstand
Verkiezingen in Algerije
weer met uitstel bedreigd
uw vakantiefilms
in goede handen
t i s t i e K
I ar
VEENO/
Gerucht devaluatie
Surinaamse gulden
Akkoord bevat 29 artikelen
TV-interview met
minister Luns
„Deense Veronica
door politieboot
overmeesterd
Ipl
de hmhtats-y
foto
47e JAARGANG NUMMER 239
DONDERDAG 16 AUGUSTUS 1962
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijlc» Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
mm
Toespraken
Wisselend bewolkt
Aan het strand:
In de krant van heden:
éeë M ORRIS "êeforeyou êuif!
Conflict met de Wilaya-leiders over kandidaten
dreigt het land naar een nieuwe crisis te voeren
Regering brengt radio
zender tot zwijgen
(zowel kleur als zwart/wit)
Het woord is aan
en wij
bij
IJmuider Courant
Nieuw-Guinea-akkoord ondertekend
De overeenkomst tussen Nederland en Indonesië omtrent de overdracht
van Nieuw-Guinea is gisteravond om 23.19 uur in de vergaderzaal van de
Veiligheidsraad in het gebouw van de Verenigde Naties in New York
ondertekend. Daarmee is een einde gekomen aan een conflict, dat dertien
jaar heeft bestaan. De ondertekening moest op het laatste ogenblik nog
worden uitgesteld, omdat op het vastgestelde tijdstip van 10 uur, dr. Van
Roijen nog geen machtiging had ontvangen van de Nederlandse regering.
Die kwam pas telefonisch om half elf, nadat het kabinet de gehele
middag en avond had vergaderd. Van elf uur af zonden beide Nederlandse
zenders een reportage van de ondertekening uit. Daarna sprak minister
president De Quay ook voor de televisie een rede uit, die in heel
wat huiskamers onder doodse stilte is aangehoord.
De sobere plechtigheid aan de hoef
ijzervormige tafel van de Veiligheids
raad miste terecht alle pompeusheid. De
reserve over dit akkoord kan men het
best weergeven in de woorden, die de
Nederlandse ambassadeur, dr. Van
Roijen, bij deze gelegenheid sprak: „Wij
hebben thans een gedetailleerde schik
king uitgewerkt op papier. Het oordeel
der historie over wat wij volvoerd heb
ben, zal uiteindelijk afhangen van de
wijze, waarop de voorzieningen van ons
akkoord worden uitgevoerd in de prak
tijk".
Een zeker scepticisme is stellig gerecht
vaardigd. Niettemin kan men een aantal
redenen opsommen, die tot voldoening
stemmen. De Papoea's krijgen een garan
tie voor zelfbeschikking, die zo hecht is
als in de huidige politieke en militaire
machtsverhoudingen kon worden bereikt.
Een oorlog op grote schaal is door dit
akkoord vermeden, hetgeen niet alleen be
tekent dat vele levens van Nederlandse en
Indonesische jongemannen worden ge
spaard, doch tevens dat Indonesische jon
gemannen zo gemakkelijk in de greep van
het communisme zal komen als het geval
zou zijn geweest indien Soekarno afhanke
lijk was geworden van wapenleveranties
uit Moskou, Peking en Praag. Voor de
machtsbalans in de wereld is dit van gro
te betekenis en dit verklaart dan ook waar
om Amerika met zoveel energie heeft aan
gedrongen op een vreedzame regeling.
In een bijlage van de overeenkomst is
bepaald, dat het staken der vijandelijk
heden in Nieuw-Guinea zal ingaan op za
terdag 18 augustus te 01.01 Nederlandse
tjjd. Nederland en Indonesië mogen hun
troepen daar niet meer versterken of op
nieuw bevoorraden.
Indonesische vliegtuigen, die personeel
van de Verenigde Naties aan boord heb
ben, zullen pamfletten uitwerpen „om de
specifieke moeilijkheden te boven te ko
men, verbonden aan de modeling van het
staken van het vuren aan Indonesische
troepen". De Indonesische autoriteiten
zullen deze pamfletten zo spoedig moge
lijk doch niet later dan twee weken na
het einde der vijandelijkheden, doen toe
komen aan geïsoleerde afdelingen van in
het gebied gelande parachutisten.
De schattingen van het aantal Indone
sische infiltranten lopen sterk uiteen. Het
hoogste aantal dat is genoemd was 2.700.
Verondersteld wordt dat het werkelijke
aantal net meer dan enkele honderden be
draagt.
Het is nog niet bekend, welke Azia
tische landen benaderd zouden worden
voor het zenden van troepencontingenten
voor de benodigde 1.000 man politie-
troepen.
Ambassadeur Van Roijen en ambassa
deur Schürmann tekenden het akkoord voor
Nederland en Soebandrio voor Indonesië.
Oe Thant, Soebandrio en dr. Van Roijen
hielden korte toespraken.
Secretaris-generaal Oe Thant legde er
de nadruk op dat de diplomatieke betrek
kingen tussen Nederland en Indonesië nu
zouden worden hervat. Hij merkte voorts
op dat voor het eerst in de geschiedenis
de Verenigde Naties tijdelijk de uitvoeren
de macht op zich zullen nemen over een
groot gebied.
Soebandrio gaf het meeste accent aan
wat hij noemde „het herstel van Indone-
si6's eenheid. Ook hij sprak de hoop uit
op betere betrekkingen tussen Nederland
en Indonesië, doch deze passages waren in
sobere termen gesteld.
Dr. Van Roijen legde de meeste nadruk
op het lot van de Papoea's voor wie hij
een werkelijke vrijheid van keus van
groot belang achtte. Zonder Nederlands
hardnekkige aandrang zou nooit zulk een
specifieke regeling van het recht op zelf
beschikking zijn bereikt als thans in het
akkoord is opgenomen. Artikel 18 bepaalt
dat de Papoea's te zijner tijd kunnen be
slissen of zij bij Indonesië willen blijven
dan wel of zij de banden met Indonesië wil
len verbreken.
Secretaris-generaal Oe Thant ontving na
de ondertekening de betrokkenen in zijn
vërtrekken op de 38ste verdieping, waar
champagne werd geschonken en Neder
landers en Indonesiërs elkaar toedronken.
Soebandrio leek gereserveerd optimistisch
te zijn over de toekomstige betrekkingen
met Nederland. Hij leek enigszins beducht
dat de Nederlanders zouden proberen hun
oude, dominerende positie in te nemen. Hij
wenst betrekkingen op voet van gelijkheid
en zag het als een voordeel dat vele oude
re Indonesiërs nog Nederlands kennen en
gehecht zijn aan de Nederlandse cultuur.
President Soekarno, die herhaaldelijk ge
zegd heeft dat hij na een vreedzame op
lossing koningin Juliana de hand
wenst te drukken, zou dit voornemen nog
steeds niet hebben opgegeven. Dit zou men
kunnen afleiden Uit opmerkingen van
Soebandrio
Advertentie
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
enkele verspreid voorkomende
buien. Matige tot vrij krachtige
zuidwestelijke wind. Weinig
verandering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Een krachtige zuidwestelijke wind
houdt het weer nog te koel. Morgen
neemt de wind tot matig af.
Wisselend bewolkt met nog een
enkel buitje. In de middag 18 a, 19
graden. Zeewater 17 graden.
Vooruitzichten: Een hard
nekkige zuidwestelijke luchtstroom
zorgt er voor, dat er maar weinig
verandert.
Oe Thant (links) kjjkt toe terwijl dr
Van Roijen zijn handtekening onder
het akkoord zet.
Van de zijde van de plaatsvervangend
gevolmachtigd minister van Suriname hier
te lande vernemen wij dat hij van de rege
ring van Suriname bericht heeft ontvan- j
gen, waarin met klem geruchten worden
tegengesproken als zou de Surinaamse gul
den devalueren.
Vanmorgen heeft de 33-jarige K. B. uit
de Westfriesedijk te Krabbendam (ge
meente Warmenhuizen), vermoedelijk in
een vlaag van verstandsverbijstering,
zijn 27-jarige broer, terwijl deze nog sliep,
van het leven beroofd.
De dader, die als zenuwpatiënt herhaal
delijk in een gesticht te Zeist is verpleegd,
was sinds ongeveer twee maanden weer
thuis. De politie en de justitie stellen ter
plaatse een onderzoek in.
Weerrapporten 1, 2
Agenda van IJmond en Haarlem 2
Uit het binnenland 2, 3
Beeldverhalen2, 9
Horen en Zien 5
Op de Praatstoel 5
De Kleine Wereld 5
Buitenlands nieuws 5
In de Vishal en op zee7
Uit stad en omgeving7
Feuilleton 9
Economisch niéuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 11
Sport 13
Luidsprekers 6
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
Advertentie
BARTELJORISSTR HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BI) KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
REGEN- EN TWEEDJASSEN
Het gisteravond ondertekende ak
koord tussen Nederland en Indonesië
omvat 29 artikelen. Hierin is onder meer
bepaald dat de wapenstilstand zaterdag
om één minuut over één 's nachts (Ned.
tijd) zal ingaan. De status quo op dat
ogenblik zal worden aanvaard. Er zullen
geen vijandelijkheden meer plaats
vinden, er zullen geen versterkingen
meer kunnen worden aangevoerd en
geen nieuwe landingen uitgevoerd.
Aangenomen kan worden, dat de gê-
vangenomen para's naar Indonesië zul
len worden afgevoerd en de niet gevan
gengenomen para's, samen met de Pa-
poea-politie, ingedeeld zullen worden bij
de V.N.-troenen. De secretaris-generaal van
de Verenigde Naties zal een bestuurder
aanwijzen (Bunker wordt hiervoor als
enige kandidaat genoemd). De huidige
Nederlandse topfunctionarissen zullen
worden vervangen door functionarissen
van de Verenigde Naties. Het gezagsorgaan
van de Verenigde Naties is de United
Nations Temporary Executive Authority
(U.N.T.E.A.). Deze vervanging (de over
dracht van het bestuur aan de Verenigde
Naties) zal op 1 oktober plaatshebben.
De U.N.T.E.A. zal het gezag over het ge
bied per 1 mei aan Indonesië overdragen.
Tegen die tijd worden de V.N.-troepen ver
vangen door Indonesische. Indonesische
wetten en bepalingen worden in het ge
bied van kracht met ingang van de ge-
zagsoverdracht door de Verenigde Naties
aan Indonesië.
De plichten van de Indonesische rege
ring in het gebied bestaan uit verbetering
van sociale omstandigheden der bevolking
en uitbreiding en verbetering van het on
derwijs. Een klein aantal deskundigen van
de Verenigde Naties zal ook na 1 mei in
Nieuw-Guinea in dienst blijven. Hun taak
zal adviserend zijn. Het uitvoerigste ar
tikel betreft het referendum over de zelf
beschikking. Onder meer wordt bepaald
dat er daartoe vrijheid van verkeer moet
zijn tussen de eilanden, zodat de bevolking
zich ongehinderd zóu kunnen bewegen
tussen Nieuw-Guinea en Indonesië. De
Na de ondertekening van het akkoord
drukte minister Soebandrio (links) de
hand van dr. Van Roijen. In het mid
den staat de Amerikaanse diplomaat
Ellsworth Bunker met naast hem se
cretaris-generaal Oe Thant van de
Verenigde Naties.
De Indonesische minister van Buiten
landse Zaken, Soebandrio, ondertekent
het akkoord.
ALGIERS (AP) De geheime onder
handelingen tussen het politieke bureau
van Ben Bella en de Wilaya-leiders van
het guerrillaleger over de kandidatenlijst
voor de verkiezingen van 2 september be
vinden zich nog steeds in het slop. Tenzij
er spoedig een oplossing wordt gevonden,
dreigt er een nieuwe grote politieke crisis.
De onderhandelingen, die nu vijf dagen
duren, zijn vastgelopen door de weigering
van de leiders van de zes Wilayas (mili-
De AVRO zal vanavond om 20.20 uur in
haar televisieprogramma een interview
uitzenden van de heer G. B. J. Hilterman
met minister Luns over Nieuw-Guinea.
taire districten) om aan enig centraal ge
zag het recht toe te staan kandidaten aan
te wijzen voor de grondwetgevende ver
gadering. Het Politieke Bureau kan de Wi
layas niet negeren, omdat zij in het groot
ste deel' van het land de macht in handen
hebben.
Er is nog geen enkele kandidaat be
noemd. De verkiezingscampagne had gis
teren moeten beginnen. De interventie van
kolonel Houari Boumedienne schijnt het
overleg niet nader tot een oplossing te heb
ben gebracht.
Functionarissen van het voorlopig be
stuur, dat de verkiezingen organiseert,
hebben verklaard dat de uiterste termijn
voor de aanwijzing van kandidaten hoog
stens nog voor enkele dagen kan worden
uitgesteld, maar als er niet spoedig over
eenstemming komt, zullen de verkiezingen
voor de vijfde maal moeten worden ver
schoven.
uiterste datum voor het referendum is
in 1969
De financiële kosten van het V.N.-be-
heer zullen in gelijke porties worden ge
dragen door beide partijen. De diploma-
tiekt betrekkingen tussen Nederland en
Indonesië zullen worden hervat.
Het akkoord wordt van kracht bij de
aanneming dóór de algemene vergade
ring van de Verenigde Naties. De Engel
se tekst van de overeenkomst is de enige,
die gelden zal. Bij het bestuur van Nieuw-
Guinea zullen zo veel mogelijk Papoea's
ingedeeld blijven of worden. De uitspraak
omtrent de zelfbeschikking zal worden ge
daan door alle volwassenen, die nu in
Nieuw-Guinea verblijven en in 1969 ook
nog in Nieuw-Guinea zullen zijn, ook
echter door hen, die na 1945 uit Nieuw-
Guinea vertrokken zijn en terug willen
komen.
Het oorspronkelijke plan-Bunker (op ba
sis waarvan aanvankelijk besprekingen
werden aanvaard, met het principe waar
van daarna de regering instemde en welk
plan tenslotte door Nederland geheel aan
vaard werd) is nogal gewijzigd. De inte
rimperiode tussen het Nederlandse en het
Indonesische beheer is teruggebracht van
2 jaar tot 6 maanden.
(Men zie verder pag. 3)
KOPENHAGEN (AP) De Deense re
gering heeft vanmorgen bij het aanbreken
van de dag de commerciële „piratenzen
der" tot zwijgen gebracht, die vier jaar
lang voor de kust van het land heeft ge
opereerd. Twee patrouillevaartuigen van
de douane, bemand met een kleine poli
tiemacht. hebben zich meester gemaakt
van het radioschip.
Deze opzienbarende maatregel is ge
nomen nadat de regering in het geheim
een gerechtelijke machtiging had verkre
gen om tegen schip en bemanning op te
treden.
Afgelopen maandag was de zender, „Ra
dio Mercur". weer in de lucht verschenen
nadat hij sinds 1 augustus had gezwegen,
Op die datum was een nieuwe Deense wet
in werking getreden, die het meewerken
aan de programma's en het adverteren
over dit station onwettig had verklaard,
Het schip, de „Lucky Star", een voorma
lig kustvaartuig, is nu naar de haven van
Kopenhagen versleept in afwachting van
hetgeen de rechters erover zullen beschik
ken. Tot middernacht was de zender in de
lucht geweest.
Advertentie
Maxwell Gray:
De zonden der buren zijn de vreug
den van de mensen.
Kennemerlaan 5 (bij de brug)
Met een bittere smaak in de mond zullen
de Nederlandse gevolmachtigden gisteren
de overeenkomst tot overdracht van Weste
lijk Nieuw-Guinea aan de Verenigde Na
ties en via de V.N. aan Indonesië
hebben ondertekend. En het bericht van
die ondertekening zal zeer velen in ons
land eveneens bitter hebben gestemd.
Er zouden voor die bitterheid twee rede
nen kunnen zijn. De eerste is dat er met
die overdracht over enkele weken een
definitief einde komt aan de Nederlandse
aanwezigheid" in het Verre Oosten en
dus aan een periode van ruim drieëneen
halve eeuw die ons land en ons volk vee]
roem, veel aanzien en vooral veel welvaart
heeft gebracht. Scheiden doet pijn, en ook
deze scheiding maakt daar geen uitzonde
ring op. Maar toch hoeft dit op zichzelf
ons geen aanleiding te geven tot gevoelens
van bitterheid. Want het koloniale tijdperk
is niet alleen voor Nederland afgelopen;
het is afgelopen voor de hele wereld. Er
zijn geen minder-ontwikkelde volken meer,
die zich gedwee door de meer ontwikkelde
laten regeren; de verandering van de so
ciale verhoudingen, de enorme verbetering
van de communicatiemiddelen en de grote
evolutie in de krachtenverhouding tussen
de volken hebben daar voorgoed een einde
aan gemaakt. Zelfs de Britse en Franse
imperia, die eens hele werelddelen hebben
omvat, konden zich niet als koloniale
mogendheden handhaven. Hoe zou een zo
klein land als het onze dat dan wèl kun
nen? Wij hoeven er ons bepaald niet om
te schamen, dat wij het evenmin hebben
gekund.
Meer reden om bitter gestemd te zijn
ligt er voor ons in het feit, dat Nederland
zichzelf zoveel schade heeft berokkend
door de kortzichtige manier waarop het
een streep heeft gezet onder zijn koloniaal
verleden. De Nederlandse kabinetten van
vlak na de oorlog hebben geen kans gezien,
het „grote gebaar" te maken ten aanzien
van Indonesië, waardoor er wellicht veel
meer good-will voor ons land behouden
zou zijn gebleven, het grote gebaar dat
Van Hogendorp voor de geest moet hebben
gestaan toen hij in 1819 schreef: „Op zekere
dag zullen wij de souvereiniteit over onze
koloniën verliezen; maar die dag is nog
ver weg en als hij komt zal het ons even
veel voordeel' brengen als onze tegenwoor
dige bezitsvorm. Onze nakomelingen, wijs
geworden door de ervaring van wat er
voor onze ogen gebeurt, zullen niet langer
oorlog voeren tegen die overzeese gebieden
als die gereed zijn voor onafhankelijkheid,
maar zullen die de vrijheid gaarne ver
lenen en op die manier nieuwe banden van
vriendschap en handel met hen sluiten die
volledig zullen opwegen tegen de voor
delen die wij op het ogenblik genieten".
Dat was in 1819. Maar 130 jaar later, ten
tijde van de Ronde-Tafelconferentie, be
sefte men in Den Haag de volle betekenis
van die woorden nog steeds niet, want aan'
Indonesië werd de vrijheid toen niet
„gaarne" maar hoogst ongaarne verleend.
Dat werd nog eens extra duidelijk gemaakt
door de toen begonnen pogingen om
Nieuw-Guinea van de souvereiniteitsover-
dracht uit te sluiten. Pogingen die resul
teerden in de allerongelukkigste formule
dat „binnèn een jaar" het vraagstuk van
de staatkundige status van Nieuw-Guinea
zou worden bepaald door onderhande
lingen, zonder dat men erbij afsprak wat
er zou moeten gebeuren als die onder
handelingen eens niet tot een oplossing
zouden leiden!
Zelfs nóg zeven jaar later, in 1956, waren
wij ondanks Van Hogendorps verwach
tingen niet „wijs geworden door de er
varing van wat er voor onze ogen gebeurt"
want wat er toen voor onze ogen ge
beurde was het roemloze einde, na een
verwoede strijd, van de Franse heerschap
pij over Indo-China. Uit die Franse neder
laag had de Nederlandse regering toen
kunnen leren dat het met onze heerschappij
over Nieuw-Guinea precies zo zou gaan
(alleen nog wat roemlozer, omdat Neder
land in de wereld zoveel minder betekent
dan Frankrijk) en dat het daarom de hoog
ste tijd werd om ons uit dat gebied terug
te trekken zolang dat nog op eervolle wijze
mogelijk was. Maar in plaats van dit te
doen deed onze regering met instem
ming van ons parlement toen een be
lofte aan de Papoea's terwijl het op dat
moment al hoogst twijfelachtig was dat
Nederland die belofte (hoe goed bedoeld en
lofwaardig deze op zichzelf ook was) op
den duur gestand zou kunnen doen. Wij
willen hierbij zeker niet de ogen sluiten
voor de vele uitingen van kwade trouw,
die Nederland in diezelfde periode van
president Soekamo heeft moeten onder
vinden.
Zie voor vervol^
pagina 3
j>
