Referendum: verdere stap op weg
naar uitholling der democratie
De Gaulle denatureert vraag
tot keuze tussen „zij of ik"
RYNBENDE'S M
W WHITE IABEL
Liturgie-vernieuwing is
een moeilijk vraagstuk
voor het
moderne
jonge meisje:
j "kid-corner"
s
Postzegels van twee cent met
UNTEA-opdruk uitverkocht
KLEURSPOELING
5
stouteribeek m
THUIS ZELF DOEN
DE MOOISTE
MET
POLY-COLO
KLEURSHAMP00
C hantagepolitie k
spreidt het bed
voor de dictatuur
Washington ontraadt
vertoning van tv-füm
van vluchttunnel
Blinde vrouw na
val overleden
Bil m»vi.
dubbele jong
e klare
Huisbaas zond
rode rozen
Groeiend verzet tegen gebruik van
het Latijn op het concilie
Biologisch Wereld-
programma gaat
in 1965 van start
H stouteribeek
L
VRIJDAG 2 6 OKTOBER 1962
15
PARLEMENT ONTRECHT
GEVAARLIJKE MYSTIEK
Kort
nieuws
„EENZAME HELD"
GEVAARLIJK SPEL
Jonge volken
Landstaal
Door kolendamp
omgekomen
Kort
nieuws
er gaan van die
hard-knappende, krachtig
geurende bonen in
SMITH'S
GOUDBOON
KOFFIE
HAARLEM Ij
ƒ20.25
Papoea's hebben hun medewerking niet geweigerd
Doe het thuis - doe het zélf!
Opdruk verschoven
(Van onze correspondent)
PARIJS. Zondag heeft het Franse
volk, ter gelegenheid van een nieuw
referendum, weer eens zelf het woord.
Het mag dan „ja" of „nee" antwoorden
op de vraag of in de toekomst de presi
dent der republiek moet worden aange
wezen door het ganse volk, in plaats van
door het college van ongeveer 80.000 no
tabelen op wier schouders de grondwet
der Vijfde Republiek die verantwoorde
lijkheid aanvankelijk had gelegd.
Een beslissing die zeker niet van be
lang ontbloot zou zijn, als men inder
daad van een beslissing kon spreken,
waarbij in vrijheid voor's en tegen's eer
lijk tegen elkander zouden kunnen wor
den afgewogen, zoals de democratie dat
verlangt. Van die vrijheid is echter geen
sprake, hoezeer de oppervlakkige toe
hoorder van de tegenstanders van de
generaal of lezer van de pers die nu
vrijwel één front vormt met de oppositie
zich dan misschien ook van het tegen
deel zou willen laten overtuigen.
Over de inzet van het referendum de
grondwetswijziging zou zeker wel te
spreken zijn en het denkbeeld de positie
van het staatshoofd nog wat krachtiger te
maken, wordt zelfs in parlementaire krin
gen niet unaniem van def hand gewezen.
De verwezenlijking van dat idee zou dan
echter gepaard moeten gaan met een alge
hele herziening van de staatsinrichting,
waarbij óók de rechten van het parlement
duidelijker gegarandeerd zouden moeten
worden.
De Gaullistische propagandisten wijzen
bij de verdediging van het voorstel wel
graag op de Amerikaanse, Duitse Engelse
en zelfs Russische voorbeelden, doch ver
geten dan gemakshalve dat in de weste
lijke landen de bron van het gezag in de
volksvertegenwoordiging verankerd blijft,
jegens welke regeringsleiders of staats
hoofden directe verantwoordelijkheid ver
schuldigd zijn.
Wanneer men echter inzake het respect
dat generaal De Gaulle het parlement toe
draagt nog enige illusie mocht hebben ge
had, dan moet men door de gebeurtenis
sen die onmiddellijk aan het referendum
vooraf gingen de ontbinding van de
Kamer, doch de instandhouding van het
weggestemde kabinet toch wel van zijn
laatste dromen zijn genezen.
Ook de procedure die De Gaulle bij de
ze grondwetswijziging heeft gevolgd om
het parlement angstvallig buiten de discus
sie te kunnen houden, bewees weer eens
te meer dat hij de constitutie eigenlijk aan
zijn laars lapt. Die procedure, waarbij hij
artikel 89 van de grondwet, dat de weg
voor een wijziging duidelijk aanwijst, ijs
koud buiten beschouwing liet, werd dan
ook door de hoogste gerechtelijke instan
ties en deskundigen van het staatsrecht
met eensgezinde kracht verworpen.
Waarom heeft de generaal die zich
de laatste tijd bij voorkeur „de gids" laat
noemen die unanieme tegenstand ge
trotseerd, of juister geprovoceerd? Die
vraag houdt de politieke wereld in Frank
rijk hartstochtelijk bezig.
Het antwoord moet men waarschijnlijk
zowel zoeken in psychologische als in po-
litiek-strategische motieven.
Psychologisch, omdat De Gaulle bij zijn
entree in het openbare leven van zijn
land men hoeft er zijn gedenkschrif
ten en vooral zijn militair-politieke geloofs
belijdenis „Le fil de l'épée" maar op na
te slaan reeds de diepe overtuiging was
toegedaan, dat hij een roeping te vervul
len had en dat er tussen zijn volk en hem
een mystieke band bestond. Een magisch-
mystieke band die uiteraard moeilijk met
een democratisch bestel valt te verweven.
Onlangs moet de generaal in de minister
raad dan ook nogmaals hebben gezegd,
dat er zich tussen hem en het volk nog
altijd te veel „bemiddelaars" bevonden.
Textieldiefstal en gros. Bij inbraken
in een herenmodemagazijn en in het ma
gazijn van een textielgroothandel in Am
sterdam is voor een waarde van 26.600
aan jongens- en herenkostuums, regenjas
sen, pantalons, suèdejasjes en lappen stof
gestolen. Uit het magazijn van de textiel
groothandel aan het Delflandplein ver
dween voor een waarde van 20.000.
Jhr. J. E. R. Feith overleden. Op 61-
jarige leeftijd is in Den Haag overleden
jhr. mr. J. E. R. Feith, hoofd van dc af
deling algemene voorlichting van de Ne
derlandse Vereniging tot Rheumatiekbe-
strijding en van de stichting Het Nationaal
Rheumafonds. Jhr. Feith is in Nederlands-
Indië administrateur van de Tsjiseroe-Tji-
pari Rubber-onderneming geweest en
voorzitter van het Rode Kruis in Ban
doeng.
Burgemeester. Aan J. de Bruijne is
op zijn verzoek met ingang van 1 novem
ber 1962 eervol ontslag verleend als bur
gemeester der gemeente Werkendam met
dankbetuiging voor de goede en langdurige
diensten door hem als burgemeester be
wezen.
De Gaulle is echter een té bekwaam stra
teeg dan dat hij ook zijn tactische redenen
niet moet hebben gehad om zijn offensief
juist nü te lanceren. Sedert hij in 1958 op
nieuw de macht in handen nam moet hij
al hebben gevreesd dat de politieke par
tijen zouden trachten zich van hem te ont
doen, zodra de Algerijnse oorlog zou zijn
afgelopen.
De Gaulle heeft altijd de solo-rol geam
bieerd. Door de eenzaamheid die hij nu
ook haast weer kunstmatig zoekt, werd hij
nog nimmer afgeschrokken. Nu mèt de
partijen en de pers ook vrijwel de hele
elite van Frankrijk zich tegen hem keert,
komt zijn grootheid van „eenzame held"
nog duidelijker uit. „Zij of ik" is het
thema dat hij in al zijn televisieboodschap
pen heeft ontwikkeld, daarmee alweer de
letter en de geest van de grondwet schen
dend. Want de president der republiek
staat in die constitutie als een bovenpar-
tijdige arbiter omschreven.
Aan het onconstitutionele referendum
heeft De Gaulle het karakter van een per
soonlijk plebisciet gegeven en het zal wel
weer op uitdraaien dat hi.j zijn zin krijgt.
Onder zijn tegenstanders durven eigen
lijk alleen de communisten openlijk te
spelen met de gedachte van zijn vertrek.
De zekerheid dat zijn aanwezigheid door
alle overige partijen nog steeds als wen
selijk wordt onderschreven publiekelijk
althans geeft De Gaulle een sterke
troef in handen om zijn hoge spel te spe
len.
Met dit hoge spel spreidt hij echter het
bed voor de dictatuur. De democratie
wordt steeds verder uitgehold. In plaats
van haar restauratie na te streven, onder
mijnt De Gaulle haar steeds meer. Be
wust heeft hij dit referendum gemaakt
tot een machtsworsteling tussen hemzelf
en de partijen.
De Gaulle zal de slag van zondag zo
goed als zeker winnen. Maar definitief
verslagen zullen de partijen dan niet zijn.
Volgende maand worden er Kamerverkie
zingen gehouden en dan hopen de partij
en revanche te kunnen nemen. Die hoop
op revanche lijkt niet ongegrond.
Het State Department in Washington
heeft bekendgemaakt dat het de twee
Amerikaanse t.v.-maatschappijen heeft la
ten weten, geen prijs te stellen en op de
uitzending van de onlangs in Berlijn ver
vaardigde film over de bouw van een
vluchttunnel onder de Berlijnse muur.
De tunnel was, zoals wij eerder meld
den, gegraven door een aantal studenten
van diverse nationaliteit in West-Berlijn
en een Amerikaanse t.v.-maatschappij had
de studenten „een zeker bedrag" betaald
om dit werk te mogen filmen. De tunnel
werd inderdaad voltooid en door de
schacht zijn enkele tientallen Oostduitsers
naar het Westen gevlucht, voordat de tun
nel onder water liep en dichtgeworpen
moest worden.
Het State Department heeft zijn hint aan
de t.v.-maatschappijen gemotiveerd met
de uitspraak dat vertoning van de film
de veiligheid van de mensen, die door de
tunnel gevlucht zijn, in gevaar zou kun
nen brengen.
Het Oostduitse persbureau ADN heeft
vandaag verklaard dat de stap van het
State Department voortvloeit uit een Oost
duitse protestnota, die vorige week in Was
hington is overhandigd. De woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie had hierop
geen commentaar. Wel zei hij, dat Was
hington „uiteraard geen vertoningsverbod
voor de film wenst uit te vaardigen, maar
alleen een advies aan de t.v.-maatschap
pijen heeft willen geven."
De uitzending van de film is vastge
steld op 31 oktober a.s. Of zij na deze
demarche van Washington doorgaat, is nog
niet bekend.
De bijna 63-jarige mejuffrouw J. Schram
is in de blinden-werkinrichting „De Plan
tage" aan de Postjesweg te Amsterdam
in het trappenhuis over de balustrade van
de derde verdieping gevallen. Tijdens de
val van tien meter stootte zij het hoofd
tegen een steunbalk op de eerste verdie
ping. Met ernstige verwondingen werd zij
naar het Wilhelminagasthuis overgebracht
waar zij een uur later is overleden.
Advertentie
N.V. DISTILLEERDERIJ SIMON RYNBENDE ZONEN - SCHIEDAM
Als variatie op het thema van de
huiseigenaar die „er nooit wat aan
doet", heeft een vrouw in de Zweedse
stad Helsingborg een klacht ingediend
tegen haar huisbaas omdat deze, zonder
overleg met de huurster haar kamers
had laten behangen met rode rozen op
een witte ondergrond. De vrouw bleek
deze papieren bloemenhulde niet op
prijs te stellen. Zij werd nerveus van
het drukke behang en zag op het laatst
overal rode rozen, aldus klaagde zij bij
de rechter, die haar vordering echter
van de hand wees. De vrouw kreeg
achteraf wel gelijk van professor Jaco-
bowsky van de Zweedse Nationale Ge
zondheidsraad, volgens wie een
schreeuwerig behangselpatroon bij daar
voor gevoelige mensen inderdaad sto
ringen kan veroorzaken.
(Van onze correspondent)
ROME Juist omdat de besprekingen
van het concilie in Rome geheim zijn is
het nuttig dat er door ingewijden iets over
verteld wordt.
Dat is gebeurd door pater Schmidt
zich de hervormingen in de liturgie moet
voorstellen, waarover dezer dagen wordt
gesproken. De concilievaders hebben in de
eerste plaats na te gaan, of de vele uiteen
lopende wijzigingen in de liturgie, die de
laatste jaren op verschillende plaatsen
vrij willekeurig werden ingevoerd, aan
vaardbaar zijn, en of dit de juiste weg is
om op voort te gaan. Verder moeten zij de
talrijke wensen en voorstellen onder ogen
zien die door de verschillende bisschoppen
tijdens de voorbereiding van het concilie
werden te kennen gegeven.
Het concilie zal normen vaststellen die
een algemeen en principieel karakter zul
len dragen. Later zullen die normen, door
hen die daartoe in naam van het concilie
de opdracht krijgen, worden uitgevoerd en
verwerkelijkt.
Daarover behoeft niet heel veel tijd te
verlopen. In een jaar of vier, vijf zouden
de veranderingen ook al zijn deze vrij be
langrijk, kunnen worden verwezenlijkt. De
liturgie is in de laatste vier eeuwen nage
noeg nooit veranderd. Het is de taak der
concilievaders na te gaan of de huidige
vorm van de liturgie nog geschikt is voor
onze tijd, ofwel dat het wenselijk is dat
wij vormen zoeken, die meer aanspreken.
Dat de huidige liturgie mooi en indruk
wekkend is valt niet te loochenen, maar
als ze aan de gelovige voorbijgaat, is ze
nutteloos. Een liturgie kan, en moet. zelfs,
op de gehele wereld dezelfde zijn, en toch
verschillen in vorm. Zo is het gedurende
de eerste eeuwen van het christendom ge
weest toen er tal van riten zijn ontstaan,
die ten dele nu nog voortleven en die, al
wijken zij af van de Romeinse rites, er in
wezen toch niet van verschillen.
Pater Schmidt wees erop, dat het heel
moeilijk is na te gaan wat er in onze tijd
het meest geschikt is. Men heeft bijvoor
beeld de positie der volken, die tot voor
kort als kolonie werden bestuurd. Bij die
volken is er enerzijds een sterke nationa
listische tendens, waardoor zij er prijs op
stellen dat in de kerk hun eigen taal wordt
gesproken en dat overgeleverde gebruiken,
al zijn die dan ook van niet-christelijke
oorsprong, in de liturgie worden opgeno
men. Iets waartegen geen enkel bezwaar
bestaat wanneer die gebruiken niet strij
dig zijn met de goede zeden en de waar
heid niet aantasten. Anderzijds is er bij
diezelfde volken de sterke drang zo
snel en zo veel mogelijk in ieder opzicht
het Westen na te volgen. Alleen de bis
schoppen en geestelijken, die in voortdu
rend contact staan met zulke volken, kun
nen zeggen welke wegen de kerk hier
dient in te slaan. Naar pater Schmidt deed
uitkomen is er in de liturgie, zoals wij die
kennen, een geest van overdreven indivi
dualisatie het bezinksel van de eeuwen
die achter ons liggen. De tijd waarin wij
leven verzet zich tegen dat individualistis
me. Nieuwe stromingen, als het socialis
me en het communisme, zoeken het socia
le en niet het persoonlijke element. Het
gevaar is niet denkbeeldig dat talrijke een
voudige mensen de kerk ontrouw worden
en zelfs tot atheïsme overgaan, juist om
dat zij behoefte hebben aan dat sociale
element.
De kerk moet, wil zij niet ten onder
gaan, aandacht wijden aan de sociale ac
tie. Maar sociale actie alleen is ook weer
niet voldoende. In bepaalde landen en ge
westen, waar de sociale toestanden uitste
kend zijn, viert het atheïsme hoogtij en
hangt men een humanisme aan, dat de
mensen gelukkig en eerlijk wil maken
met de navolging van de zeven laatste der
tien geboden, maar de drie eerste stelsel
matig weglaat. Zou de kerk zich te veel
aan sociale actie gaan wijden, dan loopt
zij gevaar te aards te worden. Het doel
van de kerk moet te allen tijde blijven de
mensheid te zeggen dat zij afhankelijk is
van God en zich ervan bewust blijft dat
haar werkelijke woonstee niet deze aarde
is maar het v.aderhof in de hemel. Dat is
het punt waarop de liturgie voortdurend
gericht moet blijven. Tot zover pater
Schmidt.
Over de kwestie van het Latijn schijnen
in het concilie harde woorden te vallen.
Het is in de eerste plaats gebleken dat het
Latijn als taal van het concilie niet zo bij
zonder goed voldoet. Vele concilievaders
zijn niet in staat een gesprek te voeren in
het Latijn. Verder is er de grote moeilijk
heid van het verschil in uitspraak.
Om duidelijk te doen uitkomen dat het
Latijn allerminst de enige liturgische taal
van de rooms-katholieke kerk is, heeft nu
één der kerkvaders, de bisschop van de
Melkitische rite van Syrië, de vaders in
het Frans toegesproken. In deze oosterse
riten worden Grieks, Armeens, Arabisch
en nog tal van andere talen gebruikt. De
bisschop wees erop dat Christus zelf zich
bediende van zijn eigen taal, het Aramees.
Onder de Afrikaanse bisschoppen zijn er
velen die pleiten voor het gebruik van de
landstaal in bepaalde delen van de mis.
Maar er blijven ook anderen die er op
wijzen dat het aantal dialecten in zwart
Afrika, en hetzelfde geldt voor India, In
donesië en nog andere oosterse landen, zo
oneindig groot is, dat men door het ge
bruik van al die talen de eenheid der kerk
zou aantasten. Er is ook gewezen op het
onloochenbare feit dat de anglicaanse kerk,
die in haar riten heel dicht bij de rooms-
katholieken staat, maar zich van het En
gels bedient, er evenmin als de rooms-
katholieke kerk in slaagt afvalligheid van
een deel der gelovigen te voorkomen.
Als vierde concilievader iê woensdag de
83-jarige Jezuïet en titulair aartsbisschop
van Velebusdo, mgr. Aston Chichester,
overleden. Mgr. Chichester, die is geboren
in Brugge, was tachtig jaar.
Een Haagse huisarts heeft bij éen róu-
tine-visite aan de familie Van der Tas in
de d'Aumeriestraat in Den Haag de 74-
jarige heer J. W. van der Tas levenloos
aangetroffen in zijn stoel en zijn 83-jarige
echtgenote bewusteloos in bed. Het echt
paar bleek te zijn bedwelmd door kolen
damp, die werd veroorzaakt doordat de
haard geheel was verstikt met kolen. De
huisarts, die op zijn bellen geen gehoor
kreeg, opende een raam en klom naar
binnen, waarna hj de ontdekking deed. Hij
waarschuwde onmiddellijk de politie. De
bejaarde vrouw is in ernstige toèstand
naar het ziekenhuis overgebracht.
Een „internationaal biologisch program
ma", dat in opzet grote overeenkomst ver
toont met het bekende internationale geo
fysische jaar", maar drie tot vijf jaar in
beslag zal nemen, zal in 1965 van start
gaan. Aan dit programma zullen minstens
32 landen, waaronder de V.S. en Rusland
deelnemen. Doel is „de bestudering van
de gevaren die beschaving en cultuur voor
alle levende wezens met inbegrip van de
mens inhouden." 's Werelds bekendste
biologen, biochemici, genetici, sociologen
en geografen zullen al hun kennis en kun
de samenbrengen om het probleem der
voedselschaarste op te lossen en te be
raadslagen over alles wat mens en dier
ten goede kan komen.
De belangrijkste onderdelen van het pro
gramma zijn het onderzoek naar de fac
toren die de plantengemeenschappen en de
dierenwereld met ondergang bedreigen,
de bestudering van de gevolgen van de
snel toenemende druk, die de mensheid .op
haar omgeving uitoefent, daaronder begre
pen de door de mens veroorzaakte ver
andering van het milieu, bij voorbeeld
door straling en het onderzoek naar de
krachten die de verstoring van het even
wicht in de natuur bewerken. Ten slotte
staat de verbetering van de voedselpro-
duktie op het programma met bijzondere
nadruk op de veeteelt.
J. Kranenburg overleden, In Uithoorn
is op 69-jarige leeftijd als gevolg van een
hartaanval overleden de heer J. Kranen
burg, oud-directeur van het openbaar
Sléchthuis te Uithoorn. In diergeneeskun
dige kringen genoot hij grote bekendheid.
Lange tijd is hij hoofdbestuurslid van de
Koninklijke Maatschappij voor Diergenees
kunde geweest.
Advertentie
Primo 1.48 Moeca 1.88
Advertentie
ANEGANG 2 6.
Hebt u al kennis gemaakt met de „jonge
meisies mode" in Kidcorner? Hebt u ook
bewonderend staan kijken naar de inter
nationale „new fashion" voor uw dochter?
Eén uit de 836 mode-ideeën is deze nylon
duster. In uni en mille fleurs dessin.
Heerlijk warm door de isothermyl capiton.
Reeds vanaf
HOLLANDIA (ANP) In de gehele we
reld bestaat een enorme belangstelling
voor postzegels uit Nieuw-Guinea, waar
op de opdruk „UNTEA" is aangebracht.
De filatelistenvereniging in Hollandia, het
postkantoor en particulieren worden over
stroomd met brieven waarin verzocht
wordt de UNTEA-zegels op te sturen.
Sedert enige dagen is er evenwel een
kink in de kabel gekomen, doordat de ze
gels van twee cent zijn uitverkocht. Com
plete series (kosten negen gulden en der
tig cent) zijn hierdoor niet meer verkrijg
baar. De weinige bezitters van twee cent
zegels hebben deze voor twintig gulden en
meer per stuk kunnen verkopen. Complete
series hebben al meer dan vijftig gulden
opgebracht.
De vraag is of twee cent-zegels nog zul
len worden bijgedrukt. Dit houdt verband
met het tijdstip waarop de officiële UNO-
postzegels in omloop zullen worden ge
bracht.
Advertentie
kit-
gewoon zelf uw haar
wassen
uw eigen kleur ver
fraaien en verdiepen
of een nieuwe modi
euze tint toevoegen
uw haar wordt veel
mooier, glanzender
en soepeler.
tube voor
2 wassingen
1.95
Haar-Cosmetica
Het gerucht gaat dat iemand in de eerste
dagen van oktober voor vele duizenden
guldens aan twee cents-zegels heeft ver
kocht om de markt te kunnen beheersen.
Als dit waar mocht zijn, dan heeft hij een
goede slag geslagen, want postzegelhande
laren uit Amsterdam, Genève, New York,
Parijs en Londen bieden steeds hogere be
dragen om de serie te bemachtigen. De
postkantoren in Hollandia zijn dagelijks vol
mensen, die wachten op een eventuele
komst van nieuwe twee cent-zegels.
Zodra in Hollandia geruchten gaan doen
over de verkoop van de zegels voor twee
centen, vormen zich reeds 's morgens
vroeg op het hoofdpostkantoor lange rijen
mensen. Tot nog toe is ieder ochtend voor
hen nog een desillusie.
Het is niet juist dat de bij de Lands
drukkerij te Hollandia werkzame Papoea's
geweigerd hebben medewerking te verle
nen bij het aanbrengen van opdrukken be
staande uit de letters UNTEA op Nieuw-
guinese postzegels. Dat op sommige ze
gels de zwarte letter welke werden
aangebracht door Nederlandse typografen
de ogen van de beeltenis van koningin
Juliana bedekten, is gekomen doordat de
opdruk enigszins ver choven is, aldus het
antwoord van de staatssecretaris van
Binnenlandse Zaken, mr. T. H. Bot, op
schriftelijke vragen van het Tweede-Ka
merlid de heer Pollema (C.H.U.).
Gezien de omstandigheid dat tijdig de
nodige voorzieningen moesten worden ge
troffen en de voor de hand liggende op
lossing was de bestaande postzegels van
een opdruk te voorzien, heeft de regering
gemeend de gevraagde medewerking aan
dt UNTEA niet te mogen onthou-
den. Zij acht de verleende medewerking
niet in strijd met de Nederlandse soeve
reiniteit over Nederlands Nieuw-Guinea.
Ofschoon ook de regering de in 'n aantal
gevallen onvolkomen opdruk betreurt, acht
zij geen aanleiding aanwezig ter zake als
nog stappen te ondernemen.
