tjbbeffje,'
mBI ÊBÈBm
i
siaueschinger Musiktage 1962
„De nacht van de leguaan"
l
DE PROGRAMMA'S
'LL 'A?' I
Gespannen verwachtingen inzake
Raskolnikoffbij de Opera
11
JAARLIJKS PODIUM VOOR DE MODERNEN
TONEEL IN HAARLEM
..Do jongste generatie denkt dat ze
uit de lucht is komen vallen
Keiler Macdoriald
ZATERDAG 27 OKTOBER 1962
LUSSTER NAAR m
chocolade hagel
Rob du Bois
van Tennessee Williams
Jos. de Klerk
Ba W nabeschouwingen
Avond der onthullingen
DR. VICTOR VAN VRIESLAND, litterator en dichter, sinds kort president
van de Internationale P.E.N.-Club, eredoctor in de Letteren en Wijsbegeerte
aan de Leidse Universiteit, schrijver van een zeer groot aantal essays en critieken,
ridder in het Legioen van Eer, winnaar van de P. C. Hooftprijs en Constantijn
Huygensprijs, auteur van „Het werkelijkheidsgehalte in de letterkunde" (zijn
Leidse colleges, dezer dagen in boekvorm verschenen) wordt vandaag 70 jaar.
Dr. Van Vriesland, man van wijs inzicht, met grote humor men kent hem ook
van de radio- en televisieforums in ons land en België ontvangt ons in zijn
werkkamer in Amsterdam, met aan de wanden duizenden boeken. Boeken
achter glas, boeken zonder glas. boeken op tafel en op zijn bureau. Men heeft
er een fraai uitzicht op de Amstel.
De radio geeft zondag
De radio geeft maandag
T elevisieprogramma
Zijlstraat 56 Telefoon 11828
ARISTONA
TELEVISIE
HEINRICH STROBEL (of zoals men in Duitsland graag zegt Dr Dr h.c.
Heinrich Strobel) heeft eens gezegd dat het kleine Zuidduitse stadje Donau
eschingen best denkbaar zoü zijn zonder hedendaagse muziek, maar dat de heden
daagse muziek zonder Donaueschingen absoluut ondenkbaar is. Het is in ieder
geval een feit dat de jaarlijkse Donaueschinger Musiktage in de moderne muziek
een grote rol hebben gespeeld. Het aantal belangrijke composities dat in de
jaren 1921-1933 en nu weer sinds 1950 in Donaueschingen (veelal voor het eerst)
ss uitgevoerd is zeer groot. Schönberg, Webern, Hauer. Haba, Krenek en na de
oorlog Boulez, Stockhausen, Nono, Berio en anderen kregen hier opdrachten
uitvoeringen en erkenning.
MEN HEEFT ZICH bij de programma-
samenstelling nooit uitsluitend met de
avant-garde bezig gehouden. Ook de grote
gevestigde namen uit de muziekwereld
werden, voor zover ze richtingbepalend
zijn of geweest zijn, niet vergeten. Schön
berg, Webern, Strawinsky zijn namen die
men iti Donaueschingen in ere houdt. Zo
maar dit kamermuziekconcert was een
voortdurende illustratie van dit door ons
al eens eerder geconstateerde feit. Bij
voorbeeld: de manier waarop Edith Picht-
Axenfeld en Carl Seemann (grote namen!)
de twee series pièces faciles voor piano
vierhandig met hevig gechargeerde grap-
penmakerige bewegingen uitpakten raakte
had men dan ook niet (zoals op enige geheel afgezien van de onzinnige en to-
belangnjke plaatsen in het Nederlandse taal overbodige fouten die ze maakten,
muziekleven) de tachtigste verjaardag van i kant noch wal. Wanneer men dergelijke
Igor Strawinsky vergeten. Een groot deel - -
van het programma was aan het werk
van deze grootmeester gewijd. Dat maak
te dat er voor de avant-garde weinig
plaats overbleef, plaats die voor een groot
deel werd ingenomen door een ander
reeds lang erkend componist, Pierre Bou
lez, die het eerste concert vulde m.et zijn
PU selon pli. Het was de eerste volledige
uitvoering in Duitsland van dit werk, dat
dit jaar in het Holland Festival in wereld
première ging (althans in deze vorm). De
bezetting was dezelfde, ook hier dirigeer-
stukjes brengt met een lach-of-ik-schiet-
mentaliteit is de stellig aanwezige humor
bij voorbaat al dood.
Tweede voorbeeld: de doodernstige en
zwaartillende manier waarop het zeer spit
se, kostelijke concertino voor strijkkwar
tet verduitst werd door het Bus-Quartett
(behalve de primarius overigens een goed
ensemble) miskende óók alles wat Stra
winsky aan esprit bezit. Met de Trois
pièces voor klarinet was. het beter (Hans
Lemser heeft een mooie, té mooie toon
en speelt prachtig, té prachtig), maar met
de Boulez het Südwestfunkorkest en was de Berceuses du chat, met de versie voor
Eva Maria Rogner de soliste. Over deze twaalf instrumenten van het concertino,
uitvoering is in de hele Nederlandse pers i met de elegie voor altviool en met het
(meestal met groot enthousiasme) al ge- I concert voor twee piano's was het weer
schreven. Opgemerkt moet worden, dat slecht gesteld. Jammer, want het had een
het stuk, ondanks de handicap van de prachtige avond kunnen zijn.
slechte akoestiek in de Stadthalle van Do
naueschingen bij herhaald horen nog aan
kracht en intensiteit won.
AAN DIT CONCERT was een lezing
door Pierre Boulez voorafgegaan onder de
titel „Poésie. Centre et absence. Musique
In deze lezing, die helaas door de slechte
geluidsinstallatie en door het feit, dat
Boulez een door een ander in het Duits
vertaalde tekst voorlas, vaak slecht te vol
gen was, lichtte de geniale zevenendertig-
jarige Fransman zijn ideeën toe over de
verhouding tussen de poëzie en de mu
ziek. Deze verhouding dan gezien vanuit
het standpunt van de componist, die om
muziek te maken werkt met gedichten
Centre et absence: middelpunt en afwe
zigheid: het gedicht is voor de vokale mu
ziek van Boulez tegelijkertijd het vorm
en klankbepalende centrum als een in de
muziek opgegane en dus als zodanig af
wezige substantie: het gedicht hoeft per
se niet verstaanbaar te zijn. In zijn Pli
selon pli heeft Boulez deze ideeën op de
meest overtuigende manier vorm gegeven.
Dat wil natuurlijk helemaal niet zeg
gen dat het niet ook anders kan. Al der
gelijke theorieën gelden in de kunst al
tijd alleen maar voor de man die ze
vindt, toepast en ontwikkelt. En dan
nog vaak maar gedurende een bepaalde
tijd. Iedereen moet altijd zelf zijn weg
viijden, ook wat betreft theorieën als de
ze. Dat het ook anders kan, kon men
's avonds op het geheel aan Stravin
sky gewijde kamermuziekconcert consta
teren aan de in 1953 geschreven „Three
songs from William Shakespeare". Muziek
waarin de stem volledig met het trio
van fluit, klarinet en altviool is verwe
ven, maar dat met volledig respect voor
de invidualiteit van stem, klarinet, fluit
en altviool. De gedichten zijn bij een
goede uitvoering van deze muziek woord
voor woord te verstaan. De ene werk
wijze is niet minder dan de andere, ook
in principe niet minder modern, hij is
alleen fundamenteel anders.
HELAAS WAS DE UITVOERING van
deze liederen (die, doordat de drie instru
mentalisten zaten, de lang niet voortref
felijke zangeres Jeanne Deroubaix stond
en het geheel gedirigeerd werd (belache
lijk voor dit toch echt niet zo moeilijke
kwartetje) door de grote Hans Rosbaud
ook fundamenteel Strawinsky geweld aan
deed) niet goed. evenmin als de uitvoerin
gen van alle andere werken op dit con
cert. Duitsers kunnen geen Strawinsky
spelen; dat lijkt een vreemde stelling
Advertentie
Radio Luxemburg 208 meter B
zondag 12 uur
I Radio Veronica 192 meter 88
n woensdag 13.45 uur
Een muzikaal verhaal van
Annie M. G. Schmidt en
Cor Lemaire, o.l.v. Wim
lbo gespeeld door Hetty
Blok, Annemarievan Ees,
Joop Doderer en
Jan Oradi
aangeboden
door
ALS ER ééN DING duidelijk geworden
is op dit derde weekend in oktober, dan
is het wel hoe ver Strawinsky en Boulez
staan boven de vier componisten die op
het derde en laatste concert aan het woord
kwamen. Vooral omdat op dit concert
twee kleine orkestwerken van Strawinsky
gespeeld werden, de „Greeting Prelude
for the eightieth birthday of Pierre Mon-
teux" (drie maal achter elkaar Happy
birthday to you, maar zo geraffineerd ver
werkt, dat het stukje met zijn duur van
misschien een minuut het hoogtepunt van
het weekend werd naast Boulez) en Feu
d'artifice. Van de vier „Uraufführungen"
kunnen er drie met een enkel woord af
gedaan worden: de goed gemaakte, maar
volstrekt onbelangrijke parodistische „Sto
ries" van de Oostenrijker Gerhard Wim-
berger, het wezenloze „Combat T3 N" (de
naam van een oefening waar de 22-jarige
componist in „de zwaarste tijd van zijn
leven", zijn militaire diensttijd, aan mee
moest doen) van de Fransman René Koe
ring en de Fünf Lieder van de slechte
Berg-epigoon Giselher Klebe.
BLIJFT OVER: de zaak-Penderecki.
Krzystof Penderecki is een 29-jarige Pool,
die twee jaar geleden plotseling enorm fu
rore maakte met een paar zeer merkwaar-
Pierre Boulez
dige werken, waarvan het belangrijkste
karakteristiek was dat ze poogden (en
voor een goed deel slaagden ze in die po
ging) de orkestklank zeer ver uit te brei
den. Nooit was hij daarin zo ver gegaan
als in zijn „Fluorecenses", een werk waar
in een zeer groot orkest gedurende lange
tijd gedaver, gesis, gezaag (letterlijk: het
werk begint doordat een slagwerker een
stuk hout doormidden zaagt), geratel, ge
gier en ook gewone tonen voortbrengt. Het
sterke van dit werk is, dat hij inderdaad
daarmee een grote expressiviteit weet te
bereiken, het zwakke zit vooral in de zeer
primitieve vorm en in de beperktheid die
het onmiddellijke gevolg is van een louter
op de middelen betrekking hebbende uit
breiding van de mogelijkheden. Het stuk
veroorzaakte hevig tumult in de zaal.
Scheldende en schreeuwende, fluitende en
gillende toehoorders namen het op tegen
een handvol enthousiastelingen. Het geeft
ons altijd onplezierige reminiscenties als
Duitsers boos worden over welke moderne
muziek ook, vooral nu een heer achter ons
tegen Penderecki, toen deze op het toneel
kwam, schreeuwde, dat hij zijn luchtalarm
maar in Polen moest houden. Maar aan
de andere kant moet men zeggen, dat er
in Duitsland sinds de oorlog veel meer voor
de hedendaagse muziek wordt gedaan dan
ergens anders op de wereld. En helemaal
afgezien was het tumult een bewijs, dat
Penderecki in elk geval meer deed, dan
de drie anderen, die terecht met beleefde
maar volstrekt indifferente aandacht ge
volgd werden. Voor ons gevoel is „Fluo
rescences" een slecht stuk van een com
ponist die zeer veel belooft.
OP 3 OKTOBER 1950, dus twaalf jaar
geleden, schreef ik in. Haarlems Dgblad:
„Als de Nederlandse Opera nog eens een
„daad" wil stellen, zonder grote risico's te
lopen, dan heeft zij aan de „Daskolni-
koff' van Sutermeister een object, waar
van mij het succes verzekerd lijkt". Dit
was naar aanleiding van een fragmenta
rische uitvoering in concertvorm van dit
werk, ten huize van de familie Rhodius te
Heemstede. Enige jonge vocalisten had
den zich, onder leiding -an de pianist
Hans van der Homberg, voor deze „lezing
ingezet. De leider zorgde tevens voor de
verklaring van de scènes en voor het ver
band van het libretto met' de beroemde
roman van Dostojevski „Schuld en Boe
te".
Het werk van de Zwitser Heinrich Suter
meister was toen gloednieuw, het was pas
het jaar tevoren in Stockholm gecreëerd
en ook reeds in München en Hamburg ge
speeld. Er blijkt toen bij de Nederlandse
Opera wel enige belangstelling voor ge
weest te zijn, doch de molen bij dit insti
tuut maalt langzaam en het heeft tot he
den geduurd eer de „Raskolnikoff" in het
speelplan werd opgenomen. De première
in de Stadsschouwburg te Amsterdam is
nu vastgesteld op vrijdag aanstaande. De
muzikale leiding is toevertrouwd aan Leo
Driehuys, een vijftal realistische decors
zijn ontworpen door Hans van Norden en
de regie is in handen van de vermaarde
Peter Siarov.
OP EEN PERSCONFERENTIE hebben
deze drie „monteurs" hun inzichten be
treffende het realiseren van het werk be
kendgemaakt, en men kon de indruk krij
gen, dat Sjarov de man is die ais
levenwekkende geest de interpretatie be
heerst. Wat ook verklaarbaar is, want het
gaat hier niet om een belcanto-werk,
maar om een speelstuk van zowel fantas
tisch als realistisch karakter, waarbij de
muziek in haar dienende functie als het
ware ondergeschikt is aan de technische
uitbeelding, wat helemaal niet als diskwa
lificatie moet worden opgevat. Bovendien
is het gegeven spelend in het oude St.
Petersburg een kolfje naar de hand van
de achtenzeventig-jarige Sjarov, die, als
Grootrus, de hoofdstad van het Czarenrijk
moet gekend hebben, men zou haast zeg
gen: zoals Dostojevski het kende, en die
in zijn vaderland wellicht wel meerdere
gespleten zielen van het slag-Raskolnikoff
ontmoette, en in ieder geval, als Rus, zijn
Russen kent. Het is dan ook wel zeker dat
Sjarov, die zich op de conferentie nogal
spottend uitliet over het a tort et travers
moderniseren van het toneel, het werk
staat te monteren met de werkelijkheids
zin die niet afwijkt van de visie welke
Dostojevski bij het lezen van zijn roman
oproept. De schetsen van de decors, die
Hans van Norden ons reeds toonde, wijzen
trouwens ook in deze richting.
UITERAARD behandelt het libretto
van Peter Sutermeister, broer van de
componist slechts een fragment van
Schuld en Boete", maar dan toch een
dat de hoofdfiguur in zijn geestelijke ge
spletenheid sterk typeert. Het mag een
opmerklijke vondst heten, dat de libret
tist aan Raskolnikoff een dubbelganger
meegegeven heeft, zodat men voortdurend
geconfronteerd wordt, zowel met de goede
op 2 november zal de 3000ste zijn van de
Nederlandse Opera, sinds zij in 1946 start
als met de kwade geest, die Raskolnikoff
beheerst. Dit is nu het fantastische in de
conceptie, waarnaar men bij Sjarov's rea
lisatie belangstellend kan uitzien.
De bezetting is geheel uit eigen krachten
van het gezelschap geschied. De première
te met Bohème.
TENNESSEE WILLIAMS laat een
der hoofdpersonen van zijn zogenaamd
blijspel „Period of adjustment" de wijs
gerige opmerking maken: „De hele we
reld is één groot ziekenhuis, één grote
neurologische kliniek". Deze woorden
had de schrijver kunnen gebruiken als
motto voor zijn nieuwste stuk, „De
nacht van de leguaan" („The night of the
iguana"), dat het Nieuw Rotterdams To
neel gisteravond in de Haarlemse Stads
schouwburg heeft vertoond. Want alle
personen die dit stuk bevolken zijn
eigenlijk neurologische patiënten van
de hysterische ex-dominee Shannon tot
en met zelfs de vier onuitstaanbare
Duitsers die geen andere taak in de han
deling hebben dan zich belachelijk aan
te stellen.
OVER DE VELE aanvechtbare aspecten
van dit nieuwe product van Tennessee Wil
liams, die zijn groot talent meer en meer
aan twijfelachtige morbide effectjagerij
verspilt, heeft onze medewerker Hans van
den Bergh pas jongstleden maandag naar
aanleiding van de Rotterdamse première
uitvoerig geschreven. Het heeft dus geen
zin, daar nu opnieuw op te wijzen. Dat
het stuk, naast die aanvechtbare aspecten
ook een aantal curieus-pakkende scènes be
vat, is maandag eveneens al geconsta
teerd. Het lijdt bij dit alles geen twijfel,
dat Williams bij het schrijven van dit to
neelspel zijn krachten overschat heeft en
dat hij zich deerlijk vergiste toen hij een
vermoeiend-lange reeks hysterische uit
barstingen voor een indrukwekkende dra
matische climax aanzag.
DE OPVOERING heeft sedert de Rot
terdamse première waarschijnlijk wel aan
gaafheid en nuancering gewonnen. In elk
geval had Richard Flink als regisseur nu
een fascinerende sfeer weten te bereiken
waarin veel onwaarschijnlijks althans eni
germate geloofwaardig werd. Als acteur
in de rol van de min of meer seniele
97-jarige dichter had Flink zich de kop
van de Engelse filosoof Bertrand Russell
aangemeten en in die transformatie had
hij enkele mooie scènes. Caro van Eyck
plaatste als Hannah Jelkes de enige figuur
op het toneel die haar neurotische kwel
lingen niet in luid geschreeuw hoeft te
uiten, en met haar prachtig beheerste, uit
minieme nuances opgebouwde vertolking
zorgde zij dan ook voor een ontroerend
contrast met haar omgeving. Pim Dikkers
had momenten van indrukwekkend spel,
maar tegen de onmogelijke en onmenselij
ke eisen, die de rol van dominee Shan
non stelt, tornde hij uiteindelijk vergeefs
op. Josephine van Gasteren speelde met
veel temperament de ordinair-zinnelijke
hotelhoudster; de rol van de vuurspuwen
de Amerikaanse onderwijzeres was echter
volkomen verkeerd bezet met Elise Hoo-
mans. Ida Bons deed haar best om het,
ook alweer rauw-hysterische, verleide jon
ge meisje enig reliëf te geven.
Het publiek, dat niet heel talrijk was,
scheen het gebodene wel te waarderen, al
werd er af en toe op ernstig-bedoelde mo
menten gelachen. Maar Tennessee Wil
liams maakt het de toeschouwers danook
wel heel moeilijk, te weten wanneer hij
zichzelf wel en niet ernstig neemt. En bo
vendien: lachen als er niets te lachen valt
past heel goed in zijn wereldbeeld van de
grote neurologische kliniek".
Simon Koster
In de rubriek „Concilie-nieuws" kwamen
de twee Nederlandse bisschoppen aan het
woord, die gekozen werden in de commis
sie voor de liturgie. Beide monseigneurs
toonden zich sterke voorstanders van het
gebruik van de volkstaal en gaven te ken
nen, van dit goed voorbereide concilie
veel te verwachten. Maar.zo'n lang
gerekt interview is toch geen stof voor
t.v. De tweede uitzending van de Belgisch
Nederlandse produktie „Indonesië 1962
was lang niet zo voortreffelijk als de eer
ste reportage; zij deed wat oppervlakkig
aan, doordat het economisch leven van de
republiek slechts op een paar, zeer ver
spreide plaatsen bekeken werd. Er werd
o.i. onnodig stil gestaan bij de clubs, reS'
taurants en behuizingen van die rijke Hol
landse planters (de Belgen, Fransen, Ita
lianen. Westduitsers en Amerikanen kwa
men hier, na het vertrek der Nederlan
ders evenmin met filantropische bedoelin
gen). Dat was grievend voor hen, die, al
dachten zij wellicht „koloniaal", daar in
de Oost zeer veel goeds tot stand hebben
gebracht. Zowel de samensteller als enige
door hem „ondervraagde" Indonesiërs ga
ven zonder Soekarno af te vallen te ken
nen dat de capaciteit van alle cultures,
vergeleken met de vooroorlogse tijd ver
beneden peil is. Het hard werkende In
donesië zou enige tijd na het herstel van
de betrekkingen met het voormalige moe
derland misschien heel graag Nederland
se deskundigen zien komen. Dat leerde
ons deze reportage.
Het Vara-bestuurslid Meyer Sluizer
leidde op originele wijze (daarbij ge
steund door Luc van Gent) de televisie
serie in, die gewijd is aan het werk van
overste Pinto, de na de oorlog nogal ver
guisde luitenant-kolonel van de Nederland
se contra-spionagedienst in Londen. De
heer Meyer Sluyzer, die ook een boeiende
t.v.-spreker bleek te zijn, schilderde zijn
goede bekende", overste Pinto, af als een
meesterspion, die, zo hij van zijn Neder
landerschap afstand had willen doen, ge
makkelijk een adembenemende carrière in
dienst van een ander land had kunnen ma
ken. Sympathiek, die postume eer aan zo'n
omstreden figuur. En toen kwam de eer
ste aflevering van „De Fuik", de door
Karl v. d. Ploeg goed vertaalde spy-cat
cher-story „Twee recht, een averecht".
Het was een goed in beeld gebrachte
en dank zij een goede regie-opvatting
goed gespeelde „screening" van een
drietal Engeland-vaarders. Lichtelijk ont
hullend was de manier, waarop Pinto in
strijd met alle stoere spionageverhalen
als een nauwgezet ambtenaar de averecht
se Engelandvaarders eruit haalde. Mis
schien door de afwezigheid van stoere
romantiek werd deze reconstructie zo
boeiend. Wij zien gaarne uit naar de vol
gende afleevring van „de Fuik".
Niet alleen onthullend, maar ook ontstel
lend en ontroerend was de eerste uitzen
ding van de reeks „Kinderen van ons
Volk". Antoon Coolen zou o.i. geen be
zwaar gehad hebben tegen het feit, dat de
titel van zijn befaamde werk nu gebezigd
wordt, om ons aller aandacht te vestigen
op de duizenden en duizenden zwakzinni
gen. die ons volk telt.
Ook wij móesten erkennen, dat wij van
deze Nederlanders nauwelijks iets meer
wisten dan de vele landgenoten, die zich
bereid hadden verklaard, te getuigen van
hun zeef gebrekkige visie op de zwakzin
nigheid.
Temeer, daar 1 miljoen Nederlanders,
als ouders of als verzorgers te maken heb
ben met deze deerniswekkende medemen
sen, is het heel goed, dat de K.R.O. deze
serie uitzendt. Een serie, die ten doel
heeft de hulp aan deze misdeelde land
genoten zoveel mogelijk te bevorderen.
J. Damshuizer
Victor van Vriesland 70 jaar
Victor van Vriesland
„Hoe speelt u het klaar zoveel te le- wel onder de jongeren een dodelijke angst
zen, terwijl u zoveel andere verplichtin- hun originaliteit te verliezen, als ze veel
gen hebt?" lezen. Dat is natuurlijk nonsens. Een ta-
Vóór alles heb ik geleerd mezelf te be- lent blijft een talent, vindt op den duur vers, die prachtige litteratuur brengen
heersen. Dan: ik ben een „nachtmens", altijd eigen richting, is „onbederfelijk". Censuur daarop is uit den boze We moe-
werk gemiddeld tot vier a zes uur in de ten vóór alles opkomen voor 'het vrije
morgenga dan slapen tot de middag. He- „Heeft u zelf naar een eigen stijl ge- woord".
laas heb ik bij het ouder worden iets zocht?" „Hoe denkt u over het tegenwoordig dik-
meer slaap nodig dan vroeger. Ik ben een „Dat heb ik ongetwijfeld, ook naar eigen wijls zo snel omhoog schieten en het be-
„geluidsneuroticus Met lawaai niets is vormgeving. Maar stijl verandert steeds, wieroken van jonge auteurs9"
zo schadelijk voor de menselijke ziel Hoe ouder je wordt, des te simpeler en „Dat is veelal een gevolg van een te
om me heen, is werkelijk creatieve ar- directer ga je schrijven. Ik dicht gemak- gering onderscheidingsvermogen bij het
beid voor mij onmogelijk. keiijker, er gaat evenwel een langdurig lezend publiek. Men is te weinig critisch
geestelijk proces aan vooraf". ingesteld. Veel te gauw wordt iets „mooi"
„Vindt u dat er op de middelbare scho- gevonden. Er is een algemeen verbreid
len voldoende aandacht wordt besteed aan „Vindt u, dat de journalistiek schade gebrek aan litteraire „cultuur". Sommige
Nederlandse en buitenlandse literatuur en doet aan het schrijversschap?" schrijvers noemen zich zelf dadelijk een
aan taalonderwijs en stijl?" „Beslist niet, alleen goed. Zij leert „genie". Dat is een pose, „pour épater le
„Dat is in het algemeen verontrustend, iemand snel werken, zich pregnant en kort bourgeois" (om de burger te overdonde-
Daar kan ik van meepraten, want ik was uitdrukken. Ik had aanvankelijk de nei- ren),
jarenlang gecommitteerde bij de eindexa- ging héél langzaam te werken. Dat is nu
mens. De leraren moeten echter roeien anders. De belangrijke journalisten van „Tot nu toe is nooit een Nederlander in
met de riemen die ze hebben. Ze zijn vroeger een Tak of een Coenen wa- aanmerking gekomen voor de Nobelprijs
als de dood dat de jeugd geen belang- ren allen grote stilisten". voor de Letterkunde. Wat vindt u daar-
stelling voor de klassieke schrijvers toont van?
en bepalen zich daarom in hoofdzaak tot Wat zegt u van de „moderne" manier Zowel van universiteitszijde als door de
die van de jongste generatie." van schrijven? Vindt u deze een bevrij- Nederlandse P.E.N.-Club is al sinds enkele
t t ding of een verwildering?" jaren Simon Vestdijk voor deze prijs kan-
„Meent u, dat jonge schrijvers eerst „Er is zeker sprake van taalverarming, didaat gesteld. Ik juich het toe en billijk
veel moeten lezen (gedichten en proza), wanneer je de „spreektaal" gebruikt. Dat het, als zij hem eens wordt toegekend
voor ze zich tot Schrijven kunnen zetten moet je alleen doen als het beslist nood- Grote schrijvers als Boutens en Gorter
en een eigen stijl kunnen opbouwen?" zakelijk is. Wat het schrijven over seks zouden deze onderscheiding allang ver-
„De jongste generatie denkt, dat ze. uit en abnormaliteiten betreft: het hangt er diend hebben."
de lucht is komen vallen. Zo is het ech- van af of een groot kunstenaar of een
Aer niet: zij heeft haar voorgangers ge- klein mannetje aan het woord is. Littera- Vindt u dat de Nederlandse litteratuur
had. Taal is traditie. Het is evenwel tuur berust immers op het litteraire „kun- een specifiek eigen karakter heeft?
bespottelijk te menen dat zij niet leest, nen". Auteurs als Anouilh en Beckett wer- „Buitenlandse invloeden worden meest
al gebeurt dat veel minder dan vroeger, ken zuiverend, omdat ze de absurditeit al sterk vertraagd, door de Nederlandse
Maar wel werd er in mijn jeugd in be- van de situatie in het moderne leven la- auteurs op eigen wijze verwerkt. Ons „spe-
paalde milieus véél meer gelezen dan nu. ten zien. Er zijn overigens opbouwende cifiek-eigene" komt vooral tot uitdrukking
Al heel jong zijn we met de klassieken schrijvers die slechte litteratuur leveren; in het schilderachtige en de bijzondere
opgevoed. Tegenwoordig heerst er even- er zijn daarentegen destructieve schrij- aandacht voor het detail."-
HILVERSUM I. 402 m. 8.00 KRO. 9.30 NCRV.
10.00 Convent v. Kerken. 11.30 NCRV.
12.15 KRO. 17.00 IKOR. 19.30 NCRV.
19.45—24.00 KRO.
KRO: 8.00 Nieuws 8.15 Kamermuziek, (gr 8.25
Inleid. Hoogmis. 8.30 Hoogmis. NCRV: 9.30 Nieuws
en waterstanden. 9.45 Geestelijke liederen (gr.).
Convent van Kerken: 10.00 Gereformeerden be
neden de Moerdijk, discussie. 10.15 Gereformeer
de kerkdienst. NCRV: 11.30 Geestelijke liederen.
11.45 Kerkorgelspel. 12.00 Koorzang: geestelijke
liederen (gr.). KRO: 12.15 Lichte grammofoon-
muziek. 12.25 De Springplank: programma voor
jonge nieuwe artiesten. 12.50 Buitenlands com
mentaar. 13.00 Nieuws. 13.05 Operaprogramma
met commentaar. 13.45 De Kerk in Griekenland,
lezing. 14.00 Voor de kinderen. 14.30 Muzikale as
pecten: muzikale lezing. 15.00 Radio-kamerorkest
en solist: klassieke muziek. 15.55 De hand aan de
ploeg, lezing. 16.00 Sportprogramma. 16.30 Kerk
muziek (gr.). IKOR: 17.00 Hervormde jeugddienst.
18.00 Het geladen schip, lezing. 18.30 De Kerk
aan het werk, actualiteiten. 18.45 Het vraagstuk
van de kernwapenen, gespr. NCRV: 19.00 Nieuws
uit de kerken. 19.05 Samenzang: geestelijke lie
deren. 19.30 De openbaring aan Johannes, lezing.
KRO: 19.45 Nieuws. 20.00 In vuur en vlam, hoor
spel. 20.50 Klassieke grammofoonmuziek. 21.30
Wissewassen, licht programma 21.50 Koorzang en
instrumentaal ensemble. 22.20 Concilie-journaal.
22.30 Nieuws. 22.40 Avondgebed. 22.50 Volksmuziek
van de Balkan en Anatolië, muzikale lezing.
23.20 Lichte muziek. 23.5524.00 fJieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 8.00 VARA. 12.00 AVRO.
17.00 VARA. 18.30 VPRO. 19.00 IKOR.
20.00—24.00 AVRO.
VARA: 8.00 Nieuws en socialistisch strijdlied.
8.18 Voor het platteland. 8.30 Weer of geen weer,
gevarieerd programma. 9.45 Geestelijk leven, toe
spraak. 10.00 Strijkorkest: klassieke muziek. 10.30
Woorden van werkelijkheid: Poëzie-programma.
10.45 Gevarieerd programma. AVRO: 12.00 Lichte
grammofoonmuziek. 13.00 Nieuws. 13.07 De toe
stand in de wereld, lezing. 13.17 Mededelingen of
grammofoonmuziek. 13.20 Knipperlicht: program
ma voor alle weggebruikers. 14.00 Boekbespre
king. 14.15 Radio-filharmonisch orkest: moderne
en klassieke muziek. 15.00 Hou je aan je woord,
litteraire quiz. 16.00 Orkest, koor en zangsoliste:
selecties uit musicals. 16.30 Sportrevue. VARA:
17.00 Latijns-Amerikaanse muziek. 17.30 Voor de
jeugd. 17.50 Nieuws, sportuitslagen en sportjour
naal. VPRO: 18.30 Korte kerkdienst in de Schot
ste Kerk te Parijs. IKOR: 19.00 Voor de jeugd.
19.30 De Open Deur, lezing. AVRO: 20.00 Nieuws.
20.05 Promenade-ork.: Friederike, operette. 21.00
Paul Vlaanderen en het Margo-mysterie: detec
tive-hoorspel. 21.45 Lichte orkestmuz. 22.05 Klas
sieke en moderne grammofoonmuz. 22.30 Nieuws.
22.40 Actualiteiten. 22 55 Sportuitslagen tweede
klasse voetbal. 23.00 Nieuwe Franse gramofoon-
platen. 23.05 Klassieke grammofoonmuziek. 23.55
—24.00 Nieuws.
BLOEMENDAAL. 245,3 m. - 1223 kC/S
9.30 ds. P. N. Kruyswijk van Bloemendaal. 11.00
ds. G. Toornvliet - uitzending voor belangstel
lenden. 15.15 Kinderdienst. 16.00 ds. P. N. Kruys
wijk.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Gevarieerde muziek. 12.20
Marsmuziek. 12.30 Weerber. 12.35 Amusements
muziek. 12.50 Programma-overzicht. 13.00 Nieuws.
Nieuws. 13.15 Voor de soldaten. 14.00 Opera en
Bel Canto-concert. 15.30 Sportreportages. 18.00
Pianorecital. 18.30 Godsdienstige uitzending. 19.00
Nieuws. 19.30 Gevarieerde muziek. 20.00 Program
ma over Edgard Tinei. 22.00 Nieuws. 22.15 Dans
muziek. 23.00 Nieuws. 23.05 Gevarieerde muziek.
23.5524.00 Nieuws.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00—24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws en S.OS.-berichten. 7.10
Dagopening. 7.25 Grammofoonmuziek, 7.35 Sport
uitslagen van zaterdag. 7.45 Radiokrant. 8.00 Nws.
8.15 Gewijde muziek. 8.30 Mannenkoor: volkslie
deren. 9.00 Voor de zieken 9.35 Waterstanden.
9.40 Voor de vrouw. 10.10 Kamermuziek, (gr.).
10.20 Theologische etherleergang. 11.05 Moderne
kamermuziek. 11.25 Lichte grammofoonmuziek.
12.25 Voor boer en tuinder. 12.30 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Accordeon-orkest.
12.53 Grammofoonmuziek of actualiteiten. 13.00
Nieuws. 13.15 Licht ensemble. 13.45 Lichte orkest
muziek (gr.). 14.05 Jagersmuziekjes. 14.30 Samen
uit. samen thuis: gevarieerd programma. 15.40
Zangrecital (gr.). 16.00 Bijbeloverdenking. 16.30
Zangrecital. 17.00 Voor de kleuters. 17.15 Voor de
jeugd. 17.30 Jazzmuziek. 17.40 Beursberichten.
17.45 Regeringsuitzending: De Caraïbische orga
nisaties, door dr. ds. A. J. C. Krafft. 18.00 Orgel
concert. 18.30 Modern pianoconcert (gr.) 19 00
Nieuws en weerbericht. 19.10 Grammofoonmu
ziek voor de teenagers. 19.30 Radiokrant. 19.50
Toespraak. 19.55 Lichte orkestmuziek en zang
solist. 20.15 De herberg van het zesde geluk,
hoorspel. 21.40 Gewijde muziek (gr.). 22.00 Parle
mentaircommentaar. 22.15 Pianorecital: moderne
muziek. 22.30 Nieuws. 22.40 Avondoverdenking
22.55 Boekbespreking. 23.05 Muzikale vraagbaak.
23.40 Instrument, kwintet (gr.). 23.5524.00 Nws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 VARA. 10.00 VPRO
10.20—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek.
7.20 Socialistisch strijdlied. 7.23 Lichte ochtend
klanken (gr.). (Om 7.35 Van de voorpagina, praat
je). 8.00 Nieuws. 8.18 Zangkoor en solist. 8.53
Lichte grammofoonmuziek. 9.00 Gymnastiek voor
de vrouw. 9.10 Klassieke grammofoonmuziek.
VPRO: 10.00 Op zoek naar eigen wegen, over
denking. VARA: 10.20 Lichte grammofoonmuziek.
11.20 Voordracht. 11.45 Klein Omroep-vrouwen-
koor met pianobegeleiding: negro-spirituals. 12 oo
Voor het platteland. 12.05 Orgelspel. 12.30 Mede
delingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Actuali
teiten of grammofoonmuziek. 12.38 Licht ensem
ble. 13.00 Nieuws. 13.15 Lezing voor de midden
stand. 13.20 Moderne kamermuziek. 13.45 Wikken
en wegen, lezing. 14.00 Walsorkest, 14.30 Raven
in het dorp, hoorspel. 15.30 Klassiek pianorecital.
16.00 Zestig minuten voor boven de zestig. 17.00
Oude liedjes. 17.15 Streekuitzending gewijd aan
Friesland. 17.35 Lichte muziek. 17.50 Militair
comentaar. 18.00 Nieuws en commentaar. 18.20
Actualiteiten. 18.30 Roemeens orkest. 18.50 Open
baar kunstbezit. 19.00 Parlementair overzicht
19.15a Regeringsuitzending: Van sparen en va
ren: een zilvervlootprogramma van Miep Diek-
mann. gepresenteerd door Herman Stok. 19.30
Maliënkolder, hoorspel, (dl. 3). 20.00 Nieuws 20.05
Lichte muziek en zang. 20.30 Je neemt er wat
y.an. 1)ee quiz. 21.20 Lichte muziek. 21 50
Herhaling eerste uitzending klankbeeldserie
..Signalementen van het andere ik" 22 30
Nieuws. 22.40 Radio-filharmonisch orkest en
solist: mod. muziek. 23.55—24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte muziek. 12.30 Weer
bericht. 12.35 Landbouwkroniek. 12 42 Orgelmu
ziek. 12.50 Beursberichten. 13.00 Nieuws. 13.15 Ka
mermuziek. 14.00 Schoolradio. 15 45 Gevarieerde
muziek 16.00 Beursberichten. 16.06 Voor de zie-
kenl7,°°t Nieuws. 1715 Zangrecital. 17 45 Franse
les. 18 00 Kamermuziek 18.18 Paardesportberich-
Fon Mti ,de soldaten- 18 'O Radiokroniek.
19.00 Nieuws. 19.40 In en om de'opera 20.00 Vlaan
deren mijn land, U mijn liefde, U mijn hart-
„°?,rzing 21,00 GyPsy. musical. 22.00 Nieuws. 22.15
Volksdansen en -zangen. 22.35 De zeven kunsten.
Nieuws. 23.0023.15 Voor de zeelieden.
VOOR ZATERDAG
AVRO: lo.OO Weekendjournaal. 17.00—17.30 Voor
de kinderen 19.30 Luipaard op schoot, documen
taire TV-film. NTS: 20.00 Journaal en weerover-
zicht. AVRO: 20.20 Televizier 20.30 Onze vriend
Higgms, TV-film (deel 2). 21.00 Sterren en stre-
licht orkest6 Pro8ramma. 22.20—22.45 Italiaans
VOOR ZONDAG
KRO: 11.00—pim. 12.00 H Mis. NTS: 15.30-17.30
Euio visie: Groot indoor concours hippique te
Amsterdam^ 19.30 Weekjournaal. 20.00 Sport in
mentai£L «Y: 20,30 Du reis van hun 'even. docu-
a m °ler het Heil'Se Land (deel 11).
20.45 Arthur en Eva, feuilleton, 21 20 Documen-
nrlIL In °Ver, NapaL 21,55 Amsterdams kamer-
22.M Dagslult°ng° klassl«ka muziek. 22.20-
VOOR MAANDAG
NT^Rwnn1ST30 WeI1,s Fargo Ruilobject, TV-film.
fournaal en weeroverzicht. 20.20 Zend
tijd politieke partijen: VVD. VARA: 20.30 Achter
het nieuws 20.45 SJansonjee uit Antwerpen, licht
programma 21.0522.50 Televisierechtbank - De
zaak Hartveld en Sierhuis.
Advertentie
