Doorlekken van dijken wordt
tegengegaan met nylondoek
Interessant experiment in
Anna Paulownapolder
Röntgen Technische Dienst:
25 jaar materiaalonderzoek
KUIPERS
Oxtat-laxia
Luik houdt referendum
over taalgrens-kwestie
kOSRAM
Werkgemeenschap van
gepensioneerden
Als de appels
rijpen
Centrale controle bij
aardgaswinning
Twee jaar geëist voor
zware mishandeling
Sommige burgemeesters weigeren aan
deze schertsvertoning mee te werken
ZATERDAG 27 OKTOBER 1962
4
Kunststof in dijk
Orderportefeuille
stroomt over'
V oordelen
Enig in Nederland, het grootst in Europa
ZIJLSTRAAT 97 HAARLEM
BRILLEN SPECIALIST
lampen
HAARZIEKTE (1)
HAARZIEKTE (II)
LUX
WREED
NIKS
SEX
KOEK
TELLEN
ONNODIG
FONETIEK
Oude wijn in nieuwe
zakken
Vreemde toestanden bij onze zuiderburen
Gendarmerie waakzaam
De draineermachine maakt in de dijk
een gleuf met een breedte van ca. 25
centimeter, waarin de rol nylondoek
wordt afgewikkeld.
Samenspel tussen de Grontmij uit De Bilt en de technisch ambtenaar van de polder
Anna Pauwlona (in de kop van Noord-Holland) heeft geleid tot een nieuwe ontwikke
ling op het gebied van de waterbeheersing, namelijk het aanbrengen van nylondoek
als waterkerend element in een dijklichaam. De voorlopige resultaten, behaald met
deze werkwijze, stemmen tot tevredenheid, doch de „uitvinders" zijn er zich van
bewust, dat h^t procédé nog verder ontwikkeld moet worden wil het op ruimere
schaal toepassing vinden. Intussen heeft deze nieuwe methode om door dijken of
kaden dringend water tegen te houden de belangstelling getrokken van waterstaat
kundigen. Een commissie, samengesteld uit technici op verschillend terrein, zal de
bruikbaarheid van het nieuwe procédé gaan bestuderen.
Vele Nederlandse polders, vooral in het
westen van het land, doch ook elders,
zoals in Overijsel en in de omgeving van
't Gooi, kennen het probleem van water
overlast als gevolg van kwel. Kwel ont
staat door een ondergrondse waterstroom
van een hoog naar een lager gelegen
waterniveau en de soort kwel, waarmee
men in het waterrijke Nederland vooral
te maken heeft is de dijks- of kadekwel,
waarbij het water door het dijk- of ka
delichaam heendringt en wateroverlast
veroorzaakt in of nabij de aan de land
zijde gelegen voet van de kade.
Vooral polders, die gelegen zijn op een
dik zandpakket op grotere diepte hebben
veel last van kwel, doordat het bodem
water snel door de makkelijk waterdoor-
latende zandlagen heendringt en binnen
dijks omhoog welt. Het kan dan voor
komen dat het uit de polder gemalen
water bijna net zo snel weer terug komt
als het uitgeslagen werd en men kan
zich voorstellen, dat dergelijke polders
hoge lasten hebben. Voorbeelden van zul
ke polders zijn bijv. de Koekoekspolder
in Overijsel en de Holsterpolder tussen
't Gooi en de Vecht.
Tegen deze soort kwel, die men aan
duidt met bodemkwel, is weinig anders
te doen dan malen. Dat het niet denk
beeldig is dat men de moed opgeeft il
lustreert het Naardermeer, algemeen be
kend als natuurreservaat, doch oorspron
kelijk een polder. Een polder met zo'n
grote bodemkwel dat men er van af zag
steeds maar geld in het water te smijten
en hem eenvoudig maar weer vol liet
lopen.
Ligt op niet te grote diepte onder een
polder een kleilaag, dan kan tegen bo
demkwel iets gedaan worden; men kan
dan een kering maken tussen grondwa
terniveau en ondergrondse kleilaag en op
die manier de ondergrondse waterstroom
tegenhouden. Dat tegen kwel iets gedaan
moet worden is duidelijk, omdat langdu
rige hoge waterstanden in de polderboe
zem het grondwater in het kade- of dijk
lichaam dusdanig kunnen doen stijgen,
dat kwelwater uit het aan de landzijde
gelegen talud begint te stromen. Voert
dit water grond mee, „dan^kimneg af-^
schuivingen en zélfs complete dijkbreukéh
ontstaan.
•Om het kwelwater, te keren .zijn ver
schillende methoden bekend. Men kan wa
terdichte wanden aanbrengen op daartoe
geëigende plaatsen in het dijkprofiel, bij
voorbeeld door damwanden of kleikisten
(eén verticale „muur" van speciale niet-
doorlatende klei) in het dijk- of kade
lichaam te plaatsen, of door het buiten-
talud te bekleden met kleileem, klei-
asfalt of dergelijke. Een andere oplos
sing biedt het leggen van een binnen-
dijkse kwelkade, weer een andere het aan
brengen van een dijkverzwaring aan de
landzijde.
In de Anna Pauwlonapolder (oppervlak
te 4500 ha, 20 kilometer kade, uitslaand
Bij de Philipsfabrieken in Eindhoven is
men drie jaar geleden begonnen met de
eerste coöperatieve werkgemeenschap voor
gepensioneerden onder leiding van prof.
ir. F. M. Roeterink, oud-hoogleraar van de
technische hogeschool in Delft.
De hoogleraar stelde vast dat er drie
categorieën gepensioneerden zijn, ten eer
ste zij die zich tevoren geheel op hun
nieuwe situatie hebben geprepareerd, ten
tweede zij, die zeggen dat het gelukkig is
dat het werken is afgelopen en die zich aan
hun hobby's gaan wijden,- en ten derde
zij die zich niet voldoende hebben voor
bereid en voor wie de leegte en ook vaak
de onverwachte eenzaamheid als een schok
komen.
De eerste twee categorieën redden zich
zelf wel. Van de derde categorie is het
sterftecijfer in het eerste jaar van de
pensionering opvallend hoog. Om deze
te helpen is de coöperatieve werkgemeen
schap voor gepensioneerden van Philips
opgericht, waarbij uitgegaan is van een
aantal grondstellingen. Ten eerste dient
de opzet sociaal en economisch verant
woord te zijn. De gemeenschap moet zich
zelf dus kunnen bedruipen anders krijgt
het zelfrespect van de deelnemers toch
een deuk. Concurrentie met de werkende
generatie moet vermeden worden. De ar
beidstijden moeten kort zijn. Het werk
moet conjunctuur ongevoelig zijn. Dit leid
de er toe als werkobjecten in de eerste
plaats modelbouw, in het bijzonder on
derwijsmodellen, te kiezen.
Iedereen heeft dezelfde positie in het ge
heel. Ook de beloning is gelijk. Niemand
is verplicht iedere dag te komen.
De werktijden in Eindhoven zijn drie uur
per dag bij een vijfdaagse werkweek. De
werkgemeenschap in Eindhoven heeft een
grondkapitaal van 140.000. Er werken
180 gepensioneerden en de omzet was in
het afgelopen jaar 200.000, waarvan
f 100.000 aan kosten afging. De rest
f 100.000 is gelijkelijk onderling ver
deeld. Iedereen ontving 1 per werkuur
plus een „dividend". Dit dividend bedroeg
het eerste jaar zeven cent per werkuur,
het tweede jaar vijftien cent en dit jaar
vermoedelijk nog wel meer. „De orderpor
tefeuille stroomt namelijk over," zo heeft
prof. Roeterink meegedeeld.
Er zijn plannen om in Rotterdam en
Amsterdam dergelijke werkgemeenschap
pen van gepensioneerden te stichten.
op de Schermerboezem) begon in het na
jaar van 1960 de kade aan de zijde van
de Wieringerwaard op hevige wijze te
lekken. Bestudering wees uit, dat dit lek
ken zeer waarschijnlijk plaatsvond door
een sterk gescheurde grondlaag onder de
kruin van de dijk (in kleilagen kunnen
door perioden van langdurige droogte
scheuringen ontstaan). Het lekken zou
kunnen worden beperkt door het toepas
sen van een der conventionele bestrij-
dingsmethoden, doch, het probleem be
sprekend. kwam men op het idee om in
de lekkende grondlaag 'n wachterdicht, uit
kunststof vervaardigd element verticaal
in de lengte van de kade aan te bren
gen. Dat aanbrengen zou, wilde men ho
ge kosten vermijden, machinaal moeten
geschieden.
Men koos een bestaand, voor het ver
vaardigen van dekkleden toegepast ny
lonweefsel, dat aan beide zijden met een
kunststof is bekleed. Dit aldus geprepa
reerde nylondoek is volgens de fabrikant
zeer bestendig, onder meer ook tegen al
lerlei bodemzuren. Omdat het doek ver
ticaal in een in het dijklichaam te ma
ken sleuf zou moeten worden geplaatst,
kwam men op het idee gebruik te ma
ken van een draineermachine. Aan die
machine werden enige eenvoudige voor
zieningen gemaakt, waardoor de rollen
nylondoek (50 meter lang, 135 cm breed)
op een verticaal geplaatste as in de slof
van de machine konden worden geplaatst.
De machine graaft een sleuf, die 1.40
m diep en 25 cm breed is. De rol doek
wordt aan het begin van die sleuf vast
gezet en door de voortgang van de ma
chine afgewikkeld. Arbeiders zorgen voor
aanvulling en verdichting van de sleuf.
De werkwijze heeft een aantal duide
lijke voordelen. Onder meer ligt het werk
tempo hoog en zijn de kosten, in ver
gelijking met de conventionele methoden
van kwelbestrijding, laag. In de Anna
Pauwlonapolder heeft men ongeveer 1600
meter kade op deze wijze „behandeld"
en de kosten kwamen op ongeveer ƒ15
per strekkende meter.
Omdat de methode zeer waarschijnlijk
vooral ook voor lagere organen op wa
terstaatkundig gebied perspectieven opent,
zijn de „uitvinders" bereid alle voorlich
ting te geven die tot nu toe het pro
cédé is nog geen afgeronde zaak ver
zameld is. Belangstelling is reeds getoond
van de zijde van de Haarlemmermeerpol
der, waar men steeds te kampen heeft met
verzakkende, op de dijken aangelegde
wegen. De methode zou voorts, om een
ander voorbeeld te noemen, uitstekend
bruikbaar zijn voor het „dicht maken" van
ijsbanen. Verdere studie zal ongetwijfeld
tot meer toepassingen leiden.
Met genoegen zag een dominee in
Den Hulst hoe de appels aan de boom
in de pastorietuin rijpten. Tot hij
ontdekte dat er kapers op de kust
waren. De verdenking viel onmid
dellijk op enkele al te voortvarende
leerlingen van een in de nabijheid
staande school. De dominee, die met
geprangd gemoed zijn appelbezit on
rustbarend zag slinken, zou de
knapen wel eens eventjes leren, zo
vertelt de Zwolsche Courant. Nog
dezelfde dag hing hij tegen de boom
een bordje met het opschrift „God
ziet alles". Toen hij de volgende
ochtend door zijn tuin wandelde zag
hij dat de schalken de tekst hadden
aangevuld met de woorden .maar
hij verraadt ons niet." Weer waren
enkele appels verdwenen.
„Als het rode licht brandt, toegang verboden". Zo luidt het opschrift van een
bord op het terrein van de Röntgen Technische Dienst n.v. aan ae Delftweg 144
m Overschie. Brandt dat rode licht, dan weet men dat daar in de werkplaatsen
een röntgenologisch onderzoek van materiaal doorgaans metaal aan de
gang is. De Röntgen Technische Dienst doet dit werk nu al 25 jaar en neemt
daarmee een unieke plaats in in ons land. Bij de oprichting in 1937 bestond de
organisatie nog maar uit drie man, thans werken er een kleine 200. Het is daar
mee het grootste bedrijf op dat gebied in Europa.
De heer L. van Ouwerkerk, de in 1959
overleden directeur, is er 22 jaar de ac
tieve leider van geweest. Als lastechni-
cus op de werf van P. Smit Jr. te Rot
terdam werd hij indertijd door een aantal
industrieën in staat gesteld een service
organisatie voor röntgenonderzoek op te
richten. Aan een dergelijke organisatie be
stond namelijk behoefte toen in de derti
ger jaren in de scheepsbouw steeds meer
de lastechniek *7erd toegepast. Het werk
van de R.T.D. bestond en bestaat nog
steeds in het opsporen door middel van
gammastralen van fouten in lassen en
metaalconstructies.
Aanvankelijk geschiedde dit uitsluitend
met de zogenaamde röntgenstralen, maar
thans worden voor niet-destructief mate
riaalonderzoek ook diverse andere werk
wijzen toegepast, zoals ultrasonisch onder
zoek (met gebruikmaking van hoogfre
quent geluid), magnetisch onderzoek en
het zgn. dye-penetrating onderzoek (het
bespuiten van oppervlakten met indringen
de vloeistoffen).
De nieuwste onderzoekingsmethode is
die waarbij helium voor het opsporen van
minuscule lekkages in vaten wordt ge
bruikt.
De R.T.D. heeft een eigen research-af-
deling die onder meer samenwerkt met
de medische staf van het Dijkzigtzieken-
huis te Rotterdam bij het onderzoek naar
afwijkingen in de hersenen.
De dienst onderhoudt op het gebied van
het wetenschappelijk onderzoek nauwe
contacten met T.N.O. en buitenlandse or
ganisaties en heeft thans als aparte afde
ling de zogenaamde algemene inspectie,
die voor opdrachtgevers controleert of be
paalde orders op scheepswerven of ander
zins volgens bestek worden uitgevoerd.
Veel schade, bedrijfsstoring en ongelukken
heeft de R.T.D. met het signaleren van
fouten in metaalconstructies kunnen voor
komen.
De dienst beschikt over zestien met een
volledige opname- en ontwikkelapparatuur
uitgeruste en met deskundig personeel
bemande inspectiewagens en voerde na
de oorlog onder meer opdrachten uit in
België, Duitsland, Italië, Saoedi-Arabië,
Perzië, Indonesië, India, Ghana, Zuid-
Afrika, Argentinië, Venezuela en Curagao.
Rijkswaterstaat, de staatsmijnen, de
chemische bedrijven en raffinaderijen, gas
fabrieken, de scheepsbouw, de spoorwe
gen, gemeentewerken, gieterijen enzovoort
behoren tot de geregelde opdrachtgevers.
Het zilveren jubileum van de Röntgen
Technische Dienst N.V. zal op 30 oktober
worden gevierd met een feestelijke bijeen
komst in de Rotterdamse schouwburg,
des morgens om 11 uur, waarop mr. dr.
K. P. van der Mandele zal spreken over
het onderwerp „de rol van kwaliteit".
Advertentie
Advertentie
„Dinsdagavond heeft het New York
City Ballet haar eerste voorstelling
in Moskou gegeven",
schrijft De Volkskrant.
Ik hoop dat de ballet er succes ge
had heeft.
In het Nieuwsblad van het
Noorden de kop:
Knus, klein boerderijtje wacht
op haar vorstelijke bewoners
Zodra het voor het publiek ter be
zichtiging wordt gesteld, ga ik in de
rijtje staan.
De Volkskrant babbelt:
„het is nu eenmaal een ervarings
feit, dat bij toenemende welstand
de luxere voedingsmiddelen de
„gewonere" verdringen".
En dan gaan bij nog meer welstand
de luxste de luxere weer verdringen
en blijven de gewonere luxe hele
maal nergens meer. Dat is óók een
ervaringsfeit (al weet ik niet precies
wat een ervaringsfeit eigenlijk is; is
het iets anders dan een feit?)
Het is niet de eerste maal dat ik het
oneens ben met een conclusie van
De Telegraaf, nu deze schrijft:
Uit deze reconstructie komt het
alarmerende feit naar voren, dat
van de acht door het hondje ge
beten mensen één kind is gestor
ven, drie een vaccinbehandeling
ondergaan, maar dat de rest, vier
personen dus, niet gevonden en
dus niet behandeld is.
Het is duidelijk, dat het van het
allergrootste belang is, dat deze
offer van de hondebeten worden.
Ik vind het maar een wrede opmer
king, die laatste.
Elseviers Weekblad vertelt:
„75.000 aanstaande moeders zullen
tien jaar lang nauwkeurig worden
onderzocht"
Geloof ik niks van.
Zelfs dit onbesproken Haarlems
Dagblad geeft blijk van sexuele
afwijkingen. Vertellend over de
zandtapijt-ontwerpster mejuffrouw
Hans, schreef het H.D. over de
keuken
„waarin zij nu met haar zuster en
diens mah woont"
Met andere woorden: de man diens
zusters is de zwager des juffrouws
Hans.
Het Nieuwsblad van het
Noorden deelt mee dat de deel
nemers aan de quiz Wereldprijs
„zich vooraf prepareren op het
wereldnieuws uit de krant"
Dit is tenminste andere koek dan al
dat achteraf geprepareer.
De Gruyter, hoog-opgevend van zijn
thee, vertelt:
„bij de Gruyter kunt u kiezen uit
9 verschillende soorten thee"
Als die 9 soorten niet verschillend
waren waren het gêen 9 soorten;
doch op z'n hoogst 8 (en op z'n
mins* 2).
Volgens De Volkskrant heeft
minister Korthals gezegd dat geen
universeel geneesmiddel is aan te
wijzen
„voor de bestrijding van de ver
keersveiligheid"
Wat mij betreft is dat ook in 't ge
heel niet nodig.
Het is moeilijk een suizend geluid
fonetisch weer te geven. Dat is Het
Vaderland dan ook niet gelukt,
toen die krant onder een plaatje
zette:
Het bleef 0-0. Aanval van de in
witte shirts gestoken Quicker op
het doel van Spartaan, waarbij een
schot juist over de lat suist.
rukjehe-Qccmfwy
T alar ius
MWWWMWWWIAIIIIWIIIIIIIfWIIIIVIIIMWWWMnMIIIfWWWWtflfWWWIMtfWIMIWWWIMWWWIMWIAMUWWMMMAMMAAMWyMMMIIV
,W>
„Tele-control" is de verzamelnaam voor
een reeks proeven, die Philips op het
ogenblik in samenwerking met de Neder
landse aardolie Maatschappij neemt bij
het Overijselse dorpje Rossum. Deze
proefneming omvat bedrijfstelevisie, af
standsbediening en geluidsomroep, waar
mee men wil onderzoeken in hoeverre
het mogelijk zal zijn straks de winning
en het in produktie brengen van de enor
me hoeveelheden aardgas in Groningen
vanuit een centraal punt te regelen en
te bewaken. Op dit centrale punt kan
men de omvang van de levering naar
behoefte regelen. Daar zullen ook de ge
gevens binnenkomen, die honderden in
strumenten verzamelen en waarvan de
verwerking door een rekenmachine mo
gelijk is. Een aantal televisiecamera's kan
worden ingeschakeld voor de bewaking
van de terreinen, alsmede voor het afle
zen van bepaalde meterstanden. Ook in
de buurt van Tubbergen wordt geëxperi
menteerd. In beide plaatsen is een 22
meter hoge antennemast opgericht. Deze
draagt ongeveer halverwege een vanuit
de centrale post te besturen camera, die
nagenoeg het gehele gebied van de gas-
put kan aftasten. Onder vrijwel alle voor
komende lichtomstandigheden kan toch
beeld worden verkregen. Een naast de ca
mera opgestelde schijnwerper garandeert
ook na het invallen van de duisternis nog
duidelijke beelden. Alles wat op en rond
de gasput bij Tubbergen wordt geobser
veerd gaat via een straalzender naar de
ongeveer twaalf km verwijderde centrale
controlekamer in Rossum. Ontdekt mén
daar op de tv-schermen ongewenste gas
ten op het terrein dan kan via een ge
luidsinstallatie, die ook vanuit het Ros-
sumse centrum te bedienen is, een waar
schuwing worden gegeven
Een Duitse wijnhandelaar in Gau-
Algesheim is op het idee gekomen wijn
te verpakken in plastic zakken, die op
hun beurt weer in stevige kartonnen
dozen gaan. Deze wijze van vervoer
in opslag de wijn kan een half jaar
in deze verpakking blijven zou
praktischer zijn dan het vervoer per
fles of vat. Maar toch een dóós
wijn
Twee jaar gevangenisstraf met aftrek
van voorarrest heeft de officier van ju
stitie voor de rechtbank in Utrecht geëist
tegen een 29-jarige fabrieksarbeider te
Zeist wegens zware mishandeling van een
zekere Van R. aldaar.
In de avond van 5 mei had de verdach
te, wiens meisje spoorloos was verdwenen,
Van R. aangesproken omdat hij dacht dat
deze wel meer wist van de raadselach
tige verdwijning. Er ontstond een hoog
lopende ruzie tussen beide mannen waar
bij de verdachte tenslotte een groot dolk
mes te voorschijn haalde en daarmee op
de nek van zijn tegenstander richtte. Toen
Van R. zijn aanvaller met een klap in het
gezicht afweerde, ontstak deze in een dus
danige woede, dat hij Van R. twee steken
in de buik toebracht waardoor het slacht
offer ernstig werd gewond Uitspraak 9
november.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL In de zes gemeenten van
de Voerstreek langs de Belgisch-Neder
landse grens bij Maastricht, die samen on
geveer 5.000 inwoners tellen, zullen mor
gen uitermate zonderlinge verkiezingen ge
houden worden.
Deze gemeenten hebben tot nu toe tot
de provincie Luik behoord, maar krach
tens de nieuwe regeling van de taalgrens,
die reeds door de Senaat is aangenomen
maar nog terug moet naar de Belgische
Kamer, zullen zij voortaan bij Limburg
behoren.
De Provinciale Staten van Luik hebben
bepaald dat de inwoners zondag tussen 9
en 12 moeten gaan stemmen en dan zeg
gen tot welke provincie zij willen behoren.
De stemming is niet verplicht, maar ieder
die op de kieslijst staat ingeschreven heeft
een oproep thuis gekregen.
De stembureaus zullen worden voorge
zeten door een parlementslid uit Wallonië
Verscheidene burgemeesters hebben ech
ter geweigerd het raadhuis voor de stem
ming open te stellen. Daarom zal in hun
gemeente in een tot stemlokaal ingerich
te autobus worden gestemd. Zondagmid
dag zullen de Provinciale Staten van Luik
bijeenkomen om de resultaten plechtig te
proclameren. Dit is een exceptioneel feit
in de Belgische staatkundige geschiedenis.
Veel nut zal de hele vertoning overigens
niet hebben. Het is aan de Kamer om uit
te maken of de taalgrens nu zal worden
vastgelegd zoals de Senaat heeft bepaald.
Inmiddels is het in de Voerstreek zeer
onrustig. De regering heeft er veel gen
darmerie samengetrokken. De aanhangers
van de overgang naar Limburg demon
streerden met zevenklappers en vuurwerk
voor hun overtuiging. Degenen die Luik
verkiezen bekladden ramen en gevels van
de huizen van andersdenkenden. Er zijn
gevallen gesignaleerd van intimidatie;
aanhangers van Limburg zijn bedreigd
met broodroof.
